Minimal Diffüz Bulging Nedir

İçindekiler:

1. Ilımlı diffüz bulging nedir?
2. L5 s1 düzeyinde diskte diffüz bulging ne demek?
3. Santral anüler bulging nedir?
4. Bulging fıtık mı?
5. Fokal protrüzyon ne demek?
6. Subaraknoid mesafe ne demek?
7. L5 S1 fıtık nedir?
8. Bel fıtığı Latince adı nedir?
9. L5 S1 ne demek?
10. C5 C6 ne demek?
11. L5-S1 fıtık nedir?
12. Subaraknoid ne demek?
13. Subaraknoid BOS Nedir?

Ilımlı diffüz bulging nedir?

L5 s1 düzeyinde diskte diffüz bulging ne demek?

Santral anüler bulging nedir?

Bulging fıtık mı?

Fokal protrüzyon ne demek?

Subaraknoid mesafe ne demek?

L5 S1 fıtık nedir?

Bel fıtığı Latince adı nedir?

L5 S1 ne demek?

C5 C6 ne demek?

L5-S1 fıtık nedir?

Subaraknoid ne demek?

Subaraknoid BOS Nedir?

Boyun Fıtığı Nasıl Oluşur?

Boyun fıtığı görülebilen servikal omurgada 6 adet intervertebral disk vardır. Her bir servikal disk, vertebral gövdeleri desteklemek ve ağırlığı dağıtmaya yardımcı olmak için bitişik omurlar arasına yerleştirilmiştir (biri yukarıda ve biri aşağıda). Bir diskin 2 temel bileşeni vardır.

• Annulus fibrosus. Bu sağlam dış katman, diski yumuşak iç katmanını koruyacak kadar güçlü kılan eş merkezli kollajen liflerinden yapılmıştır. Annulus fibrosus, omurganın ağır yüklerinin üstesinden gelmeye ve şokları emmeye yardımcı olur.
• Nucleus pulposus. Bu jel benzeri iç kısım, mukoprotein jelde asılı duran ve annulus fibrosus içinde korunan gevşek bir lif ağıdır. Çekirdek pulpozusu, hareketler için ek darbe emiciliği ve esneklik sağlar.

Fıtık, koruyucu dış tabakasının bir kısmı veya tamamı yırtıldığında ve nükleus pulpozusunun bir kısmı yırtıktan içeri sızdığında oluşur. Fıtıklaşmış bir disk tipik olarak en çok ağrıya, enflamatuar proteinler içeren nükleus pulposus diskten dışarı ve yakındaki bir sinir köküne sızdığında neden olur. Daha nadir olarak, fıtıklaşmış bir disk içindeki sıvı omuriliğe sızabilir.

Boyun Fıtığı Neden Olur?

Boyun fıtığı için doğru bir teşhis almak, hangi sinir kökünün sıkışmış olabileceği gibi ilgili altta yatan ağrı mekanizmalarını anlamaya yardımcı olabilir. Doğru bir teşhis, en etkili tedavinin alınmasında da önemli bir rol oynar.

Boyun fıtığının yaygın nedenleri şunlardır:

• Zaman içinde disk dejenerasyonu. Disk yaşlandıkça doğal olarak hidrasyonu (sıvı içeriğini) kaybeder ve daha az esnek, dayanıksız hale gelir. Su içeriği daha düşük olan bir diskte çatlaklar ve yırtıklar daha olasıdır.
• Travma. Omurga üzerindeki doğrudan etki, bir diskin yırtılmasına veya fıtıklaşmasına neden olabilir.

Bağ dokusu bozuklukları veya omurgadaki diğer anormallikler de fıtığa sebep olabilmektedir.

Boyun Fıtığı İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Boyun fıtığı geliştirme riski yaşla birlikte artma eğilimindedir. Bazı çalışmalar, boyun fıtıklarının yaygın olarak 30 ila 50 yaşları arasında geliştiğini öne sürmektedir. Çoğu çalışma, erkeklerin boyun fıtığı için daha yüksek risk altında olduğunu göstermektedir.

Yetişkin popülasyonda boyun fıtığı görülme oranı% 0,5 ile% 2 arasında değişmektedir. 

Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Boyunda fıtık haline gelmiş bir disk, birçok farklı ağrı türüne neden olabilir veya hiçbir belirti göstermeyebilir. Ağrı, boyun, kol ve / veya elde bir ağrıdan, aynı bölgelere yayılan elektrik benzeri ağrıya kadar farklı halde olabilir. Bazen kol veya el uyuşması veya zayıflığı da mevcut olabilir. Boyun fıtığı, bir tür travma veya boyun yaralanmasından kaynaklanabilirken, semptomlar genellikle kendiliğinden spontane bir şekilde başlar.

Boyun fıtığı ağrısı ve ilgili belirtiler tipik olarak tek bir kolda hissedilir. Belirtiler, hangi diskin fıtıklaştığına, hangi sinir kökünün sıkıştığına veya iltihaplandığına bağlı olarak değişebilir. Nadiren ağrı, karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük, omurilik etkilenirse her iki kolu da etkileyebilir veya vücutta aşağı bölgelere de etki edebilir. Bağırsak ve / veya mesane kontrolünün kaybı da nadir fakat olası belirtilerdir.

Boynunuzda bir disk fıtıklaştığında, yumuşak iç malzemesi ve iltihaplı proteinler koruyucu dış tabakaya ve muhtemelen omuriliğe sızmaya başlar. Fıtıklaşmış bir disk genellikle yakındaki bir sinir kökünü iltihaplı hale getirerek veya sıkıştırarak boyun ve / veya kolda keskin veya şok benzeri bir ağrıya neden olur. Omurilik gibi diğer yakın yapılar da iltihaplı ve ağrılı hale gelebilir.

Yaygın Boyun Fıtığı Belirtileri

• Boyun ağrısı. Bu ağrı tipik olarak boynun arkasına veya yanına doğru hissedilir. Dokunulduğunda hassas olan hafif bir ağrıdan keskin veya yakıcı bir ağrıya kadar değişebilir.
• Radiküler ağrı. Bu ağrı, boyundaki sıkışmış bir sinirden omuz, kol, el ve / veya parmaklara doğru yayılabilir. Bazen sıcak veya elektrik çarpması gibi hissedebilir.
• Servikal radikülopati. Sıkışan bir sinir veya sinir kökü iltihabı da uyuşukluğa ve / veya zayıflığın omuz, kol, el ve / veya parmaklara yayılmasına neden olabilir. Radiküler ağrı, bazı durumlarda radikülopatiye de eşlik edebilir.
• Belirtiler, kafanızın pozisyonu veya aktiviteler sonrasında kötüleşir. Fıtıklaşmış bir diskin ağrısı, spor yaparken veya ağır bir ağırlık kaldırırken olduğu gibi aktiviteler sırasında alevlenme ve daha kötü hissetme eğilimindedir. Bir tarafa bükmek veya başın öne doğru eğilmesi gibi belirli baş pozisyonları da ağrıyı kötüleştirebilir.
• Boyun tutulması. Servikal fıtıklaşmış bir diskten kaynaklanan ağrı ve iltihap, belirli boyun hareketlerini kısıtlayabilir ve hareket aralığını azaltabilir.

Spesifik ağrı kalıpları ve nörolojik kusurlar, büyük ölçüde fıtıklaşmış diskin konumuna göre belirlenir.

Fıtığın baskı yaptığı sinir köküne göre boyun fıtığı belirtileri

Boyun fıtığı belirtileri hangi sinir kökünün fıtık tarafından sıkıştırıldığına göre değişir.

Servikal omurga, C1'den C7'ye kadar numaralandırılmış, birbirinin üstüne istiflenmiş 7 omur içerir. Omurlararası diskler, bitişik omur gövdeleri arasında bulunur. Örneğin, C5-C6 diski, C5 ve C6 omurlarının arasına oturur. C5-C6 diski fıtıklaşırsa, bir C6 sinir kökünü sıkıştırabilir. Boyun fıtığının neden olduğu belirti ve semptomlar, hangi sinir kökünün sıkıştığına bağlı olarak değişebilir. Örneğin:

• C4-C5 (C5 sinir kökü): Ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma omuza doğru yayılabilir. Omuzda (deltoid kası) ve diğer kaslarda da güçsüzlük hissedilebilir.
• C5-C6 (C6 sinir kökü): Elin başparmak tarafında ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma hissedilebilir. Pazılarda (üst kolların önündeki kaslar) ve ön kollarda bilek ekstansör kaslarında da güçsüzlük yaşanabilir. C5-C6 diski, en yaygın fıtık görülen disklerden biridir.
• C6-C7 (C7 sinir kökü): Ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma el ve orta parmağa yayılabilir. Triceps (üst kolun arkasındaki kaslar), parmak ekstansörleri ve diğer kaslarda da güçsüzlük hissedilebilir. C6-C7 diski, genellikle servikal omurgada fıtıklaşma olasılığı en yüksek olan disk olarak kabul edilir.
• C7-T1 (C8 sinir kökü): Elin dış ön kolunda ve pembemsi tarafında ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma hissedilebilir. Zayıflık parmak fleksörlerinde (grip) ve diğer kaslarda da yaşanabilir.

Boyun Fıtığı Belirtileri Ne Zaman Ciddi Bir Hal Alır?

Nadiren, boyun fıtığı belirtileri, sonunda kendi kendine iyileşmek yerine giderek daha kötüleşebilir. Bir servikal sinir kökü sıkışmış veya iltihaplı kalırsa kolda karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük ilerleyebilir. Benzer şekilde, omurilik servikal fıtıklaşmış bir disk tarafından sıkıştırılırsa veya iltihaplanırsa, yürüme, koordinasyon ve / veya mesane, bağırsak kontrolü ile ilgili sorunlar olabilir. Bu tür nörolojik bozukluklar, kötüleşmelerini veya kalıcı olmalarını önlemek için acil tıbbi yardım gerektirir.

Boyun Fıtığı Tanısı Nasıl Konur ?

