Bugün Osmanl mparatorluu'nun padiah olan Sultan II. Abdülhamid, ölümünün senesinde anlyor. 31 Austos 'da tahta çkan Abdülhamid'in hayat merak ediliyor. Peki Sultan 2. Abdülhamid kimdir?
21 Eylül - 10 ubat tarihlerinde yaayan Sultan 2. Abdülhamid, Osmanl mparatorluu'nun padiahdr. Ayrca slam halifesi ve çökü sürecindeki devlette mutlak hakimiyet salayan son padiah olarak bilinmektedir. Tahtta kald yllarda imparatorluk dalma dönemini yaamtr. Bata Balkanlar olmak üzere çeitli bölgelerde çkan isyanlara ve Rusya mparatorluu'na kar kaybedilen 93 Harbi'ne tanklk etmitir.
31 Austos 'da tahta çkmtr ve 31 Mart Vakas'ndan ksa bir süre sonra, 27 Nisan 'da, tahttan indirilene kadar ülkeyi yönetmeyi sürdürmütür.
Merutiyet yanls Yeni Osmanllar ile yapt anlama sonucunda 23 Aralk tarihinde ilk Osmanl anayasasn ilan etmi ve böylece ülkenin demokratikleme sürecini destekleyecei izlenimini vermitir. Anayasa ilan edildikten sonra tahta geçmesiyle güçleri ellerine alan Abdülhamid, anayasa ve deiim yanllarn sürgüne yollayarak ve kendine muhalif olacaklar tek tek uzaklatrarak, sultanlnn ve hükümdarlnn garantisini salam ardndan 'de meclisi kapatmtr.
Osmanl mparatorluu'nun modernlemesine yönelik gösterilen çabalar II. Abdülhamid tarafndan devam ettirilmitir. Bürokraside yaplan reformlarn yan sra Rumeli Demiryolu ve Anadolu Demiryolu'nun uzatlmas ile Badat Demiryolu ve Hicaz Demiryolu'nun inas gibi projeler bu dönemde gerçekletirilmitir. Bu demiryollar ve telgraf sistemleri Alman firmalar tarafndan gelitirilmitir.
ylnda modern anlamda ilk yerel hukuk fakültesi açlm ve ayn zamanda nüfusun kayt altna alnmas, basn üzerindeki basknn artmas salanmtr. Bu dönemin reformlarnda eitime ise geni yer ayrld. Veteriner, gümrük, hukuk, sanat, ticaret, inaat mühendislii, tarm ve dil okullar dahil olmak üzere pek çok mesleki okul kuruldu. Abdülhamid, 'de stanbul Üniversitesi'ni kapatsa da 'de tekrardan açlmasna karar verdi, imparatorluk genelinde ilk, orta ve askerî okullardan oluan eitim an geniletmitir. Osmanl mparatorluu'nun bu dönemlerdeki batk ekonomisi Abdülhamid'in saltanatnn ilk senelerinde Düyûn- Umûmiye'nin kurulmasna yol açmtr.
31 Austos 'da tahta çkan Sultan 2. Abdülhamid, 33 yl tahtta kalmtr.
Mehmet Selim Efendi
Ahmed Nuri Efendi
Mehmed Abdülkadir Efendi
Ahmed Nureddin Efendi
Mehmet Bedrettin Efendi
Mehmet Abid Efendi
Mehmed Burhaneddin Efendi
Abdürrahim Hayri Efendi
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
31 Mart ayaklanmasıyla tahttan indirilmesi kararlaştırılan II. Abdülhamid, 3 yıl Selanik'teki Alatini Köşkü'nde ev hapsinde tutulmuş, senesinde Beylerbeyi Sarayı'na getirilmiştir. Bundan 6 sene sonra 10 Şubat yılında İstanbul’da vefat eden II. Abdülhamid, Divanyolu’nda bulunan Sultan II. Mahmut Türbesi'nde defnedilmiştir.
SULTAN II. ABDÜLHAMİD ZAMANINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJELER
II. Abdülhamid tahtta olduğu dönemde bir çok proje gerçekleştirmiştir. Bunlardan bazıları şu şekildedir;
- İlk kız okulları II. Abdülhamid döneminde açılmıştır.
