Oyun Bağımlılığından Nasıl Kurtulunur

Bilgisayar ve Oyun Bağımlılığı Nedir? Çocuklarda oyun bağımlılığı belirtileri nedir?

Oyun bağımlılığı nedir? Çocuğum oyun bağımlısı mı? Oyun bağımlısı olan çocuk günde kaç saat oynar? Oğlum bilgisayar başından kalkmıyor! Oğlum günde 10 saat bilgisayar başında! gece yarısı 2&#;de halen oyun oynuyor! Oyun bağımlılığı nasıl geçer?

Oyun bağımlısı olan çocuğuma nasıl davranmalıyım? Oyun bağımlılığı nasıl kurtulur? Oyun bağımlılığı testi yap! Oyun bağımlılığı tedavisi nedir? Dijital oyun bağımlılığı nasıl geçer? Çocuklar günde kaç saat bilgisayar oynaması uygundur? Oyunlar neden bağımlılık yapıyor? Tüm bu ve benzeri soruları birlikte inceleyelim.

Oyun bağımlılığı (internet bağımlılığı) DSM IV ölçeğinde eksen 1’de yer alan, dürtü kontrol bozukluklarından bağımlılık sendromları şeklinde değerlendirilmektedir. İnternet bağımlılığı tanı anketine (IADQ) göre, aşağıda yer alan belirtilerden 5 tanesinin varlığına göre “internet-bilgisayar bağımlısı” tanısı konulmaktadır.

 🎆 oyun bağımlılığı tedavisi nasıl sağlanır? 🚧 

Bilgisayar ve Oyun Bağımlılığı Çözümü için 10 İpucu

Bilgisayar bağımlılığı(internet bağımlılığı) konusunda kendinizi sorgulamak adına, aşağıdaki sorulara vereceğiniz yanıtların bu konuda size yol gösterici olacaktır:

1. Aklınızı halen internet ile meşgul hissediyor musunuz? (bir önceki çevirim içi olduğunuz anı veya bir sonraki çevirim içi olacağınız anı düşünüyor musunuz?)
2.  Günlük internet bağlanma süreniz, çevirim içi olma ihtiyacınızla birlikte artış gösteriyor mu?
3. Günlük internet kullanımınızı kontrol altına alabilmek adına, geçmişte başarısızlıkla sonuçlanan denemeleriniz oldu mu?
4. Aileniz ve sevdiklerinizle paylaştığınız zaman dilimi yerine, ekran başında internet bağlantısında olmayı tercih ediyor musunuz?
5. İnternet bağlantı sürenizi azalttığınız günlerde kendinizi huzursuz, huysuz, depresif veya sinirli hissediyor musunuz?
6. Gün içinde planladığınızdan daha uzun süre mi çevrim içi oluyorsunuz?
7. İnternet ve bilgisayar tutkunuz sebebiyle, her hangi bir anlamlı ilişkinizde, eğitim-öğrenim durumunuzda ya da kariyerinizde sorun yaşadınız mı?
8. İnternet ve bilgisayar kullanma süreniz hakkında, ailenize, arkadaşlarınıza ya da başkalarına yalan söylediniz mi?
9. İnterneti ve bilgisayarı kullanım amacınız, yaşamsal sorunlardan uzaklaşmak veya disforik duygu durumunuzu hafifletmek için mi kullanıyorsunuz? (örneğin çaresizlik, suçluluk, anksiyete-kaygı, depresyon duyguları)
10. Ekran karşısında bilgisayarda geçirdiğiniz süre sebebiyle, sosyal yaşamınızdaki arkadaşlarınızla planlarınızı erteliyor musunuz?

Çocuklarda ve Ergenlerde Video Oyunu Bağımlılığını Anlama ve Ele Alma: Nörobiyolojik Mekanizmalar ve Müdahale Stratejileri

Oyun bozukluğu olarak da bilinen video oyunu bağımlılığı, özellikle çocuklar ve ergenler olmak üzere ruh sağlığı uzmanları arasında giderek artan bir endişe kaynağıdır. Olumsuz sonuçlarına rağmen oyun oynamaya ısrarcı ve zorlayıcı bir bağlılıkla karakterize edilen video oyunu bağımlılığı, bireyin akademik, sosyal ve duygusal esenliğini etkileyebilir. Bu makale, video oyunlarının bağımlılık yaratan doğasının ardındaki nedenleri, oyun bağımlılığının altında yatan nörobiyolojik mekanizmaları ve oyun bozukluğunun üstesinden gelmek için kanıta dayalı stratejileri keşfedecektir.

Randevu Al: Bilgisayar ve Oyun Bağımlısı Çocuklar

Bilgisayar Oyunları Neden Bağımlılık Yapar?

Video oyunlarının bağımlılık yaratan doğası, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlanabilir:

Ödül sistemleri: Video oyunları, oyunculara puanlar, sanal öğeler veya oyun içi başarılar gibi zevk ve ödül arama davranışıyla ilişkili bir nörotransmiter olan dopaminin salınmasını tetikleyebilecek sık ödüller sağlamak için tasarlanmıştır.

Sosyal etkileşim: Çevrimiçi oyun platformları, sosyal etkileşim için fırsatlar sunarak oyuncuların başkalarıyla bağlantı kurmasına, arkadaşlıklar kurmasına ve diğer oyunculara karşı rekabet etmesine veya onlarla işbirliği yapmasına olanak tanıyarak bir aidiyet ve yoldaşlık duygusu geliştirir.

Daldırma ve gerçeklerden kaçma: Video oyunları, oyuncuların gerçek dünyadaki stres faktörlerinden kaçmasına, bir başarı duygusu yaşamasına ve alternatif kimlikleri keşfetmesine olanak tanıyan sürükleyici ve ilgi çekici ortamlar sağlar.

Değişken oranlı pekiştirme: Birçok oyun, ödüllerin öngörülemeyen aralıklarla verildiği değişken oranlı pekiştirme programları kullanır ve bu da oyun oynamaya sürekli ve zorlayıcı bir katılımı teşvik eder.

Oyun Bağımlılığına Ne Sebep Olur?

Oyun bağımlılığı, bireysel güvenlik açıkları ve çevresel faktörler arasındaki karmaşık etkileşimden kaynaklanan çok faktörlü bir olgudur. Oyun bozukluğu geliştirmek için risk faktörleri şunları içerir:

Genetik yatkınlık: Ailede bağımlılık öyküsü olan bireyler, ödül arama davranışına ve dopamin düzensizliğine karşı genetik bir savunmasızlık nedeniyle oyun bozukluğu geliştirmeye daha duyarlı olabilir.

Kişilik özellikleri: Yüksek dürtüsellik, heyecan arayışı veya içe dönüklük gibi belirli kişilik özellikleri, bireyleri aşırı oyun oynamaya yatkın hale getirebilir.

Psikolojik faktörler: Anksiyete, depresyon veya DEHB gibi altta yatan zihinsel sağlık sorunları, bireyler oyun oynamayı uyumsuz bir başa çıkma mekanizması olarak kullanabileceklerinden, oyun oynama bozukluğunun gelişimine katkıda bulunabilir.

Çevresel faktörler: Sosyal izolasyon, alternatif boş zaman etkinliklerine sınırlı erişim veya akran baskısına maruz kalma da oyun bozukluğu geliştirme riskini artırabilir.

Oyun Bağımlılığında Dopamin Mekanizması ve Nucleus Accumbens

Beynin ödül devresindeki bir bölge olan akkumbens çekirdeği, oyun bozukluğunun gelişmesinde ve sürdürülmesinde çok önemli bir rol oynar. Bireyler oyun oynadığında, akkumbens çekirdeği aktive olur ve dopamin salınır, bu da bir zevk duygusuna yol açar ve oyun davranışını güçlendirir.

Zamanla, akkumbens çekirdeğinin tekrarlanan aktivasyonu ve dopamin salınımı, oyunla ilgili ipuçlarına karşı artan hassasiyet ve doğal ödüllere karşı azalan hassasiyet gibi nöroadaptif değişikliklere yol açabilir. Dopamin sisteminin bu düzensizliği, bireyler yüksek dopamin seviyelerini ve buna bağlı zevkli deneyimleri korumaya çalıştıklarından, zorlayıcı oyun oynama davranışına neden olabilir.

Oyun Bağımlılığından Kurtulma Yöntemleri: Kanıta Dayalı Stratejiler

Oyun oynama bozukluğunun üstesinden gelmek, bağımlılığa katkıda bulunan altta yatan risk faktörlerini, nörobiyolojik mekanizmaları ve çevresel etkileri ele alan çok yönlü bir yaklaşım gerektirir. Oyun bozukluğunu ele almak için kanıta dayalı stratejiler şunları içerir:

Bilişsel-davranışçı terapi :,Bireylerin oyun bağımlılığı ile ilişkili uyumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını belirlemesine ve değiştirmesine, etkili başa çıkma stratejileri geliştirmesine ve genel dayanıklılığı artırmasına yardımcı olabilir.

Motivasyonel görüşme: Bu müşteri merkezli, hedef odaklı yaklaşım, bireylerin değişim için motivasyon oluşturmasına ve daha sağlıklı oyun alışkanlıklarının benimsenmesini kolaylaştırmasına yardımcı olabilir.

Aile terapisi: Aile üyelerini tedavi sürecine dahil etmek, oyun bozukluğuna katkıda bulunabilecek aile dinamiklerini ele almaya yardımcı olabilir ve sağlıklı iletişim kalıplarının ve problem çözme becerilerinin gelişimini destekler.

Psikoeğitim: Oyun bozukluğu, risk faktörleri ve bağımlılığın altında yatan nörobiyolojik mekanizmalar hakkında eğitim vermek, bireylerin durumlarını daha iyi anlamalarına ve oyun davranışlarını yönetmede öz yeterlilik duygusunu geliştirmelerine yardımcı olabilir.

