Teyid Mi Teyit Mi

Bilinen yanlış ve şüpheli bilgileri, medyada yer alan iddiaları araştıran ve doğrulama yaptığını iddia eden Teyit adlı internet sitesi kamuoyunda eleştirilmeye başlandı.

Teyit’in; Boğaziçi Üniversitesi olaylarında yalan bilgileri doğru olarak sunması, aradan 11 ay geçmesine rağmen pandemi döneminin en büyük yalanı olan Fazilet durağı hakkında haber yapmaması, muhalefet partilerinin temsilcileri ve destekçisi medyanın yanlış ve gerçeğe aykırı açıklamalarını görmezden gelmesi, tarafsız olduğunu iddia eden platformu tartışmaya açtı.

Teyit, Denge ve Denetleme Ağı’nın Üyesi

Teyit, Denge ve Denetleme Ağı’nın üyesi. Denge ve Denetleme Ağı’nın internet sitesine girildiğinde Teyit Medya Araştırmaları Derneği’ne ulaşılıyor. Medya Araştırmaları Derneği’nin altında yer alan internet sitesine girildiğinde Teyit’in internet sitesine ulaşılıyor.

Facebook’un Türkiye Temsilcisi

Teyit, Mehmet Atakan Foça tarafından 26 Ekim ’da kuruldu. Şu an sosyal paylaşım sitesi Facebook’un Türkiye temsilcisi. Teyit, Mayıs ’de Facebook ile sözleşme imzaladı ve Facebook’un Türkiye’deki üçüncü taraf haber doğrulama organizasyonu oldu.

Facebook’tan 5 Milyon Bin TL Bağış

Teyit; Facebook’tan ’de bin dolar, ’da bin dolar ve ’de bin dolar olmak üzere toplamda bin dolar (5 milyon bin TL) aldığını açıkladı.

Teyit, söz konusu para karşılığında yanlış olduğunu iddia ettiği haberleri Facebook’a rapor olarak sunuyor. Teyit ekibi; gazete, televizyon, internet siteleri, sosyal paylaşım sitelerinde yer alan yanlış, hatalı ve yalan olduğu iddia edilen haberleri inceliyor, siyasetçilerin ya da bürokratların açıklamalarının doğru olup olmadığını teyit ettiğini iddia ediyor.

Sitenin Haberlerinin Görüntülenmesi ve Reklamı Kesiliyor

Teyit, yanlış olduğunu iddia ettiği haberleri Facebook’a iletiyor. Facebook da gerekli düzeltmelerin yapılması ya da haberin kaldırılması için internet sitesine uyarıda bulunuyor. İnternet sitesi, haberi kaldırmadığı takdirde Facebook harekete geçiyor ve sitenin haberlerinin görüntülenmesini yüksek oranda düşürüyor. Sitenin reklam gelirleri de düşüyor.

ABD Büyükelçiliği ve Birleşik Krallık Destekçileri Arasında

ABD Büyükelçiliği, Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği, İsveç Konsolosluğu, İsveç merkezli insan hakları kuruluşu ve Alman Yeşiller partisine bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren Heinrich Böll Vakfı’nın da söz konusu siteye yüksek oranda bağışta bulunduğu öğrenildi.

Foça, Haberi Düzelttiğini İddia Ediyor

Teyit adlı internet sitesinin kurucusu Mehmet Atakan Foça; 18 Şubat ’de yaptığı açıklamada, bugüne kadar haberin düzeltildiğini iddia ediyor ve “Bazı haber siteleri ve Facebook sayfaları sadece onları hedef aldığımızı sanıyor. Profesyonel çalıştığımızı, işe kendi dünya görüşümüzü yansıtmadığımızı anlamakta güçlük çekiyorlar” iddiasında bulunuyor. Peki Teyit, gerçekten tarafsız bir organizasyon mu?

Pandemi Döneminin En Büyük Yalanını Haber Yapmadı

Genel yayın politikasına bakıldığında Teyit’in tarafsız olmadığı görülüyor. Özellikle Türkiye iç siyaseti bağlamında hükümete karşı muhalefetin sözcülerinin ve medyasının yalanlarını görmediğine dair örnekler var.

Teyit, pandemi döneminin en büyük yalanı “Fazilet Durağı” haberini aradan 11 ay geçmesine rağmen görmezden geldi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İBB Sözcüsü Murat Ongun ve İBB’nin kurumsal hesabı, 29 Mart Pazar günü Fazilet durağından 47 yolcunun aynı anda otobüse bindiği iddiasında bulunmuş, Ekrem İmamoğlu da görüntüleri izlerken kanının donduğunu iddia etmişti.

AK Partililer, Ekrem İmamoğlu’nu zorda bırakmak için sabah ’da Fazilet durağında toplanmışlar ve 47 kişi aynı anda otobüse binmişti. İddia korkunçtu.

Başsavcılık, İmamoğlu, Ongun ve İBB’nin Yalan Söylediğini Belgeledi

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı; İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin suç duyurusunu inceledi ve 13 Mayıs ’de Fazilet durağından otobüse hiç yolcu alınmadığını tespit etti. Başsavcılık, İBB’nin suç duyurusuna takipsizlik kararı verdi.

Murat Ongun, söz konusu takipsizlik kararına itiraz etmeyeceklerini ve hatalı açıklamada bulunduğu söyledi. Yargı süreci sona ermiş, yalan, mahkeme kararıyla belgelenmişti. Teyit, pandemi döneminin en büyük yalanını 11 aydır incelemedi ve haber dahi yapmadı.

Teyit, Yargı Süreci Bitmiş Yalanın Yargı Sürecinin Tamamlanmasını Bekliyor!

Teyit editörü Nilgün Yılmaz, “Fazilet Durağı” haberi hakkında açıklamada bulundu ve “Yargı süreci devam eden ya da incelenmesi metodolojik olarak mümkün olmayan iddiaları zaten eliyoruz. Hala ara ara Twitter’dan anımsatılan Fazilet durağı konusunda da aynısı söz konusu. Yargı sürecinin tamamlanmasını bekliyoruz” iddiasında bulundu.

Nilgün Yılmaz’ın, yargı sürecinin bittiği, İBB’nin takipsizlik kararı verilen suç duyurusuna itiraz etmediğini kamuoyuna duyurmasına rağmen “Yargı sürecinin tamamlanmasını bekliyoruz” açıklamasının yalan olduğunu da biz teyit etmiş olalım.

İBB Ekranlarında Teyit’in Çalışmaları Gösteriliyor

Teyit Şef Editörü Gülin Çavuş; 31 Ekim ’da İstanbul’daki metro, metrobüs, otobüs ve vapur hatlarındaki 7 bin ekranda yayın yapan Modyo TV’ye içerik üretmeye yeniden başladığını açıkladı ve “Teyit, hazırladığı içerikler karşılığında ne İBB’den ne de Modyo TV’den ücret alacak” iddiasında bulundu.

Teyit Ücret Almıyor Ama İBB Ekranlarındaki Yayın İçin Fon Alıyor!

Teyit, Modyo TV yayını için fon desteği aldığını açıkladı ve “Modyo TV’ye içerik üretmeye yeniden başladık, Türkiye’nin başka büyük şehirlerine de yayılmasını amaçladığımız bu proje için, International Fact-checking Network Fact-checking Innovation Initiative fonu kapsamında 14 bin dolar tutarında bir destek alındı” ifadelerini kullandı.

Öte taraftan Teyit, sosyal medyada ajansı tarafından yapıldığı iddia edilen, sahte hesaplardan çok az sayıda paylaşılan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun montaj fotoğrafları için defalarca haber yaparak bu montaj içeriklerin daha fazla görünür olmasına katkı sağladı. Fakat bin 22 kez paylaşılan İBB Sözcüsü Murat Ongun’un Fazilet durağı yalanını ise teyit etmedi.

Boğaziçi Eylemlerinin En Büyük Yalanını Aklamaya Çalıştı

Teyit, Boğaziçi Üniversitesi olaylarının en büyük yalanını doğru olarak göstermeye çalıştı. Eylemcinin iddiaları üzerinden eylemlerin büyümesine neden olan yalanın doğru olduğunu öne çıkarması dikkat çekti.

Yol TV, “Aşağı Bak” Yalanını Kamuoyuna Duyurdu

Yol TV; 1 Şubat’ta Boğaziçi Üniversitesi'nde yaşanan olaylar sırasında bir görevlinin, gruptakilere "Aşağı bak" dediğini iddia etti ve yayınladığı videonun alt yazısına polisin gruptakilere "Aşağı bak" dediğini savundu.

Yol TV’nin polisin “Aşağı bak" iddiasına ilişkin videosu milyon görüntülenme aldı, söz konusu video eylemlerin büyümesine neden oldu. Muhalefet parti liderleri, “Aşağı bak" ifadesi üzerinden sosyal medyada paylaşımda bulundu.

Yalanı, Emniyet Genel Müdürlüğü Ortaya Çıkardı

Emniyet Genel Müdürlüğü; 2 Şubat’ta Yol TV'nin yayınladığı videodaki "Aşağı bak" ifadesinin yalan olduğunu, görevli kişinin "İn aşağı, in aşağı, aşağıdan, aşağıdan. Toplu gitmek yok" diyerek gruptakileri uyardığı anların videosunu paylaştı.

Yol TV: Editoryal Hata Yaptık

Yol TV Haber Merkezi; 2 Şubat’ta; videoda “Aşağı bak” ifadesinin yer almadığını açıkladı ve “Kendi videomuzu tekrar tekrar dinlediğimizde, videonun ne başında ne de devamında polisin ifadesi ‘Aşağıdan’ olarak anlaşılmıyor. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün başka bir açıdan yayınladığı videoda, yayınladığımız videonun aksine, polisin ‘Aşağı bak’ değil ‘Aşağıdan’ dediği anlaşılıyor. Bu noktada kargaşa esnasında çekilmiş bir videodaki sözleri editörlerimizin yanlış anlamasından ibaret bir editoryal hata söz konusudur” denildi.

Eylemcinin İfadesini Öne Çıkardı

Teyit, görüntüyü kamuoyuna duyuran ve görüntülerde "Aşağı bak" ifadesinin olmadığını açıklayan Yol TV ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün açıklamasını görmezden geldi. Görüntülerde yer alan güvenlik görevlisiyle de görüşmedi. Teyit’in, polisin uyardığı eylemcinin ifadelerini öne çıkarması dikkat çekti.

Teyit internet sitesi; 3 Şubat’ta Twitter hesabından yaptığı açıklamada; "Polis ne dedi: 'Aşağıdan' mı, 'Aşağıya bak' mı? Polis memurunun doğrudan hedef aldığı kişiye ulaştık. Bize şunları söyledi: 'Bana karşıdan gelerek önce 'Aşağıdan', göz göze geldiğimizde ise 'Aşağıya bak' dedi" iddiasında bulundu.

Teyit’in 11 Şubat ’de Can Başaçek, Esra Özgür, Nilgün Yılmaz ve Seçil Türkkan'ın imzasının bulunduğu haberde de; “‘Aşağı bakmayacağız' sloganının ortaya çıkmasına neden olan ve bir polisin kullandığı iddia edilen 'aşağı bak' ifadesi de bunlardan biri. İfadenin muhatabı, her iki ifadenin de kullanıldığını söylüyor" denildi.

