Kaloriferde Kömür Tasarrufu Nasıl Yapılır

Gaziantep Üniversitesi (GAZÜ) Makine Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Sait Söylemez, Türkiye'nin enerjide dışa bağımlı bir ülke olduğunu belirterek, ev, işyeri ve fabrikalarda enerjinin verimli kullanılması halinde yüzde 50'lere varan oranda tasarruf sağlanabileceğini bildirdi.

Söylemez, kalkınma sürecindeki Türkiye'de sanayileşme faaliyetleri, yeni teknolojilere ulaşım çabaları, hayat standartlarının yükselmesi ve nüfusun artarak devam etmesinin daha fazla enerji kullanımına neden olduğunu belirtti.

Sait Söylemez, insan hayatının vazgeçilmez parçası enerjinin dünyada kullanılan kaynakları içinde en büyük payın yüzde oranında kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlar olduğunu ifade etti.

Tasarrufun kullanmamak değil, verimli kullanmak anlamına geldiğini belirten Prof. Dr. Söylemez, Türk halkının tasarruf fakiri olduğunu söyledi.

Kömür, doğalgaz ve petrol ürünleri ile elektrik ve suyun verimli kullanımı sayesinde enerjide yüzde 50'lere varan oranda tasarruf sağlanabileceğine dikkat çeken Söylemez, ısınmada ve değişik alanlarda kullanılan kalorifer kazanı ve sobaların doğru yakılmasının, aydınlatmada tasarruflu ampul kullanımı ile çatı, kapı ve pencerelerin izolasyonunun ciddi enerji tasarrufu sağlayacağına dikkati çekti.

Ülkemizde bağımlılığın yüksek olduğu petrol ve doğal gaz ihtiyacının tamamına yakını ithal edildiğini, Türkiye'yi yıllık 30 milyar dolar gibi faturayla dışa bağımlı kılan bu durumun, dövize bağlı fiyat artışlarından dolayı ekonomiyi, aile bütçesini olumsuz etkilediğini anlatan Söylemez, ''Tüketilen enerji ağırlıklı binalar, sanayi ve ulaştırmada kullanılmaktadır. Evlerde ısıtma, aydınlatma ve elektrikli cihazların kullanımında alınacak tedbirlerle yüzde 50 oranında tasarruf yaparak ekonomiye katkı sağlanabilir. Üretimden, tüketime yaşamın her alanında enerjinin verimli, akılcı ve etkin kullanımı büyük önem taşımaktadır'' diye konuştu.

Isınmada kullanılan kalorifer kazanlarının verimli yakılmasını, kazana sık sık ve az miktarda kömür atılması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Söylemez, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Maalesef, toplu kömür atılıyor ve tam yanım olmuyor. Kazan boğuluyor. Bilinçli yakıldığında yüzde 'ı bulan verim, aksi durumda yüzde 'lerde geriliyor. Verimli yakım için kazan ve baca temizliği de düzenli yapılmalı. Gerekli hallerde kazan yenilenmeli. Aksi durumda yangınlar çıkabiliyor; zehirlenmeler olabiliyor. Özellikle kapıcı dairelerinde yaşayanlar daha dikkatli olmalı; apartman yöneticileri buna dikkat etmeli. Sobalarda üsten yakılmalı ve tam yanma olmadan kapakları kapatılmamalı. Yatarken içine kesinlikle kömür atılmamalı. Havalandırma ayarları doğru yapılmalı.''

Elektrik ve suyun da verimli kullanılabileceğini dile getiren Söylemez, tasarruflu aydınlatma lambalarının tercih edilmesini, beyaz eşya, küçük ev aletleri ve televizyon gibi elektrikli eşyaların açma kapama düğmelerinin kapatılmasını, çatıların, kapı ve camların izole edilmesini ve kullanılmayan odalardaki kalorifer peteklerinin kapatılmasını istedi.

