Saydam Olmayan Madde
kaynağı değiştir]
Dağınık yansıma olayı genellikle ışığın metalik ya da cam gibi özelliklere sahip olmayan katı maddelerin yüzeylerine çarptıktan sonra, maddenin içinde bulunan mikroskopik düzensizliklerin ortaya çıkardığı çoklu yansımalar ve pürüzlü durumda olan yüzeyi nedeni ile bütün yönlerde dağılım göstermesi sonucu oluşur (örnekleri: polikristalin maddelerin tanecik sınırları ya da organik maddelerin hücre veya fiber sınırları verilebilir ). Dağınık yansıma, her yönde yansıyabilen açılar sayesinde karakterize olmaktadır. Çıplak gözle görülebilen nesnelerin çoğunun kimliği dağınık yansıma kullanılarak tespit edilebilir. Bu kavram için kullanılan bir başka adlandırma ise ışığın dağılımıdır. Nesnelerin yüzeyinde gerçekleşen ışık dağılımı, bizlerin başlıca fiziksel gözlem mekanizmasıdır.[1][2]
Sıvılarda ve katılarda gerçekleşen ışık dağılımı, dağılan ışığın dalga boyuna bağlı olarak meydana gelir. Beyaz ışık kullanılarak oluşturulan uzaysal görünürlük ölçeğinin sınırları, ışık dalgasının frekansına ve dağınım merkezinin fiziksel boyutlarına (ya da uzaysal ölçeğine ) bağlı olarak meydana gelmekteydi. Görünür ışık yarım bir mikrometre (küçük ölçek, bir metrenin milyonda biri ) üzerindeki ölçek düzenindeki değerlerde bulunan herhangi bir dalga boyuna sahip olabilir. Dağınım merkezleri (ya da parçacıkları ) ışık mikroskobunda doğrudan gözlemlenebilecek, yaklaşık bir mikrometre kadar küçük, bir yapıya sahiptir (örnek: Brownian hareketi )[3][4]
Katılarda ışığın soğurulması[değiştir 5. Sınıf Fen Bilimleri Işığın Maddeyle Karşılaşması konu anlatımı
Haberin Devamı Örneğin cam ışığın oldukça fazla bir bölümünü geçirebilir. Bu sebeple de saydam madde kategorisinde bulunmaktadır.
Işık ışınlarının tamamı bir madde içerisinden tamamen geçemiyorsa yalnızca bir kısmı geçebiliyorsa böyle maddelere yarı saydam maddeler ismi verilmektedir. Tül perde, yağlı kağıt ve buzlu camlar yarı saydam maddeler için verilebilecek güzel örneklerdir. Yarı saydam maddeler ışığın tamamını geçiremedikleri için bu maddelerin arkasında bulunan nesneler çok net bir şekilde görülmemektedir. Buzlu cam ışığın tamamını geçiremez. Bu sebeple buzlu cam arkasında bulunan cisimler flu olarak görülmektedir.
Işık ışınlarının karşılaştığı maddeler sayda madde veyahut yarı saydam madde değil ise ışıklar bu madde içerisinden asla geçemezler. Böyle maddelere saydam olmayan yani opak maddeler ismi verilmektedir. Tahta kapı, çelik tencere ve beton duvar opak maddelere verilebilecek güzel örneklerdir.
Saydam olmayan (opak) maddeler ışığı hiç bir şekilde geçiremedikleri için bu maddelerin arkasında kalan nesneler hiçbir şekilde görülmemektedir.
Cisimlerin Saydamlık Özellikleri
Maddeler ışığı geçirme durumlarına göre üçe ayrılmaktadırlar. Fakat maddelerin saydamlık özelliklerinde bazı durumlarda değişiklikler olabilmektedir. Yani maddeler durumlar değiştiği zamanlarda ışığı geçirebilir ya da geçmesini engelleyebilir. Örnek verecek olursak kartonlar ışığı geçirmez yani opak özelliktedir. Fakat kartonu belli bir dereceye kadar incelttiğiniz zaman yarı saydam özellik kazanmasını sağlayabilirsiniz. Aynı şekilde kağıt da opak özellikte bir maddedir. Fakat kağıdı yağladığınız durumlarda yağlı kağıt yarı saydam özellik gösterecektir.
Haberin Devamı Suyun saydam olduğunu öğrenmiştik. Fakat suyun derinliği ne kadar fazla olur ise saydamlık derecesi de o kadar azalacaktır. Örneğin denizde kıyı kısımlarında suyun altını çok rahat bir şekilde görebiliriz. Fakat ilerledikçe ve su derinliği arttıkça denizin dibini görmekte zorlanırız. Bunun sebebi derinlik arttıkça suyun saydamlığını yitirmesinden dolayıdır.
Hava saydam maddelere örnek verilebilir. Fakat havada sis ya da bulut olduğu zaman görüş mesafesi oldukça azalmaktadır. Güneşin önüne bir bulut geçtiği zaman güneş ışınlarının bir kısmının yeryüzüne inmesini engellemektedir. Bu da su saydamlığının yoğunluk azaldıkça değiştiğini göstermektedir.
Haberin Devamı masa lambası, fener, mum gibi ışık kaynaklarından gelen ışınları gözümüz ile görebiliriz. Bu ışıkların opak maddelerden geçebilmesi imkansızdır. Bu sebeple de örneğin bir duvarın arkasını saydam olmadığı için görmemiz mümkün değildir. Gözümüz ile göremediğimiz ışıklar da bulunmaktadır. Bu ışıklar opak maddelerin arkasındaki nesnelerin görünmesine olanak sağlamaktadır.
X ışınları ile röntgen filmleri çekilmektedir. Bu sayede insanın iç kısımları da görünür hale gelmektedir. Ya da alış veriş merkezlerinde, hava alanı gibi yerlerde x ışını sayesinde güvenlik önlemleri daha iyi sağlanabilmektedir.
Göz ile görülemeyen ışınlara bir başka örnek de kızıl ötesi ışınlarıdır. bu ışınlar ile genellikle geceleri görüş sağlanmaktadır.
5. Sınıf Fen Bilimleri Işığın Maddeyle Karşılaşması konu anlatımı
Örneğin cam ışığın oldukça fazla bir bölümünü geçirebilir. Bu sebeple de saydam madde kategorisinde bulunmaktadır.
Işık ışınlarının tamamı bir madde içerisinden tamamen geçemiyorsa yalnızca bir kısmı geçebiliyorsa böyle maddelere yarı saydam maddeler ismi verilmektedir. Tül perde, yağlı kağıt ve buzlu camlar yarı saydam maddeler için verilebilecek güzel örneklerdir. Yarı saydam maddeler ışığın tamamını geçiremedikleri için bu maddelerin arkasında bulunan nesneler çok net bir şekilde görülmemektedir. Buzlu cam ışığın tamamını geçiremez. Bu sebeple buzlu cam arkasında bulunan cisimler flu olarak görülmektedir.
Işık ışınlarının karşılaştığı maddeler sayda madde veyahut yarı saydam madde değil ise ışıklar bu madde içerisinden asla geçemezler. Böyle maddelere saydam olmayan yani opak maddeler ismi verilmektedir. Tahta kapı, çelik tencere ve beton duvar opak maddelere verilebilecek güzel örneklerdir.
Saydam olmayan (opak) maddeler ışığı hiç bir şekilde geçiremedikleri için bu maddelerin arkasında kalan nesneler hiçbir şekilde görülmemektedir.
Cisimlerin Saydamlık Özellikleri
Maddeler ışığı geçirme durumlarına göre üçe ayrılmaktadırlar. Fakat maddelerin saydamlık özelliklerinde bazı durumlarda değişiklikler olabilmektedir. Yani maddeler durumlar değiştiği zamanlarda ışığı geçirebilir ya da geçmesini engelleyebilir. Örnek verecek olursak kartonlar ışığı geçirmez yani opak özelliktedir. Fakat kartonu belli bir dereceye kadar incelttiğiniz zaman yarı saydam özellik kazanmasını sağlayabilirsiniz. Aynı şekilde kağıt da opak özellikte bir maddedir. Fakat kağıdı yağladığınız durumlarda yağlı kağıt yarı saydam özellik gösterecektir.
Suyun saydam olduğunu öğrenmiştik. Fakat suyun derinliği ne kadar fazla olur ise saydamlık derecesi de o kadar azalacaktır. Örneğin denizde kıyı kısımlarında suyun altını çok rahat bir şekilde görebiliriz. Fakat ilerledikçe ve su derinliği arttıkça denizin dibini görmekte zorlanırız. Bunun sebebi derinlik arttıkça suyun saydamlığını yitirmesinden dolayıdır.
Hava saydam maddelere örnek verilebilir. Fakat havada sis ya da bulut olduğu zaman görüş mesafesi oldukça azalmaktadır. Güneşin önüne bir bulut geçtiği zaman güneş ışınlarının bir kısmının yeryüzüne inmesini engellemektedir. Bu da su saydamlığının yoğunluk azaldıkça değiştiğini göstermektedir.
masa lambası, fener, mum gibi ışık kaynaklarından gelen ışınları gözümüz ile görebiliriz. Bu ışıkların opak maddelerden geçebilmesi imkansızdır. Bu sebeple de örneğin bir duvarın arkasını saydam olmadığı için görmemiz mümkün değildir. Gözümüz ile göremediğimiz ışıklar da bulunmaktadır. Bu ışıklar opak maddelerin arkasındaki nesnelerin görünmesine olanak sağlamaktadır.
X ışınları ile röntgen filmleri çekilmektedir. Bu sayede insanın iç kısımları da görünür hale gelmektedir. Ya da alış veriş merkezlerinde, hava alanı gibi yerlerde x ışını sayesinde güvenlik önlemleri daha iyi sağlanabilmektedir.
Göz ile görülemeyen ışınlara bir başka örnek de kızıl ötesi ışınlarıdır. bu ışınlar ile genellikle geceleri görüş sağlanmaktadır.