Bu tabloya bakınca AB ve büyükelçilik fonlarından desteklendiğini açıklayan Teyit’in biri şef 4 çalışanı, eylemcinin iddiaları üzerinden yalanı meşrulaştırmaya çalışmış gibi görünüyor.

Fox TV’nin Yalanlarını Görmezden Geliyor

Teyit, Fox TV’nin yalan haberlerini de incelemiyor. Fox TV Ana Haber’de İzmir'in Ödemiş ilçesinde çiftçilikle geçimini sağlayan Fikret Sefa Yeşil'e ’de tarımsal destek verilmediği iddia edildi.

Çiftçi Yeşil'in ’de 29 bin TL'lik bir destek ödemesi aldığı belgelerle ortaya çıkarıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, Fox TV’nin haberinin gerçeği yansıtmadığını açıkladı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Fox TV'ye idari para cezası verdi. Fox TV Genel Yayın Yönetmeni Doğan Şentürk de yalanı savundu. Teyit, kamuoyunda tartışılan yalan haberi de doğrulamadı ve haber yapmadı.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun Gerçek Dışı Açıklamalarını da Teyit Etmiyor

Teyit, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun yalanlarını da görmezden geliyor.

Mesela Kemal Kılıçdaroğlu, 6 Kasım ’da olağanüstü toplanan MYK'da "ByLock kullanan 4 bakanı ve 60'a yakın vekili açıklayacağız, dokunulmazlıklarının kaldırılmasını talep edeceğiz" dedi. 3 Nisan ’te "AKP içinde civarında ByLock'çu milletvekili var, açıklasınlar" iddiasında bulundu. Teyit’in kuruluşu ile Kemal Kılıçdaroğlu açıklaması aynı yıla denk geliyor. Teyit, 5 senedir Kemal Kılıçdaroğlu’nun yalan açıklamasını incelemedi ve haber yapmadı.

Teyit’in Finans Kaynakları

seafoodplus.info; 20 Eylül ’de finans kaynaklarının Avrupa Birliği ve büyükelçilik fonları olduğunu bireysel desteklerden, ayni yardımlardan desteklenmekte, kurduğu iş birlikleriyle gelir elde etmekte olduğunu ifade ediyor. Teyit’in, yıllara göre destek aldığı bazı kuruluşlar şöyle:

İsveç merkezli insan hakları kuruluşu Civil Rights Defenders: 50 bin dolar (’nin son altı ayı)

Patreon: 4 bin dolar (’nin dokuz ayı)

Facebook: bin dolar (’nin dokuz ayı)

International Fact-checking Network Fact-checking Innovation Initiative: 14 bin dolar

YouTube: bin TL

Heinrich Böll Stiftung Türkiye Temsilciliği: bin TL

Patreon: 5 bin dolar

Facebook: bin dolar

Heinrich Böll Derneği: 19 bin TL

ABD Büyükelçiliği: 48 bin dolar

European Climate Foundation: 17 bin dolar

YouTube: 75 bin TL

Patreon: 4 bin dolar

Facebook: bin dolar

İsveç Konsolosluğu: bin TL

ABD Büyükelçiliği: 39 bin dolar

European Endowment for Democracy: bin Euro

Sivil Düşün AB Programı: 9 bin TL

Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği: 48 bin 52 Pound

Teyit: “Fazilet Durağı Konusunda Fikir Ayrılığı Yaşıyoruz”

Teyit, 22 Şubat ’de yayımlanan “Haber siteleri ve teyitçiler: Medya ortamını iyileştirmek hepimizin sorumluluğu” başlıklı köşe yazısında Fazilet Durağı yeniden işlendi.

Teyit’in açıklamasında; “Fazilet Durağı gibi bazı iddiaların incelenmesi konusunda fikir ayrılığı yaşıyoruz. Mahkeme kararının ötesinde söyleyebileceğimiz yeni bir söz kalmamıştı. (…) Tartışmaları çözüme kavuşturması için bir denetçiler kurulu oluşturmaya karar verdik” denildi.