Boyun fıtığı tanısı genellikle 3 aşamalı bir süreci içerir:

• Hasta geçmişi. Herhangi bir kronik durum, geçmiş yaralanmalar veya sırt,boyun ağrısı öyküsü dahil olmak üzere hastanın tıbbi geçmişi gözden geçirilir. Mevcut semptomlarla ilgili bilgiler de toplanır.
• Fiziksel Muayene. Boyun herhangi bir şişme, hassasiyet veya ağrı alanı için muayene edilir. Doktor ayrıca boynun hareket açıklığının yanı sıra kollarda refleks sorunları, uyuşma ve / veya güçsüzlük gibi nörolojik bozukluk belirtilerini de kontrol eder.
• Görüntüleme işlemleri. Bir görüntüleme çalışması, bir diskin düzleşmeye mi yoksa normal konumunun dışına çıkmaya mı başladığını gösterebilir. Bir manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması, yumuşak dokuların yüksek kaliteli görünümü nedeniyle fıtıklaşmış bir diski görüntülemek için tercih edilen yöntemdir. MRI bir seçenek değilse, BT de düşünülebilir.

Boyun Fıtığı Tedavisi

Servikal disk hernileri çoğunlukla cerrahi tedaviye gerek kalmadan düzelebilir. Bu yüzden servikal disk hernisinden kaynaklanan ağrıyı azaltmak için cerrahi dışı seçenekler öncelikle uygulanır. Doktorunuz kısa periyotlarla dinlenme, boyun hareketlerini kısıtlama, ödemi azaltan antiinflamatuvar ve ağrıyı kontrol eden analjezik ilaçlar, fizik tedavi, egzersiz veya epidural steroid enjeksiyonu tedavisi içeren cerrahi olmayan tedavileri uygulamanızı önerebilir. Cerrahi olmayan tedavilerde amaç, disk hernisi materyalinin yarattığı sinirlerdeki irritasyonu azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve hastalığın fiziksel sonuçlarını iyileştirmektir. Bu, disk hernisi hastalarına uygulanan sıklıkla bir seri tedavi metodundan oluşan organize bakım programı ile başarılı olabilir.

Boyun Fıtığında Cerrahi Olmayan Tedaviler

Servikal  disk  hernisine  bağlı  ağrının  başlamasından sonra, kısa bir süre ( gün) fiziksel aktiviteyi azaltmak için dinlenmek faydalı olabilir. Bu kısa süreli dinlenme periyodundan sonra tekrar hareket etmeye başlanması, eklemlerin hareketsizleşmesini ve kasların güçsüzleşmesini önlemek açısından önemlidir. Ayrıca doktorunuz bir hemşire ya da fizyoterapist yardımıyla boynunuzu güçlendirici özel egzersizler üzerine eğitime ve antrenmana başlayabilir. Bu tip egzersizler evde gerçekleştirilebilir. Kontrollü egzersiz yapabilmek için özel bir program istiyorsanız bir fizyoterapisti ziyaret edebilirsiniz.

Egzersizleri doktorunuzun veya fizyoterapistin tarif ettiği gibi yapmanız önemlidir.

Doktorunuz veya fizyoterapistiniz ayrıca inflamasyonu, ağrınızı ve kas spazmınızı azaltmak için traksiyon, elektrik stimülasyonu, sıcak sargı, soğuk sargı veya manuel terapi kullanabilir.

Boyun Fıtığı Tedavisinde İlaçlar Ve Ağrı Yönetimi

İlaçlar, analjezikler denilen ağrı kesicileri içerir. Bazen doktorunuz kas gevşeticiler önerecektir. Çok fazla ısrarlı ağrılarınız varsa doktorunuz kısa bir süre için daha etkili uyuşturucu ilaçlar önerebilir. İlaçların sadece önerilen dozda kullanılması önemlidir. İlaçların fazla dozda kullanılması daha hızlı iyileşmenize yardımcı olmayacağı gibi, istemeyen yan etkilere yol açabilir (kabızlık, uykusuzluk, mide kanaması, böbrek sorunları gibi).

Daha önce ne tür tedaviler uygulandığını doktorunuza anlattığınızdan emin olun ve ağrı kesici önerirse size nasıl etki ettiğini bilmesine izin verin. Ayrıca uygulanmış olan ilaçların alerjik etkileri olup olmadığını doktorunuzun fark ettiğine emin olun. Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAIİ) analjeziktir ve disk hernisinin sonuçları olarak ortaya çıkan ödem ve inflamasyonu  azaltmak  için  kullanılır.

Doktorunuz size anti-inflamatuar ilaç verdiyse mide bulantısı ve mide kanaması gibi yan etkilerini takip etmelisiniz. Reçetenin sürekli kullanımının veya uzun süreli ilaç kullanımının her hangi bir problem yaratıp yaratmayacağı doktorunuz tarafından belirtilmelidir. Epidural enjeksiyonlar veya çeşitli blok enjeksiyonları,  yoğun kol ağrılarınız varsa önerilebilir. Doktorunuz tarafından, epidural (omurilik zarı dışına) veya sinir kökleri çevresine özel bir müdahale ile kortikosteroid ve lokal anestezik madde uygulanması sonucu gerçekleştirilir. Başlangıç enjeksiyonundan sonra bir veya iki enjeksiyon daha ileri bir tarihte yapılabilir.

Bu kapsamlı bir rehabilitasyon ve tedavi programının bir parçası olarak yapılmalıdır. Enjeksiyonun amacı sinir ve diskteki inflamasyonu azaltmaktır. Tetik nokta enjeksiyonları, omurga boyunca ağrılı yumuşak dokulara ve kaslara direkt uygulanan lokal anestezik madde (bazen kortikosteroidlerle birlikte) enjeksiyonlarıdır. Ara sıra ağrı kontrolü için kullanılsalar da tetik nokta enjeksiyonları, boyun fıtığının iyileşmesine yardımcı olmazlar.

Boyun Fıtığı Ameliyatı

Boyun fıtığına bağlı çoğu kol ağrısı, cerrahi olmayan tedavi ve ağrı yönetimi ile birkaç ay içinde düzelir. Bununla birlikte, ağrı 6 ila 12 haftadan uzun sürerse veya ağrı ve sakatlık şiddetliyse, cerrahi olmayan tedavilere yanıt vermiyorsa, boyun fıtığı ameliyatı makul bir seçenek olabilir.

Boyun fıtığı ameliyatının amacı, hasarlı diski çıkarmak ve sinir kökü ve / veya omuriliğin rahatlamasını sağlamaktır. Bu prosedür, yayılan ağrıyı hafifletebilir ve kola giden karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük gibi nörolojik problemlerin ilerlemesini önleyebilir.

Boyun Fıtığı Ameliyatı Türleri

Boyun fıtığı tedavisinde yaygın kullanılan ameliyat türlerinden bazıları şunlardır:

Anterior servikal diskektomi ve omurga füzyonu (ACDF)

ACDF cerrahisi, omurga cerrahları tarafından boyun fıtıklarını tedavi etmek için kullanılan en yaygın yöntemdir. Bu ameliyatta disk, boyun önünden iki santimetrelik küçük bir kesi ile çıkarılır. Diski çıkardıktan sonra, disk alanı bitişik omurların sonunda birlikte büyüyüp kaynaşması için ayarlanır. Daha fazla stabilite ve muhtemelen daha iyi bir füzyon başarı oranı için greftin önüne bir plaka eklenebilir.

Yapay Servikal Disk Replasmanı

Bir ACDF ameliyatında olduğu gibi, yapay disk replasman ameliyatı, etkilenen diskin boynun önündeki küçük bir kesi ile çıkarılmasını içerir. Bitişik omurları birleştirmek yerine, bitişik omurlar arasındaki disk boşluğuna yapay bir disk yerleştirilir. Yapay diskin amacı, orijinal diskin biçimini ve işlevini taklit etmektir.

Posterior servikal diskektomi

Bu ameliyat posterior (arkadan) lomber diskektomiye benzer. Nöral foramene (omurilik kanalından çıkmak için sinirin geçtiği tünel) yanal olarak fıtıklaşan servikal diskler için makul bir yaklaşım olabilir. Bu posterior yaklaşım anterior yaklaşımdan daha zordur çünkü bu bölgede kanamaya neden olabilecek çok sayıda damar vardır ve kanama ameliyat sırasında görüşü sınırlar. Bu yaklaşım aynı zamanda omuriliğe daha fazla müdahale gerektirir ve daha yüksek komplikasyon riski yaratır.

Herhangi bir büyük ameliyatın olası riskleri ve komplikasyonları olmasına rağmen, deneyimli bir omurga cerrahı ile servikal disk cerrahisinde ciddi komplikasyonlar nadirdir. En yaygın iki ameliyat olan ACDF ve yapay disk replasmanı, sıkıştırılmış bir sinir kökünden kaynaklanan yayılan ağrıyı ve karıncalanmayı azaltma açısından olumlu sonuçlara sahip güvenilir ameliyatlar olarak kabul edilir.

Ameliyat Sonrası Bakım ve İyileşme

ACDF veya yapay disk replasmanı gibi servikal omurgada ön cerrahi için, iyileşme, posterior prosedürlere göre daha hızlı ve daha az ağrılı olma eğilimindedir. Boynun arkasındaki daha kalın kasları kesmek yerine boynun önünden yapılan küçük bir kesi ile ön ameliyat yapılır. Bu nedenle, hasta genellikle aynı gün veya bir ön ameliyattan sonra hastanede bir gece kaldıktan sonra eve gidebilir. Arka servikal omurga ameliyatından sonra hastanede kalış süresi birkaç gün daha uzun olabilir.

Kol ağrısı ameliyattan önce mevcutsa, genellikle işlemden sonra oldukça hızlı bir şekilde geçer. Boyun ağrısının, özellikle işlemin yapıldığı bölgede veya yakınında, azalması daha uzun sürebilir. Koldaki herhangi bir uyuşma veya güçsüzlük haftalar, aylar veya daha uzun sürebilir. Fıtıklaşmış diskin neden olduğu sinir kökü hasarının ciddiyetine bağlı olarak, ameliyat sonrasında bir miktar kol ağrısı, güçsüzlük ve / veya uyuşma kalıcı olarak kalabilir.

