Genital Bölgede Nohut Büyüklüğünde Şişlik

Kadınların üreme sistemi oldukça karmaşık ve çok sayıda farklı türdeki dokunun işlev gösterdiği, vücut fizyolojisini doğrudan etkileyen önemli bir biyolojik sistemdir. Bu sistemi oluşturan doku ve organları ilgilendiren çok çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşmak mümkündür. Bu doğrultuda görülen rahatsızlıklardan biri kadın üreme sisteminin dış ortamla en çok temas eden noktası olan vulva bölgesinde ortaya çıkan Bartholin kistidir.

Bartholin Kisti Nedir?

Bartholin bezi; vajinal açıklığın her iki yanında yer alan ve salgı kanalları vajinanın alt 1/3’lük kısmına açılan, cinsel birleşme esnasında vulva ve vajinanın kayganlığını sağlayan salgıların üretildiği bezdir. Bezin salgı kanallarının çeşitli nedenlerle tıkanması sebebiyle bez içeriğinin salgıyla dolması sonucunda gelişen içi sıvı dolu şişlikler Bartholin kistlerini oluşturur.

Bartholin kisti sık görülmemekle birlikte, ergenlik sonrası kadınlarda ve menopoz öncesi dönemde ortaya çıkabilir. Bu kist genellikle iyi seyirli olup enfekte olmadığı müddetçe ciddi klinik şikayetlere yol açmaz. Bununla birlikte, içi sıvı dolu olan bezin iltihaplanması ve sonucunda yaygın vulva-vajina enfeksiyonlarının gelişme riski bulunduğundan, erken dönemde kistin boşaltılması önemlidir.

Bartholin Kisti Neden Olur?

Bez içinde sıvı dolu kist gelişiminin temel nedeni, bez salgısının vajinaya aktarılmasını sağlayan kanallarda tıkanıklıkların meydana gelmesidir. Bu doğrultuda aşağıdaki nedenler dolayısıyla Bartholin kisti gelişimi ortaya çıkabilir:

Travma: Vajina girişinin fiziksel travmaya uğraması veya cinsel aktivite sırasında yüzey dokularının sürtünmeye bağlı hasar alması sebebiyle kanal ağzı, cilt elemanları ile tıkanabilir.

Tahriş: Vajina girişine veya vulvaya uygulanan çeşitli kimyasallar nedeniyle dokuların tahriş olması veya doğrudan kimyasalların kalıntıları nedeniyle kanal ağzı kapanabilir.

Cildin fazladan genişlemesi: Özellikle ergenlik sonrası adet döngüsündeki düzensizlikler sonucunda, vulva ve vajina dokularının kontrolsüz olarak büyüme ve gelişim göstermesi ile kanal ağzında daralmalar veya kapanmalar yaşanabilir.

Enfeksiyon: Bazı bakteriyel veya viral enfeksiyonların seyrinde dokuların iltihaplanması ve ödem gelişmesi sonucunda kanalda tıkanıklıklar yaşanabilir.

Bartholin Kisti Hangi Belirtilere Yol Açar?

Bartholin bezinde biriken salgı miktarına bağlı olarak gelişen kist, bezelye büyüklüğünde başlayıp zaman içerisinde yavaş yavaş artarak 1,5-2 cm çapa ulaşabilir. Bu nedenle klinikte ortaya çıkan belirtiler hastadan hastaya değişkenlik gösterebilir. Küçük çaptaki kistler hastalar tarafından hissedilemediklerinden semptom göstermeyebilir. Kist boyutu arttıkça ağrısız, vajina girişinde hissedilen şişlik, kızarıklık, rahatsızlık hissi ile cinsel aktivite sırasında rahatsızlık veya ağrı şikayetleri ile karşılaşılabilir. Kistin enfekte olması durumunda ise şişlik ağrılı hale gelebilir, kızarıklık ve ısı artışı yaşanabilir, hareketle hassasiyet, ateş, yürüme güçlüğü ve cinsel aktivite esnasında şiddetli ağrı görülebilir. Kist içeriğinin vajina açıklığına drene olmasıyla iltihaplı akıntı oluşabilir.

Bartholin kistinden şüphelenilen hastalarda detaylı bölge muayenesinin yapılmasının ardından, cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından gerekli tetkikler yapılır. 40 yaş ve üzeri hastalarla menopoz sonrası dönemde olanlarda vulva-vajina kanserleri açısından tarama tetkikleri yürütülebilir. Gerekli hallerde bölgenin görüntüleme tetkiklerinden faydalanılarak kist teşhisi konulur ve gerekli tedaviler planlanır.

