Insülin Direnci Testi Adı

İnsülin Direnci

İnsülin direnci, dünyada ve Türkiye'de yaygın görülen bir sorundur e yaş arasındaki erkeklerde yüzde 40'lar civarında görülürken kadınlarda en sık görüldüğü dönem yaş arasındadır. Sürekli kilo alan, kilo vermekte zorlanan, tatlı krizleri yaşayan bireyler muhakkak doktora başvurmalıdır.

İnsülin Direnci Nasıl Oluşuyor?

İnsülin pankreasta salgılanan ve kandaki glukoz seviyesini düzenleyen bir hormondur. Kandaki glukoz seviyesinin artması, pankreastaki bazı hücrelerin insülin salgılamasına neden oluyor. İnsülin, kandaki glukozu çeşitli dokulara taşıyan ve kan şekerinin düşmesine neden olan bir nevi aracı görevi görür. Glukoz insülin resptörlerine bağlanarak hücre içerisine girer. Ancak insülin direnci oluştuğunda hücredeki insülin reseptöleri , insüline karşı duyarsızlık geliştirmektedir. Hücreler enerji sağlayamadığı için iştah fazla olur. İnsülin direncinin olduğu durumlarda ise salgılanan insülin yeterli gelmediği için vücut kat daha fazla insülin salgılamak zorunda kalmaktadır. İnsülin yağ yapımını artırdığı için bireylerin vücut yağlanması artmaktadır. İnsülin direnci olan bireyler tedavi edilmezse diyabet gelişme riski yükselmektedir.

İnsülin Direnci Olduğu Nasıl Anlaşılır?

İnsülin direnci olup olmadığını anlamak için çeşitli kan testleri yaptırılmalıdır. Öncelikle, açken yapılan testte, kan şekeri ve insülin ölçümü yapılır. Normalde bir kişinin açlık kan şekerinin 'ün altında olması gerekir. Kan testinde taranan kan şekeri 'ün altında kalırken insülin yüksek bulunuyorsa, direnç kazanıldığını söylemek mümkündür. Örneğin kan şekeri 95, insülini ise 13 çıkmıştır. Bu durumda direncin varlığından söz etmek doğrudur. Ancak kan şekeri , insülin 20 ise, bu kez ciddi bir insülin direnci var demektir."

İnsülin direncini anlamayı sağlayan diğer ölçüler şunlar:

Beden kitle indeksi 30'un üzerindeyse ,

HDL (iyi kolesterol oranı) düşüklüğü (kadın için HDL 50'nin, erkek için 40'ın altındaysa)

Trigliserid oranı 'nin üstündeyse,

Açlık Kan şekeri 'ün üstündeyse,

Yüksek tansiyon varsa,

Bel çevresinin erkekte cm, kadında 88 cm'nin üstündeyse,

Hipoglisemi belirtileri varsa

Kişide bu kriterlerden 3'ünün bulunması, insülin düzeyine bakmadan da İnsülin Direnci Sendromu ya da Metabolik Sendrom olarak adlandırılmaktadır.

İnsülin Direncinde Diyet Tedavisi

• Şişman bireylerin kilo vermesi, insülin direncini kırabiliyor. Kilosunun yüzde 10'unun kaybetmesi bile büyük avantaj haline gelmektedir.
• Sağlıklı olmak için sebzeler, meyveler, tam tahıllar, kurubaklagiller ve düşük yağlı sütler dengeli bir şekilde alınmalıdır.
• Karbonhidrat sayımı, değişim listeleri karbonhidratları monitorize etmek, glisemik kontrole ulaşmak için anahtar stratejidir.
• FDA tarafından onaylanmış, şeker alkolleri ve enerji içermeyen tatlandırıcılar, belirlenmiş günlük maksimal dozlarını aşmamak kaydıyla kullanılabilirler
• Düşük glisemik indeksi ve glisemik yükü olan, posa ve diğer besin öğeleri yönünden de zengin besinler( tam tahıl ürünleri, sebzeler, kurubaklagiller) insülin direnci olan bireylere önerilebilir.

Glisemik İndeksi Yüksek Olan Besinler

• Çay şekeri (sukroz), glukoz, maltoz
• Reçel, marmelat, pekmez, bal
• Tatlılar
• Kurabiye, kek, pasta
• Patates
• Beyaz ekmek
• Beyaz pirinç, şehriye, erişte, makarna
• Mısır ve mısır ekmeği, mısır gevreği,
• Bisküvi, çikolata, gofret
• Pancar kökü
• Muz, incir, üzüm
• Kuru meyve (kayısı hariç)
• Hazır meyve suları (meşrubatlar)
• Gazlı içecekler (asitli meşrubatlar, gazoz, soğuk çay vb.)
• Kavun, karpuz

Egzersiz insülin duyarlılığını artırdığı için zayıflama döneminde yürüyüş olarak yemekten 1 saat sonra haftada toplam dakika, kilo koruma döneminde haftada toplam dakika olacak şekilde yapılabilir.

Uzm. Dyt. Yeter Çelik

İnsülin direnci, insan vücudunda bulunan ve bulunması gereken şekerin kontrol edilebilmesi için salgılanan insülinin etkisini göstermesindeki zorluk diye adlandırılmaktadır.

İnsülin glukoz adı verilen insan vücudundaki önemli enerji kaynağı sayılan kan şekerini, hücre içine sokan pankreas hormonudur. 

Bu düzenleme vücutta yapılırken tıp dilinde ‘’insülin reseptörü’’ adı verilen bir yapıyla bağlanır ve vücutta aktivite olur.

Tıp dilinde ‘’insülin reseptörü’’ olarak geçen bu bağlantı, bir çok neden ile insülinin bağlanmasına izin vermez, bu durumda da vücutta insülin olduğu halde kanda insülinin görev yapmamasına neden olur.  Bu durum insülin direnci olarak adlandırılmaktadır.

İnsülin Direncinin Belirtileri

• Sık sık tatlı yeme isteği
• Sürekli açlık ve mide kazınması şikayetleri
• Kişinin yemek sonrası hızlıca şekerin düşmesinden dolayı ellerin titremesi ve terlemesi
• Bel çevresinin genişlemesi
• Kilo artışı
• Kilo verememe şikâyetleri
• Kadınlardaki adet düzensizlikleri
• Yorgunluk ve halsizlik hissi
• Uykusuzluk hali
• Karaciğerde yağlanma

Yukarıda saydığımız nedenler genellikle insülin direnci olan kişilerde gördüğümüz belirtilerdir. Bu nedenleri ve belirtileri olan kişilerin mutlaka insülin direnci testi yaptırmaları ve bir uzmana başvurmaları gerekmektedir.

İnsülin Direnci Tedavisi

İnsülin direnci olan kişilerde;

‘’Sık sık acıkıyorum’’

‘’Asla kilo veremiyorum’’ şikayetlerini sıkça duyarsınız.

İnsülin direnci tedavisinde öncelikle kişilerin sağlıklı beslenmeye ve sağlıklı yaşamaya özen göstermeleri gerekmektedir. İnsülin direnci olan kişinin sağlıklı öğünlerle beslenmesi, uyku düzenini sağlaması ve egzersiz yapması çok önemlidir. İnsülin direnci tedavisinde, insülin direnci olan kişinin yaşı, cinsiyeti, fiziksel durumu ve hayat tarzına göre planlanmalıdır. İnsülin direnci tedavisinin sürdürülebilir olması açısından kişiye özel tedavi uygulanmalıdır.

İnsülin direnci tedavisinde yapılması gerekli olan insülin direnci testi yapılmalıdır. Bu teste kişinin değerleri yüksek olduğunda 2 ya da 3 aylık veya maksimum 6 aylık tedavi süresinde kişinin insülin direnci normal seviyelere indirilebilmektedir.

İnsülin direnci normal seviyelere döndüğünde kişilerin kilosu kontrol altına alınmaya başlar. Ek olarak, kanser tiplerine yatkınlık, kalp hastalığı ve şeker hastalığı da önlenmiş olur.

İnsülin direnci tedavisinde ilaçlar sıkça kullanılmaktadır ve önemi büyüktür. İnsülin direncini önleyen ilaçlar, şeker tedavisinde de doktorun uyguladığı kullandırdığı ilaçlardır. Özellikle genetiğinde şeker hastalığı riski olan hastalarda insülin direnci tespit edildikten sonra ,doğru tedavi ile şeker hastalığı önlenmiş olur.