Türkiye Natoda Kaçıncı Sırada
kaynağı değiştir]
NATO'nun birliği ilk yıllarında, Charles de Gaulle'ün Fransa Cumhurbaşkanı olduğu dönemde ortaya çıkan bir kriz ile bozuldu.[34] De Gaulle, ABD'nin örgütteki güçlü rolünü ve kendi algısıyla bu ülke ile Birleşik Krallık arasındaki özel ilişkiyi protesto etti. ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower ile Birleşik Krallık Başbakanı Harold Macmillan'a 17 Eylül 1958'de gönderdiği bir memorandumda, Fransa'yı ABD ve Birleşik Krallık ile eşit bir temele oturtacak üçlü bir yapı oluşturulmasını önerdi. Memorandumuna aldığı yanıtı yetersiz bulan de Gaulle, ülkesi için bağımsız bir savunma gücü kurmaya başladı. Batı Almanya'ya yapılacak bir Doğu Alman akını durumunda Fransa'ya daha büyük bir NATO-Varşova Paktı savaşının içine çekilmek yerine Doğu Bloku ile ayrı bir barış yapma seçeneği vermek istedi.[36] Şubat 1959'da Fransa, Akdeniz'deki filosunu NATO komutasından aldı. De Gaulle daha sonra yabancılara ait nükleer silahların Fransa topraklarında konuşlandırılmasını yasakladı. Bunun sonucunda ABD, iki yüz askerî hava aracını Fransa dışına çıkarmak ve 1950'den beri kullandığı Fransa'daki hava üslerini 1967'de Fransızlara vermek zorunda kaldı.[38]
Fransa'nın 1962'deki Küba füze krizi sırasında NATO'nun geri kalanı ile dayanışma göstermesine rağmen de Gaulle, Fransa'nın Atlas Okyanusu ve Manş Denizi'ndeki filolarını NATO komutasından alarak bağımsız savunma işini devam ettirdi. 1966'da Fransa'nın tüm silahlı kuvvetleri NATO'nun bütünleşik askerî komutasından çekildi ve Fransız olmayan tüm NATO askerlerinin Fransa'dan ayrılması istendi. ABD Dışişleri Bakanı Dean Rusk, daha sonraları yaptığı açıklamada de Gaulle'e, açıklamasının "Fransa'daki mezarlıklarda yatan ABD askerlerini" kapsayıp kapsamadığını sordu. Bu çekilme 16 Ekim 1967'de Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargâhı'nın Paris yakınlarındaki Rocquencourt'dan Belçika'da Mons'un kuzeyinde yer alan Casteau'ya taşınmasına yol açtı.[41] Fransa ittifakın bir üyesi olarak kalmaya devam etti ve Almanya Federal Cumhuriyeti'nde konuşlandırılmış kuvvetleri ile Soğuk Savaş boyunca olası Varşova Paktı saldırılarına karşı Avrupa savunmasına katkı sağladı. ABD ile Fransa arasında yapılan ve Lemnitzer-Ailleret Anlaşmaları olarak bilinen gizli anlaşmalar, Doğu-Batı çatışmalarının patlak vermesi hâlinde Fransız güçlerinin NATO'nun komuta yapısına nasıl geri alınacağını ayrıntılı olarak düzenlemekteydi.[42]
Fransa, örgütün bütünleşik askerî komutasına yeniden tam katılım sağlayacağını 2009 Strazburg-Kehl zirvesinde duyurdu.[43]
Yumuşama ve gerginlik[değiştir Türkiye NATO'nun 2. ordusu
NATO verilerine göre 28 üyesi olan İttifak'ın toplam asker sayısı 3,5 milyonu buluyor.
NATO içinde en büyük ordu 1 milyon 427 bin askerle ABD'ye aitken, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 720 bin civarında olan personel toplamının 495 bini NATO kapsamında sayılıyor.
Bu haliyle NATO'nun ikinci büyük ordusu olan Türkiye'yi 227 binle Fransa, 205 binle Almanya, 192'şer binle İngiltere ve İtalya, 127 binle İspanya, 124 binle Yunanistan ve 100 binle Polonya takip ediyor.
Böylece NATO'nun Avrupa'daki asker sayısı 2 milyon 27 bin ve Kuzey Amerika'daki asker sayısı 1 milyon 487 bin olarak hesaplanıyor. NATO'nun Avrupa'daki askerlerinin yaklaşık dörtte birini Türkiye sağlıyor.
NATO içinde en çok askeri harcamayı açık farkla ABD yapıyor. Diğer 27 İttifak üyesinin askeri harcamalar toplamı, ABD'ninkinin yarısına ulaşmıyor.
2011 yılında 731,9 milyar dolar askeri harcama yapan ABD'yi 63,6 milyar dolarla İngiltere, 53,4 milyar dolarla Fransa, 48,1 milyar dolarla Almanya, 30,2 milyar dolarla İtalya ve 23,7 milyar dolarla Kanada takip ederken Türkiye 14,5 milyar dolarla 7. sırayı alıyor. Askeri harcamalarda İspanya 14 milyar dolarla, Hollanda 11,3 milyar dolarla ve Polonya 8,9 milyar dolarla ilk 10'a giriyor. kaynağı değiştir]
Türkiye NATO'nun 2. ordusu
NATO verilerine göre 28 üyesi olan İttifak'ın toplam asker sayısı 3,5 milyonu buluyor.NATO içinde en büyük ordu 1 milyon 427 bin askerle ABD'ye aitken, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 720 bin civarında olan personel toplamının 495 bini NATO kapsamında sayılıyor.
Bu haliyle NATO'nun ikinci büyük ordusu olan Türkiye'yi 227 binle Fransa, 205 binle Almanya, 192'şer binle İngiltere ve İtalya, 127 binle İspanya, 124 binle Yunanistan ve 100 binle Polonya takip ediyor.
Böylece NATO'nun Avrupa'daki asker sayısı 2 milyon 27 bin ve Kuzey Amerika'daki asker sayısı 1 milyon 487 bin olarak hesaplanıyor. NATO'nun Avrupa'daki askerlerinin yaklaşık dörtte birini Türkiye sağlıyor.
NATO içinde en çok askeri harcamayı açık farkla ABD yapıyor. Diğer 27 İttifak üyesinin askeri harcamalar toplamı, ABD'ninkinin yarısına ulaşmıyor.
2011 yılında 731,9 milyar dolar askeri harcama yapan ABD'yi 63,6 milyar dolarla İngiltere, 53,4 milyar dolarla Fransa, 48,1 milyar dolarla Almanya, 30,2 milyar dolarla İtalya ve 23,7 milyar dolarla Kanada takip ederken Türkiye 14,5 milyar dolarla 7. sırayı alıyor. Askeri harcamalarda İspanya 14 milyar dolarla, Hollanda 11,3 milyar dolarla ve Polonya 8,9 milyar dolarla ilk 10'a giriyor.
Soğuk Savaş sırasında NATO tarafından hiçbir askerî operasyon gerçekleştirilmedi. Soğuk Savaş sona erdikten sonra ilk operasyonlar 1990 ve 1991'de, Irak'ın Kuveyt'i işgali nedeniyle yapıldı. Havadan erken uyarı özellikli uçaklar Türkiye'nin güneydoğusuna gönderildi ve kısa süre sonra bölgeye birlikler sevk edildi.[79]