Bartholin Kistinin Tedavisinde Ne Yapılır?

Bartholin kistlerinde verilecek tedavi hastanın ve enfeksiyonun durumuna göre değişkenlik gösterir. Küçük boyutlu, semptoma yol açmayan kistlerde tedavisiz takip yapılabilir. Gerekli hallerde evde uygulanabilecek sıcak oturma banyoları veya sıcak kompresyon uygulamaları kistin giderilmesi için yeterli olabilir. Ağrılı kistlerde ise anti-inflamatuvar ilaçlardan yararlanılır. Enfeksiyon durumu olan ve buna göre değerlendirilen kistlerde ise altta yatan nedene göre etkili olacak antibiyotik tedavisine başlanır.

Büyük boyutlu ve semptoma yol açan kistlerde ise cerrahi tedavi yapılması gündeme gelebilir. Bunun için poliklinik şartlarında lokal anestezi sonrası kist içeriği girişimsel yöntemlerle drene edilebilir. İşlem sonrası tekrarlayan Bartholin kistlerinde içeriğin boşaltılmasını temin etmek için işlem bölgesine dren yerleştirilebilir. Alternatif olarak marsupializasyon adı verilen prosedürle kist bölgesine birkaç yerden drene olmasını sağlayacak açıklıklar bırakılabilir. Nadiren, tedaviye dirençli vakalarda Bartholin bezi cerrahi olarak çıkarılır.

Bartholin kisti tespit edilen hastalarda, tedavi tamamlanana kadar kistin enfekte olmamasının sağlanması gerekir. Buna yönelik olarak bölgenin hijyenine azami derecede özen gösterilmeli, cinsel aktivite öncesi prezervatif kullanımı gibi korunma yöntemleri ihmal edilmemelidir.

Bartholin bezleri vagina girişinin alt sağ ve sol kısmında bulunan nohut büyüklüğünde olan,salgı yapan bezlerdir. Yaklaşık 2 cm uzunluğunda ince bir kanal ile vajen girişine açılırlar, salgıladıkları sıvı ile vajen girişini nemli tutarlar. İsmini bu bezlerin varlığını bulan Thomas Bartholin’den (1616-1680, Danimarkalı doktor,matematikçi )almışlardır. Normalde elle hissedilmezler.

BARTHOLİN KİSTİ

Bartholin bezinin kanalı tıkandığında ürettiği salgı dışarı akamadığından bez büyümeye başlar, içi hafif visköz, katı yoğunlukta sıvı ile dolu çapı 2-4 cm ye ulaşabilen, elle ve gözle görülebilen vajen sağ veya sol alt yan tarafında ceviz ve yumurta gibi orta sertlikte bir yumru gibi ortaya çıkarlar.

BARTHOLİN BEZİ ABSESİ

Bartholin bezinin kanalı mikroplarla tıkandığında, salgısı enfekte olarak içerik abseye(püy,cerahat) dönüşür. Genelde her mikropla olabilse de Staf,aureus, E.coli ile ayrıca gonore ve klamidya ile de enfeksiyon oluşabilir. Her absede olduğu gibi ağrılıdır, zonklama tarzında sızı hissedilir. Vajina sağ veya sol alt yan tarafında 2-4 cm çapında orta sert bir hassas ağrılı bir kitle olarak görülürler.

TEDAVİ

Eğer hastayı rahatsız etmeyen vajina girişinde fındık –ceviz büyüklüğünde bir Bartholin kisti var ise ve bir şikayet yoksa bir şey yapılmadan takip edilebilir.

Bartholin bezi absesi olmuş ise, beraberinde ağrı, sızı, zonklama , ateş ve rahatsızlık vardır. Bu durumda tedavi gerekir. Tedavi olunmaz ise bir müddet sonra Bartholin absesi kendiliğinden patlayarak, içerisinde ki abse içeriği boşalır. Ancak bu hem riskli olup hem de tekrarlama ihtimali oldukça yüksektir. Dolayısı ile kendiliğinden patlasın diye beklenmemelidir. Abse durumlarında antibyotk ve ağrı kesici ilaçlar da verilmelidir.

Bartholin bezine cerrahi girişim yapmak için kistin veya absenin büyüdüğü zamanın beklenmesi gerekir. Boşalmış bir Bartholin bezi cerrahi işlem esnasında bulunamaz ve işlem yapılamaz. Bu yüzden doktora Bartholin bezi büyüdüğünde ve patlamadan önce başvurmalıdır. Aksi takdirde bir sonraki atak beklenmek zorunda kalınacaktır.

Maalesef ülkemizde sıklıkla Bartholin bezi ve absesinin tedavi amacı ile yalnızca açılıp bırakılması gibi yanlış bir uygulamaya sıklıkla rastlamaktayız.

Marsüpiyalizasyon

Burada amaç Bartholin bezine yeni ve geniş bir kanal yapılarak hem absenin boşalmasını sağlamak hem de ileride tekrarlamasını engellemektir. Bunun için abseleşmiş Bartholin bezi normal vajinaya açıldığı yerden 1 cm lik bir kesi ile açılır, abse boşaltıldıktan sonra bu açıklık dikişlerle çepe çevre vajina mukozasına ağızlaştırılır. İçerine geçici bir tampon konarak iyileşinceye dek 2-3 kez değiştirilir. Böylece yeni ve geniş bir kanal oluştuğundan artık Bartholin absesi tekrarlamaz.

BARTHOLİN BEZİNİN BASİTÇE BİR KESİ İLE AÇILMASI TEDAVİ YÖNTEMİ DEĞİLDİR, BİR KAÇ AY SONRA TEKRARLAR. YALNIZCA GEÇİCİ BİR ÇÖZÜM SAĞLAR.

Word kateteri konması:

Ticari satılan ucunda şişirilince 2 cm çapında bir baloncuk oluşturan plastik katater, abse açıldıktan sonra bez boşluğuna konur ve şişirilir. 3-5 hafta sonra kateter alınır, bu sürede kateterin etrafı epitelize olarak yeni ve geniş bir kanal oluşturur. Ülkemizde de bu kateterleri temin ederek başarı ile uygulamaktayız. Birkaç hafta vajen girişinde bırakılan 4-5 cm lik kauçuk bir kateter hastalarımız tarafından çok rahat tolere edilmekte, günlük aktivitelerini rahatça yapabilmektedirler.

Bartholinin bezinin çıkarılması:

Teknik olarak mümkün olsa da pek önerilmemektedir, zira marüpiyalizasyon daha basit ve etkin bir yöntemdir. Özellikle abse durumlarında bez tamamen çıkarılamamakta , bir parçası kalmakta ve uzun dönemde bez lojunda hassasiyet, sertlik oluşmakta bazende ikinci bir cerrrahi girişime yol açabilmektedir.

Bartholin kisti nedir?

Bartholin bezleri cinsel ili?ki s覺ras覺nda kayganl覺?覺 sa?layan salg覺n覺n 羹retimini yapan ve vajina giri?inin her iki taraf覺nda yer alan salg覺 bezleridir. Ergenlik d繹neminden sonra cinsel uyar覺lar覺n artmas覺yla birlikte bartholin bezleri aktivite olur ve cinsel birliktelik s覺ras覺nda vajinal 覺slakl覺?覺 sa?layarak penisin penetrasyonunu kolayla?t覺r覺r. Bartholin bezleri ince bir kanalla k覺zl覺k zar覺n覺n 繹n k覺sm覺na a癟覺l覺rlar. Bu kanallar覺n t覺kanmas覺 durumunda salg覺lad覺klar覺 s覺v覺y覺 bo?altamazlar ve bezlerin i癟i salg覺lad覺klar覺 s覺v覺 ile dolarak kistik bir g繹r羹n羹me ve Bartholin kistine neden olabilir.

E?er bu kist, s覺kl覺kla kar?覺la?t覺?覺m覺z cinsel yolla bula?an Klamidya veya Neiseria Gonore gibi mikroorganizmalar ile enfekte olursa, k覺zar覺kl覺k, a?r覺, 覺s覺 art覺?覺 ve daha ileri d繹nemde p羹 birikimiyle Bartholin absesi olu?umuna neden olur.

Bartholin kisti ve Bartholin absesi neden geli?ir?

Bartholin bezlerinin kanallar覺n覺n t覺kanmas覺na yol a癟abilecek her t羹rl羹 etkene ba?l覺 olabilir. D覺? genital b繹lge veya vajina giri?ine uygulanan bir cerrahi i?lem, travma veya ge癟irilen bir enfeksiyon bu t覺kan覺kl覺?a zemin haz覺rlayabilir.

Cinsel yolla s覺kl覺kla bula?an Klamidya veya Neiseria Gonore gibi mikroorganizmalar覺n yan覺 s覺ra makat b繹lgesinden ta?覺nan E. Coli de 癟ok s覺k kar?覺la?覺lan etkenler aras覺ndad覺r.

Bartholin kisti ve Bartholin absesi belirtileri nelerdir?

Bartholin kisti vulvada d覺? dudaklar覺n i癟 taraf覺nda a?r覺 ve k覺zar覺kl覺k olmadan sadece ?i?lik olarak kendini g繹sterir. Genelde tek tarafl覺d覺r, nadiren 癟ift tarafl覺 geli?ebilir. Bu ?i?li?in b羹y羹kl羹?羹 de?i?kenlik g繹sterir. K覺sa zamanda b羹y羹y羹p, k羹癟羹lme e?ilimi de g繹sterebilir.

Bartholin absesinin klinik tablosunda ise bu ?i?li?e k覺zar覺kl覺k, 覺s覺 art覺?覺, hassasiyet, ileri derece a?r覺 ve batma da e?lik eder. Hastalarda genel bitkinlik hali ve ate? vard覺r. E?er abse ileri derece b羹y羹r ve bir ?ekilde bo?al覺rsa hastalarda geli?en ?iddetli a?r覺n覺n hemen ortadan kalkt覺?覺 g繹zlenir.

Bartholin kisti ve Bartholin absesi tedavisi nas覺l yap覺l覺r?

Bartholin kisti e?er ileri derece b羹y羹k boyutlara ula?mam覺?sa ve abse olu?umu riski ta?覺m覺yorsa tedavi uygulanmas覺 zorunlu de?ildir. Ancak e?er kistin boyutlar覺 h覺zla b羹y羹y羹p abse formasyonu g繹steriyorsa antibiyotik bask覺s覺 alt覺nda mutlak cerrahi drenaj uygulanmal覺d覺r. ?zellikle gen癟 kad覺nlarda ilerde geli?ebilecek disparoni ?ikayetlerinin 繹n羹ne ge癟ebilmek i癟in Bartholin bezleri korunarak cerrahi planlanmal覺d覺r. Lokal anestezi e?li?inde abse drenaj覺 sonras覺, bartholin kistinin kenarlar覺 cilde a?覺zla?t覺r覺larak, kistin yeniden kapanmas覺n覺n 繹n羹ne ge癟ilmi? olur.

Bu i?leme 'Marsuplizasyon' denir. Hasta 癟ok ?iddetli a?r覺 tablosundan hemen 癟覺kar ve belirgin rahatlama hisseder. 襤leri derece b羹y羹k abse boyutlar覺nda lokal anestezi yerine genel anestezi tercih edilebilir. Uygulanan operasyon ortalama 10 dakika s羹rer. Bu b繹lgenin tamamen iyle?mesi 10- 15 g羹n s羹re alabilir.

Bu s羹re i癟inde doktoru taraf覺ndan hastaya ki?isel hijyenik kurallara uymas覺, ayakda du? yapmas覺, deniz, havuz, jakuzi kullanmamas覺 ve en az 2 hafta cinsel birliktelik ya?amamas覺 gerekti?i bilgileri verilir. A?r覺 kesici ve antibiyotik tedavisini d羹zenli kullanmas覺 繹nerilir. E?er sizin de Bartholin kisti veya Bartholin absesine benzer ?ikayetleriniz varsa daha ayr覺nt覺l覺 bilgi almak i癟in bize ula?abilirsiniz??/p>

Vajina Bölgesindeki Şişlikler Hakkında

Vajina girişindeki şişlikler veya ele gelen kitleler kadınların yaşamları boyunca görülebilen şikayetlerdendir. Vajina şişlikleri bazen ağrılı bazen ağrısız şekilde olabilmektedir. Genellikle kadınlar vajina bölgesindeki şikayetlerini çok çeşitli şekillerde belirtirler.

Vajina Şişlikleri Belirtileri

• Vajina girişinde fındık –ceviz büyüklüğünde şişlik,
• Rahimde ele gelen sertlik,
• Vajinada nohut büyüklüğünde şişlik,
• Genital bölgede nohut büyüklüğünde şişlik,
• Vajina dudağında nohut büyüklüğünde şişlik,
• Vajinada ele gelen kitle,
• Sol vajina bölgesinde fındık büyüklüğünde beze,
• Vulvada nohut büyüklüğünde şişlik, gibidir.

Vajina bölgesindeki şişliklerin nedenleri nelerdir?

Vajina girişindeki şişlikler en sık aşağıdaki nedenlere bağlı olur;

1. Bartholin kisti ve absesi,
2. İdrar torbası sarkması,
3. Vajina sarkması (sisto-rektosel),
4. Mantar veya başka enfeksiyonlara bağlı şişlikler,
5. Özellikle mantarda görülen aşırı kaşıma sonucu olan şişlikler,
6. Rahim sarkması,
7. Yağ bezeleri (lipomlar).