Ameliyat sonrası, çoğu omurga cerrahı boyun korsesi reçete eder, ancak korsenin tipi ve kullanım uzunluğu değişkenlik gösterir. Ayrıca, çoğu omurga cerrahı, hastalarından ameliyat sonrası aktivitelerini sınırlamalarını ister, ancak kısıtlamaların miktarı ve sürenin uzunluğu değişme eğilimindedir. Omurga cerrahınıza ameliyattan önce ameliyat sonrası bakımla ilgili olağan protokolünün ne olduğunu sorun.

Boyun Fıtığı Belirtileri, Boyun Fıtığı Tanı ve Tedavi Yöntemleri Hakkında Bizimle İletişime Geçin

Diffüz disk bulging, omurgayı oluşturan kemikler olan omurlar arasında yer alan ve disk ismi verilen darbe emici özellikteki yapılardan birinin genelinde şişme ortaya çıkar.

Diffüz Bulding Ne Demektir? 

Diffüz bulding, omur kemikleri arasında yer alan “intervertebral disk” ismi verilen yapıların zedelenmesini ifade eder. Bu diskler, kemikler arasında tampon görevi görür. Diskler, omurgaların hareketine izin verir ve şok emici bir özelliğe sahiptir. Bel (lomber), boyun (servikal) ve sırt (torakal) omurga disklerinde de bulging görülebilir.

Posterior (Santral) ve Posterolateral Diffüz Bulging Nedir?

Posterior ya da diğer ismi ile santral diffüz bulging şişkinliğin diskin arka tarafında olmasıdır. Posterolateral diffüz bulging ise, sağa, sola ve geriye doğru olan disk şişkinliğini gösterir. Sağ ya da sol spinal sinir kökü üzerinde geriye ve yana doğru basıya neden olan bir kol ya da bacakta ağrıya yol açabilir.

Bulging Belirtileri Nelerdir?

Bulging, bel ve boyun için çekilen emar (MR) görüntüleme sonuçlarında çok sık rastlanan ve raporlanan bir sorundur. Diskin olması gereken hattan çok hafif bir şekilde taşması bulging oluşması için yeterlidir. Ama bulging genelde herhangi bir şikayete yol açmaz. Bu nedenle MR görüntülemesinde sadece bulging görülmesi durumunda bel ya da boyun ağrılarının kaynağının bulunduğunu söylemek zorlaşır. 

Eğer sinir kökleri disk taşması sonucunda sıkışırsa kol ya da bacakta ağrı, yürüme güçlüğü, uyuşma gibi belirtiler gösterir. Daha ileri evrelerdeki fıtıklar ve protrüzyon daha fazla taşma yaptıkları için şikayete neden olabilirler. Bulging evresinde sinir dokularının durumdan etkilenmesi ve belirti meydana çıkartması daha nadir görülür.

Bulging Tedavisi

Omurga kaslarını güçlendirmek tedaviye destek olmanızı sağlar. Bu sayede diskler daha az strese maruz kalır. Ağrı ve kas spazmı için ilaç tedavisi kısa süre için ancak önerilebilir. Çeşitli fizik tedavi yöntemleri bel ve boyun fıtıklarında uygulanan en yaygın tedavi yöntemleridir. 

Bel ağrısı son derece yaygındır ve insanların tıbbi yardım araştırdıkları ikinci en sık nedendir. Bel ağrısından şikayet eden hastaların sayıca çokluğuna karşın hastaların yalnızca % 1 inde siyatik ağrısı tarzında şikayetler ve % ünde bel fıtığı ( lomber disk herniasyonu ) vardır. Siyatik, bel fıtığı için öylesine tipik bir göstergedir ki, siyatik ağrısı olmaksızın klinik olarak anlamlı bir disk herniasyonu ihtimali çok düşüktür. Ancak bunun istisnaları vardır, idrar kaçırma ve bacaklarda kuvvetsizlik gibi bulgularla ani olarak ortaya çıkan Cauda Sendromu bu istisnalardan bir tanesidir. İstisnalardan bir diğeri spinal stenoz adı verilen omurilik kanalının normal ölçülerden dar olması halidir.

Genel Bilgiler ve Terimler 

Lomber ( bel ) bölgede 5 adet omur vardır, bunlar tıbbi terminolojide kolaylık olması için L1 den L5 e kadar numaralandırılarak ifade edilirler. Örneğin L4 - L5 kısaltmasıyla 4. ve 5. bel omuru kastedilmektedir. Bel ağrısı çeken ya da bel fıtığı teşhis edilen hastaların ve yakınlarının, sık sık duyduğu, doktorunuzun kullandığı ve de MR / BT raporlarında çok sık karşılaştığınız bazı terimlerin karşılıklarını, aydınlatıcı olması amacıyla konunun başında aşağıdaki satırlarda bulacaksınız.

• Lomber Bölge : Bel bölgesi
• Lumbo-Sakral Bölge : Kuyruk sokumu-bel bölgesi
• Sakrum : Kuyruk sokumu kemiği
• Sakro-İliak Eklem : Kuyruk sokumu kemiği ile leğen kemiğinin yapmış olduğu eklem ( Sağ ve solda olmak üzere her iki tarafta da vardır. )
• Lumbago : Bel ağrısı
• Lumbosiyatalji : Belden bacağın arka kısmına siyatik sinir boyunca yayılan ağrı.
• Disk Herni : Bel fıtığı
• Skolyoz : Omurganın yanlara doğru çarpıklığı, eğriliği
• Lordoz : Omurganın konveksliği öne bakan kavisli durumu ( Bel omurları normalde lordoz durumundadır )
• İntervertebral : Vertebralar arası, omurlar arası
• Postero-Lateral : Arka - yan
• Posterior Longitidunal Ligament : Omurgaların, omurilik kanalına bakan yüzünü saran bağ dokusuna verilen ad. Bu bağ dokusunun omurgaların ön yüzünde olanına da anterior longitidunal ligament adı veri

Diskin Yapısı 

İki omur arasında yer alan diskler 4 - 6 mm kalınlığında, form değiştirebilen elastik yapılardır. Merkezi kısmında nucleus pulposus etrafında da halkavari anulus fibrosus adı verilen iki farklı yapıdan oluşan diskler bu özellikleriyle omurlar arasında yastık / amortisör görevi yapmaktadırlar. Diskler bütün omurga boyunca omurlar arasında yer alırlar ve böylece omurların birbiri üzerinde daha kolay hareket ederek ölçülü de olsa omurganın hareketliliğini sağlamış olurlar. Ayrıca omurgaya binen ağırlığın daha geniş yüzeye yayılması da sağlanmış olur.

Doğal olarak, lomber bölgede bulunan diskler, daha üst seviyelerdeki, örneğin boyun bölgesindeki disklere oranla daha fazla ağırlığa maruz kalırlar. Bu da disklerin neden bel bölgesinde daha fazla oluştuğunun nedenlerinden bir tanesidir.

Damarsal yapıları olmayan diskler beslenmeleri için gerekli olan oksijen, glikoz gibi maddeleri komşuluk yaptıkları omurların süngerimsi kemik yapılarından diffüzyon yoluyla alırlar. Bu nedenle direkt kan akımıyla beslenemeyen disklerde doku yaşlanması ( mikroskopik degenerasyonlar ) diğer dokulara göre daha erken başlar. Disklerdeki bu degeneratif değişimler otuzlu yaşlardan itibaren mikroskop altında görünür hale gelmektedir. İlerleyen yıllarda disklerdeki degenerasyonlara paralel olarak, omurların kenarlarında kalsifikasyonlar ( osteochondrose ) ve omurlar arasındaki eklemlerde de ( Spondylose ) degenerasyonlar oluşur. Direkt röntgen filmlerinde, görülen kalsifikasyon ya da halk arasında kireçlenme olarak adlandırılan oluşumlar bu degeneratif değişimlerdir

Protrüzyon - Perfore Disk - Serbest Fragman - Bulging Nedir?

Degeneratif değişimler sonucu suyunu ve elastikiyetini kaybeden nucleus pulposus, etrafını çevreleyen anulus fibrozisin de sağlamlığını kaybetmesi ile birlikte, bir zorlanma ya da yanlış bir hareket sonucu resim de görüldüğü gibi omurilik kanalı içerisine doğru bir kabarıklık oluşturur. Bu durum protrüzyon olarak adlandırılır. Bazan bu degenere disk, daha ileri safhada posterior logitidunal ligamanı delerek kanal içerisine doğru uzanır buna da Perfore Disk adı verilir. Perfore disk parçası omurilik kanalı içerine düşerse buna da serbest sequestr veya serbest fragman denir.

Ayrıca BT ve MR raporlarında çok sık rastlanan bir terim olan bulging ise protrüzyonun daha hafif şekli olup diskin yaygın bir şekilde omur kenarlarından taşmasıdır.

Hangi şekli olursa olsun diskin bu şekilde omurilik kanalına doğru uzanması, zaten normalde dar olan omurilik kanalı içerisinde, sinir kökleri ve diğer yapıların sıkışmasına yol açar. Sinir köklerinden birinin sıkışarak bası altında kalması sonucu sinirin yayıldığı ilgili alanda ( bacakta/ayakta ) uyuşma, karıncalanma, ağrı, ve kuvvetsizlik gibi şikayetler ortaya çıkar. 
Bir çok hasta ağrının bacağında olmasına rağmen neden belinden ameliyat olduğu konusunda tereddüt duymaktadır. Siyatik sinir, insanın en kalın siniridir. Aynı zamanda en sağlam siniri olup 90 kg ağırlığı kaldırabilir. Bu sinirin yapısına L4, L5 ve S1, S2 köklerin den gelen lifler iştirak ederler. Siyatik sinir; bacağın hareketini, kuvvetini sağlayan motor lifler ve duyusunu sağlayan sensitif liflere sahiptir. Köklerden her hangi birisinde olan sıkışma sonucu ağrı ve uyuşma gibi duyular sensitif liflerle ilgili alana kadar taşınır dolayısıyla hasta ağrıyı sinirin yayıldığı ilgili alanda duyar. Bel fıtıklarında ağrının siyatik sinir boyunca olmasından dolayı halk arasında kullanılan siyatik deyimi, bel fıtığı ile aynı anlamı taşımaktadır.

Hastaların Şikayetleri - Belirtiler Nelerdir?

Disklerdeki degeneratif değişimlerin derecesine göre hastalar başlangıçta zaman zaman tekrarlayan bel ağrısından ( lumbago ) şikayet edebilirler bu safhada ağırlık kaldırmak, yanlış bel hareketlerinden kaçınmak, jimnastik, ortopedik yatak gibi tedbirlerle kişinin kendisini kollaması gerekir hatta bazan bir ağrı kesici ve adele gevşeticiye de ihtiyaç duyulabilir.

Diskteki kabarıklık, protrüzyon safhasında ve sinir köküne de bası yapmış ise o zaman hasta; belinden bacağına yayılan ve bazı hareketlerle artan, öksürmek, hapşırmak ve ıkınmakla şiddetlenen ağrılardan şikayet edecektir. Ağrı basıya uğrayan sinir köküne göre, uygun alana yani topuğa veya ayak baş parmağına kadar yayılacaktır. Hasta ağrı yanında, sıkışan sinir kökünün hangi seviyede olduğu ile ilgili olarak bacağında, ayak parmakları veya tabanında ya da ayak üzerinde karıncalanma ve uyuşmalardan şikayet edebilir. Sıkışma daha ileri safhada ve sinir kökü uzun süre basıya maruz kalmış ise siyatik sinirin motor lifleri de ( hareketleri sağlayan lifler ) zarar görmüş olacağından ayağın yukarıya veya aşağıya doğru hareketlerinde kuvvet azalması da ortaya çıkacaktır.

Hangi seviyede olursa hangi bulgular ortaya çıkar?

• L3 / L4 Disklerinde : Baskıda kalan kök L4 kökü olup, uyluk ön yüzü ve bacağın iç yüzünde ağrı veya duyu kusuru hissedilir. Etkilenen refleks patella ( diz ) refleksidir.
• L4 / L5 Disklerinde : Baskıda kalan kök L5 köküdür. Kalça ve bacağın dış yan yüzü, ayak sırtı ve baş parmak ta ağrı, bacağın dış yüzünde, baş parmakta uyuşukluk hissedilir. Ayak baş parmağı ve ayağın yukarıya kaldırılmasında kuvvet azalması gelişebilir. Bu seviyede refleks kaybı olmaz.
• L5 / S1 Disklerinde : Kalça, uyluk ve bacağın arka yüzlerinde, topuk ve ayak dış alt kısmında ağrı, bacağın arka yan yüzünde ve ayak dış kısmında duyu kusuru. Ayağın tabana doğru olan kuvvetinde azalma veya kayıp gelişebilir. Bu seviyede Aşil Refleksi etkilenir.

Bel fıtıkları, genellikle erişkin yaşlarda görülen bel ve bacak ağrılarının en başta gelen nedenlerinden biridir. Erkeklerde kadınlara göre kat daha fazla rastlanır.

Bel fıtığı nasıl oluşur?

Degenere olarak elastikiyetini kaybeden nücleus pulposusun, herhangi bir zorlama veya yanlış hareketle anulus fibrozise ait bir yarıktan fırlaması veya nucleus pulposusun anulus fibrosus ile birlikte disk aralığından omurilik kanalına doğru sarkması sonucu bel fıtığı ya da disk hernisi dediğimiz olay gelişmiş olur. Hernie olan disk materyalinin, sinir kökünü sıkıştırması sonucu değişik şiddette bel ve bacak ağrısı ortaya çıkar. Posterior longitidunal ligamentin en sağlam olduğu yer orta hattır, bu nedenle çoğu hernie olmuş disk bir tarafa, sağa veya sola doğru oluşarak sinir kökünü sıkıştırır ve karekteristik siyatik ağrısına neden olur.

Lomber disk hernileri sıklıkla L4 / L5 ve L5 / S1 seviyelerinde oluşur. Ve buna bağlı olarakta L5 veya S1 kökleri bası altında kalır. Her iki kökte siyatik siniri oluşturduğu için hernie olan tarafta bası altında olan köke uygun alanda ağrılar meydana gelir. Sinir kökü sıkışması ile beraber sırtta omurganın yanında yer alan adeleler refleks olarak kasılır ve spasm içine girer, bu aslında vücudun koruyucu bir mekanizması ise de spasmdan dolayı belde hareketle artan ağrılar oluşur. Hatta adele spazmı nedeniyle omurgada skolyoz da gelişebilir. 
Sinir kökü sıkışması, çeşitli derecelerde bulgu ve belirtilerin gelişmesine neden olur. Bunlar ;

• Bacağa yayılan ağrı
• Öksürmek, ıkınmak hapşırmakla ağrıda artma
• Çok uzun süre herhangi bir pozisyonda ( ayakta durma, oturma, yatma gibi ) kalmak tipik olarak ağrıyı artırır.
• Belde eğrilikler ( skolyoz ) oluşabilir. Vücut refleks olarak ağrıyı hafifletmek için karşı tarafa eğilir.
• Sıkışan sinir kökünün beslediği alana uyan bölgede uyuşukluk gibi duyu değişiklikleri.
• Sıkışan sinir kökünün seviye ve tarafına göre sağ veya solda ayak, parmaklar veya bacakta ortaya çıkan kuvvetsizlik
• Refleks değişiklikleri ( azalma, kaybolma gibi )

Bel fıtıkları en sık olarak L4 / L5 ve L5 / S1 seviyelerinde görülürler, daha nadir olarak L3 / L4 ve daha üst seviyelerde de rastlanabilir. 

Hangi hastalıklarla karışır?

• Myopati
• Polynöropati
• Perifer sinir harabiyetleri ( pereneus sinir felci )
• Brucella enfeksiyonu
• Spinal tümör
• Conus sendromu
• Spinal stenoz

ile karışabilir ve kesin tanı MR ile konur.

Teşhis için neler gerekir?

• Bel bölgesinin 2 yönlü ( ön-arka ve yandan ) röntgen filmi.
• Bilgisayarlı Tomografi veya MR

daha nadiren de Myelografi, Myelografi den sonra BT, EMG gibi tetkikler teshis için gerekli olabilir.

Bel Fıtıklarında Tedavi ;

Bel fıtıklarında, tartışmasız acil ameliyatı gerektiren durumlardan bir tanesi Cauda sendromu, diğeri de hastada düşük ayak gelişmesidir.

Cauda sendromunda, degenere olmuş massiv disk materyali ( nucleus pulposus ) posterior ligamanı yırtarak omurilik kanalı içerisine girer ve omurilikten çıkan sinir lifleri üzerine bası yapar. Sinir lifleri üzerinde oluşan bu bası sonucu hastada süvari yaması tarzında duyu kusuru ( uyuşukluk ), bacaklarda paraplejiye ( her iki bacağın felci ) kadar gidebilen kuvvetsizlik, idrar ve büyük aptestini kaçırma, seksüel yetersizlik ( geç safhada belli olur ) ile karekterize çok ağır bir tablo ortaya çıkar. Cauda sendromunda hastanın daha önce bel ağrısı ve siyatik tarzında şikayetleri olabilir ancak olmadan da bu tablo meydana gelebilir. Özetle Cauda sendromunda, ani gelişen ağır nörolojik belirtiler söz konusudur ve acilen müdahale edilmez ise hastanın paraplejik olma ihtimali yüksektir. Gecikmiş müdahale de gelişmiş olan bulguların ( bacaklardaki felç ve idrar - gaita kontrulünün ) geri dönme şansı azdır.

Düşük ayak teşekkül eden hastalarda, hasta ayağını ayak bileğinden yukarıya kaldıramaz ve ayağını sürükliyerek yürür. Bu durumda tespit edilen herniasyonun acil operasyonu, hastanın seçebileceği tek alternatiftir.

Bel fıtıklarında, hastanın acil ameliyatını gerektiren durumların dışında ki ameliyat endikasyonları;

Şunu unutmamak lazımdır, " Doktor ameliyatı önerir, ameliyat kararını hasta verir" Bel fıtığı tespit edilen hasta, operasyon endikasyonu olsa bile, önce medikal tedavi veya fizik tedavi gibi diğer alternatifleri denemek ister. Eğer bunlardan sonuç alamazsa ameliyat olmaya karar verir. Bu nedenle;

• Ağrı kesiciye ve diğer medikal tedavi yöntemlerine cevap vermiyen vakalar.
• Uyuşukluğun ilerlemesi
• Ayakta veya ayak parmaklarında kuvvetsizliğin başlaması

hastaları operasyona yönlendiren nedenler arasındadır.

Tıbbi açıdan ise ;

• MR tetkiki sonucu basıya neden olan büyük bir fıtık tespit edilmişse
• MR tetkiki sonucu fıtıklaşan disk materyali kopup kanalın içine girmisse ( serbest fragman )

ameliyat kaçınılmazdır.

Bel Fıtıklarında Konservatif Tedavi;

Hastanın klinik bulgularına, ağrının şiddetine ve MR bulgularına göre değerlendirmek şartıyla 6 - 8 haftalık bir süre konservatif tedavi denenebilir. Bunlar arasında;

• Yatak istirahati
• Ağrı kesici ve adele gevşeticiler ile birlikte Medikal tedavi
• Fizik tedavi, Hidroterapi, Masajsayılabilir.

Konservatif tedaviden sonuç alınamayan vakalar operasyona gönderilir.

Ameliyat olmaya karar veren hastanın seçenekleri nelerdir?

• Bilinen ve en çok uygulanan klasik ameliyat yöntemi.
• Mikroşirürjikal teknikle yapılan klasik yönteme benzeyen müdahale.
• Perkütan endoskopik disk operasyonu
• Laser disk dekompresyonu.