- Tahta çıktığı sene olan rüştiye sayısı 'da 'e, 6 olan idadi sayısı 'a çıkarmıştır.
- senesinde İstanbul’da bulunan modern ilkokul senesine gelindiğinde 9 bine ulaşmıştır.
- II. Abdülhamid, Abdüllatif Suphi Paşa'nın ilk defa bir kız sanat okulu açma projesine açıkça destek vermiştir.
- Sirkeci ve Haydarpaşa garları II. Abdülhamid döneminde yapılmıştır.
- Hicaz Demiryolu II. Abdülhamid döneminde yapılmıştır. Bu projeyle alakalı yapılan her şey yerli girişim ile olmuştur.
- yılında Posta Telgraf Teşkilatı bir bakanlık haline getirildi ve senesinde PTT’de ilk defa bir ‘havale kalemi’ devreye girmiştir.
- senesinde Şehir Postaları kurulmuştur.
- senesinde Avrupa’da kullanılmaya başlanan telefon, senesinde Türkiye’ye getirilmiş ve sınırlı sayıda olsa da kullanıma sunulmuştur.
- senesinde günümüzde hala faaliyette olan Şişli Etfal Hastanesi II. Abdülhamid tarafından kurulmuştur.
- II. Abdülhamid 25 Mart tarihli fermanı ile Okmeydanı'nda bulunan Darülaceze'nin kurulmasını sağlamıştır.
devlet hazinesini israf edip şeriata aykırı şekilde harcasa, idare ettiği kimseleri şeri sebep olmadan öldürse, hapsetse, sürse, başka türlü zulümleri de adet edindikten sonra doğru yola yemin etmişken sözünden dönerek Müslümanların yaşayışını tamamen bozacak şekilde fitne (fitne!) çıkarmakta direnip onları birbirlerine öldürtse, buna engel olacak durumdaki Müslümanlar, onun bu zora dayanan tutumunu ortadan kaldırınca, İslam memleketlerinin pek çok yerlerinden hal edilmiş tanıdıklarını ispatlayan haberler gelip yerinde kalmasına kesinlikle zarar ve ayrılışında iyilik düşünülürse, kendisine imamlık ve sultanlıktan vazgeçme teklif etmek veya hal etmek şekillerinden hangisi meseleyi çözen ve bağlayan işlerin sahibi olanlar tarafından daha iyi görülürse yapılması yerinde ve vacip olur mu?
Osmanlı İmparatorluğu'nun zor dönemlerinde 33 yıl tahtta kalan Sultan 2. Abdülhamid, vefatının yılında yad ediliyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, babası Sultan Abdülmecid, annesi ise Tirimüjgan Kadınefendi olan Abdülhamid, 21 Eylül 'de İstanbul'da doğdu.
Henüz 10 yaşındayken annesini veremden kaybeden Abdülhamid'in babası Sultan Abdülmecid ise 'de 38 yaşında vefat etti.
2. Abdülhamid, meşruti bir yönetim kurmak isteyen devlet adamı ve idarecilerin Sultan Abdülaziz ile 5. Murad'ı tahttan indirmelerinden sonra 31 Ağustos 'da Osmanlı Padişahı olarak tahta çıktı.
Göreve geldikten kısa bir süre sonra 23 Aralık 'da Osmanlı Devleti'nin ilk anayasası olan "Kanun-i Esasi" ilan edildi.
Sultan 2. Abdülhamid, tahta çıktığında içeride ve dışarıda birçok sorunla karşı karşıya kaldı.
31 Mart 'de Rusların tekliflerini kapsayan Londra Protokolü, Sultan 2. Abdülhamid'in isteğiyle mecliste görüşülüp reddedilince Rusya, 24 Nisan 'de (93 Harbi) Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.
Gazi Osman Paşa'nın Plevne'deki, Gazi Ahmed Muhtar Paşa'nın da doğudaki başarıları savaşın genel gidişatını durduramadı ve Türk orduları cephelerden çekilmeye başladı. Onların ardından on binlerce Müslüman-Türk muhacir de İstanbul ve Anadolu'ya göç etmek zorunda kaldı.
Meclisle anlaşmazlığa düşen Sultan 2. Abdülhamid, anayasanın kendisine tanıdığı yetkiyi kullanarak, 13 Şubat 'de Meclis-i Mebusan'ı süresiz olarak tatil etti fakat meşrutiyet ve anayasadan vazgeçtiğine dair herhangi bir beyanda bulunmadı.
Savaşın sonunda Rusya ile 3 Mart 'de ağır koşullar içeren Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Ardından 13 Temmuz 'de imzalanan Berlin Antlaşması ile bazı topraklar kaybedildiği gibi Rusya'ya karşı da harp tazminatı ödenmesi kabul edildi.
Sultan Abdülhamid, devletin içerisinde bulunduğu durum ile Çırağan Vakası sonrası güçlü bir hafiye teşkilatı kurdu.
Dış politikada karşılaştığı güçlükler ve özellikle yabancı devletlerin içeride bir takım olaylar çıkarmaları, Padişahı sıkı bir rejim uygulamaya sevk etti.
Devletin toparlanabilmesi için zamana ihtiyaç olduğuna inanan 2. Abdülhamid, ağır yük oluşturan savaşlardan kaçınma yoluna gitti. Ekonomik alanda kendisinden önceki padişahlardan devraldığı dış borçları temizlemeye öncelik veren Sultan 2. Abdülhamid, Avrupalı alacaklıların temsilcileriyle 20 Aralık 'de bir anlaşma imzaladı. "Muharrem Kararnamesi" adı verilen bu anlaşmayla alacaklı ülkelere belli devlet gelirlerini toplamak üzere Düyun-u Umumiye'yi kurma imtiyazı tanındı.
İslam dünyası ile bağlarını güçlendirmeye çalışarak bunu temel bir siyaset haline getiren 2. Abdülhamid, Almanya'dan aldığı destekle 'de Haydarpaşa-İzmit Demir Yolu Hattı'nı Ankara'ya kadar uzattı. Abdülhamid, 'de Ankara'yı Bağdat'a bağlayacak hattın yapımı için de Almanlarla anlaştı, Şam'dan Mekke'ye uzanan Hicaz Demir Yolu'nu inşa ettirdi.
2. Abdülhamid'in en başarılı yönü dış politikaydı. Dış politikada temel amaç, imparatorluğun barış içinde yaşamasını sağlamaktı. Avrupa devletlerinin Türkiye üzerinde birbiriyle çatışan çıkar ve ihtiraslarından faydalanan 2. Abdülhamid'in dış politikası, bu sebeple devletler arası ilişkilerde yeni şartlar oluştukça değişti.
2. Abdülhamid hiçbir devletle devamlı olabilecek anlaşmaya girmedi, büyük devletleri mümkün olduğu kadar birbirlerinden ayırabilmek için çeşitli diplomatik faaliyetlere girişti.
Halifelik sıfatını Osmanlı padişahları arasında en çok kullanan 2. Abdülhamid oldu. Güney Afrika ve Japonya gibi uzak ülkelere din alimleri göndererek İslamiyet'in oralarda da yayılması için çalıştı ve sömürgeci devletlere karşı mücadele etti.
Sultan 2. Abdülhamid'in direttiği ve kısmen başarıya ulaştığı önemli konulardan biri de Filistin meselesi idi. Filistin'de bir Yahudi devleti kurmak isteyen Siyonistler, 2. Abdülhamid'e başvurarak, devletin dış borçlarını temizleyeceklerini bildirdi. Sultan, tekliflerini kabul etmediği gibi Yahudilerin çeşitli yollarla Filistin'e gelip yerleşmelerine engel olacak bazı önlemler de aldı.
Balkanlar'da yaşanan olaylar sonrası Türk subayları, Padişahı Kanun-i Esasi'yi ilan etmeye zorladı. 2. Abdülhamid, 23 Temmuz 'de anayasayı tekrar yürürlüğe koyduğunu ilan etti. Ardından çok hızlı bir çözülme süreci başladı.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Meclisi'ne üye gönderilmesine engel olmak için 5 Ekim 'de Bosna-Hersek'i işgal etti. Aynı gün Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti. Bir gün sonra da Girit, Yunanistan ile birleştiğini açıkladı.
Rumi takvime göre 31 Mart'ta (13 Nisan ) İstanbul'da ayaklanma patlak verdi. İstanbul'daki olaylar 11 gün kanlı bir şekilde devam etti. Selanik'ten gelen Hareket Ordusu'nun Nisan gecesi İstanbul'a girmesinden sonra ayaklanma bastırıldı.
2. Abdülhamid, kendisine sadık olan Birinci Ordu ile Hareket Ordusu'na karşı konulması için yapılan teklifleri kabul etmedi ve Müslümanların halifesi olarak Müslüman'ı Müslüman'a kırdıramayacağını söyledi.
27 Nisan 'da Said Paşa'nın başkanlığındaki Meclis-i Umumi, 2. Abdülhamid'in hilafet ve saltanatının sona erdirilmesine karar verdi. Türk, Ermeni, Yahudi ve Arnavut'tan oluşan parlamento heyeti Yıldız Sarayı'na giderek Sultan Abdülhamid'e tahttan indirildiğini tebliğ etti.
Sultan 2. Abdülhamid, tahttan indirildiği gece aile ve görevlilerden oluşan 38 kişi ile Sirkeci'den trenle Selanik'e götürüldü.
Selanik'te Alatini Köşkü'ne yerleştirilen 2. Abdülhamid, düşman kuvvetlerin Selanik'e yaklaşması üzerine İstanbul'a getirilerek Beylerbeyi Sarayı'na yerleştirildi ve hayatının son yıllarını burada geçirdi.
10 Şubat Pazar günü vefat eden 2. Abdülhamid'in cenazesi özel törenle Divanyolu'nda bulunan II. Mahmud Türbesi'ne defnedildi.
Sultan 2. Abdülhamid döneminde eğitim, bayındırlık ve tarım alanında önemli adımlar atıldı. 'de iptidailer 'den bine, sübyan mektepleri 10 bine, rüştiyeler 'den 'e, idadiler 5'ten 'e ve bugünkü öğretmen yetiştiren yüksekokul olan Darülmuallimin sayısı ise 32'ye yükseltildi. Ayrıca tarım, maliye, hukuk, baytar, ticaret, ziraat ve daha birçok alanda çok sayıda meslek yüksekokulları açtı.
Spor dallarının gerçek anlamda çeşitlenmesi, toplumsal bir eğlence kültürü halini alması ve bunların bilimsel anlamda öğrenilmesine yönelik çalışmalar da Sultan 2. Abdülhamid döneminde gerçekleşti. Bugün Türk futbolunun üç büyük kulübü Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş, Sultan Abdülhamid'in saltanat yıllarında kuruldu.
2. Abdülhamid, başta İstanbul olmak üzere imparatorluğun çeşitli şehirlerinin önemli fotoğraflarını içeren çok değerli albümler koleksiyonu hazırlattı.
Haydarpaşa Tıbbiyesi ve kendi parasıyla yaptırdığı Şişli Etfal Hastanesi ile bir kısım masraflarını şahsi kesesinden karşıladığı Darülaceze, onun sağlık ve sosyal yardım alanlarında attığı önemli adımlardan oldu.
Ticaret, ziraat ve sanayi odaları da yine Sultan 2. Abdülhamid zamanında açıldı. Çeşitli şehirlerde atlı ve elektrikli tramvaylar, düzenli rıhtımlar yapıldı. Hicaz ve Basra'ya kadar telgraf hatları çekildi. Tahta çıkışının yıl dönümü anısına Osmanlı'nın birçok şehrinde saat kuleleri yapıldı.
Sultan 2. Abdülhamid döneminde askeri rüştiyeler ve idadilerin sayısı artırıldı. Ordu yeni silahlarla donatıldı. Hukuk alanında da önemli adımlar atıldı. Ceza usulü ve ticaret usulü kanunları çıkarıldı. Batı örneklerine göre polis teşkilatı yeniden düzenlendi.
Batı müziğine, opera ve tiyatroya da ilgi duyan 2. Abdülhamid, saraydaki harcamalar konusunda ise titiz davrandı. Masrafları kısan Sultan Abdülhamid, sade bir hayat yaşadı.
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.