1- Bartholin Kisti ve Absesi

Bartolin bezinin kistleşmesi hali hazırda toplumumuzda çok sık görülmektedir. Bartholin bezi vajina girişinde bulunur. Mukoza altında olduğundan gözle görülmez. Kanalı vasıtasıyla içinde ürettiği kaygan sıvıyı vajina girişine verir. Kadınlarda cinsel münasebet sırasında penisin vajinayı tahriş etmemesi için ürettiği bu kaygan sıvı ile bu bez yardımcı olur. Bir sağda birde solda olmak üzere iki adet bartholin bezi vardır.

Bartholin bezi kanalı bazı zamanlarda çeşitli nedenlerden ötürü tıkanabilir. Genellikle kanalın iltihaplanmasına bağlı oluşan ödeme bağlı olarak tıkanma olur. Tıkanmış bu kanal geride sıvı birikimine neden olur buda Bartholin kisti oluşumuna yol açar. Bu sıvı eğer mikroplar tarafından işgal edilirse bakteriler bu kaygan sıvıyı sever ve içinde çoğalır. Çoğalan bakteriler enfeksiyonu ağırlaştırır ve biriken sıvı miktarı da tıkanıklık yüzünden artar. Böylelikle kist abse haline dönüşür ve dokunmakla hassas ve ağrılı hale gelir. Ağrısı çok fazla olduğundan hasta acıyla doktora gelir.

Bir diğer uygulanabilecek tedavi şekli ise Bartolin kistinin ağzının bir süre açık kalmasının sağlanmasıdır. Kistin ağzının açık kalmasının faydası  kist içinde yeniden iltihaplı sıvı birikmesini önlemek ve kistin duvarının kuruması içindir. Bu işleme bartolin kist marsupilizasyonu adı verilir. Burada kistin ağzı etrafına dikişler konularak kist dışarı doğru ağızlaştırılır ve açık kalması sağlanır.

Diğer bir başka işlem ise wood katateri uygulamasıdır. Wood katateri üzerinde balon olan kısa sonda gibidir. Katater bartholin bezi kanalına yerleştirilir. Kataterin üzerinde bulunan balon kısmı kist duvarlarına kadar şişirilir. Böylelikle kistin içine sıvı birikimi engellenir ve aynı zamanda iltihaplı sıvı çıkışı sağlanır böylelikle birikim engellenmiş olur. İyileşme sağlandıktan sonra bu katater çıkarılır.

Abse oluşumu varsa mutlaka antibiyotik ve ağrı kesici reçete edilir. Hastadan bölgeyi temiz ve kuru tutması istenir ve belirli bir süre cinsel ilişkiden uzak durması önerilir.

2- İdrar Torbası Sarkması

İdrar torbası sarkması idrar kesesinin destek dokusundaki zayıflamaya bağlı olarak vajina içine fıtıklaşmasına denir. Bazen sarkma o kadar çok olur ki vajina dışına çıkacak kadar sarkar. İdrar torbası sarkması çeşitli nedenlerden ötürü olabilmektedir.

Genellikle en sık görülen nedenler, normal doğum, aşırı kilo, çok fazla öksürme-hapşırma ve yaşlanmaya bağlı olabilmektedir. Genellikle ıkınma sırasında vajinadan dışarı fıtıklaşan vajina dokusu şeklinde belirti verir. Bu duruma tıpta sistosel denilir. Sistosel idrar kesesi sarkmasıdır ve tedavisi cerrahidir.

Operasyonda idrar torbasını yerinde tutan destek dokusu tamir edilerek sağlamlaştırılır. Operasyon yaklaşık 45 dk sürer. Genellikle aynı gün taburcu edilir.

3- Vajina Arka Duvarının Sarkması (Rektosel)

Vajina arka duvarı vajinanın rektumla komşu olan kısmıdır. Vajina arka duvar sarkmasında bağırsaklarınızın son kısmı olan rektum ile vajina arasındaki destek dokusu hasar gördüğünden veya yaşlanmaya bağlı zayıflar ve sarkma gerçekleşir.

Genellikle normal doğum, kilo ve yaşlanmaya bağlı olarak vajina sarkması gerçekleşir. Tıptaki ismi rektoseldir. Genellikle idrar torbası sarkması ile birlikte görülür. Rektosel operasyonunda vajina ile rektum arasındaki hasar görmüş destek doku tamir edilir ve sağlamlaştırılır. Operasyon süresi yaklaşık 45 dakikadır. Aynı gün taburcu olunmaktadır.