“Denetçiler Kurulu Oluşturmaya Karar Verdik”

Teyit’in açıklaması şöyle:

“Uzun zamandır özellikle okurlarımızın bir kısmıyla Fazilet Durağı gibi bazı iddiaların incelenmesi konusunda fikir ayrılığı yaşıyoruz. Metodolojimiz gereği, mahkemeye taşınmış bu iddiayı ele almamış, dava sonuçlandığında da mahkeme kararının ötesinde söyleyebileceğimiz yeni bir söz kalmamıştı. Bize pek çok kez sorulan, incelediğimiz ya da incelemediğimiz için okurlarımızla içine girdiğimiz bunun gibi metodolojik tartışmaları çözüme kavuşturması için bir denetçiler kurulu oluşturmaya karar verdik. Bu kurulun akademisyenler, gazeteciler ve medya ombudsmanlarından oluşmasına, farklı düşünce dünyalarını kapsamasına özen göstereceğiz. Detayları ve çalışma biçimi önümüzdeki aylarda belirlenecek kurul için burada yer alan formu doldurarak öneride bulunabilirsiniz.”

Teyit’in Fazilet Durağı Yalanını Haber Yapmamasının Kronolojisi

29 Mart İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Murat Ongun; Fazilet durağından 47 yolcunun aynı anda otobüse bindiği iddiasında bulundu

13 Mayıs İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı; Fazilet durağından otobüse hiç yolcu alınmadığını tespit etti. Başsavcılık, İBB’nin suç duyurusuna takipsizlik kararı verdi.

25 Mayıs İBB Sözcüsü Murat Ongun, Fazilet durağından 47 kişinin bindiğine yönelik iddialarının hata olduğunu açıkladı, İBB’nin takipsizlik kararına da itiraz etmeyeceğini açıkladı.

5 Ekim Teyit editörü Nilgün Yılmaz: “(Fazilet Durağı) konusunda yargı sürecinin tamamlanmasını bekliyoruz.”

22 Şubat Teyit: “Fazilet Durağı gibi bazı iddiaların incelenmesi konusunda fikir ayrılığı yaşıyoruz. Mahkeme kararının ötesinde söyleyebileceğimiz yeni bir söz kalmamıştı. (…) Tartışmaları çözüme kavuşturması için bir denetçiler kurulu oluşturmaya karar verdik”

Dolayısıyla Teyit hakkındaki bu kısa metin bile sitenin büyük ölçüde sübjektif bir genel yayın politikasına sahip olduğunu ve aslında “doğrulama” mekanizması üzerinden ideolojik ve siyasi bir tercih lehine pozisyon aldığını gösteriyor. Alternatifi olmadığı için kamuoyu üretme gücü de olan Teyit konusunda daha geniş içerikler üzerinden yeni araştırmaların da yapılması gerekiyor. Teyit tarafından ortaya konulan incelemelerdeki bu çifte standartlı tutum devam ettikçe önümüzdeki süreçte bu çalışmaların artabileceğini de söylemek mümkün.

Anasayfa

~ Ar taˀyīd تأييد [#Ayd II msd.] destekleme, güç verme, konfirme etme < Ar ayyada أيد güçlendirdi

Tarihte En Eski Kaynak

teˀyīd [ Sinan Paşa, Tazarrûname () ]

Önemli Not: Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve bu kelimenin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir.

Kelime Kökeni

ArapçaAyd kökünden gelen taˀyīd تأييد z "destekleme, güç verme, konfirme etme" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapçaayyada أيد z "güçlendirdi" fiilinin tefˁîl vezni (II) masdarıdır.

Etiketler: Alıntı, Arapça, Türemekategori veya etiketlerine bağlıdır. Teyit ne demek?

Mobil Uygulama

Uygulama marketlerindeki tamamen ücretsiz Etimoloji uygulamamızı indirebilirsiniz.