Kortizon kullanma korkusu
Kortikofobi; kortizon içeren ve kortikosteroid olarak isimlendirilen ilaçların kullanımına bağlı oluşan korkudur. Kortizonlu ilaçlar, insanda böbreküstü bezlerinden salınan kortizol adlı hormonun sentetik olarak üretilmesi ile elde edilirler. Tıpta birçok hastalıkta uzman hekimlerin önerdiği doz ve sürede kullanıldıklarında hastalıkların çok büyük kısmında tam düzelmeler sağlanabilmektedir.
Kortikosteroidler yine hekimlerin önerdiği biçimde idame(devam) tedavilerinde de kullanılmaktadır.
Normalde her gün miligram kortizol hormonu böbreküstü bezlerinden salgılanır. Bu hormon vücudumuzun tüm fonksiyonlarının düzenli olarak gerçekleşmesindeki ana hormonlardandır. Birçok deri hastalığında gerekli testler yapıldıktan sonra hekimlerin önerdikleri doz ve sürelerde kortizonlu ilaçlar kullanılabilir. Hatta bazı deri hastalıklarında sürekli düşük doz (günde 7,5 mg dan az) ağızdan veya enjeksiyon biçiminde kortizonlu haplar veya iğnelerin kullanımı önerilmektedir.
Deri hastalıklarında, deriye doğrudan sürülen kortizonlu kremler ise birçok deri hastalığında kullanılagelen türde ilaçlardır. Bu ilaçlar dermatologlar tarafından tarif edildikleri biçimde kullanıldıklarında oldukça güvenli ilaçlardır. Deri hastalıkları için kullanılan kortizonlu ilaçlar; krem, pomad, losyon veya solusyon biçimindedir. Genelde bu ilaçların kullanım süreleri, deri hastalığına bağlı olmakla beraber kısa sürelidir. Kortizonlu kremler hekim tarafından günde 1 veya 2 kez olmal üzere gün süreyle kullanılacak şekilde önerilir. Uzun süreli kullanımlarda ise aralıklı kullanım biçimleri önerilir. Bu kullanım şekilleri 5 gün kullanım, 2 gün ara ya da 2 hafta kullanıp bir hafta ara gibi periodları içerir. Sedef hastalığı, Ala (Vitiligo) hastalığı gibi bazı deri hastalıklarında daha uzun süreler kullanılması gerekebilir. Bu süreyi dermatologunuz belirleyecektir.
Kortizonlu kremler hastalara miktar olarak bir parmak ucunu kaplayan alan ile (ki yaklaşık 0,5 gram kadardır) tarif edilerek önerilir. Yani sürülecek miktar, tedavi edilecek alana göre bir ya da birkaç parmak ucu ünitesi kadar olabilir. Bu kullanım şekli hastalığa, hastanın yaşına, hastalığın bulunduğu vücut bölgesine göre dermatolog tarafından tarif edilecektir. Kortizonlu kremlerin dermatolog tarafından önerildiği şeklin dışında bilinçsiz şekilde kullanılması sonucunda öncelikle deride yanma hissi, kaşıntı, kuruluk, kızarıklık, damarlanma, deride incelme hissi, morluk ve bazen kıllanma artışı ortaya çıkabilir.
Kortizonlu kremler, dermatologlar tarafından özellikle çocuklarda daha da dikkatli kullanılmaktadır. Çocukların belirli bölgeleri ilaç kullanımı için özellik göstermektedir. Bu alanlar; yüz, boyun bölgesi, dirsek iç kısmı, diz arka kısmı ve genital bölgedir. Bu alanlar için önerilen kortizonlu kremler en fazla 7 gün kullanılmalı eğer hastalıkta düzelme olmaz ise hekime tekrar başvurulmalıdır.
Günümüzde tıbbi bilgilerin elde edilmesinde internet kullanımı giderek artmaktadır ancak bu oranda artan başka bir konu ise yanlış, tıbbi olmayan bilgilere ulaşılmasıdır. Bu konuda ulaşılması gereken kaynaklar hekimlerin yazdığı veya kontrol ettiği, güncel tıbbi bilgileri sunan siteler olabilir. Diğer bilgi kaynakları sağlığınız açısından yanlış bilgiler içermektedir uzak kalınmasında fayda vardır.
Özetle; dermatologların önerdiği şeklide kortizonlu krem, pomad veya losyon gibi ilaçları belirtilen sürelerde kullanmak son derece güvenlidir. Tarif edilen kullanım şekli ve süresi dışında ilaç kullanmamak gerekir. Bu ilaçların oluşabilecek yan etkileri, hekim kontrolu dışında hastaların veya hasta yakınlarının kendileri tarafından yapılan uygulamalar ile olmaktadır..
Türk Dermatoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Osman Köse
Bu makalemizde kortizonun ne olduğunu, ne için kullanıldığını ve yan etkileri hakkında bilgilendirme yapacağız. Ayrıca kortizon kullanan okurlarımızın görülen zararlardan en kısa süre içerisinde nasıl kurtulabileceğine dair de bilgilendirmeler yapacağız. Kortizon yan etkileri hakkında bilgilendirme yapmadan önce kortizonu daha yakından tanıyalım.
Kortizon, böbrek üstü bezlerinin kabuk bölgesinde bulunan ve stresli zamanlarda salgılanmaya başlayıp beynin korunmasında rol alan, iltihapları önleme özelliği bulunan çok faydalı bir hormondur. Fazla salgılandığı zaman ise faydalar zarara çevrilip, sinir hücrelerini öldürmesi ile bilinmektedir.
Normal sağlıklı bir kişide kortizon vücut tarafından yeteri seviyede üretilip vücutta iltihabın birikmesini engellemektedir. Yeteri kadar salgılanmadığı dönemlerde ise vücudun çeşitli yerlerinde iltihap görülebilir. Fakat yeteri kadar salgılanmadığı dönemlerde dışarıdan doktor kontrolünde kortizon takviyesi alınması gerekebilir.
Kortizonun hap, krem veya enjeksiyon (iğne) gibi formları bulunmaktadır. Kortizonun kullanıldığı hastalıklar şu şekildedir:
Görüldüğü gibi kortizonun kullanım alanı oldukça geniştir. Bir çok hastalığın tedavisinde kortizondan yardım alınmaktadır.
Vücut direnci ve iltihap önlemede oldukça faydası olan kortizonun fazla ve yanlış kullanılmasında oldukça ciddi yan etkiler gözlenebilir. Bundan dolayı kortizon ihtiyacınızın olup olmadığına ve miktarına mutlaka uzman doktor karar vermelidir.
Halkımız kendisinin doktoru olduğu için, çevreden duyduğunuz gibi hemen kortizon içeren bir tedavi yöntemine başlamamalısınız. Vücudun tüm bölgelerinde görülebilecek ciddi zararlara maruz kalabilirsiniz. Neden diye soracak olursanız işte kortizonun en çok bilinen 25 yan etkisi:
Yukarıda yazılanlarda okuduğunuz gibi, kortizonun bir çok yan etkisi bulunmaktadır. Bu yan etkilere maruz kalmamak için veya minimum seviyede kortizonun zararlarına maruz kalmak için mutlaka doktor tavsiyesi ve kontrolünde kullanılmalıdır.
Yağlı saç egzaması olan seboreik dermatit tedavisi uzun süredir kortizonlu kremlerin kullanımı ile gerçekleştirilmekteydi. Fakat son dönemlerde kortizon içerikli ürünlere göre zararı yok denecek kadar az olan alternatif şampuanların çıkması ile birlikte bunlar daha sık tercih edilmeye başlandı.
Zararının daha az olmasının yanında, kortizon içerikli ilaçlara karşı direnç geliştiren mantarlar kısa süre içerisinde yeniden seboreik dermatit olarak meydana çıkıyorlar. Bundan dolayı seboreik egzama oluşuma sebep olan mantarlar tarafından tanınmayan ve bağışıklık geliştirilemeyen climbazol içerikli şampuanlar tercih edilmektedir.
Kortizon içermeyen ve 26 farklı içeriği ile oldukça zengin bir karışım olup Akdeniz Üniversitesinde geliştirilen QL Egzama Şampuanı son dönemde en çok tercih edilen tedavi yöntemidir.
Seboreik dermatit hastalığı olanlar için kortizon iğnesi şiddetli dönemlerde doktorlar tarafından tedavi yöntemi olarak tercih edilebilmektedir. Geçici olarak rahatlatmaya yönelik olarak uygulanan bu tedavi uzun süreli olarak tavsiye edilmemektedir. Uzun süreli kortizonlu iğne tedavilerinin yan etkileri seboreik dermatitden daha da ciddi olabilmektedir.
Şiddetli atak dönemlerinde çok kısa süreli iğne tedavisi tercih edilecekse bile mutlaka uzman doktor tarafından kontrollü bir şekilde hastaya uygulanmalıdır.
Kortizon kullanımı ile birlikte kısa süre içerisinde geçici tedavi sağlansa bile, ciddi yan etkilerinden dolayı hastalar kortizonsuz dermatit krem veya şampuan kullanmayı tercih etmektedirler. Gelişen teknoloji ile birlikte yeni etken maddelerin icadı, kortizon içermeden üretilen kremlerin seboreik dermatit hastalığında oldukça etkili olduğunu kanıtlamaktadır.
Gün geçtikçe artan çeşitli markalardan hangisini tercih edeceğiniz konusunda, dermatoloji uzmanı doktorlar bu konuda hastalara yön gösterici olabilmektedirler.
Doktor tavsiyesi ile kullanmanız tavsiye edilen kortizonun yan etkilerinden minimum miktarda etkilenmek ve kısa süre içerisinde bu zararlardan kurtulmak için uymanız gereken bir takım şeyler bulunmaktadır. İşte kortizon tedavisi gören kişilerin yapması gerekenler:
Makalemizde bahsetmiş olduğumuz maddelere kortizon kullanırken dikkat ederek, kortizonun zararlarını minimuma düşürerek, yan etkilerden kısa süre içerisinde kurtulabilirsiniz.
Kortizon kullanımı neticesinde saç ile ilgili bazı sonuçların gözlendiği bilinmektedir. Şimdi saçta görülebilecek bazı pozitif ve negatif etkileri hakkında merak edilen konular hakkında kısaca bilgilendirme yapalım.
Kortizonun uzun vade kullanımı neticesinde saç dökülmesine neden olduğu bilinmektedir. Fakat yine de saç dökülmesi konusunda panik olmanız gerekmez. Önerilen dozda, kısa süreli ve sık tekrar etmeden kullanılan kortizon saç dökülmesine neden olmaz.
Saçlarımız kökten beslenir, kortizon ise saç derimizi uzun vadede inceltebilmektedir. Saç derimiz inceldiği zaman saç köklerimiz yeteri kadar beslenemediği için kalıcı olarak dökülmelere sebep olabilir. Saç dökülmesi ile karşılaşılmaması için QL gibi daha bitkisel içerikli tedavi yöntemleri tercih edilmelidir.
Saç dökülmesini durdurmak ve var olan saç köklerinden yeniden baby saç çıkartmak için kortizon iğnesi tedavisi doktorlar tarafından uygulanmaktadır. Fakat aşırı yan etki ile karşılaşılmasından korkulduğu ve sonucun garantisi olmadığı için hastalar tarafından bu tedavi çok tercih edilmiyor.
Saç çıkartmak veya saç dökülmesini durdurmak için kortizon iğnesi tedavisine başvuranların yorumlarını incelediğimiz zaman çok iyi neticeler elde edilemediğini de görmekteyiz. Aşağıda bazı kullananların yorumlarını yayınlıyoruz.
İsviçrede 54 yaşındaki bir kadın, kafasının küçük bir bölgesinde oluşan saç dökülmesi şikayeti ile doktoruna başvuruyor. Doktor kadına kortizon tedavisi uyguluyor ve saç dökülmesi gerçekten duruyor. Fakat bir kaç hafta içerisinde saçlarının tümünün beyazladığı görülüyor. (kaynak)
Özellikle aşırı stresli dönemlerde görülen saç beyazlaması ile bu dönemlerde faza salgılanan kortizon hormonu arasında bağ olduğu düşünülmektedir.
Sayın ziyaretçimiz, sizin de kortizon kullanımını ile ilgili yaşamış olduğunuz deneyimler varsa, sayfamızın altında bulunan yorum bölümünden bize ve diğer okurlarımıza iletebilirsiniz. Ayrıca kortizon hakkında yazımızın içerisinde bulamadığınız ve merak ettiğiniz şeyler varsa da yorum bölümünden uzmanlarımıza ileterek cevap alabilirsiniz.
Sağlıklı günler dileriz.
Kortizon nedir?
Birçok hastalığın tedavisinde kullanılan kortizon, böbreküstü bezlerinde üretilen oldukça önemli bir hormondur. Vücuda birçok faydası olan ve ilaçlara da katılan kortizon, fazla kullanıldığında veya üretildiğinde ise pek çok ciddi hastalığa sebep olabilir. Vücudun kortizon üretimi, kişiden kişiye göre değişmektedir. Stresli, gergin ve sinirli olduğumuz zamanlarda ise vücuttaki kortizon seviyesi artmaktadır.
Kortizon ne işe yarar?
Kortizon; antialerjik, bağışıklığı baskılayan ve iltihap kurutucu etkileri olan bir ilaçtır. Vücutta iltihabın birikmesini engeller. Azlığında vücutta iltihap görülmesi artar. Kişinin vücudunda kortizon üretimi yeterli miktarda yapılmadığında, kortizon yüklemesi dışarıdan yapılmaktadır. Kortizonlu ilaçların; enjeksiyon, hap ve merhem şeklinde formları vardır. Kortizon; birçok ciddi hastalığın tedavisinde kullanılmakla birlikte; astım ve alerji ataklarının önlenmesinde oldukça önemlidir. Deri hastalıkları, ülseratif kolit, egzama, romatizmal hastalıklar, alerjik rahatsızlıklar, kan hastalıkları, sinir sistemi, kalp/damar hastalıkları, tümör tedavileri, karaciğer hastalıkları, böbrek ve idrar yolu rahatsızlıkları, zehirlenmeler, güneş çarpmaları ve göz hastalıkları gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak kortizon vücuda fazla verildiğinde, bunun çok ciddi yan etkileri olabilmektedir. Kortizonun dozu, bu noktada oldukça önemlidir. Kortizonlu ilaçlar, hekim kontrolünde kullanılması gereken ilaçlardır.
Kortizonun yan etkileri nelerdir?
Kortizonun yan etkileri vücudun tüm bölgelerinde, çeşitli şekillerde görülebilir. Vücutta şişlik veya karın bölgesinde yağlanma, bulantı, çocuklarda gelişim bozuklukları, kemik erimesi, şeker ve tansiyon yükselmesi, reglde düzensizlik, kilo alma, katarakt, ciltte sivilce, kuruluk ve tüylenme, kas zayıflığı, uykusuzluk, nefes darlığı, baş dönme veya ağrısı ve de duygu durum, depresyon değişimleri gibi psikolojik olarak da birçok olumsuz yan etkisi bulunmaktadır. Bu belirtiler hissedildiği anda, kişi hemen doktoruna danışmalıdır.
Kortizon tedavisi uygulanan kişiler nelere dikkat etmelidir?
Kortizon tedavisi alırken, kortizonun olumsuz etkilerini azaltmak için yapılması gereken birkaç önemli şey vardır. Bunlar;
şeklinde sıralanabilir.
Vücudumuzda doal olarak salglanan bir hormon olan kortizon, günümüzde birçok hastaln tedavisinde ilaç olarak kullanlyor. Ancak ciddi yan etkileri olabilen bu tedavinin kesinlikle doktor kontrolünde yaplmas art. Özellikle yüksek dozlarda ve kontrolsüz bir ekilde kortizon alm ciddi yan etkiler yaanmasna ve hastann yaam kalitesinin dümesine sebep olabiliyor.
Bu yazmzda sizler için kortizon konusunu mercek altna aldk. Özellikle kortizonun yan etkilerini en aza indirmek amacyla “kortizon kullanrken beslenme nasl olmal” ve “kortizon alan ne yemeli” sorularna yant aradk. te kortizon tedavisi gören kiilerin yaam kalitesini arttracak beslenme ve salk önerileri…
Bilgiler tavsiye niteliindedir; salkl ve en doru sonuçlar için doktorunuza dannz.
Kortizon, modern tpta birçok hastaln tedavisinde kullanlan bir hormondur. Hangi hastalkta ve hangi dozda kullanlaca hekim tarafndan belirlenir. Ar dozda alnmas veya kortizon tedavisinin aniden braklmas ciddi yan etkilere sebep olabilir.
te, kortizon tedavisi gören hastalarn beslenmelerinde dikkat etmeleri gereken önemli hususlar!
Kortizon tedavisinde neler yenmemeli sorusunun cevab genellikle tuzlu ve ekerli yiyeceklerden oluur. Kortizon tedavisi srasnda baz yiyeceklerden uzak durmak, bu ilacn olas yan etkilerini azaltr. Kortizon alanlar ne yememeli? te cevab…
Kortizon tedavisi tek doz ine eklinde ya da uzun süreli tablet eklinde olabilir. Uzun süreli tedavi sürecinde yukarda bahsettiimiz hususlara dikkat edilmezse ciddi yan etkiler olabilir.
Kortizonun yan etkileri unlardr:
Bu yan etkilerin kimi yaygn ekilde gözlenirken kimi ise nadiren görülür. Hastalarn yaam kalitesini düüren bu yan etkilerin kortizonu kullanmaya baladktan 3 ay sonra ortaya çkt biliniyor. Tek doz ya da ksa süreli kortizon tedavisinde önemli yan etkiler görülmemektedir.
Kortizon tedavisine balayacak olan hastalarn en çok sorduu soru “kortizon kilo aldrr m?” sorusudur. Baz hastalar kortizon tedavisi nedeniyle kilo aldn söylese de, bunu kantlayan herhangi bir bilimsel aratrma yoktur.
Kortizonun önemli yan etkilerinden biri de aydede yüz olarak bilinen cushing sendromudur. Vücutta çok fazla kortizon hormonu salnmas cushing sendromuna neden olur.
Cushing sendromu kortizon tedavisi gören her hastay farkl oranlarda etkiler. En belirgin özellii bel, göbek çevresindeki kilo artdr. Bununla birlikte hastalarda hipertansiyon, dikkat ve odaklanma sorunlar ile hafza problemleri görülebilir. Kortizon sebebiyle vücutta protein kayb meydana gelir. Bu durum kaslarn zayflamasna yol açar. Vücudun çeitli yerlerinden ya birikimi oluur.
Yüzde ya birikmesi sonucu, halk arasnda “aydede” olarak bilinen yüz ekli oluur. Omuzlarda da ya birikir ve hastada bir süre sonra bufalo kamburu denilen bir görüntü meydana gelir.
Cushing sendromunun dier belirtileri unlardr:
Crp Yükseklii Evde 6 Bitkisel Tedavisi
Diyetiniz Baarszsa te 8 Yaygn Nedeni
Böbrek Kisti 10 Bitkisel Tedavisi, Uzman Görüler
Likopen Nedir? Faydalar, Likopen çeren 13 Besin
Leptin Diyeti Nasl Yaplr? Tok Tutan Örnek Liste