Konda Araştırma Seçim Anketi
Konda, 28 Mayıs Cumhurbaşkanı Seçimi ikinci turu için son anketini açıkladı
KONDA Araştırma, 28 Mayıs Cumhurbaşkanı Seçimi'ne ilişkin son anketini abonelerine gönderdi. Araştırmaya göre kararsızlar dağıtıldığında Erdoğan'ın oy oranı yüzde 52,7, Kılıçdaroğlu'nun oy oranı yüzde 47,3 oldu.
20-21 Mayıs 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen araştırma kapsamında, 34 ilin merkez dâhil 108 ilçesine bağlı 154 mahalle ve köyünde 3607 kişiyle hanelerinde yüz yüze görüşüldü.
KONDA'da yapılan açıklamaya göre araştırma, Türkiye’nin 18 yaş üstü yetişkin nüfusunu temsil edecek yurt içi seçmenlerin saha çalışmasının yapıldığı günlerdeki siyasal eğilimlerini yansıtıyor.
Örneklem, ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine dayalı mahalle ve köylerin nüfus büyüklükleri ve eğitim seviyeleri verileri ile bir önceki Genel Seçim mahalle ve köy sonuçları katmanlandırılarak hazırlandı.
Araştırma Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, Mersin, İstanbul, İzmir, Karaman, Kars, Kayseri, Kırklareli, Konya, Malatya, Manisa, Sakarya, Samsun, Sivas, Tokat, Trabzon, Şanlıurfa ve Van'da yapıldı.
Araştırmanın bulgularının hata payının, yüzde 95 güven aralığında +/- 1,63, yüzde 99 güven aralığında yüzde +/- 2,15 olduğu açıklandı.
Araştırmaya göre yüzde 8,2 kararsız bulunuyor ve yüzde 2,6'sı oy kullanmayacağını belirtti.
KONDA'dan araştırmayla ilgili şöyle bir not düşüldü:
"Birincisi, 20-21 Mayıs tarihinden seçime kadar bir haftada yaşanacak olayların siyasi tercihlere etkisi. İkincisi, Cumhurbaşkanlığı seçimi 1. tur oylamasının ardından Ata İttifakı’nın dağılması üzerine, ittifakı oluşturan parti liderleri ve ittifak adayının seçimin 2. tur oylamasında farklı adayları destekleme kararı almaları üzerine yaşanabilecek stratejik oy kaymaları. Üçüncüsü de bu hükümet sistemi modelinde ilk defa deneyimleyeceğimiz, 2. tura giden seçimde katılım oranı olacaktır."
KONDA anketi: Seçim 2. tura kalıyor, fark 2 puan
Nagehan Alçı, KONDA Araştırma’ya ait iki anketin sonuçlarını ve hazırlanan rapordan bulguları paylaştı. Ankete göre, seçim 2. tura kalıyor, Erdoğan ile Kılıçdaroğlu arasındaki fark 2 puan.
DUVAR - KONDA Araştırma, biri 1 - 2 Nisan, diğeri 15 - 16 Nisan’da iki saha çalışması yürüttü. Habertürk yazarı Nagehan Alçı, rapordan bulguları paylaştı. Alçı "Konda, Nisan ayında iki ayrı araştırma yaptı. İlki 1-2 Nisan tarihlerinde. Fakat yaklaşan seçimlerin önemini dikkate alarak 15-16 Nisan’da ikinci bir saha çalışması daha yaptılar. Rakamlar bu iki araştırmanın sentezi" dedi.
KONDA’nın bu araştırmalar doğrultusunda 202 sayfalık rapor hazırladığını belirten Alçı, bunda AK Parti ve genel olarak Cumhur İttifakı yükselirken, cumhurbaşkanı adayı olarak Kemal Kılıçdaroğlu’nun oylarının arttığının belirtildiğini aktardı.
Rapora göre son üç aydır Cumhur İttifakı'nın oyları yüzde 45 bandında. Millet İttifakı ise yüzde 36-38 bandında hareket ediyor.
15-16 Nisan verilerine göre kararsızlar dağıtılınca sonuçlar şöyle:
Anket şirketleri seçimlerde neden yanıldı?
Kaynak, EPA
14 Mayıs seçimleri anket şirketlerinin performansları üzerinden de konuşuluyor. KONDA, Türkiye Raporu ve MAK gibi bazı araştırma şirketleri öngörülen hata payının üzerinde yanıldı.
KONDA, 6-7 Mayıs tarihli son araştırmasında, Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun oy oranını yüzde 50’nin hemen altında gösterdi.
Türkiye Raporu ise seçimden iki gün önce 12 Mayıs’ta yaptığı son ankette, Kılıçdaroğlu için yüzde 50.5’lik bir oy tahmini açıkladı.
Şirketin direktörü Can Selçuki, Pazartesi günü yaptığı değerlendirmede özeleştiri yaparak, metodlarını gözden geçireceklerini duyurdu.
Twitter hesabından açıklama yapan Selçuki, hata payının arkasına gizlenmeyeceklerini ve muhasebe yapacaklarını kaydetti.
Pazartesi günü özeleştiri yapan isimlerden biri de Kılıçdaroğlu’nu yüzde 51 seviyesinde gösteren MAK araştırma şirketinin sahibi Mehmet Ali Kulat’tı.
Habertürk yayınında konuşan Kulat, özellikle deprem bölgesi ile ilgili iyi bir çalışma yapamadıklarının gözüktüğünü söyledi.
Kulat tahminlerinde yanılan diğer bazı kamuoyu araştırma şirketlerinin de benzer bir hataya düştüklerini savundu:
“Anket çalışmasını yüz yüze yapamadık. Daha çok telefonla o bölgeye yönelik çalışma yapıldı. Depremin yansımalarının o bölgede seçmen davranışına nasıl etki ettiğini göremedik. Deprem bölgesi istikrara oy verdi. 'Benim evimi Erdoğan yapar' dedi.”
CATI yöntemi nedir, 14 Mayıs'ta etkili oldu mu?
Peki deprem bölgesi tek başına bu seviye bir yanılgıyı açıklıyor mu, anket sonuçlarındaki bu sapma başka hangi nedenlerle açıklanabilir?
BBC Türkçe'ye konuşan Siyaset Bilimi Profesörü Murat Güvenç, bu noktada birkaç faktörün rol oynamış olabileceğini söylüyor ve bunlardan birinin CATI yöntemi olabileceğini kaydediyor.
CATI yani Computer-Aided Telephone Interview, telefon üzerinden bilgisayarlı destekli görüşme olarak Türkçe’ye çevrilebilir.
Güvenç, telefon numaraları üzerinden rastlantısal aramalar yapılarak örneklem seçilerek anketin gerçekleştirildiğini ve bunun Türkiye koşullarında güvenirlik problemi yaratabildiğini söylüyor.
Bu yöntem, kamuoyu araştırma şirketleri tarafından, hızlı veri toplama bağlamında tercih ediliyor.
Türkiye Raporu, son anketini bu şekilde yaptığını kamuoyuna duyurmuştu.
MAK Direktörü Kulat da son anketlerini yüz yüze anket yapamadıklarını kabul etmişti.
Kadir Has Üniversitesi’nden Güvenç, yüz yüze anket yönteminde ise cevap vermeye çekinmek ya da seçmene ulaşım noktasında sıkıntılar olabildiğini söylüyor.
MHP'nin oyu neden görülemedi?
Murat Güvenç, cumhurbaşkanlığı seçimindeki yanılgı kadar Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) aldığı oyun bu anketlerde görülememesine de dikkat çekiyor:
“MHP’nin oyu ile ilgili artış şu şekilde açıklanabilir. Bu iki parti arasındaki bağ, siyasi aile kavramı ile açıklanıyor. Aralarındaki geçişler çok sık ve etkileyici olabiliyor. Örneğin son dakikaya kadar AKP’ye eli gitmeyebileceğini söyleyen biri, radikal bir tercih yapmadan gideceği yer MHP oluyor. Bunun tersi de geçerli. 2015'te 7 Haziran - 1 Kasım seçimleri değişiminde de bu yaşandı.”
Çeşitli zamanlarda 27 kamuoyu araştırma şirketi tarafından yapılan değerlendirmelerde, MHP’nin oyu yüzde 5-7 aralığında gösteriliyordu.
Peki deprem bölgesindeki oy verme tercihleri, anketlere nasıl etki etmiş olabilir?
Prof. Dr. Güvenç burada da farklı etkenlerin rol oynamış olabileceğini, nüfus yapısının değişmesi ile ilgili faktörlerin örneklem grubunun belirlenmesini zorlaştırmış olabileceğini kaydediyor.
Bazı uzmanlar Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce’nin son 72 saatte cumhurbaşkanlığı seçiminden çekilmiş olmasının da, adaylar arasında kaymalar yaratmış olabileceğini söylüyor.