&#;

Gereksiz aydınlatma yapmayın

Prof. Dr. Söylemez, gereksiz aydınlatmanın önemli miktarda enerji tüketimine neden olduğunun açık olduğunu, akkor ampullerine göre çubuk florasanların yüzde , kompaktlar da yüzde verimli olduğundan bunların kullanılması gerektiğini ifade ederek, şu bilgileri verdi:
''Elektrikli cihazlar, kullanma kılavuzlarında yazılı talimatlar doğrultusunda ve uygun ortamlarda kullanılmalı. Çünkü uygun kullanım, cihazın enerji tüketimini azaltacağı gibi ömrünü de arttırır. Binaların yalıtılmasıyla yüzde , pencerelerin sızdırmazlığı ve ısıl geçirgenliği iyi sağlandığında yüzde enerji tasarrufu sağlanmaktadır.
Katı yakıtlı kazanlarda kullanılan kömürün analiz raporu ve kaliteli olmasına, stoklanmış kömürün içinde su olmamasına dikkat edilmeli. Kazan suyu ısısının dış hava sıcaklığına göre ayarlayan kontrol sistemleri enerji tasarrufu sağlamaktadır. Yüksek verimli sobalarla bir sezonda kilogram kömür tasarruf edilebilir. Aydınlatma da enerjisi ısı yerine ışığa dönüştüren tasarruflu ampuller kullanılmalı. Bu ampuller diğerlerine göre pahalı olabilir ancak sağladıkları tasarrufla birkaç ayda kendilerini amorti ederler. Gereği kadar aydınlatma yapılmalı. İhtiyaç fazlası ampuller söndürülmeli.
Musluklar fazla açılmamalı. Damlatan musluklar tamir edilmeli; olmazsa yenilenmeli. Çatı, kapı ve pencereler izolasyon malzemeleri ile kaplanmalı. Kullanılmayan odalardaki kalorifer petekleri kapatılmalı. Verimli kullanım ile enerjide yüzde 50'lere varan tasarruf yapılabilir.''

Katı yakıtlı kazan sistemleri dünya üzerinde en ucuz yakıt tükten kazanlardır. Bu kazan sistemleri kömürlülerde çalışma mantığına göre iki ye ayrılır.

          KÖRMÜRLÜ KAZANLAR

          PELET KAZANLAR

MANUEL KAZAN

Öncelikle sirkülasyon pompası açılır. Kazan termostatında istenilen sıcaklık ayarlanır. Bu değer en az 55°C olmalıdır. Tutuşturma önden yapılır. Burada köz haline gelen kömürler, kazanın yan taraflarına doğru ızgara boyunca itelenir. Ön tarafta ızgara üzerinde açılan boşluğa yeni kömür konulur. Yanmaya devam eden köz haline gelmiş olan kömürün üzerine yeni kömür atılmaz, yastıklama şekliyle közün yanına yerleştirilir. Daha sonra fan çalıştırılır. Hava akımıyla önden arkaya doğru giden alev yanmayı sağlar.

STOKERLİ KAZAN

Depodaki kömür, zaman ayarlı olarak çalışan helezonla yakma potasına taşınır. Yanma potanın altında değil üst tarafında oluşur. Kömür potanın üstüne dökülmez, alttan beslenir, arkadan gelenlerle üste doğru çıkmaya başlar. Böylece altta yanmayan kömür kalmaz. Kömür henüz yanmaya başlamadan sıcaklığı yükselir. İçinde bulunan gazlar kömürden önce potanın üst seviyesine çıkarak yanarlar. Bu gazlar, dışarı kaçamadan yandıkları için verim yükselir. Yakma potasında kömür yığılması veya eksikliği olmaması için helezonun çalışma ve duraklama süreleri panodan ayarlanır. Kazana “uyuma” yaptırılabilir, böylece hergün yeniden yakılması gerekmez.

STOKERLİ SİSTEMİN AVANTAJLARI

Yakıt Tasarrufu: Gelişmiş elektronik kontrol sistemi sayesinde; kömür, doğalgazlı sistemlere yakın hassasiyetle kontrollü olarak kullanılır.

İşletim Rahatlığı: Geniş yakıt deposuna (bunker) bir kerede konulan kömür, kendiliğinden programlı olarak kazana beslenir. Periyodik gözlem yeterlidir.

Ekonomik Fiyatlı Yakıt Kullanımı: Stokerli sistemde kullanılan küçük taneli kömür, parça kömürden daha ucuzdur.

Daha Yüksek Verim: Stokerli sistemde kazana alttan verilen kömür henüz yanmaya başlamadan, üstte devam eden yanma sayesinde ısınır. Normalde bacadan duman olarak atılan bu gazlar, burada ise köz üzerinden geçerken yanar. Bu da manuel sisteme göre ilave verim artışı sağlar.

Esnek Yapı: Yakıt deposunun (bunker) standart konumu (kapaklara doğru bakıldığında) sağ taraftadır. Eğer sipariş sırasında belirtilirse diğer tarafa alınabilir

STOKERLİ KAZAN FONKSİYONALRI

Stokerli Kazan Panosu: Su sıcaklığı daha gelişmiş parametrelerle kontrol edilir, tasarrufa yönelik işlevler çok daha fazladır.

Fan Kontrolü: Aç-kapa çalışan bir termostat kullanılır. Sistem termostata girilmiş olan sıcaklıkla, o andaki kazan suyu sıcaklığı arasındaki farka göre fan hızını ayarlar. Sıcaklık farkındaki her 1°C’lik değer için fan hızındaki artış oranı %4’tür.

Sirkülasyon Pompası Kontrolü: Kazan içindeki suyun sıcaklığı 45°C’nin altına düştüğünde pompa termostatı sirkülasyon pompasını otomatik olarak kapatır. Böylece yeteri kadar ısınmamış olan suyun gereksiz yere dolaşımı önlenerek, yoğuşmadan dolayı katran oluşumunun önüne geçilirve ayrıca elektrik tüketiminde de tasarruf sağlanır.

Yakıt Bittiğinde Otomatik Duruş: Kazan suyu sıcaklığı 35°C’nin altına düşerse fan otomatik olarak kapatılır. Bu arada yakıt bittiğine ilişkin uyarı ekranda belirir.

Acil Durum İşlevi: Sistem sıcaklık sensöründen bir değer okuyamazsa veya sıcaklık 95°C’nin üzerine çıkarsa, ekranda sıcaklık değeri yanıp sönmeye başlar, sesli-ışıklı uyarı verir ve fan otomatik olarak kapatılır

Donma Engelleme İşlevi: Kazan suyu sıcaklığı 5°C’nin altına düştüğünde kazan çalışmıyorsa bile pompa otomatik olarak devreye girer. Bu sırada sistemdeki diğer göstergeler aktif olmaz.

Fan By-pass İşlevi: İstenirse fan pano kontrolünden çıkarılıp, manuel olarak çalıştırılabilir.

Helezon Kontrolü: Yakıt besleme helezonu, ayarlanacak besleme-bekleme sürelerine göre zaman ayarlı olarak çalışır.

PELET YAKIT KAZANI

Yüksek verimli, yenilenebilir bir enerji kaynağı kullanan modern bir ısınma sağlıyor. Peki pelet yakıtlı kazan faydaları nelerdir? Pelet yakıt neden tercih ediliyor ve gerçekten de diğer fosil yakıtlardan daha avantajlı mı?

Otomatik Pelet Kazanı Gelişimi

Yıllarca sobalar ile ısındık. Sobalarda kömürden daha çok odun, tahta, talaş ve benzeri doğal yakıtları kullandı eskiler. Endüstri devrimleri ile fosil yakıtlar hayatımıza girdi ve bu yakıtları tüketen konforlu olduğunu düşündüğümüz kalorifer kazanları ve akabinde kombiler evlerimize girdi. Tabi ki odun gibi yakıtları şehirlerde ve evlerimizde yakmak zor olduğu için bu katı yakıt kazanları, sıvı yakıt kazanları ve gaz kombilerinin önlenemez yükselişi günümüzde de devam ediyor.

Ancak son yıllardaki teknolojik gelişmeler en doğal yakıt olan odun türevi yakıtlar yeniden popüler olmaya başladı. Odun talaşı ve çöpe atılmış tahta gibi ticari değeri olmayan atıkları alıp pelet makinası ile öğüterek küçük boyutlarda ve kullanışlı granüler yakıt elde edebiliyoruz. Bu tür yakıta biyoyakıt, biyokütle, odun peleti veya pelet yakıt deniyor.

Pelet yakıt biyolojik tabanlı geri dönüşebilen tek yakıttır bu nedenle  Avrupa ülkelerinde de çok fazla tercih edilmeye başlamıştır. Modern ülkelerde geleneksel biyo yakıtlar tüketimi gelişen farkındalık ile artmaktadır. Aynı şekilde modern ülkelerde biyodizel yakıt tüketimi de artış göstermektedir. Bu söylediklerimiz istatistiki verilerle de desteklenmektedir;

Avrupa çapında otomatik pelet yakıt kazanı sayısı ’u geçmiştir ve bu sayı hızla artmaktadır.

PELET YAKIT KAZANI AVANTAJLARI

• Otomatik ve yakıt hazneli pelet kazanlarının sunduğu konfor kombi ve diğer katı-sıvı yakıtlı kazanlar ile tamamen aynıdır.
• Pelet kazanı, diğer yakıtlara göre birim olarak daha ekonomiktir.
• Pelet kazanları ile evinizin bütün odaları ısınırken aynı zamanda “bedava” sıcak su avantajından da yararlanabilirsiniz.
• Bedava sıcak su için kat boyleriveya eşanjör kullanmalısınız. Pelet kazanı çalıştığı sürece bedava sıcak su da musluklarınızdan akacaktır.
• Pellet kazanı, katı yakıtlı kat kaloriferi ile aynı sisteme sahiptir. Ancak kömür yerine pelet yakıtın kullanımı hem ekonomik hem de çevreci bir çözüm sağlar.
• Avrupa ülkeleri modern ısınma trendlerinin çıkış noktası olmuştur ve Avrupadaki otomatik pelet kazanı kullanımı artışı geleceğin ısınma teknolojisini işaret etmektedir.
• Pelet makinası alarak kendi yakıtınızı kendiniz üretebilirsiniz! Pelet fiyatları kendi üretiminiz ile daha uygun hale gelir.
• Ucuza pelet yakıt temin edildiğinde diğer yakıtlara göre %50’ye kadar tasarruf sağlayabilir.
• Pelet yakıtlar diğer ahşap yakıtlara göre daha verimli yanar, odunun direk yanmasındansa pelet daha hızlı yanar ve daha çok enerji verir.
• Pelet yakıtlar, karbon nötr’dür, yani yanınca zararlı karbon gazı salınımı yapmaz.
• Biyokütle olan odun pelleti yandığında oluşan kül içeriğinde çeşitli mineraller mevcuttur ve bu yüzden pelet yakıt külleri çimlere, bahçelere veya ormanlık alanlara gübre olarak boşaltılabilir.
• Pelet kazanından çıkan küller ile ayrıca temizlik malzemesi de yapılabilmektedir. Kül suyu ile sabun ve benzeri temizlik malzemelerini eski zamanlarda doğal temizlik ürünü olarak atalarımız kullanmıştır. Bu tip ürünler günümüzde halen daha doğal ürünler olarak pazarlanmaktadır.

Bir kalorifer kazanı türü olan pelet kazanı da diğer otomatik kat kaloriferi gibi aynı yeteneklere sahip olmakla beraber çok daha çevreci ve ekonomik yapıları nedeni ile ilerleyen yıllarda daha çok tercih edilecektir. Diğer fosil, sıvı, gaz ve hatta elektrik ile ısınma yöntemlerinin hiçbiri doğal döngüye yeniden girebilecek atık vermezken odun peleti külü doğaya gönül rahatlığıyla bırakabileceğiniz mineral depolarıdır. Yani külden doğal gübre olarak faydalanabilirsiniz. Ayrıca kül suyundan temizlik malzemesi üretilmesi de geri dönüşüme bir başka örnektir.