Farmakolojik müdahaleler: Bazı durumlarda, oyun bozukluğuna katkıda bulunan komorbid psikiyatrik durumları ele almak için antidepresanlar, duygudurum düzenleyiciler veya DEHB ilaçları gibi ilaçlar reçete edilebilir.

Anne ve Babalara Düşen Görevler: teknoloji bağımlılığı tedavisi

Ebeveyn rehberliği ve katılımı: Ebeveynler, çocuklarda ve ergenlerde oyun oynama bozukluğunun önlenmesinde ve ele alınmasında çok önemli bir rol oynamaktadır. Oyun süresine net sınırlar koymak, alternatif boş zaman etkinliklerini teşvik etmek ve çevrimiçi oyun etkileşimlerini izlemek gibi stratejiler, oyun bağımlılığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Grup terapisi ve akran desteği: Grup terapisine veya akran destek gruplarına katılmak, bireylere deneyimlerini paylaşmaları, benzer zorluklarla karşılaşan diğerlerinden bir şeyler öğrenmeleri ve oyun oynama davranışlarını yönetme konusunda bir sorumluluk duygusu geliştirmeleri için destekleyici bir ortam sağlayabilir.

Farkındalık temelli müdahaleler: Meditasyon ve derin nefes alma egzersizleri gibi farkındalık uygulamaları, bireylerin daha fazla öz farkındalık geliştirmelerine, duygusal düzenlemeyi geliştirmelerine ve oyun oynama isteklerini azaltmalarına yardımcı olabilir.

Nüksü önleme stratejileri: Aşırı oyun oynamaya yönelik tetikleyicileri belirleme, alternatif başa çıkma stratejileri geliştirme ve bir destek ağı kurma dahil olmak üzere kapsamlı bir nüks önleme planı geliştirmek, bireylerin oyun bozukluğundan kurtulmalarını sürdürmelerine yardımcı olabilir.

Oyun Bağımlılığını Ele Almada Okulların ve Toplulukların Rolü

Okullar ve toplum kuruluşları, çocuklar ve ergenler arasında oyun oynama bozukluğunun önlenmesinde ve ele alınmasında önemli bir rol oynayabilir. Sosyal-duygusal öğrenme müfredatı veya dijital okuryazarlık eğitimi gibi kanıta dayalı önleme programlarının uygulanması, sağlıklı oyun alışkanlıklarının geliştirilmesine ve oyun bağımlılığına karşı dayanıklılığın artırılmasına yardımcı olabilir.

Buna ek olarak okullar, oyun bozukluğu riski taşıyan öğrencilere oyunla ilgili sorunların taranması, danışmanlık hizmetleri sunulması veya uzman tedavi sağlayıcılara sevklerin kolaylaştırılması gibi erken teşhis ve müdahale hizmetleri sağlamak için ruh sağlığı uzmanlarıyla işbirliği yapabilir.

Gençlik merkezleri veya dinlenme tesisleri gibi toplum kuruluşları, sosyal katılım için alternatif boş zaman etkinlikleri ve fırsatlar sunarak, birincil eğlence ve bağlantı kaynağı olarak oyuna olan güveni azaltabilir.

Bilgisayar oyunu bağımlılığı, bireysel güvenlik açıkları, nörobiyolojik mekanizmalar ve çevresel etkilerin birleşiminden kaynaklanan karmaşık ve çok yönlü bir olgudur.

Video oyunlarının bağımlılık yaratan doğası, zorlayıcı oyun davranışını güçlendirmek için beynin dopamin sistemi ve çekirdek akümülatörleri ile etkileşime giren ödül sistemleri, sosyal etkileşim, daldırma ve değişken oranlı pekiştirme gibi faktörlere bağlanabilir.

Uygulanacak tedavi adımları: oyun bağımlılığı tedavisi

Oyun oynama bozukluğunun üstesinden gelmek için kanıta dayalı stratejiler arasında bilişsel-davranışçı terapi, motivasyonel görüşme, aile terapisi, psikoeğitim, farmakolojik müdahaleler, ebeveyn rehberliği, grup terapisi, farkındalık temelli müdahaleler ve nüks önleme planlaması yer alır. Okullar ve toplum kuruluşları, önleme programları uygulayarak, erken teşhis ve müdahale hizmetleri sağlamalıdır. Alternatif boş zaman etkinliklerini teşvik ederek oyun oynama bozukluğunun önlenmesinde ve ele alınmasında kritik bir rol oynayabilir.

Oyun oynama bozukluğunun etiyolojisi ve tedavisine ilişkin anlayışımızı geliştirmeliyiz.

Oyun bağımlılığı yaşayan çocukların ve ergenlerin benzersiz ihtiyaçlarını ele alan hedefli önleme stratejileri ve müdahalelerin geliştirilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Akıl sağlığı uzmanları, ebeveynler, eğitimciler ve toplum kuruluşları birlikte çalışarak bireylerin oyun oynama bozukluğunun üstesinden gelmesine ve sağlıklı, tatmin edici bir hayat sürmesine yardımcı olabilir.

Teknoloji Bağımlılığı Nedir?

Çocuğunuzda internetve bilgisayar bağımlılığı olduğunu düşündürecek belirtiler şunlardır:

• Davranışları kontrol ederken başarısızlık
• Bilgisayar ve internet kullanımı sırasında artan coşkulu durum
• Aile ve arkadaşların ihmali
• Çevirim içi (online) kalmak için, uyku ihmali
• Diğer kişilere karşı dürüst olmamak
• İnternette çevirim içi olunduğunda kendini suçlu, utanç içinde, endişeli hissetme
• Son dönemlerde gözlenen aşırı kilo alımı ya da kaybı, sırt ağrısı, baş ağrısı, karpal tünel sendromu gibi fiziksel değişiklikler

Çocuk ve ergenlerde oyun bağımlılığı tedavisi

Yukarıdaki belirtilerin sizi yansıttığını düşünüyorsanız, internet-bilgisayar bağımlılığı konusunda bir uzmandan danışmanlık desteği almanızı öneririz. Özellikle ergenlik dönemindeki yaş aralığındaki gençlerde oldukça sık gözlenen internet-bilgisayar bağımlılığı, gençlerin sosyal arkadaş çevreleri ile sorun yaşamasına sebep olmaktadır.

Çocuğunuzda internet-bilgisayar oyun bağımlılığı olduğunu düşünüyorsanız, size yardımcı olmak için buradayız. Bizimle hemen iletişime geçerek, stres faktörlerini nasıl ortadan kaldıracağınız veya hayatı nasıl kolaylaştıracağınızı planlamaya başlayın.

👨‍⚕️ Uzman Psikolog Aydın Yüksel
Çocuk ve Ergen Psikoloğu

🏠 Çocuk ve Genç Kliniği
Ritim İstanbul AVM, Maltepe &#; İstanbul 🌍

Oyun Bağımlılığı Çözüm Randevusu    14 74 

Bilgisayar bağımlılığı, davranışsal bir bağımlılık olarak adlandırılmaktadır ve uygun bulunmayan hareketlerle bağlantılı olan bir teknoloji bağımlılığıdır. Aynı esnada internet bağımlılığının alt başlığı olarak da değerlendirilmektedir. Bilgisayarda oynanan oyunlar son dönemlerde toplumların bir parçası haline gelmiştir. Oyunlar, izlenen videolar beyinde uyuşturucu ya da alkole benzer farklılıkları ortaya çıkarmaktadır, bu durumda ödül ve mutluluk hislerinin açığa çıkmasına neden olur. Bilgisayarda fazla vakit geçirmek, oyun oynamak bireyi kötü yönde etkileyen pek çok ruhsal ve fiziksel duruma davetiye çıkarır.

Bilgisayar ve Oyun Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?

İlgili birey gündelik hayatında çok fazla bilgisayar başında vakit geçiriyorsa, bu geçirilen vakit kişiyi sosyal hayatından, işinden ve çevresinden soyutluyorsa o kişiler bağımlı olarak adlandırılmaktadır. Bilgisayar oyunları, ilgili bireyin gündelik yaşamını üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğunda, insanlar bağımlı olarak kabul edilir. Bilgisayar bağımlılığı, oyunda ya da izlenen videolarda elde edinilen hazza bağlı olarak oyun oynama ve daha fazla bilgisayarda vakit geçirme isteği oluşturmaktadır ve bağımlılık büyümektedir. Bilgisayar bağımlılığının belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• Okul ya da iş hayatında başarısız olma
• Sürekli uyku hali
• Aşırı yemek yeme
• Kişisel temizliğe özen göstermeme
• Sürekli kilo artışı
• Yeme bozuklukları
• Duygudurum bozukluğu
• Bilgisayar başından kalkmamak için bahaneler bulmak
• Bilgisayar kapandığında ruh halinde olumsuz değişim

Ayrıca sinirlilik hali ya da aşırı terleme gibi yoksunluk semptomları geçirmek de belirtiler arasındadır. Bununla birlikte; sanal dünyada arkadaş bulma, faaliyetler planlama, oyun oynama, sosyalleşme gibi imkanların olması kişileri cezbetmektedir. Ayrıca, okul döneminde olan gençlerin yoğun olarak bilgisayar başında vakit geçirmesi fiziki, kişisel ve sosyal gelişimlerini kötü yönde etkilemektedir. Bilgisayar bağımlılığı oluşturan diğer nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• Bağımlı kişinin, gerçek hayatta oyun, aktivite gibi ihtiyaçlarını bilgisayar yoluyla elde etmesi
• Çocuk ya da ergenin kendini çevresinden soyutlaması 
• İletişim kurmakta problem
• İçe kapanma
• Teknolojiyi uygun olarak kullanmayan kişilere özenmesi 
• Sürekli onaylanma ihtiyacı

Çocuklar ya da ergenler bu dönemlerde kimlik arayışındadır. Bu yüzden bilgisayar bağımlılığı ergenlik çağında bir risk faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca çocukluk ve ergenlik çağında görülen uyum sorunları, bilgisayar bağımlılığının artmasına neden olabilir. Bilgisayar bağımlılığı üzerine pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalara göre, çocuk ve ergenler risk gurubu olarak belirlenmiştir. Bu yüzden bu dönemlerde bilgisayar kullanımları daha kontrollü olmalıdır.

