GAZİANTEP (AA) - OKAN COŞKUN - Gaziantep Üniversitesi öğrencileri, geliştirdikleri "Göz" isimli yapay zeka yazılımıyla görme engellilerin hayatını sesli komutlarla kolaylaştırmayı hedefliyor.
Elektrik ve Elektronik Mühendisliği ile Havacılık ve Uzay Mühendisliği bölümlerinde eğitim gören 3 öğrenci, kaldıkları yurttaki görme engelli arkadaşlarının yaşadığı zorluklardan etkilenerek yazılım geliştirmeye karar verdi.
Yaptıkları çalışmalar sonucu yapay zeka yazılımını hazırlayan gençler, üretmeyi planladıkları "akıllı gözlük" veya yaka kamerası yardımıyla görme engellilere çevredeki engelleri anlık olarak sesli iletmeyi amaçlıyor.
Gençler, yapay zeka yazılımına sahip mobil uygulamayı kullanıma sunmak için bazı firmalarla görüşüyor. Uygulama, internet platformlarına yüklendiğinde cep telefonlarına indirilebilecek.
Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü 2. sınıf öğrencisi Mustafa Seçilmiş, AA muhabirine, projeyi 1,5 yılda geliştirdiklerini söyledi.
Bir süre sonra İnovamTİM İnovasyon Yarışması'na katıldıklarını belirten Seçilmiş, bu yarışmada üçüncü olduklarını ifade etti.
Yarışmada ödüllerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu'ndan aldıklarını anlatan Seçilmiş, "Projemizde sağlıkta yapay zeka kullanarak görme engelli bireylerin kullanabileceği bir mobil uygulama geliştirdik. Görme engelliler bu uygulamayı kullanarak anlık nesne takibini sürdürerek kulaklık yoluyla öğrenecek. Aynı zamanda konum desteği sunuyoruz. Ailesiyle görme engelli birey arasındaki konum bilinebilecek." diye konuştu.
- "Uygulamamız görme engellilere göz olacak"
Bireyin bulunduğu lokasyonu ailesi ve yakınlarıyla anlık paylaşan uygulamanın güncel olarak yapıldığını aktaran Seçilmiş, şöyle devam etti:
"Bu uygulamayı kamera yoluyla kullanmayı hedefledik. Gözlükteki bir kamera veya yaka kamerası olabilir. İlerleyen süreçte imkan olursa kamerasız bir şekilde ışınları kullanarak geliştirmeyi düşünüyoruz. Bu uygulama canlı kayıt yapmıyor, yani kimsenin kaydı alınmıyor. Görme engelli birey bir arabayı görünce uygulama hemen nesneyi algılıyor ve 'araba var' diyor. Uygulama bir kişiyi kez görünce bu insanı tanımlıyor, o insanı hangi isimle tanıyorsa o isimle sesleniyor. Uygulamamız görme engellilere göz olmayı hedefliyor. Birey bu ürünü kullanırken pek çok engeli ortadan kaldıracak. Trafik ışıklarını fark edebilecek, sesli olarak iletecek. Görme engelli bireyler insanları tanıyamıyor. Uygulama aynı insanı birden fazla gördüğünde o insanı tanımlayacak ve isim yoluyla aktaracak."
- "Vicdani bir sorumluluk hissettik"
Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü 3. sınıf öğrencisi İbrahim Çeri de uygulamayı Mustafa Seçilmiş ve Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü öğrencisi Hazar Taylan Yılmaz ile geliştirdiklerini, Yılmaz'ın daha sonra İstanbul'daki bir üniversitenin Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'ne geçiş yaptığını söyledi.
Çeri, uygulamayı kullanmanın hiçbir zorluğu olmadığına işaret ederek şunları kaydetti:
"Projemizin çıkma aşaması bir yurtta gerçekleşti. Görme engelli bir arkadaşımızın yaşadığı zorlukları ve yaşadığı engelleri görünce vicdani bir sorumluluk hissettik. Görüntü işlemedeki yapay zekayı kullanarak anlık sesle aktaran bir uygulama yaptık. Arkadaşlarımızla yarışmaya başvurduk. Engelli bireylerin günlük karşılaştığı engelleri, yani ağaç, araba, çukur, evleri görüp anında aktarılıyor ses olarak. Biz bastonu ortadan kaldırmayı hedefliyoruz. Aslında bastona da bu kamerayı yerleştirip uygulamayı kullanabiliriz. Büyük veri setlerini kullanıyoruz ve bunlar halihazırda var."
- "Gençlerimize her türlü desteği vermeye hazırız"
Gaziantep Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Recep Yumrutaş ise öğrencilerin faydalı bir uygulama ortaya koyduğuna dikkati çekti.
Görme engelli bireyler için güzel bir uygulama olduğunu dile getiren Yumrutaş, "Yapay zeka teknolojisini kullanarak uygulama yapıyorlar. Bir insanla birden fazla kez karşılaşınca o insanın kim olduğunu algılayacak ve görme engellinin kulağına aktaracak. Karşınızdan 'şu geliyor' diye bilgi verecek. Bu projeler önemli. Bunların hayata geçmesi çok önemli. Projeyi çok önemsiyorum. Proje yapmak isteyen gençlerimize her türlü desteği vermeye hazırız." dedi.
Anadolu Ajansı, DHA, İHA tarafından geçilen tüm Gaziantep haberleri, bu bölümde seafoodplus.info editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi olmadan otomatik olarak ajans kanallarından geldiği şekliyle yer almaktadır. Gaziantep Haberleri alanında yer alan haberlerin hepsinin hukuki muhatabı haberi geçen ajanslardır.
Türk Telekom’un görme engelliler için geliştirdiği sesli uyarı sistemi EyeSense, nesneleri tanıyabilen bir uygulama. Kullanıcı, etrafındaki objeleri ve renkleri bu uygulama üzerinden sesle duyabiliyor.
Görme engellilere özel akıllı saat
Kullanımı gün geçtikçe artan akıllı saatler, engellilerin de hayatlarını kolaylaştırıyor. Dot isimli bu özel saat, görme engellilerin iletişimlerini sürdürmesini sağlıyor.
Talking Money Identifier
Görme engellilerin aktif ve bağımsız yaşamlarını desteklemek için tasarlandı. Cihaz taşınabilir ve güvenilir yapıda. Ayrıca kullanımı da kolay. Kağıt para biriminin değerini 1 ila dolar arasında tanımlayan cihaz, konuşarak görme engelli bireyin elindeki paranın değerini bilmesini sağlar.
Microsoft, yapay zekâ ve bulut teknolojilerini kullanarak görme engellilerin gündelik hayatını kolaylaştıran Seeing AI uygulamasının Türkçe sürümünü geçtiğimiz aylarda kullanıma sundu. Uygulama, iOS kullanıcıları tarafından ücretsiz olarak yüklenebiliyor. Yapay zekâ üzerinden görsel tanıma ve betimleme teknolojisiyle çalışan Seeing AI uygulamasını kullanan görme engelliler; çevrelerindeki tüm görsel öğeleri ses yoluyla algılayabiliyor; metin okuyabiliyor, alışverişlerini daha kolay bir şekilde yapabiliyor.
GPS Cihazları
Görme engelli bireyler için, bilgi ve yönlendirme sağlamak için “konuşan” çeşitli cihazlar da mevcut. Bunlardan biri artık engelli olmayan bireylerin de elinden düşmeyen GPS’ler. GPS cihazları, hepimize olduğu gibi görme engelli bireylere aradıkları yerleri bulması ve dışarda gezinmesi için yardımcı olabilir.
Ekran Okuyucular
görme engelli bireylerin telefon ve internet kullanımlarını sağlamak için yardımcı olacak en gelişmiş teknoloji ekran okuyuculardır. Ekran okuyucu, en basit tanımıyla ekrandaki metni sese dönüştüren bir yazılım programıdır. Hatta yalnızca metinlerle sınırlı kalmaz, alternatif olarak yazı içermesi durumunda metin içinde bulunan grafik öğelerini de seslendirir. Ne yazık ki, Internet Explorer ve Safari gibi büyük internet tarayıcıları erişilebilir olsa da birçok internet sitesi ekran okuma yazılımı kullanan kişiler tarafından erişilemeyecek şekilde tasarlanıyor.
2. Görme Engelli Bireyler için Konuşan Saat
3. Kolay Giyilebilen Ayakkabı
4. Parmaklarını Kullanmakta Zorluk Çekenler İçin Kaşık
5. Bardak Tutma ve Kaldırmada Sorun Yaşayanlar İçin Çift Kuplu Bardak
6. Parkinson Hastaları İçin Kaşık (The Liftware Base Stabilizer)
7. Koltuk Değneği Çantası
8. Rahat Çorap Giyme Aparatı
9. Konuşan Tansiyon Aleti
Engelli Bireyler İçin Küvet
Engelli Bireyler İçin Lavabo ve Ayna
Kumda Gidebilen Tekerlekli Sandalye
Tekerlekli Sandalye İle Girilebilen Yüzme Havuzu
Engelli Bireyler İçin Alışveriş Arabası
Görme Engelli Bireylere Otobüslerin Geliş Gidiş Saatlerini Söyleyen Cihaz
Görme Engelli Bireyler İçin Satranç
Engelli Bireyler İçin Atlıkarınca
Engelli Bireyler İçin Salıncak ve Tahterevalli
Yaşlı ve Engelli Bireylerin Karşıdan Karşıya Daha Uzun Sürede Geçebilmesini Sağlayan Özel Kartlı Cihaz
Görme Engelli Bireyler İçin Rubik Küp
Ayak İle Kullanılabilen Mouse
Kalem Tutma Aparatı
Saç Yıkama Ünitesi
LEGO Braille Bricks: Görme engelli çocuklara okumayı öğreten oyuncak.
Kenguru Electric Car
Yatak Merdiveni
Şişe Açacağı
The Braille EDGE Görme engelli bireylerin bilgisayar kullanımını kolaylaştırmayı hedefleyen bu yeni nesil klavye, bilgisayar ekranında yazanları okuyarak onları görme engelli alfabesi (Braille) karakterlerine çeviriyor.
Horus (Görme Engelli İnsanlar İçin Çevreyi Anlatan Kişisel Asistan): İsveç merkezli Eyra isimli şirket tarafından geliştirilen Horus, iki farklı kamerası ile çevreyi algılayarak yapay zeka yardımıyla görüntüyü inceleyip analiz ediyor. Ve sonra görme engelli kullanıcısına tanımladığı bilgiyi işitsel olarak sunarak, onun hayatını kolaylaştırıyor.
Gözlerinle Tıkla (Click With Your Eyes): Microsoft tarafından geliştirilen ve ciddi hareket engeli bulunan bireylerin göz hareketlerini algılayarak mouse, pointer ve ekran klavyesini kullanma imkanı sağlayan yazılımdır.
EyeSense: Türk Telekom tarafından geliştirilen EyeSense yazılımının Nesne Tanıma özelliği ile, görme engelli bireyler, akıllı telefonunun kamerasını bir nesneye doğru yönelttiğinde, nesnenin ne olduğunu, tanımlarını ve rengini dinleyerek öğrenebiliyor.
Wheelmap / Wheelmate: Tekerlekli sandalye kullanan bireylerin, bir harita üzerinde en yoğun kullanılan mekanların, engelli kullanımına uygun olup olmadığını işaretlediği ve gidecekleri mekanların da engelli dostu olup olmadığını öğrenebildiği bir uygulamadır.
LCW Sense: LC Waikiki, görme engelli bireylerin başka birine ihtiyaç duymadan özgürce alışveriş yapabilmesi için, ürünlerinin renk, kumaş, desen, yıkama talimatları, fiyat, kombin gibi bilgilerini sunan bir uygulama geliştirdi.
Vestel WeWalk (Akıllı Beyaz Baston): Görme engelli bireylerin kentte engelsiz seyahat edebilmelerini sağlamak amacıyla yapılan tasarım, engel algılama modu, navigasyonla yön buldurma, akıllı telefonla entegrasyon, diğer mobil uygulamalarla senkronize çalışma gibi özellikler içeriyor.
Epilepsi Hastaları İçin Akıllı Bileklik: Dicle Üniversitesi akademisyenleri tarafından geliştirilmiş bu bileklikte veriler yapay zeka ile işlenerek, epilepsi hastalarının geçirdikleri nöbetler ayrıştırılıyor ve kriz gelmeden saniye öncesine kadar erken uyarı alarmı oluşturuluyor. Bu sayede hastanın kendisini bulunduğu yerde güvenli bir pozisyona almasını sağlanıyor.
Freepark Akıllı Bariyer: Freepark cep telefonu uygulaması sayesinde uzaktan kumandaya ihtiyaç olmadan engelli bireylerin otoparkları kullanmasına yardımcı olmaktadır.
Samsung Akıllı Bone: Bonede bulunan titreşimli sensörler ve bluetooth teknolojisi, görme engelli yüzücülere çizginin sonuna geldiklerini ve geri dönmeleri gerektiğini bildiriyor.
FingerReader: Gözleri görmeyen veya az gören bireylerin kitap okumasını sağlayan bir cihazdır.
Sound Shirt: İngiltere merkezli, teknolojik giysiler üreten CuteCircuit adlı bir firma duyma engelli bireyler için özel bir giysi tasarladı. Konser salonun çeşitli noktalarına yerleştirilen mikrofonlar aracılığıyla, bilgisayar sistemine iletilen sesi, giysinin üzerindeki küçük motorlara aktarıyor. Bu şekilde vücudun her tarafında farklı ritimler hissedilmesi sağlanıyor.
ReWalk: Omurilik yaralanması olan bireylerin dik durmasını, yürümesini, dönmesini, merdivenlerden çıkmasını ve inmesini sağlamak için güçlendirilmiş kalça ve diz hareketi sağlayan giyilebilir bir robotik dış iskelettir.
Tekerlekli Sandalyeyi Motosiklete Çeviren Aparat
Yenilikçi Protezler
Sporcu Protezleri
Robot Protez El: Engelli bireylerin düşüncelerini algılayarak hareket eden protezler de bulunmaktadır. Yalnız bunun için ameliyat ile vücuda bir çip yerleştirilmesi gerekiyor.
Düşünceyle Hareket Eden Protez Kol: Çip olmadan omuz seviyesinden takılan ve beyinden gelen emirlerle çalışan protez kollar da geliştirildi. 40 yıl önce elektrik çarpması sonucu kollarını kaybeden Leslie Baugh, kollarının yerine düşünceyle hareket ettirilebilen robotik protez kollar takılan dünyadaki ilk insandır.
Scewo: Merdiven Çıkabilen Tekerlekli Sandalye
Engelli Bireyler İçin Mutfak Tasarımı
Akıllı Eldiven: Eskişehirde Erhan Akan adlı bir üniversite öğrencisi, görme engellilerin el ve parmak hareketlerini, sensörler ve bilgisayar yardımıyla yazıya dökebilen akıllı eldiven geliştirdi.
Engelli Dostlarımız İçin Tasarımlar
Akıllı Baston Projesi: Muğla Fethiyede 7. sınıf öğrencisi Muhammet Oran, Teknoloji ve Tasarım dersi için hazırladığı projede, otomobillerdeki park sensörünü kullanarak görme engelliler için akıllı baston yaptı. Bir cisme yaklaşıldığında sinyal veren akıllı bastonun tekerlekleri sayesinde de çukur ve tümsekler tespit edilebiliyor.
Yazarı: Mürsel EREN
Kaynaklar: