Birlesik Sifatlar
Birleşik Sıfatlar
Birleşik Sıfatlar
a) Kaynaşmış Birleşik Sıfatlar
&#; İki sözcüğün bir araya gelerek tek bir kavramı karşıladığı birleşik sıfatlardır.
&#; Kaynaşmış birleşik sıfatlar, bitişik yazılır.
&#; İki yalın addan yapılmış olanlar: cingöz çocuk, kılkuyruk&#;
&#; Belirtisiz ad tamlaması biçiminde olanlar: kahverengi kumaş, üstünkörü çalışma, vişneçürüğü gömlek&#;
&#; Bir adla bir eylem ya da eylemsiden yapılmış olanlar: haksever insan, mirasyedi kişi, vatansever asker, varyemez amca. ..
&#; İki ya da daha çok sıfattan yapılmış olanlar: hiçbir yol, biraz para, birçok olay, herhangi bir yer ..
Sıfat tamlaması biçiminde oluşanlar: pisboğaz çocuk, boşboğaz adam, düztaban sporcu&#;
İki eylem ya da eylemsiden yapılmış olanlar: konargöçer aşiretler, okuryazar kadınlar, vurdumduymaz insan&#;
b) Öbekleşmiş Birleşik Sıfatlar
&#; Birden çok sözcüğün çeşitli biçimlerde oluşturduğu söz öbeğidir: İki kilo karpuz, kafadan sakat adam, oyuna düşkün çocuk, sonradan görme kadın, cana yakın insan, kendisine özgü üslup, evine bağlı adam, başına buyruk adam, dile kolay iş, tavanı basık oda&#;
&#; “Kaynaşmış birleşik sıfatlar&#; bitişik, “öbekleşmiş birleşik sıfatlar&#; ise ayrı yazılır; ikisi bu yönüyle ayrılır.
c) Kurallı Birleşik Sıfatlar
&#; Biçim bakımından ayrı yazılan ve belli kurallara göre yapılan sıfatlardır.
&#; Kurallı birleşik sıfatlar, birer sıfat grubudur.
&#; Kurallı birleşik sıfatlar birkaç şekilde yapılır:
Sıfat ve takısız isim tamlamalarına “—lı, —lık, —sız” ekleri getirilerek sıfat öbeği (birleşik sıfat) biçiminde oluşturulur.
— Ak saçlı başını eline al anneciğim.
— Sen gezersin kırk asırlık bir mabedin içini.
— Beş parasız bir adamdı şimdi.
Belirtisiz ad tamlamasına “-lı, -lık, -sız&#; ekleri getirilerek sıfat öbeği (birleşik sıfat) biçiminde oluşturulur, bu durumda belirtisiz ad tamlamasındaki tamlanan eki düşer.
— Asker elbisesi > asker elbiseli (çocuk)
— Dilenci kılığı > dilenci kılıklı (adam)
— Çınar ağacı > çınar ağaçlı (ev)
Sıfat tamlamalarında sıfat ile ismin yeri değiştirilip isme iyelik eki (—ı, -i) getirilerek sıfat öbeği (birleşik sıfat) oluşturulur. Örneğin; &#;kırık kanat&#; tamlamasında “kırık” ile “kanat&#; yer değiştirip “kanat” sözcüğüne “-ı&#; eki getirilerek yeni bir sıfat elde edilir: Kanadı kırık (kuş).
— Boynu bükük bir garibim yüzüm gülmüyor.
— Eli açık bir insandır dedesi.
— Bağrı yanık bir çobandan dinlemişti kavalı.
— Onarır türküler gönlü kırık mevsimleri.
Birleşik sıfat nedir? Birleşik sıfatlar &#;rnekleri ve c&#;mleleri ile konu anlatımı
Örnekle: Açgözlü, Boşboğaz, Çalçene
Birleşik Sıfatlar Örnekleri ve Cümleleri ile Konu Anlatımı
A- Basit ve Birleşik Sıfatların Arasındaki Fark
Basit sıfatlar tek, birleşik sıfatlar iki kelimeden oluşur.
Örnekler:
1- ''Kırmızı'' araba - Basit sıfat
''Kırmızı renkli'' kazak - Birleşik sıfat
2- ''Obur'' bir adam - Basit sıfat
Midesine düşkün'' bir adam - Birleşik sıfat
B- Kaynaşmış Birleşik Sıfatlar
Örnekler Cümleler
1- Ben onun kadar ''açgözlü'' bir insan görmedim.
2- ''Çalçene'' biri olduğu için karşı tarafın konuşmasına hiç izin vermez.
3- Üzerindeki ''kahverengi'' ceket sana çok yakışmış.
4- Sizin gibi ''sinemasever'' kişilerle bu toplantıyı gerçekleştirdiğimiz için çok mutluyum.
5- ''Dedikoducu'' insanların bulunduğu ortamlardan derhal uzaklaşırım.
6- Kemal ve eşi çok ''misafirperver'' insanlar.
7- Gençken çok ''hayalperest'' biriydim ama şimdi artık sadece gerçeklerin peşinde koşuyorum.
8- Sizin gibi ''kadirşinas'' insanlarla daha sık görüşmek isterim.
9- ''Boşboğaz'' bir adam olduğu için ağzında bakla ıslanmaz.
Serkan gibi ''hazırcevap'' biri bile Selma'nın soruları karşısında susup kaldı.
C - Kurallı Birleşik Sıfatlar
Örnek Cümleler
1- Onun gibi ''güler yüzlü'' insanlarla konuşmak insana moral veriyor.
2- Kendine hala ''kafa dengi'' birini bulamadın mı?
3- O eskiden ''arkadaş canlısı'' biriydi fakat son zamanlarda içine kapandı.
4- Sınıfın en ''uzun boylu'' öğrencileri basketbol takımına seçildi.
5- İdris, gençken de ''iri kıyım'' biri olduğu için herkes ondan korkardı.
6- Onun kadar ''gözü pek'' biri olduğunu dün akşam bir kez daha anladım.
7- Bu filmde dedektif bir suçlunun ''sır dolu'' geçmişini araştırıyor.
8- ''Yarım akıllı'' biri olduğu için onun sözüne pek güven olmaz.
9- Şu fotoğraftaki ''siyah gömlekli'' kişiyi ve yanındakileri tanıyor musunuz?
En yakın arkadaşıma doğum gününde ''22 vitesli'' bir bisiklet aldı.
''Dar gelirli'' aileler için yardım topluyoruz.
Onun gibi ''geniş görüşlü'' bir insanla istediğin her konu hakkında konuşabilirsiniz.
Ben ve ablam daha çok ''absürt komedi'' türündeki filmleri seviyoruz.
''İlk gençlik'' yıllarım Trabzon ve Samsun'da geçti.
Bu sene ''İspanyol paça'' pantolonlar yeniden moda olacakmış.
Not: Bazı cümlelerde birden fazla kurallı birleşik sıfat yer alabilir.
Örnek:
''Çabuk sıkılan'' biri olduğum ''uzun soluklu'' dizileri izleyemiyorum.