Bilgisayar ve Oyun Bağımlılığı Nasıl Bırakılır?

Çocukların ya da ergenlerin; bilgisayarda fazla vakit geçirmesi, günlük hayata uyum sağlayamaması, bilgisayar elinden alındığında aşırı tepkiler göstermesi ve bu yüzden beslenmesini gerçekleştirememesi gibi durumlarla karşı karşıya kalınıyorsa psikolog, pedagog ya da bir psikiyatri uzmanından destek alınması yararlı olabilir. Bilgisayar bağımlılığı tedavi yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz; 

• Bilişsel davranışçı terapi (BDT)
• Grup ya da aile terapisi 
• Sanat terapisi
• Rekreasyon tedavisi
• Gerçeklik terapisi

Ayrıca ebeveynler de bu konuda çocuklara destek olmalıdır. Çocuğun veya ergenin bilgisayar kullanım zamanını ölçmek için bir takım takipsel notlar alınabilir. Ebeveyn çocuğa yol göstermeli ve internette harcadıkları zamanı iyi ayarlamalıdır, çocuğun ya da ergenin, aktif hayatta daha fazla rol almasını sağlamalıdır. Çocukların bu teknolojik aletleri hangi çağda kullanması gerektiğine ebeveyn karar vermelidir.

Geçtiğimiz haftalarda sizlerle birlikte bir oyun bağımlısı olup olmadığımızı anlamaya çalışmıştık. Bu içeriğe gelen yorumlara bakmak bile durumun ne kadar ciddi olduğunu ve insanların nasıl yavaş yavaş oyun bağımlısı haline geldiğini anlamaya yetmişti. Şimdiki amacımız ise saatlerimizi yiyen bu oyun bağımlılığından kurtulmak.

Bahsetmiş olduğum maddelerin hepsi kişiden kişiye göre farklılık gösterebilir ve ne yazık ki ileri düzey oyun bağımlıları için bu tavsiyeler işe yaramayabilir. Bu tavsiyelerle birlikte çıktığınız yolda hala bir gelişme kaydedemediğinizi fark edersiniz, konuyu uzman kişilere taşımakta terapi ve tedavi tarzında yardımlar almakta fayda var. Sonuçta dopamin salınımına yol açan oyun bağımlılığından kurtulmak o kadar da kolay olmayabilir. Dilerseniz işin bu kadar ciddileşmeyeceğini umut ederek bu bağımlılıktan kurtulmaya yardımcı olan etkenler nelermiş bir bakalım. 

Bağımlılığın en büyük suçlularından dopamin nedir?

Dopamin, vücudumuzun kendi kendine üretebildiği ve kendimizi çok daha iyi hissetmemizi sağlayan bir kimyasaldır. Elbette bu dopamini dışarıdan almanın yolları da vardır ve ne yazık ki bu yolların birçoğu, bize yarardan çok zarar verir.

Beynimiz, tıpkı alkol ve uyuşturucu tüketiminde olduğu gibi oyun oynarken de dopamin salgılar ve dopamin sayesinde kendimizi daha keyifli ve mutlu hissederiz. Aslında oyun bağımlılığının ardında yatan en büyük sebeplerden birisi de bu dopamin salınımıdır. Beynimiz biz gece uyurken zaten dopamin salgılar ve ekstra salgılanan dopamin yüzünden oyuna bağımlı hale gelebiliriz. Tıpkı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi vücudumuz dopamin yoksunluğu çektiği ilk anda dopamin kaynağına, yani bilgisayarınıza yönelmek isteyecektir. 

1- Oyun bağımlısı olduğunuzu kabul edin 

Bu işe başlamadan önce kabullenmeniz gereken bir gerçek var, o da oyun bağımlısı olduğunuz. Eğer bu gerçeği kabullenmezseniz uygulayacağınız yöntemlerin hiçbir etkisi olmayacaktır. Bir önceki içeriğe gelen yorumlara bakınca insanların oyun ve sigara bağımlılığının birbirine benzetilmesinden rahatsız olduğunu fark ettim. 

Sigara direkt ciğerlerimize zarar verir, yavaş yavaş sağlığımızı alır ve oyun bağımlılığı yanında pamuk şeker gibi kalır, kabul ediyorum. Ancak bu bağımlılık da hayatımızın önemli bir bölümünü kaplar ve bizi sosyal hayattan gittikçe uzaklaştırır. İkisinin verdiği zararlar birbirinden çok farklı olsa da sonuçta zarar zarardır. Bu yüzden ikisinin de farklı tarzda birer bağımlılık olduklarını ve ikisinden de kurtulmanın bir hayli zor olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. 

2- Kendinize sınırlarını asla aşmayacağınız bir süre belirleyin

Oyun bağımlılığından kurtulmak için ilk önce kendi iradenize sahip çıkmanız gereklidir. İradenizi ne kadar iyi kontrol edebilirseniz, bu bağımlılıktan kurtulmak da o kadar kolaylaşacaktır. 

İrade konusunda kendinize güveniyorsanız, yapacağınız ilk iş kendinize bir zaman sınırlaması koymak olmalı. Günde 9 - 10 saat oyun oynuyorsanız bunu bir anda dibe çekmek yerine ilk önce 5 - 6 saat, ardından 2 - 3 saat gibi bir çizelgeyle sınırlandırmaya başlayın. İstisnai durumlar dışında (oyun oynamanın nasıl bir istisnası olabiliyorsa) bu sınırı asla geçmemeye çalışın. 

3- Arta kalan vakitlerde başka bir aktiviteye yönelin

Oyun oynama sürenizi kısaltmaya başladıkça boş geçireceğiniz vakitler de bir hayli artacaktır. Bu saatlerde hiçbir şey yapmayıp boşluğa dalmak yerine en sevdiğiniz (oyun oynamak dışında) aktiviteleri gözden geçirip, size en uygun olanı yapmaya başlayın. 

Elbette birçok oyuncu bu tür aktivitelere büyük bir önyargı ile bakacaktır. Yok puzzle’mış, yok legoymuş bunlar ilk başta oyun oynamanın yerini tutmayacak gibi görünse de ilerleyen zamanlarda yeni bir şey öğrenmenin ve yeteneğinizi başka alanlarda da kullanmanın ne kadar hoş hissetirdiğini siz de anlayacaksınız. 

4- Oyunu arkadaşlarınızla değil, yabancılarla oynayın 

Şimdi ne alaka yabancılar diyebilirsiniz. Bu tavsiyeyi ilk elden tecrübelerle anlatacağım. Oyunu arkadaşla oynamanın zevki gerçekten bir başka oluyor. Yenilseniz bile oyun boyunca aldığınız zevk, yenilginin yerini başarılı bir şekilde doldurabiliyor. 

Yabancılarla oynadığınız zamanda ise işler tam tersi oluyor. Oyun eğlenceli olmaktan çıkıp tamamen bir rekabet ortamına dönüşüyor ve takım arkadaşınızın en küçük hatasında yenilgiyi bu kişiye bağlayabiliyorsunuz. 

Bir de oyunu trollemeye gelen, sadece saçma sapan küfürler eden birine denk gelirseniz de tadından yenmez valla. Bu kişilerle karşılaşmaya devam ettikçe, oyun sizin için eğlenceden çıkıp rekabete dönüştükçe ani sinirlenmeler, öfke patlamaları yaşayıp oyundan yavaş yavaş soğumaya başlayacaksınız.

5- Ekran başında yorduğunuz vücudu sporla ödüllendirin

Spor oynamak zevkli, eğlenceli bunlarda hemfikiriz zaten ancak oyunun fiziksel olarak yarattığı zararları da unutmamak lazım. Saatlerce koltukta oturup kollarımıza kısıtlı hareket imkanı sunmak ve hatta bacaklarımızı hiç oynatmamak, vücudumuzu sadece tembelleştirmekle kalmayıp aynı zamanda birçok sağlık sorununu da beraberinde getirecektir. 

Oyun oynarken vücudunuza yaptığınız tüm kötülüklerin acısını spor yaparak çıkartabilirsiniz. İlk önce üşengeçlik yapıp yorgunluk hissi yüzünden çekimser kalabilirsiniz ancak ilerleyen zamanlarda fit ve sağlıklı hissetmek “bugüne kadar nasıl bu kadar hareketsiz kalmışım” demenize olanak sağlayacak.

6- Kendinize yeni bir konfor alanı oluşturun

Oyun oynamayı bırakmak neden bu kadar zor hiç düşündünüz mü? Ne zaman can sıkıcı bir olayla karşılaşsak, birisiyle kavga etsek ya da istemediğimiz bir durum yaşansa ilk koştuğumuz yer genellikle bilgisayar başı olur. Çünkü oyun oynamak bize kendimizi iyi hissettirir ve bu his yüzünden bilgisayarımız, zaman içerisinde konfor alanı haline gelir.

Konfor alanından çıkmak pek de kolay olmadığı için oyun oynamayı bırakmak gittikçe zorlaşır bizim için. Bu sebeple kendimize yeni bir konfor alanı yaratmamız gerekir. Kendimizi, en az bilgisayar oynarken hissettiğimiz kadar rahat hissedeceğimiz yeni bir şeyler bulmalıyız. Eğlenceyi de unutmamak lazım tabii. Yeni bir dil öğrenmek, yeni bir spor dalına yazılmak ya da patenleri alıp sokağa çıkmak gibi hem eğlendirici hem de yararımıza olan şeyleri seçmek, kendimize yeniden bir konfor alanı inşa etmemize olanak sağlayacaktır. Elbette tüm bu hobi edinme çabaları, pandemi sona erdiğinde çok daha başarılı sonuçlar verecektir. 

7- Yalnız kalmamaya özen gösterin

Yalnız kaldığınız anlarda ilk yöneldiğiniz şey şüphesiz oyun oynamak olacaktır. Gerçi çoğu oyuncu yalnız kalmadığı zamanlarda bile oyun oynamayı tercih eder ancak çevrenizde insanların olması sizi oyun oynamaktan alıkoyabilir ve siz de bu fırsatı iyi değerlendirmelisiniz. 

Birlikte sohbet edebildiğiniz, bir şeyler paylaşabildiğiniz insanlarla daha fazla vakit geçirmeye çalışın. Bu sayede oyunun verdiği eğlenceyi başka kaynaklardan da alabileceksiniz ve aklınız oyun oynamaya daha az kaymaya başlayacaktır. 

8- Tüm bunlar işe yaramazsa, dopamin diyetine başlayın

Oyunu yavaş yavaş azaltmayı, bünyeyi çok yormadan bırakmayı denedik ancak başaramadık diyelim. Bu sefer zorluğu bir üst seviyeye çıkarıp dopamin diyeti yapmaya çalışın. Dopamin diyetinde amaç, ekstra salgılanan dopaminin önüne geçmek ve bu seviyeyi normale indirmektir. Bunu başarmak için yapmanız gereken şey en az 1 ay boyunca oyun oynamayı tamamen bırakmak olacaktır. 1 ay boyunca Steam’i, seafoodplus.info’i ya da oyunu her nereden oynuyorsanız o platformu bilgisayarınızdan tamamen kaldırın. Hatta işi biraz daha ileriye götürüp bilgisayarınızda bulunan bütün oyunları da silebilirsiniz. 

İlk başta 1 ay çok uzun bir süre gibi görünebilir ancak kendinize zaman tanıyın ve oyun oynamanın vücudunuzda yarattığı sahte mutluluk hissinden arınmaya çalışın. 1 ay sonunda vücudunuz dopamin eksikliğini artık hissetmemeye başlayacak ve oyunlara harcadığınız uzun süreleri birer zaman kaybı olarak görmeye başlayacaksınız. 

Emoji İle Tepki Ver

81

Değerli kardeşimiz,

Sosyal medya ve internet, yerinde ve gerektiği kadar kullanılması durumunda kaçınılmaz bir imkân, hatta bir nimettir. Çünkü dijitalleşmiş bir dünyada, insanlara ulaşmanın, hakkı ve gerçeği anlatmanın en kısa ve kolay yolu internetten ve sosyal medyadan geçmektedir. Ayrıca internet artık, geleneksel haberleşme araçlarının yerine de geçtiği için, kullanılması bir mecburiyet haline gelmiştir.

Ancak diğer taraftan da sunduğu sınırsız imkanlarıyla insanın arzu ve tutkularına sesleniyor ve onu her geçen gün daha fazla kendine bağımlı hale getiriyor. Kontrolsüz ve bağımlı kullanımından dolayı da toplumun ortak ahlaki değerlerini sarsacak, aile hayatını yok edecek ve tamiri imkansız bireysel sorunlara neden olacak bir yolda ilerliyor. Bu gemlenemez tutkular karşısında geleneksel değerler, sınırlamalar artık yetersiz kalıyor. Bu da insanları daha azla yetinme ve tutkularını gemleme konusunda zorluyor. Böylece her geçen gün sosyal medya bağımlılığı da artıyor.

İnternet, internet oyunu ve internet pornosu üzerinde yapılan çalışmalar, bunların tamamının, uyuşturucu bağımlılığında görülen beyin değişmelerine benzer türden değişmeler gösterdiğini ispatlıyor. Çünkü beynimizde uyarılmanın gerçekleştiği yerle, bağımlılığın gerçekleştiği yer aynı: Ödül devresi.

Bağımlılık yapıcı nedenler beyindeki haz merkezini uyarıcı etkiye sahiptirler. Bu uyarıcı etkisiyle dopamin hormonu yükselmekte ve vücut devamlı bu haz halinin devamını, dolayısıyla dopamin hormonunun yüksek kalmasını istemektedir. Bir kısır döngü gibi, aşırı yaşanan hazlar dopamin hormonu yükseltiyor, yükseldikçe daha fazla istiyor. Bunun için de ileri boyuttaki bağımlılık durumları için, artık bazı Batı ülkelerinde "Sosyal Medya Bağımlılığı Klinikleri" açılmaya başlamış.

Görüldüğü gibi çok ileri boyuttaki bir sosyal medya veya internet bağımlığı ancak konunun uzmanı bir psikolog ile ortadan kaldırılabilir. Bunu dışında olan hafif düzeydeki bağımlılıklar için şunları tavsiye edebiliriz.

1. Öncelikle aşırı internet ve sosyal medya kullanımı, muhtemelen kişinin içinde bulunduğu bir boşluktan kaynaklanıyor. Çünkü kişi, iç dünyasındaki boşluk hissini, doldurma ihtiyacı hissettiği için sürekli bir meşguliyet ve heyecan arayışı içindedir.

Bunun için, önce eşinizin yoğun internet kullanmasının altında yatan psikolojik nedenleri araştırmanızda fayda var. Belki maneviyat eksikliği var, belki arkadaş ortamı yoktur, belki evde iletişim ve muhabbet ortamı yeterli değil, belki iş yeriyle ve arkadaşlarıyla bir sorunu var, belki kendini yetersiz ve başarısız görüyor ve bunu internet oyunlarındaki başarısıyla telafi etmeye çalışıyor. Sorunun kaynağına göre çözüm aramak daha faydalı olur.

2. Eşinizin maneviyatını yüksek tutmaya çalışın.

Bunun için evde namaz ve ibadet ortamı güçlü, canlı ve heyecanlı olmalı; Kur'an, hadis ve Risale-i Nur gibi bir tefsir düzenli okunmalı. Tefsir, eşinizin zaman olarak uygun saatlerinde ve onların istediği yerden, onlara okutmalı, kesinlikle zorlama olmamalı. Aksi halde direnç doğurur.

3. Sosyal medyada çok sık paylaşımda bulunmak ve hemen akabinde “beğeni” ve “yorum” beklemek, aynı zamanda sevilme, beğenilme ihtiyacının bir sonucu olabilir.

Eşinizin bu ihtiyacını siz giderin. Onun olumlu davranış ve sözlerini takdir edin, en küçük bir artısını onaylayın. Onu daha az eleştirin, ama daha fazla merhamet ve şefkat gösterin, ilgilenin, ortak sohbet konuları bulmaya çalışın.

4. Eşinize aşırı internet kullandığı konusunda farkındalık kazandırın. Çünkü bazen kişi, internete öylesine dalabiliyor ki, ne kadar zaman geçirdiğinin farkında bile olmayabiliyor.

Ayrıca zarar veren bir alışkanlığı ortadan kaldırmanın ilk yolu, farkındalık kazanmak ve kabul etmektir. Çünkü kişi, bağımlı olduğunu düşünmüyor veya internette fazla kaldığına inanmıyorsa alışkanlığını değiştirmez.

Bunun için kendisini gözlemlemesini, internette geçirdiği saatleri kaydetmesini, hangi sosyal medyada veya oyunda ne kadar kaldığını yazmasını isteyebilirsiniz. O yapmıyorsa siz gözlemleyin, kayıt tutun ve önüne koyun. Eminiz kendisi de bu bağımlılığın farkına varacaktır.

Eğer düşündüğünüz gibiyse, uygun bir vaktinde onunla konuşun. Ancak eşinizin bağımlılığını kabul etmesi için sürekli, oyun başındayken, aynı şekilde, aynı kelimelerle eleştirmeyin. Oyuna odaklanan bir kişinin sizi dinlemeyeceğini, hatta odaklanmasını bozduğunuz için size öfkeleneceğini unutmayın.

5. Bir alışkanlığı ortadan kaldırmanın yolu, o alışkanlığın tersini yapmaktır. Yani bir süre o alışkanlığa ara vermektir. Eşiniz de kabul ederse, en az bir hafta internet kullanmayı ertelesin. Buna aynı zamanda "Dijitale Detoks" da deniliyor. Bir hafta internetten uzak kalmak bağımlılığını azaltacaktır.

6. İnternet kullanımını bütün bütün yasak etmek yerine aile içinde bazı kurallar koymak suretiyle sınırlama getirilebilir. Örneğin yemek, çay ve kahve saatlerinde kesinlikle telefon kullanılmasın. Hatta bu saatlerde odaya / mutfağa giren kişi telefonunu dışarıda bıraksın. Böylece, bir alışkanlıktan daha uzaklaşılmış olunur ve ayrıca ailece sohbet, muhabbet edilmeye fırsat doğar. Bunun için de yemek ve çay saatlerinde ailenin birlikte olması gerekir.

Bir başka kural da eşinizin internette gezinme saatleri konusunda anlaşmanızdır. Kendisine kaç saat internette oyun oynaması veya sosyal medyada gezinmesinin yeterli olacağını sorun. Ortak bir noktada buluşun. Bu da ona bir sınır getirecektir.

7.Aile içinde, eşinizle, çocuklarla yani ailecek ortak etkinlikler düzenleyin. Oyunlar, piknikler, yemek yapmalar, ortak okuma saatleri, ortak gezmeler vb kişiyi hem internetten uzaklaştıracak hem de aile dayanışma ve aidiyetini artıracaktır.

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet