Mastır Şefte Kim Gitti
рщ̂
»İ-'
в) Выражено именем существительным, которому предшествуетопределение «bir» (в значении неопределенного артикля), имя числи-тельное или же имена: az, çok, fazla и др.
Bir kitap yazıyor. — Он пишет (какую-то) книгу.Beş defter alıyor. — Он покупает пять тетрадей.Birkaç subay görüyorum. — Я вижу несколько офицеров.
Повелительное наклонение
Основа глагола совпадает с повелительной формой 2 л. ед. ч.konuş — разговаривайçık — выходи.Форма 2 л. мн. числа образуется с помощью присоединения к осно-
ве глагола безударного аффикса -iniz, -iniz, -unuz, -ünüz. Ударение фикси-руется на последнем гласном основы глагола.
alınız — возьмите, купитеgeliniz — приходите, приезжайте.Если основа глагола оканчивается на гласный звук, то между нею и
аффиксом повелительного наклонения возникает -у.okuyunuz — читайте, прочитайтеbaşlayınız — начинайте.Аффикс 2 л.мн. числа имеет и краткую форму (-ın, -in, -un, -Un):gelin — приходитеsorun — спросите.Отрицательная форма образуется с помощью частицы -ша/-ше:alma — не бери, не покупайgitmeyin(iz) — не ходите
Послелог «ile»
' При раздельном написании закону гармонии гласных не подчиня-ется.
При слитном написании, подчиняясь названному закону, имеетформу -1а(-1е), с гласными основами -yla(-yle).
Ударение падает на последний слог основы.Послелог «ile» управляет основным падежом имен существитель-
ных и родительным падежом личных и указательных местоимений(кроме onlar), а также вопросительного местоимения «kim».
Послелог «ile» имеет несколько значений:1. Значение орудия действия (ne ile?, neyle? «чем?», «при помощи чего?»)Neyle yazıyorsun? — Чем ты пишешь?Kalemle (kalem ile) yazıyorum. — Я пишу ручкой.
Okula metroyla (metro ile) gidiyorum. — В школу я еду на метро.2. Значение совместности совершения действия (kiminle? — «с кем?»).
В этом случае за послелогом «.'Не»' часто следует слово beraber «вместе».Hasanla (Hasan ile) konuşuyorum. Я разговариваю с Хасаном.Aliyle (Ali ile) beraber dönüyorum. Я возвращаюсь вместе с Али.Arkadaşıyla beraber derse çalışıyor. Он вместе с товарищем готовит
уроки.3. Соединительное значение. Послелог «ile» в этом значении соот-
ветствует союзу «ve».Öğretmen ile talebeler dersa- Преподаватель и студенты вnededir. аудитории.
Озвончение гласных
При наращивании гласных к основам, оканчивающимся на p, t, ç, k,названные глухие согласные, озвончаясь, трансформируются соответ-ственно в b, d, c, ğ. Это правило не распространяется на подавляющеебольшинство заимствованных слов, а также на односложные слова ту-рецкого происхождения. (За исключением çok и некоторых других).
genciz — мы молодыdolaba — в шкафçocuğu — его ребенокarmudu — грушу
Выпадение узкого гласного
В некоторых двухсложных словах при наращивании гласных вто-рой (узкий) гласный выпадает.
şehir — городoğul — сынgönül — сердцеkısım — часть
şehrimiz — наш городoğlum — мой сынgönlü— его сердцеşehrin bir kısmı — часть города
Знак удлинения и смягчения О
Знак (") смягчает согласные, предшествующие гласным «а» и «û»,однако на качество гласных наращиваемых аффиксов не влияет.
bekâr (произносится: бекяр) — холостойbekâra — холостому.В ряде случаев этот же знак является показателем долготы гласного.âlim (произносится: алим) — ученыйКонечный î в арабских прилагательных читается как «i», что иногда
находит отражение и в орфографии: askerî (или askeri) — военный.
76 77
Alıştırmalar
1. Переведите на русский язык следующие словосочетания:
benin saatim, onun kitabı, sizin talebeniz, onların pilotları, bizim subayımız,senin kızın.
2. Образуйте словосочетания от следующих слов:
talebem — benim talebem
kızımız, penceresi, köylüleri, sandalyem, haritan, çocuğunuz, okullarımız,fabrikaları, kütüphaneleriniz.
3. Переведите на русский язык:
a) Kutusu buradadır. Kitabı yoktur. Evleri şuradadır. Dersimiz dokuzdabaşlıyor. Türkçesi var mı? Kızı çalışmıyor. Babanız ihtiyar değildir. Kitabınbendedir. Saatim masadadır. Masamız yenidir. Dersaneleri pek" büyüktür.Doktorunuz kimdir? Penceresi açıktır. Biri buradadır. Bay öğretmen, bir sualimvar. Cevabı kolay. Hatası çok. Gazeten mı yok?
b) O defter masamdadır. Kitapların nerede? Birkaç türkçe öğretmeniniz var.Neleri var? Evimizde telefon var. Kızların okuyor mu? Talebelerin kaç kişi?Haritalarımız çok değil. Dersanenizde kimse yok.
c) 1. Şu kitap senin midir? — Evet, benimdir. 2. Benim defterim nerede? 3. Bukutu sizin değildir. 4. Kitap kimindir? — Onundur. 5. Şu saat sizin değil mi? —Benim. 6. Kalem senin, değil mi? Değil. 7. Şu ev kimindir? Bizimdir.
4. Заполните пропуски:
Onun baba ... memurdur. Sizin anne ... çalışıyor mu? Senin kız ... neredeokuyor? Onun kitap ... yok mu? Onların kaç defter ... var? Senin baba ... köyegitmiyor. Benim saat... pek güzel. Bizim enstitü ... büyüktür. Onların ev ...şurada. Bugün siziin kaç ders ... var?
5. Ответьте на вопросы:
Bugün kaç dersiniz var? Öğretmeniniz dersaneye ne zaman giriyor? Kitabınızçok mu? Eviniz büyük müdür? Bu kalem sizin midir? Okulunuz büyük müdür?Dersanenizde kaç talebe var?
6. Переведите на турецкий язык:
1. Где ваша книга? 2. Моя книга на столе. 3. Твоя ручка у меня в сто-ле. 4. Что в их шкафу? 5. В их шкафу ничего нет. 6. Что у вас в столе?
7. На моем столе две книги и несколько карандашей. 8. Есть кто-нибудьв нашей аудитории? 9. В аудитории преподаватель и четыре учащихся.10. А кто в их аудитории? 11. Там никого нет. 12. А вон та комната чья?13. Твои тетради не у него.
7. Поставьте следующие слова в оформленном винительном падеже:
saat, kitap, şoför, çocuk, enstitü, memur, talebe, sporcu, masa, dolap.
8. Объясните употребление данной формы винительного падежа:
Bu işi bugün bitirmek lâzım dır. Bana mı sual soruyorsunuz? Orada bir şeygörmüyorum. Siz de mi bunu öğreniyorsunuz? Ne yapıyorsunuz burada? Çokenteresan bir kitap okuyorum. Her gün mü kitap okuyorsun? Kitabını kimeveriyorsun? Neden pencereyi açıyorsun? Babası ona defter, kitap alıyor. Senisoruyorum. Bunu sormuyor.
9. Переведите на турецкий язык:
1. Джемаль, в коридоре какой-то человек спрашивает твоего брата.2. А где Мемдух? — В читальном зале. 3. Что он там делает? — Читаеткнигу. 4.0 ком вы говорите?
10. Дополните, где это требуется по смыслу, аффикс винительного па-дежа:
Para ... ben veriyorum. Selim yeni bir ev ... alıyor. Bu kitap ... okunuyorum.Şu kutu... alıyorsunuz. Hasan şimdi bir şey ... yapmıyor. Sen... soruyor. Aliye'yebir iki defter ... alıyorum. Bu ... da yazmıyorsunuz.
11. Поставьте все возможные вопросы:
Kitabı türkçeden rusçaya çeviriyor.
12. Образуйте множественное число (2 варианта):
oku, öğrenme, başla, girme, konuş, çevir, bitir, çık, git, yap, çalışma, dönme,bak, sorma, geç.
13. Переведите на русский язык:
Yapma! Nasılsın? Sorma! Şuraya geçin. 5 te çık. Evden çıkmayın. Git, git,buradadır o artık. Türkçe konuşun. Sen çok konuşma! Geliyorum, de. Her şeyyolunda, deyin. Saat 4 ten evvel gelme! Gelin, efendim, gelin! İşe başla! şunuokuyun. Aliye sor. Öğretmene sorunuz. Defteri Faunaya ver. On para verme. BirŞey demeyiniz.
78 79
14. Раскройте скобки, поставив глагол в повелительном наклонении:
Sen okula saat dokuzda (gelmek). Siz bu kitabı (okumamak). Siz onu da(konuşmak). Sen 8 den evvel (gelmemek). Siz bütün gün (okumamak). Senderse (çalışmak). Siz köye (gitmek), efendim. Siz ona bir şey (sormak). Sen buparayı annene (vermek). Sandalyeye (oturmak).
15. Поставьте сказуемое во множественном числе:
Bize gel. Bunu yapma. Şu kitabı oku. İşe başla. Teşekkür et. Naim'e sorma.
16. Поставьте сказуемое в отрицательной форме:t
Dersaneden çıkınız. Bu cümleyi okuyunuz. Bir daha yapınız.Cevap veriniz. Oraya bakınız. Kapıyı açınız.
17. Замените полную форму послелога <41е» краткой:
1. Kurşun kalemin ile ne yapıyorsun? 2. Öğretmeniniz kimin ile (beraber)kütüphaneye gidiyor? 3. Bu genç kız ile beraber mi okuyorsunuz? Hayır, onun iledeğil, Aliye ile beraber okuyorum. 4. Okula troleybüs ile mi geliyorsunuz? Hayır,otobüs ile. 5. Baba ile kız türkçe konuşuyorlar. 6. Annesi ile beraber saat dokuzdageliyor. 7. Sizin ile beraber mi çalışıyor?
18. Переведите на русский язык:
1. Sen kiminle gidiyorsun? Cevatla mı? 2. Orada kimlerle konuşuyor? —Doktorla. 3. Neyle yazıyorsunuz? — Kalemle. 4. Oraya tramvayla mı gidiyorsun?— Hayır, metroyla. 5. Sen Orhanla mı çalışıyorsun? — Hayır, Turgutla.6. Benimle gel. 7. Bizimle konuşmayınız. 8. Ders neyle başlıyor? — Okumakla.9. Evden saat sekizde babamla beraber çıkıyorum.
19. Заполните пропуски:
Sen ... ile mi konuşuyor? Köye ne ... ile gidiyorsun? Siz kim ... ile beraberokuyorsunuz? Cevdet... ile Ali geliyorlar. Kalem ... ile yaz. Evden siz ... ileberaber mi çıkıyor? Sen Ali... ile gel. Siz o ... ile konuşunuz.
20. Раскройте скобки:
Faal (c) beraber okuyor. Memduh (c) Ali rusça öğreniyorlar. Mustafa beytren (c) dönüyor. Ben (c) gel. Sen o ... (c) git. Ben kardeşim (c) beraberoturuyorum.
80
21. Поставьте вопрос специального типа к выделенным словам:
Adil bey trenle geliyor. Biz kalemle yazıyoruz. Enstitüye Memduhla berabergidiyorum.
22. Переведите на русский язык:
Sen trenle mi gidiyorsun? Neyle yazıyorsun? Şimdi annemle konuşuyorum.Siz onunla beraber mi oturuyorsunuz? Sen kiminle geliyorsun? Bedri ile Cevdetokuldadırlar. Senin babanla gidiyoruz. Bizimle geliyor musun? Sen annesiylekonuş! Selim gitmek istemiyor, onun için bir arkadaşımla gidiyorum.
23. Прочитайте по горизонтали:
a) kitap — kitabısebep — sebebe -bsahip — sahibigurup — guruba -ц-
kanat — kanadı •*•senet — senedekilit — kilidi *•kâğıt - kâğıda ^
b) akıl-aklı *karın — karnı ^kısım — kısmı V
kutup — kutbuburun — burnu -fnutuk — nutku
Dostum
ağaç— ağacı **"demeç — demecekılıç — kılıcıhavuç — havucu. ^
ayak — ayağı *»•köpek — köpeğe "*çeük — çeliği «^sanık — sanığa
resim — resmi "tşekil — şekli fnehir — nehri ^
göğüs - göğsü Уböğür - böğrügönül — gönlü '
te fa 40 p»,lft ı IX. ^5'
Benim pek iyi bir dostum var. Adı Tabirdir. 29 yaşındadır. Bir büyükfabrikada mühendis olarak çalışıyor.
Tahir evlidir. AilesToört kişid^njbatettir. İki çocuğu var. Kızı beş, oğlu da ikiyaşındandır. Tahir'in karısı şimdi bir yerde çalışmıyor, çünkü küçük çocuklarınabakıyor. ~ ~~
Tahir ailesi ile beraber 6 katlı bir apartımanda oturuyor. Onların üç odalı birdaireleri var. ~̂ ~—^ ^
Tahir'in kardeşleri yoktur. Babası ile annesi köyde oturuyorlar. Babası ihtiyardeğildir, 56 yaşındadır.
81
Ailemiz
Bizim ailemiz epey kalabalıktır. 7 kişiden ibarettir.Babam köylüdür. Annemle beraber izmir'e yakın bir köyde oturuyor. Babam
artık epey ihtiyardır. 63 yaşındadır. Ama şimdiye kadar bahçede çalışıyor.Annem de genç değildir. 58 yaşındadır. Evde peTTçok işleri var, kızı ile beraber
bunlar^ bakıyor.KüçüîTkızkardeşim evlidir. Onun kocası tüccardır. Üç buçuk yaşında bir
oğulları var.Ağabeyim subaydır. 37 yaşındadır. Çoktandır, evlidir. 3 çocuğu var. Şimdi
onlar İzmirde oturuyorlar, çünkü ağabeyim bir gemide hizmet ediyor. Karısı ilkokulda öğretmendir. " >3~
Küçük kardeşim gençtir. Bekârdır. İstanbul'da oturuyor. Üç senedir, birfabrikada teknisyen olarak çalışıyor. Kardeşim mühendis olmak istiyor, onuniçin de akşamTarı enstitüye devam ediyor.
Benim bir ablam da var. Şimdi iki çocuğu ile beraber Konya'da oturuyor. Birhastanede doktordur.
Benim adım Asımdır. 35 yaşındayım. Ailem dört kişiden ibaret: karım, kızım,oğlum ... bir de ben.
Ankara'da oturuyoruz. Bizim güzel bir evimiz, küçük bir bahçemiz var.Oğlumuz 12 yaşında, Orta okula devam ediyor. Kızımız küçüktür, şimdilik
okumuyor. Küçük, ama pek çalışkandır, her zaman annesine yardım etmeğeçalışıyor. "
KONUŞMA
— Adınız nedir?— Mihail Zotov.— Kaç yaşındasınız?— 22 (yaşındayım).— Nerelisiniz?.. Moskovalı mısınız?— Hayir7~Rostov'lyuyum.— Evü misiniz?— Değilim.— Bekârsınız, demek?-Evet.— Çalışıyor musunuz?— Hayır, enstitüde okuyorum.— Enstitüyü ne zaman bitiriyorsunuz?— Bu sene.— Kardeşiniz var mı?— Evet. Bir tane. MeTüeöÜdir.
/"V.82
Orta okulu bu sene mi bitiriyor?• Hayır, bir sene sonra ...• Kim olmak istiyor o?Babası gibi (как) о da mühendis olmak istiyor.
• Siz babanızla beraber mi oturuyorsunuz?• Evet, ben de, kardeşim de babamızla beraber oturuyoruz.• Babanız kaç yaşındadır?• Babam 47, annem de 45 yaşında.• Demek aileniz dört kişiden ibaret, değil mi?• Evet efendim.• Nerede oturuyorsunuz?-Arbat'ta.• Daireniz büyük mu?• Pek büyük değil. Üç odalı.• Kaçıncı kattadır?• Dördüncüde.• Babanız nerede çalışıyor?• Bir fabrikada mühendistir.• Çoktan mı çalışıyor?• 23 senedir.• Ya anneniz?• Annem şimdi bir yerde çalışmıyor. Onun evde işleri pek çoktur.
Sözler ve deyimler
dostpekadyaşmühendisevliaileadınız nedir?kaç yaşındasın?(dan) ibaretçocuk (ğu)
oğul (ğlu)karıtüccaryerçünkU
ДРУГоченьимя, фамилия; названиевозраст; год (о возрасте)инженерженатый; замужняясемьякак Вас зовут?сколько тебе лет?состоящий из1) ребенок, дитя;2) парень (фамильярно)сынженаторговец1) место; 2) земля, полтак как, потому что
83
(ya) bakmak
katapartimanoturmakdairekardegkardegim!babaanneepey ~ c.
kalabalık(ya) yakın
senekocabuçuk (gu)ağabeyçoktan (çoktandır)gemihizmet etmekokul, mektep" (bi) *>** lt-mekteplibekârteknisyentecrübeliolmakolarakistemekdevam etmek
ablabahçeçalışkan
yardımyardım etmek(ya) çalışmak
1) смотреть, глядеть;2) присматривать, ухаживать зачём-л., кем-л.1) этаж; 2) слойдом (многоэтажный)1) жить; 2) садиться (с дат.); сидетьквартирабрат, сестрабратец! браток!отецматьдовольно, весьма, порядочно, по-рядком1) многолюдный; 2) толпаблизкий, близкодо сих пор, до настоящего временидело, работагод (календарный)мужполовинастарший братдавно (уже давно)корабль, суднослужитьшколашкольникхолостойтехникопытныйбыть, стать, становиться, приходитьв качестве, будучихотеть, желать; просить, требовать1) продолжаться;2) (с дат.) продолжать; посещатьстаршая сестрасадтрудолюбивый, старательный,прилежныйпомощьпомогатьстараться, пытаться (что-л. сделать)
yetmigseksendoksanyüzbinbitirmek
niçin?
семьдесятвосемьдесятдевяностостотысячакончать, оканчивать, заканчи-вать, завершатьпочему?
Y O R U M
84
ı^l) Аффикси^-служит для образования, главным образом, имен су-ществительных со значением имени деятеля:
kapıcı — швейцар, привратникgemici — морякkitapçı — торговец книгамиsaatçi — часовщик
(*1) Отыменное прилагательное «evli» (женатый, замужняя) состоитиз имени существительного «ev» (дом) и 4-вариантного ударного аф-фиксаАИуй помощью которого образуются качественные и относитель-ные имена прилагательные:
yaşlı — пожилой (yaş — возраст)tuzlu — соленый (tuz — соль)Çok odalı — многокомнатныйiki katlı — двухэтажныйyeşil şapkalı kadın — женщина в зеленой шляпкеMahmut adlı bir köylü — какой-то крестьянин по имени МахмудАффикс -ü служит также для образования имен существительных:1. Moskovalı — москвич, житель МосквыŞehirli — горожанин (şehir — город)köylü — крестьянин (köy — деревня)yerli — здешний (житель)nereli — откуда родом, из каких мест?2. mektepli — школьник, ученик школыenstitülü — студент институтаpartili — член партии, партиец3) Числительное «bir» в сочетании со словом «yer» (место) в датель-
ном, местном и исходном падежах образует обстоятельства места:
85
bir yerebir yerdebir yerden
Со сказуемым в утвердит,формекуда-тогде-то
откуда-то
Со сказуемым в отрицатЛформеникуда Iнигде 1
ниоткуда Сообщение # 952
 Группа: Проверенные  Заядлый туристСообщений: 86 Награды: 1 Репутация: off |
Урок 4
проверено
Урок 5
проверено
Добавлено (03.11.2017, 13:38)
---------------------------------------------
Контрольная работа (1-5)
1. Поставьте каждое слово в положительной, отрицательной и вопросительной форме:
Я учитель
Ben öğretmenim. Ben öğretmen değilim. Ben öğretmen miyim?
Sen öğretmensin. Sen öğretmen değilsin. Sen öğretmen misin?
O öğretmen. O öğretmen değil. O öğretmen mi ?
Biz öğretmeniz. Biz öğretmen değiliz. Biz öğretmen miyiz ?
Siz öğretmensiniz. Siz öğretmen değilsiniz. Siz öğretmen misiniz ?
Onlar öğretmenler. Onlar öğretmen değiller. Onlar öğretmenler mi ?
Ты студент
Sen öğrencisin. Sen öğrenci değilsin. Sen öğrenci misin ?
Он умный
O akıllı. O akıllı değil. O akıllı mı ?
2. Добавьте окончания множественного числа.
футболки – tişörtler
подушки – yastıklar
одеяла – yorganlar
лампы – lambalar
кресла – koltuklar
компьютеры – bilgisayarlar
баклажаны - patlıcanlar
юбки – etekler
рубашки – gömlekler
шкафы – dolaplar
сердце – kalpler искл.
3. Сделайте слова по образцу
1. Вы врач? Я не врач, я учитель
Doktor musunuz. Ben doktor değilim. Ben öğretmenim
2. ты блондинка? Ты не блондинка. Ты брюнетка (esmer)
Sen sarışın mısın ? Sen sarışın değilsin. Sen esmersin.
3. я турчанка? Я не турчанка. Я русская.
Ben Türk müyüm ? Ben Türk değilim. Ben Rusum.
4. Вы расстроены(üzgün)? Мы не расстроены , мы радостные (mutlu)
Siz üzügün müsünüz ? Biz üzüngün değiliz. Biz mutluyuz.
5. Он полный (şişman)? Он не полный, Он худой (zayıf)
O şişman mı ? O şişman değil. O zayıf.
6. Мы ленивые (tembel)? Мы не ленивые. Мы трудолюбивые (çalışkan)
Biz tembel miyiz ? Biz tembel değiliz. Biz çalışkanız.
7. Ты плохой? Ты не плохой. Ты хороший.
Sen kötü müsün ? Sen kötü değilsin. Sen iyisin.
4. Сделайте слова по образцу
1. Я был поваром (aşçı)? Я не был поваром. Я был официантом (garson) Ben aşçi miydim ? Ben aşçi değilim. Ben garsondum.
2. Ты был нотариусом (noter)? Ты не был нотариусом, Ты был адвокатом ( avukat) Sen noter miydin ? Sen noter değildin. Sen avukattın.
3. Он был счастлив? Он не был счастлив. Он был расстроен. O mutlu mu ? O mutlu değildi. O üzgündü.
4. Она была умна? Она не была умной. Она была дуррой. O akıllı mı ? O akıllı değil. O aptaldı.
5. С тобой всё хорошо? С тобой всё хорошо. Тебе плохо. (на вопрос: как дела, как ты nasıl при ответе используются прилагательные iyi (хорошо), kötü (плохо) Nasılsın ? İyisin. Kötüsün.
5. Творческое задание.
Составьте именные предложения (сущ. + прил.) используя любые ранее изученные слова, а также указательные местоимения, цвета, профессии, национальности. 6-8 предложений.
Bu araba kırmızı.
Şu çiçek güzel.
Bu köpek küçük değil.
O kızlar güzeller.
Bu avokat akıllı.
O öğrenciler Türk mü ?
6. Составьте 5 именных предложений в положительной, вопросительной или отрицательной форме, в настоящем или прошедшем вр. с любыми из этих слов + см. словарь:
Kız küçük ???, Büyük araba geliyor, Güzel çiçek, Akıllı öğretmen, İstanbul'da hava iyi mi? ?, Siyah kedi güzel mi ?., Erkek güçlü, Kadın genç, Anne çok lEzetli yemekler hazırlıyor, Baba çalışmaya geldi, Kedi uyuyor mu ?, Köpek kötü değil.
проверено
Сообщение отредактировал natusy-y - Среда/ Çarşamba, 25.10.2017, 12:52
 |  |
Cokoliha | Дата: Суббота/ Cumartesi, 28.10.2017, 14:12
nest...
134838 134839 134840 134841 134842 batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir |