Kalp Atış Hızı Ve Tansiyon

Yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalık gelişimi için ana risk faktörüdür. Dünya genelinde milyarlarca insan, birçok hastalığın ve erken yaşta ölümün nedenlerinden biri olan yüksek tansiyon ile yaşıyor. Dahası, bu rahatsızlıkla yaşayan insanların yaklaşık yarısı durumlarının farkında bile değil. Bu nedenle yılından beri her yıl 17 Mayıs'ta hipertansiyon günü kutlanıyor ve hastalıkla ilgili farkındalık yaratılıyor. Biz de bilinmesi gerekenleri 17 Mayıs Dünya Hipertansiyon Günü için sizler adına derledik.

Hipertansiyon Nedir?

“Hipertansiyon nedir?” sorusu damarda bulunan kanın damar duvarına doğru yüksek basınç yapması durumudur şeklinde yanıt verilebilir. Tansiyon olarak bilinen kan basıncı değeri, her kişide farklıdır. Ayrıca diastolik ve sistolik olarak ikiye ayrılır. Sistolik, kanın damarlara doğru attığı kan basıncını ifade eder ve büyük tansiyon olarak bilinir. Diastolik ise kalbin gevşediğinde damarlarda kan basıncının bulunması durumudur ve küçük tansiyondur. 18 yaşından büyük olan erişkin bireylerde dinlenme halinde olan normal sistolik kan basıncı en yüksek olan değeri mmHg ve diastolik kan basıncı ise en yüksek olan değeri ise 80 mmHg’dir. Bu değerler, hastalarda normalin üzerinde seyreder.

Hipertansiyon olarak da adlandırılan yüksek tansiyon, bazı kişilerde hiçbir belirtiye yol açmaz ve kişinin rutin hayatını sürdürmesinde bir engel teşkil etmez. Bu türden hastalar, uzun yıllar sorununu bilmeden yaşamaya devam eder. Ancak bu durum, uzun süre belirti vermeden kişinin beyin, kalp ve damar sistemi, böbrek gibi hayati organ ve sistemlerinin sessizce etkiler. Yüksek tansiyon sebebiyle organların beslenmesini sağlayan damarlarda tıkanma, yırtılma ya da genişleme gibi durumlar meydana gelebilir. Ayrıca, organlara giden kan akışının bozulmasına neden olarak kişinin organ yetmezliği yaşamasına da neden olabilir. Bu nedenle mutlaka bir uzman tarafından takip edilerek kontrol altına alınmalıdır.

Hipertansiyon Belirtileri Nelerdir?

Hipertansiyon belirtileri, bazı bireylerde gözlemlenebilirken bazı bireylerde sinsi seyreder. Ancak bu durum kişinin hayatını tehlikeye atacak bir seviyeye çıktığında kişide baş ağrısı, nefes darlığı ve burun kanaması gibi bulgular görülebilir. Bu nedenle 18 yaşından itibaren 2 yılda bir olacak şekilde doktora görünmek ve değerleri düzenli aralıklarla ölçtürmek büyük önem taşır. Özellikle yaş aralığında olan bireylerin, her sene tansiyon değerini ölçtürmesi gerekir. / mmHg’nin üzerine çıkan ve sürekli bu aralıkta seyreden yüksek tansiyonun belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Sık sık idrara çıkma
• Görmenin bulanıklaşması ya da çift görme
• Bacakların şişmesi
• Burun kanamalarının yaşanması
• Baş ağrısı ve dönme
• Nefes darlığı
• Kişide halsizlik ve yorgunluk
• Kulakta çınlama
• Kalp atışında düzensizlik olması ve ağrıması

Hipertansiyon Sebepleri Nelerdir?

“Hipertansiyon neden olur?” diye mera ediyorsanız, bu durumun birçok nedene bağlı olduğunu bilmelisiniz. Kontrol altına alınmadığında ciddi hastalıkların yaşanmasına neden olabilen ve hayati tehlike yaratan hipertansiyon nedenleri ise şöyledir:

• Aşırı tuz tüketimi
• Diyabet
• Genetik yatkınlık
• Hareketsiz yaşam
• Obezite
• Sigara ve alkol tüketimi
• Stres

Hipertansiyon Tanısı Nasıl Konulur?

Hipertansiyon baş ağrısı ve bazı belirtilerle kendini gösterir olarak bilinse de çoğu kişide sinsi seyreder. Bu sebeple, tanının erken konulması büyük önem taşır. Kan basıncının olması gereken değerlerin üzerinde olması durumunda gelişen yüksek tansiyon, uzman kontrolü ile konulan tanı sonrasında kontrol altına alınabilir. Ancak tanı, bir kez yapılan tansiyon ölçümü ile konulmaz. Çünkü kişinin tansiyonuna etkisi olan birden çok faktör bulunur. Örneğin, kişinin tansiyonu bir panik durumunda ya da bir heyecanla anlık olarak yükselebilir. Bu nedenle doğru tanının konulması için tansiyonun 2 hafta boyunca birden çok kez ölçülmesi önemlidir. Ayrıca tanının konulması adına fiziki muayene, 24 saatlik kan basıncı izlemi, elektrokardiyogram, laboratuvar testleri ve ekokardiyografi uygulanır.

Hipertansiyonun Neden Olabileceği Sorunlar

Hipertansiyon değerleri yüksek olduğunda kişinin ortalama yaşam süresi kısalır ve yaşam kalitesi düşer. Yaşam kalitesinin düşmesi ile de kişide organ yetmezliği ve pek çok hastalık da yaşanabilir. İnme riski, bu hastalıklardan biridir. Duruma bağlı inme riski, beyin damarlarında pıhtı ya da beyin kanaması şeklinde ortaya çıkabilir. Bu durum ayrıca, kalp krizi riskini de belirgin bir ölçüde artırır. Bunun yanında damar tıkanıklığı da yaratabilir. Göz dibinde kanama, böbrek yetmezliği ve kalp yetersizliği de yaşanabilen hastalıklar arasındadır.

Hipertansiyon Tedavisi

Tedavi süreci ile ilgili olarak sıklıkla “Hipertansiyona ne iyi gelir?” sorusu sorulur. Ancak tedavi süreci bir bütündür. Yani doğru bir teşhisi, düzenli ölçümü, uzman takibini, sağlıklı beslenmeyi, hareket etmeyi, stresi kontrol altında tutmayı ve doğru ilaç kullanımını gerektirir. Tedavideki amaç, kişinin kan basıncını /90 mm hg Hg altına düşürmektir. Hastada organ hasarı, şeker hastalığı ve böbrek yetmezliği varsa kan basıncının daha düşük olması beklenir. Tedavi sürecinde kişinin tuz alımını kısıtlaması, düzenli aralıklarla egzersiz yapması, kilosunu kontrol altına alması son derece önemli. Yüksek tansiyon tedavisi de diğer tedaviler gibi kişiye özel planlanır ve hastaya uygun ilaç verilir.

Dirençli Hipertansiyon Tedavisi Nasıldır?

Dirençli hipertansiyon tedavisi için kişiye özel etkili yöntemler uygulanır. Bu yöntemlerden biri de şah damarı pilidir. İleri evre kalp yetmezliği tedavisi için geliştirilmiş olan bu yaklaşım aynı zamanda dirençli yüksek tansiyon hastaları için de etkili bir tedavi sunar. Şah damarı pili, şah damarının üzerine yerleştirilen uyarıcı ve göğüs kasına yerleştirilen kablo ile bir bataryaya bağlı sistemdir. Kalp pilinin takılmasına benzer bir işlemle takılır. Kişinin şah damarında bulunan reseptör, kan basıncı yükselmesine tepki olarak parasempatik sistemi uyarır ve kan basıncının düşmesini sağlar. Bu, yüksek tansiyon hastaları için yeterli olan bir durum değildir. Ancak şah damarı üzerine yerleştirilen pille bu bölgeye uyarı verilir ve kan basıncının etkili bir şekilde düşmesi sağlanır.

Hipertansiyon İlaçları

hipertansiyon ilaçları, tedavide en etkin olan yöntemlerden biridir. Bu ilaçların kullanımı ile, hastalardaki kan basıncının etkin kontrolü her 2 hastadan 1’inde sağlanabilir. Hipertansiyon tedavisi süreklilik gerektirir. Bu nedenle uzman tarafından verilen ilaçlar, bir rutin dahilinde kullanılmalıdır.

Hipertansiyon Hastaları Hangi Bölüme Başvurmalı?

Hipertansiyon şikayetleri bulunan kişiler için bölüm, şikayetlere eşlik eden hastalıklara göre değişir. Ancak bu bölümler beslenme ve diyetetik, endokrinoloji, iç hastalıklar (dahiliye), kardiyoloji ve nefroloji olarak sıralanabilir.

BİLİNMESİ GEREKENLER

Nabız Nedir?

Kalbin dakikada attığı sayı nabızdır. İdeal nabız yetişkinlerde istirahat halindeyken atıştır. Bu kalp atışı, boyunda ve bileklerde hissedilir. Örneğin; kalbiniz 70 defa kasılırsa yani atarsa, nabzınız 70 demektir. Nabza, ‘kalp atış hızı’ da denebilir.

Normal nabız, düzenli bir ritimdedir. Yani kalp atış hızı belirlidir. Bazı kişilerde ritim düzensizdir. Bu ‘düzensiz nabız’ (aritmi) olarak adlandırılır.

Kalp Atış Hızı ile Nabız Aynı mı?

Nabız, kalp atış hızı olarak bilinir. Kalbinizin her dakikadaki bu atışı, kimi zaman düşük kimi zaman yüksek olabilir. Nabız düşüklüğü ve nabız yüksekliği bir hastalığın sonucu olabileceği gibi yaş, ruh hali, sigara, kafein tüketimi gibi etkenlere de bağlıdır. Herkesin nabız hızı aynı değildir.

İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?

Nabız dinlenirken daha düşüktür; egzersiz ile yükselir. Çünkü egzersiz anında vücut daha fazla oksijenli kana ihtiyaç duyar. Korku ve heyecan gibi durumlarda da nabız yükselebilir. İdeal nabız 60 ila arasında değişkenlik gösterir. Nabız herkeste aynı değildir. Örneğin; kondisyona sahip bir atletin istirahat halindeyken nabzı 40 olabilir. Yine çocuklarda nabız daha yüksektir. Yaş ilerledikçe kalp atışı düşer. “Nabız kaç olmalı?” sorusuna çocuklarda ( yaş) , yetişkinlerde (18 yaş ve üstü) cevabı verilebilir. Kalp atış hızının aşağıdaki faktörlere bağlı olabileceğini unutmayın:

• Yaş
• Egzersiz
• Sigara
• Kafein içrne gıda tüketimi (kahve, kola)
• Kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, tiroid bezi hastalıkları, kansızlık
• Hava sıcaklığı
• Yatar ya da ayakta pozisyonda olmak
• Duygusal durum
• Vücut ölçüleri
• İlaçlar

Nabız, hastalıklara bağlı olarak da yüksek veya düşük olabilir. Yüksek nabız ve düşük nabız teşhisi için doğru bir ölçüm gerekir.

Nabız Nasıl Ölçülür?

“Nabız nasıl ölçülür?” sorusuna verilebilecek en iyi cevap; nabzın bilekten ölçülebileceğidir. Bu kolay nabız ölçme yöntemidir. Avucunuz yukarı bakacak şekilde elinizi çevirin. İşaret, orta veya işaret, orta ve yüzük parmağınızı, başparmağınızın olduğu tarafta bileğinize koyun. Nabzınızı hissetmek için hafifçe bastırın. Bir şey hissetmiyorsanız biraz daha bastırın. 15 saniye bu atışı kontrol edin ve bunu 4 ile çarpın ya da 30 saniye bu atışı kontrol edip bunu 2 ile çarpın. Bu sayede nabız sayınızı bulabilirsiniz. Nabzınızı boynunuzdan da ölçebilirsiniz. İşaret ve orta parmağınızın uçlarını nefes borunuzun (her iki yan da olabilir) yanına yerleştirin ve atışı hissetmeye çalışın. Nabzınızı doğru sonucu vermesi için hareket haldeyseniz 5 dakika dinlendikten sonra ölçün. Doğru sonuç her zaman nabzın dinlenirken ölçülmesidir. Aktif halde daha fazla oksijen almak için kalp daha fazla attığından doğru sonucu vermez. Mesela koşarken nabzınız daha yüksek çıkar. Sıkı egzersiz yapıyorsanız, o an kalp atış hızınız dakikada veya daha fazla olabilir. Yine kafein, nikotin, kullanılan ilaçlara, heyecanlı veya korku dolu bir ana göre kalp daha hızlı atar.

Düzensiz bir nabız ise kalbin düzenli bir ritimle atmadığı anlamına gelir. Nabız düzensizliğinden şüpheleniyorsanız mutlaka bir kardiyoloğa gitmelisiniz. Eğer nabzınız düzensiz atıyor ise atriyal fibrilasyon denilen ritim bozukluğunuz olabilir. Kalp doktorunuz EKG (elektrokardiyogram) çekerek düzensiz nabzınızı kontrol edebilir ve tanıyı koyabilir. Klinikte en yaygın karşılaşılan ritim bozukluğu artmış felç riskine neden olan atriyal fibrilasyondur. Aritmi yani ritim bozuklukları durumları yüksek nabız ve düşük nabız olmak üzere ikiye ayrılır.

Yüksek Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız yüksekliği, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın ’ün üzerinde olması demektir. Buna taşikardi denir. Taşikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• Doğumsal kalp hastalıkları
• Kan akışını etkileyen kan hastalıkları
• Kalp krizi gibi kalpte meydana gelen sorunlar
• Ventriküler veya supraventriküler ritim bozuklukları
• Anksiyete ve stres
• Aşırı kafein tüketimi
• Aşırı alkol tüketimi
• Elektrolit dengesizliği
• Anemi
• Tiroit gibi hormonal sorunlar (hipertiroidizm)
• Ateş
• Yoğun ve yorucu egzersiz ya da fiziksel aktivite
• İlaçların yan etkileri
• Sigara içme
• Uyuşturucu kullanımı
• Hamilelik

Yüksek nabzın belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı
• Bayılma nöbetleri
• Sersemlik veya baş dönmesi
• Göğüste çarpıntı hissi
• Göğüste ağrı veya rahatsızlık hissi
• Egzersiz yapamama

Düşük Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız düşüklüğü ise, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın 60’ın altında olması demektir. Buna bradikardi denir. Bradikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• İlaçların yan etkileri
• Elektrolit dengesizliği
• Uyku apnesi
• Altta yatan bir sağlık sorunu (kalp hastalığı gibi)
• Yaşlılık
• Kalbin iletim sistemiyle ilgili sorunlar

Düşük nabızda da şu belirtiler görülür:

• Nefes darlığı
• Göğüste sıkışma ya da ağrı
• Baş dönmesi, sersemlik
• Bayılma
• Egzersiz yapamama

Kalp atışındaki düzensizlik, kalp çarpıntısı olarak kendini hissettirebilir. Bazen uzanırken de bunu göğsünüzde ve kulaklarınızda hissedebilirsiniz. Kalp atışınız size çok hızlı veya çok yavaş gelebilir. Ara sıra kalp çarpıntısı hissetmek normaldir. Bunu düzenli olarak hissetmeniz halinde doktora gitmelisiniz. Kalp hastalıkları, kalp yetmezliği ya da kalp hastalığı geçmişinin olması kalp atışında dalgalanma yaratabilir. Bunun fark edilmesi halinde mümkün olan en kısa sürede doktora gidilmelidir. Düşük ve yüksek nabızda görülen semptomlar ciddi bir kalp hastalığı durumuna işaret edebilir. Doktor teşhis koyabilmek için bazı cihazlardan yararlanır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Holter
• Elektrokardiyogram (EKG)
• Stres testi (efor testi)
• Tilt testi (eğik masa testi)
• Görüntüleme yöntemleri (EKG, BT ve MR gibi)
• Elektrofizyolojik testler

Nabız Nasıl Normale Döndürülür?

Uzun vadede nabzı düşürmek için spor yapmak faydalıdır. Kalp hastalığınız varsa hangi egzersizi nasıl yapacağınıza doktorunuz karar vermelidir. Yine kafein ve alkollü içecekleri kesmek nabzın düzene girmesi için önemli bir adımdır. Sigarayı bırakmak ve sağlıklı beslenmek de normal nabız için faydalıdır. Nabzınızı anlık normale döndürmek için dinlenme pozisyonuna geçebilir, derin nefes alabilir, meditasyon gibi gevşeme teknikleri uygulayabilirsiniz. Eğer nabız problemi ritim bozukluğuna bağlı ise kardiyoloğunuza başvurmanız önerilir.

Nabız olarak da bilinen kalp atış hızı, bir kişinin kalbinin dakikadaki atış sayısıdır. Normal kalp atış hızı kişiden kişiye değişir. Ancak yetişkinler için normal aralık dakikada 60 ila şeklindedir. Ancak yine de normal bir kalp atış hızı kişiye, yaşa, vücut büyüklüğüne, kalp rahatsızlıklarına, kişinin oturuyor veya hareket ediyor olmasına, ilaç kullanımına ve hatta hava sıcaklığına bağlıdır. Duygular da kalp atış hızını etkileyebilir. Örneğin, heyecanlanmak veya korkmak kalp atış hızını artırabilir. Bu noktada nabız yani kalp atış hızının sabit kalmadığını ve sürekli olarak değişkenlik gösterdiğini net bir şekilde ifade edebilmemiz mümkündür.

Tansiyon ve Nabız Aynı Mıdır?

Bazı bireyler yüksek tansiyonu yüksek nabızla karıştırır. Tansiyon, kanın atardamar duvarlarına uyguladığı kuvvetin ölçümüdür. Nabız ise kalbinizin dakikadaki atış sayısıdır. Bu noktada nabız ve tansiyonun birbirinden farklı olduğunu ifade edebiliriz. İkisi arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Bu kapsamda yüksek tansiyon veya hipertansiyon mutlaka yüksek bir nabız hızı ile sonuçlanmaz. Tabi bunun tersi de geçerlidir. Yorucu aktivite sırasında kalp atış hızı artar. Ancak yoğun bir egzersiz kan basıncını sadece mütevazı bir şekilde artırabilir. Özetle tansiyon ve kalp atışının durumlarını birbiri ile bağdaştırmak pek mümkün değildir.

Kalp Atışı Ölçümü

Kalp atışı ölçümü için vücudun farklı bölgeleri kullanılmaktadır. Söz konusu bölgeler aşağıdaki gibidir.

• Bilekler
• Bir dirseğin içi
• Boynun yan tarafı
• Ayağın üstü

Doğru bir şekilde nabız ölçebilmek için için iki parmağınızı bu alanlardan birinin üzerine koyun ve 60 saniyedeki vuruş sayısını sayın. Dilerseniz 20 saniye kadar sayabilir ve elde ettiğiniz sayıyı 3’e çarpabilirsiniz. Bu sayede 1 dakikada ki kalp atışınızı net bir şekilde ölçebilirsiniz. Başparmağınızı kullanmak kafa karıştırıcı olabilir. Çünkü bazen başparmağınızda bir nabız hissedebilirsiniz. Bu nedenle işaret parmağınızı ve orta parmağınızı kullanmak çok daha doğru bir şekilde sonuç verecektir.

Yukarıda da bahsedildiği gibi ideal kalp atışı ile ilgili pek çok değişken vardır. Ancak dinlenme esnasında bireylerin saniyede 60 ile vuruş kalp atışına yani nabza sahip olmaları gerekmektedir.

Hızlı Nabız Nasıl Düşürülür?

Nabız hızları sinirlilik, stres, dehidrasyon ve aşırı efordan dolayı yükselebilir. Oturmak ve yavaş, derin nefes almak genellikle kalp atış hızınızı düşürebilir. Egzersiz yapmak ve daha zinde olmak da genellikle kalp atış hızını düşürür. Çok hızlı olan nabzınızı düşürmek için yaklaşık 5 dakika veya kalp atış hızınız dakikada vuruşun altına düşene kadar yürüyün.

Kalp atışı yani nabız, kalbin kusursuz bir şekilde çalışıp çalışmadığını görmek için son derece önemlidir. Bu noktada nabzın ölçümünün de kritik bir öneme sahip olduğunu ifade etmemiz gerekir.

Post Views