Pankreas Kan Tahlili
Pankreas Kanseri İçin Tanı Testleri
- Hastanın sağlık geçmişi ve fiziksel muayenesi: Sağlık geçmişi sorgulanarak eşlik eden bir hastalık olup olmadığı sorgulanır. Örneğin şeker hastalığı, kronik pankreatit gibi. Aynı zamanda durum araştırılır.
- Kan testi: Vücudun organ ve dokularında üretilip kana karışan bilirubin gibi belli bazı maddelerin miktarının ölçülmesi için kan örneği alınarak test yapılır. Normalden yüksek veya düşük çıkan ölçümler, o maddeyi salgılayan organ veya dokularda oluşan hastalığın belirtisi olarak değerlendirilir.
- Tümör belirteçleri: Tümör belirteçleri kan veya dokuda bulunan, kanserin davranışı veya varlığı ile ilgili bilgi sağlayan kan, idrar ve doku testleridir. Vücuttaki organ, doku ve tümör hücrelerinde bu belirteçlerin saptanması için doku, idrar veya kan örneği alınır ve belli ölçümler yapılır. Pankreas kanseri için CA 9 ve CEA ismindeki iki tümör belirteci yardımcı bilgiler verebilir. Bu testler tanı koymaktan ziyade pankreas kanseri tanısı konmuş hastaların takibinde yol göstericidir. Sağlıklı bireylerin bu testleri hekim önerisi olmadan tarama amaçlı yaptırması doğru değildir ve yanılgılara neden olabilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Önemli görüntüleme yöntemlerinden birisidir. Pankreasın komşu dokular ile olan ilişkisini ve karaciğer içi bulguları aydınlatmada yol göstericidir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kolay, ucuz ve yol gösterici görüntüleme yöntemlerinden birisidir. Görüntülerin daha net olması için, hastaya damar ya da ağız yoluyla kontrast madde verilebilir. Bu işleme, bilgisayarlı tomografi veya bilgisayarlı aksial tomografi de denebilir.
- Pozitron Emisyon Tomografisi (PET Taraması): Bu işlem, vücutta kötü huylu tümörlerin varlığını tespit etmek için kullanılır. Hastaya az miktarda radyonüklid madde ile işaretli glikoz (şeker) enjekte edilerek cihazın glikozun vücutta biriktiği yerleri tespit etmesi sağlanır. Kanser hücreleri daha fazla glikoz depoladığından ve diğer hücrelere nazaran daha aktif olduklarından görüntülerde daha koyu renk alır ve böylece kolaylıkla tespit edilir. PET ve BT taramasını kombine eden PET-BT cihazları sayesinde son derece doğru bilgiler edinilir.
- Karın ultrasonu: Karın içini görüntülemek için kullanılan ultrason incelemesidir. Ultrason ileticisi, karın bölgesi üzerinde gezdirilerek karın içine yüksek enerji ses dalgaları gönderir. Gönderilen ses dalgaları iç organlara ve dokulara çarparak eko yapar ve bu ekolardan faydalanarak organların görüntülenmesi sağlanır.
- Endoskopik Ultrason (EUS): Genellikle makattan (rektumdan) ya da ağızdan içeriye ucunda ışık ve görüntüleme merceği bulunan ve ince boru şeklinde olan endoskopi cihazı sokularak yapılan bir işlemdir. Endoskopun ucunda aynı diğer ultrason cihazlarındaki gibi bir ultrason ileticisi bulunmakta ve vücut içerisinden orada bulunan organlara ses dalgaları göndermektedir. Yüksek frekanslı ses dalgalarının oluşturduğu ekolar cihaz tarafından algılanarak organların sonogram adı verilen detaylı görüntüsü elde edilir.
- Endoskopik Retrograd Kolanjiopankretikografi (ERCP): Endoskopik yöntemle on iki parmak bağırsağından pankreatik kanal ve ana safra yolu ve safra kanallarının görüntüseafoodplus.infoas kanseri, zaman zaman bu kanalların daralıp safra akışının zora girmesine ve bunun sonucu olarak da sarılık hastalığına neden olabilir. İşlem sırasında endoskop, ağızdan girerek ince bağırsağa kadar içeri sokulur. Ardından, küçük tüp şeklinde olan kateter, endoskop içerisinden pankreatik kanallara sokulur ve kontrast madde enjekte edilerek safra kanallarının detaylı görüntüsü alınır. Eğer, kanallar tümörle tıkalı ise stent adı verilen küçük tüp ile tıkanıklık giderilebilir.
- Cilt Altı Transhepatik Kolanjiyografi (PTC): Röntgen kullanarak safra kanalları ve karaciğeri görüntüleme yöntemidir. Kaburgaların altından girerek karaciğere sokulan ince bir iğne sayesinde karaciğere yada safra kanallarına kontrast madde enjekte edilir ve o bölgelerin röntgen görüntüsü çekilir. Herhangi bir tıkanıklık tespit edilmesi durumunda karaciğere ince ve esnek stent yerleştirilir ve safranın direk ince bağırsağa gitmesi ya da vücudun dışındaki sondada birikmesi sağlanır. Bu uygulamaya, sadece ERCP yapılamadığı durumlarda söz başvurulur.
- Laparoskopi: Karın ve iç organlara içerden bakılarak, hastalık belirtilerini kontrol eden cerrahi bir yöntemdir. Laparoskop adı verilen ucunda ışığı bulunan ince tüp karın duvarına açılan küçük bir kesiden içeri sokulur. Biyopsi için doku örneği veya iç organların alınması söz konusu olduğunda işlem sırasında başka kesiler açılarak laparoskopa yardımcı başka aletler içeri sokulabilir.
- Biyopsi: Doku içerisindeki kanser bulgularının detaylı araştırılması için hücre veya doku örneğinin alınması işlemidir. Pankreas kanseri için birkaç farklı biyopsi yöntemi vardır. Röntgen veya ultrason sırasında ince bir iğne ile pankreastan hücre örneği alınabildiği gibi aynı işlemin laparoskopi sırasında yapılması da mümkündür.
Lipaz Nedir? Lipaz Ka&#; Olmalı? Y&#;ksekliği Ve D&#;ş&#;kl&#;ğ&#; Nedenleri
Lipaz, lipitlerde bulunan ester bağlarının hidrolizini katalizleyen bir enzim türüdür. Lipazlar canlılarda gıda lipitlerinin sindirilmesi veya taşınması gibi işlevlerde rol oynarlar.
Lipaz Nedir?
Vücudumuzda besinlerden alınan yağlar yapı taşlarına kadar parçalanırlar. Böylelikle vücutta kullanılabilir hale gelirler. Bu işlemlerden sorumlu olan enzim lipazdır. Lipaz enzimi ile trikliserid vücuda alınır ve sindirim kanalındaki yağlar yağ asitlerine ve gliserole dönüştürülerek emilir hale gelir. Pankreas tarafından üretilen enzim mile ile omurga arasında yer almaktadır.
Lipaz testinde enzimin kan seviyesi normal şartlarda belirli aralıklardadır. Bu enzimin belirli değerler üstüne çıkması veya altına düşmesi durumunda bazı hastalıklar oluşabilir. Bu sebeple düzenli tetkiklerle bakılması gerekir. Normal şartlarda insanların kanlarında az miktarda lipaz enzimi bulunur. Fakat lipaz değerinin gerekenden fazla çıkması halinde bu durum lipaz yüksekliği şeklinde adlandırılır. Lipaz testinin yüksek çıkması kişilerde akut veya kronik pankreatit gibi pankreas hastalıklarının oluşumuna işarettir.
Lipaz Kaç Olmalıdır?
Lipaz testi genellikle pankreas hastalıkları veya başka hastalıkların teşhisi için yapılan bir testtir. Enzimlerin kandaki değerlerini araştırır. Fakat bazı durumlarda test olması gereken değerden daha yüksek veya daha düşük çıkabilir.
Sağlıklı insanlarda serum lipaz seviyesi U/L aralığında olması gerekmektedir. Test sonucunda serum lipaz değerinin olması gereken bu değerin altında bulunması durumunda pankreas organının işlevini gereken düzeylerde yerine getirmediği veya kistik fibrozis gibi kronik bir hastalığın oluşumu anlamına gelebilir. Fakat kandaki bu düşüş tek başına yeterli olmaz. Test dışında fiziksel muayene de yapılmalı ve teşhis konulmalıdır.
Serum lipaz düzeyinin olması gereken düzeyden yüksek çıkması durumunda ise yine bir sağlık sorununa işaret eder. Lipaz seviyesinin yükselmesi safrakesesi ve pankreas hastalıkları, pankreas kanserleri ve bağırsak hastalıklarına işaret ediyor olabilir. Bu durumda kan testinin yanında radyolojik görüntüleme teknikleri de kullanılarak teşhis konulabilir.
Yüksekliği ve Düşüklüğü Nedenleri
Serum lipaz seviyesinin U/L değerinin üstünde çıkması durumuna lipaz yüksekliği adı verilir. Bunun birçok nedeni bulunmaktadır. Lipaz yüksekliği nedenleri aşağıda belirtilmiştir.
- Safra kesesi enfeksiyonu
- Pankreas kanseri
- Böbrek yetmezliği ve obezite
- Trigliserid yüksekliği
- Mide hastalıkları
Önemli miktarda düşük lipaz seviyeleri pankreatik hücrelere zarar verebilir. Lipaz düşüklüğünün birkaç nedeni bulunmaktadır. Lipaz değerinin düşüklüğü nedenleri aşağıda belirtilmiştir.
- Kalıtsal faktörler
- Mukus, ter ve sindirim sıvılarını üreten hücreleri etkileyerek salgıların kalınlaşmasına sebep olabilecek bazı genetik hastalıklar
Lipaz Nedir?
Pankreastan salgılanan sıvının içerisinde bulunmaktadır. Salgı ince bağırsağa iletilerek sindirimin tamamlanmasına yardımcı olur. Besinlerle vücuda alınan yağların yapı taşlarına kadar parçalanması ve vücutta kullanılabilir hale getirilmesini sağlar.
Lipaz Yüksekliği Nedir?
Pankreasta üretilen protein yapıdaki lipazın kandaki seviyesi basit bir kan testiyle ölçülebilmektedir. Kanda az miktarda lipaz enziminin bulunması normaldir. Serum lipaz seviyesi olması gerekenden fazlaysa bu durumda lipaz yüksekliği meydana gelir. Yüksekliğin belirtileri şu şekildedir:
- Halsizlik
- Çabuk yorulma
- Kilo kaybı
- Sık idrar
- Aşırı susuzluk
Genellikle akut ya da kronik pankreatit gibi bir pankreas hastalığından şüphelenilir. Enzimler pankreastan salgılanır ve pankreasta herhangi bir yara ya da inflamasyon bulunuyorsa salgı bezinden normalin üzerinde enzim salgılanır.
Lipaz Düşüklüğü Nedir?
Sağlıklı kişilerde lipaz seviyesi U/L aralığında olmalıdır. Kan testi sonucunda referans değerler altında kalınması ve pankreas organının işlevini yeterli düzeyde yerine getirmemesi gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Referans değerlerinin altına düşmesi ise lipaz düşüklüğü olarak adlandırılır. Düşüklükte görülen belirtiler ise şunlardır:
- Eklem ağrıları
- İshal
- Kabızlık
- Karın ağrıları
- Mesane bölgesinde şişlik
- Fazla kilo alımı
- İstek dışında idrar yapma
- Kalça ve uyluk bölgesinde yağ birikiminin oluşması
- Ciltte sivilce
Lipaz Testi Nasıl Yapılır?
Kan testi uygulanarak test yapılır. Kol ya da elin üzerindeki herhangi bir damardan iğne yardımıyla kan alınır. Test ciddi bir risk oluşturmamaktadır. Tüm kan testlerinde olduğu gibi hassas kişilerde bayılma, tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi gibi komplikasyonlar görülebilmektedir.
Test öncesinde hastalardan saatlik açlık durumunda olmaları istenmektedir. Hastanın kullandığı bazı ilaçlar sonuçları etkileyebileceğinden kullanılan ilaçlar hakkında doktora bilgi vermesi önemlidir.
Lipaz Testi Hangi Durumlarda Yapılır?
Birçok farklı hastalığa yönelik yapılan araştırmalarda, kontrollerde, farklı semptomların nedenine yönelik gerçekleştirilen tetkiklerde başvurulan bir testtir. Test genellikle pankreas iltihabı, farklı pankreas hastalıklarının araştırılması, pankreas salgı yollarında mevcut bir tıkanıklığın olup olmadığının araştırılması, pankreası etkileyen kronik hastalıkların tanı ve takip süreçlerinde sıklıkla başvurulmaktadır.
Pankreasla ilgili sorunları belirten semptomlar genellikle şunlardır:
- Mide bulantısı ve kusma
- Şiddetli bel ve karın ağrısı
- İshal
- Ateş
- İştah kaybı ve hızlı kilo verilmesi
- Sürekli yorgunluk hissi ve enerji düşüklüğü
Test Sonuçları Değerlendirme?
Referans aralığının altında veya üstünde kalan durumlarda farklı sorunlar oluşabilir. Test sonuçları doktor tarafından değerlendirilir. Test sonuçlarınızı değerlendirmek için Bulut Klinik üzerinden online randevu veya yüz yüze randevu alabilirsiniz. Pankreas ile ilgili hastalıklarda ise “İç Hastalıkları” ya da “Gastroenteroloji” bölümüne başvurabilirsiniz.
Referans Aralığı
Lipaz değerlerine kan testi ile bakılmaktadır. Koldan ya da elin uygun bölgesinden kan alınır. Sağlıklı bir bireyde değerler, U/L arasında olmalıdır. Bu referans aralığının dışındaki değerler sağlık açısından önemlidir.