4a Aphb Emekli Maaşı

Sosyal Güvenlik Kurumundan;

AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNİN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA VERİLMESİNE VE PRİMLERİN ÖDENME SÜRELERİNE DAİR USUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ

Bilindiği gibi, 31/5/2006 tarihli ve 5510 yılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun; “Prim belgeleri ve işyeri kayıtları” başlıklı 86 ncı, “Afet durumunda belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi” başlıklı 91 inci ve “Bilgi ve belge isteme hakkı, bilgi ve belgelerin Kuruma verilme usulü” başlıklı 100 üncü maddelerinde, aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesine ve verilmesine ilişkin hükümler, “Primlerin ödenmesi” başlıklı 88 inci maddesinde ise, ödemeye ilişkin hükümler yer almaktadır.

Sözkonusu hükümlerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesine dair 28/8/2008 tarihli, 26981 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde ise; “Aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi verilmesi ve saklanması” başlıklı 109 uncu ve “Belgenin sonradan verilmesi” başlıklı 110 uncu maddelerinde, aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesine ve verilmesine, “Sigorta primlerinin ödenme süresi ve erken ödeme” başlıklı 115 inci ve “Afet durumunda belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi” başlıklı 116 ncı maddelerinde ise primlerin ödenmesine ilişkin hükümler düzenlenmiştir.

Gerek 5510 sayılı Kanunun, gerekse Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin yukarıda belirtilen maddelerinin uygulamasına ilişkin açıklamalar aşağıda yapılmıştır.

2.1- Aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesi

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıranlar, EK:1’de yer alan aylık prim ve hizmet belgesine,

İşveren/aracı/sigortalıyı geçici olarak devralanın;

- Adı soyadı/unvanını,

- İşyerinin adresini,

- İşyeri telefon numarasını ve e-Posta adresini,

- Vergi kimlik numarasını,

Çalıştırdıkları sigortalıların;

- Sosyal güvenlik sicil numaralarını,

- Ad ve soyadları ile ikinci soyadı almış olan sigortalıların ilk soyadlarını,

- Prim ödeme gün sayılarını,

- Prime esas kazançlar tutarlarını,

- Ay içinde yıllık ücretli izinli olması halinde, yıllık ücretli izin sürelerini ve bu sürelere ilişkin prime esas kazanç tutarlarını,

- İşe başlama ve işten çıkış tarihlerini,

- Ayın bazı günlerinde çalışmamış olmaları halinde, eksik çalışma nedenlerini,

- Ay içinde işten ayrılmış olmaları halinde, işten çıkış nedenlerini,

- Sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve aylık sosyal güvenlik destek primlerini,

Belgenin;

- İlişkin olduğu yılı ve ayını,

- Mahiyetini (asıl, ek veya iptal nitelikte olduğunu),

- Türünü,

- Varsa düzenlenmesine esas kanun numarasını,

- Toplam sayfa sayısını,

Belgeyi düzenleyen kişinin;

- Varsa 3568 sayılı Kanuna tabi olan meslek mensubunun adı ve soyadı ile bunların meslekî oda kayıt numarasını,

- İşverenin kamu idaresi olması hâlinde tahakkuk veya tediye görevlisinin adı, soyadını, kaydetmeleri gerekmektedir.

2.1.1- İşveren ve işyerine ilişkin bilgiler

Aylık prim ve hizmet belgelerinin e-Sigorta kanalıyla Kuruma gönderilmesi sırasında, belgeyi gönderecek olan işveren/aracı/sigortalıyı geçici olarak devralanlara ilişkin ad soyad/unvan, işyeri adresi, telefon numarası, e-posta adresi ve vergi kimlik numarası bilgileri, Kurumumuz işyeri tescil kütüklerindeki kayıtlarına bakılarak, sistem tarafından aylık prim ve hizmet belgelerine kaydedilmekte olup, sözkonusu bilgilerde herhangi bir değişiklik olması halinde, durumun işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne müracaat edilmek suretiyle düzeltilmesi gerekmektedir.

Aylık prim ve hizmet belgelerinin kağıt ortamında düzenlenerek Kuruma elden verilecek veya posta kanalıyla gönderilecek olması halinde ise, işyerine ilişkin bilgiler, ilgililerce yazılacaktır.

2.1.2- Sigortalılara ilişkin bilgiler

a- Sigortalıların sosyal güvenlik sicil numaraları ve ad/soyad bilgilerinin girişi

1/10/2008 tarihinden itibaren sosyal güvenlik numarası olarak sigortalıların Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları esas alınacağından, aylık prim ve hizmet belgesinin “Sosyal Güvenlik Sicil Numarası” bölümüne, sigortalıların 11 haneli TC kimlik numaraları kaydedilecektir. Sigortalının yabancı uyruklu olması halinde ise, sözkonusu bölüme, bu kişiler için İçişleri Bakanlığınca verilecek olan kimlik numarası sisteme girilecektir.

Yabancı uyruklu sigortalıların aylık prim ve hizmet belgesine kaydedilmesi sırasında bu kişilerin kimlik numaralarının Kurum veri tabanında kayıtlı bulunmaması halinde, öncelikle kimlik numaralarının İçişleri Bakanlığından öğrenilmesi, ardından sözkonusu numaraların sigortalı tescil kütüklerine kaydedilmesi amacıyla işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne müracaat edilmesi gerekmektedir.

Aylık prim ve hizmet belgelerinin e-Sigorta kanalıyla gönderilmesinde, sosyal güvenlik sicil numarasının kullanıcı tarafından sisteme girilmesinin ardından,sigortalının ad/soyad ve varsa ilk soyad bilgisi sigortalı tescil kütüklerine bakılarak sistem tarafından ekrana getirilecek olup, sosyal güvenlik sicil numarası girilen sigortalının ad soyad bilgisinin doğru olup olmadığı kullanıcılar tarafından kontrol edilecek, sosyal güvenlik sicil numarasının hatalı girilmiş olduğunun anlaşılması halinde, doğru sicil numarası sisteme yeniden girilecektir.

Aylık prim ve hizmet belgesinin kağıt ortamında düzenlenerek Kuruma elden verildiği veya posta kanalıyla gönderildiği durumlarda ise, sigortalıların sosyal güvenlik sicil numaraları ve ad/soyad/ilk soyadı bilgileri aylık prim ve hizmet belgesine ilgililerce yazılacaktır.

b- Sigortalıların, prim ödeme gün sayılarının, prime esas kazançlarının, yıllık ücretli izin gün sayılarının, izin ücretlerinin, işe başlama ve işten çıkış tarihleri ile işten çıkış nedenlerinin girişi

Sigortalıların; ay/dönem içinde ücret almaya hak kazandıkları süreler “Prim Ödeme Günü” bölümüne, hak ettikleri ücretleri ise “Prime Esas Kazanç” bölümüne kaydedilecektir.

b.1-Ay/dönem içindeki çalışmaları tam olan sigortalıların, prim ödeme gün sayılarının hesaplanması

Ay/dönem içindeki çalışmaları tam olan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, ay/dönemin kaç gün olduğuna bakılmaksızın (ay/dönemin 28, 29, 30 veya 31 gün çektiği üzerinde durulmaksızın) 30 gün olarak sisteme girilecektir.

Örnek - (A) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 2008/Aralık ayının tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, 2008/Aralık ayındaki prim ödeme gün sayısı, Aralık ayının 31 gün çektiği üzerinde durulmaksızın 30 olarak, 2009/Şubat ayının tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında ise, 2009/Şubat ayındaki prim ödeme gün sayısı, Şubat ayının 28 gün olduğu üzerinde durulmaksızın yine 30 olarak sisteme girilecektir.

b.2- Ay/dönem içinde işe başlayan sigortalıların, prim ödeme günsayılarının hesaplanması

Ay/dönemin ilk gününde işe giren ve o ayda tam çalışan sigortalılar hariç, ay/dönem içinde işe giren sigortalıların prim ödeme gün sayıları, işe giriş tarihleri ve ay/dönemin kaç gün olduğuna bakılarak parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Ay/dönemin ilk gününde işe başlamış ve ayın tamamı için ücret almaya hak kazanmış olan sigortalıların, ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları ise, “b.1” bölümünde açıklandığı gibi olacaktır.

Örnek - (D) sigortalısının,özel sektöre ait bir işyerinde17/2/2009 tarihinde işe başladığı ve işe başladığı tarihten itibaren ayın kalan günlerinin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, sözkonusu sigortalının 2009/Şubat ayındaki prim ödeme gün sayısı 12 gün olarak, işe başlama tarihi ise 17/2/2009 olarak sisteme girilecektir.

b.3- Ay/dönem içinde işten ayrılan sigortalıların, prim ödeme günsayılarının hesaplanması

Ay/dönemin son gününde çalıştıktan sonra işten ayrılan sigortalılar hariç olmak üzere, ay içinde işten ayrılan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, işten çıkış tarihleri ve ay/dönemin kaç gün olduğuna bakılarak parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Ay/dönemin son gününde çalıştıktan sonra işten ayrılmış ve ayın tamamı için ücret almaya hak kazanmış olan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları ise, “b.1” bölümünde açıklandığı gibi olacaktır.

Örnek - (K) sigortalısının,özel sektöre ait bir işyerinde19/2/2009 tarihinde çalıştıktan sonra işten ayrıldığı ve işten ayrıldığı tarihe kadar olan sürelerin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, sözkonusu sigortalının 2009/Şubat ayındaki prim ödeme gün sayısı 19 olacak ve işten çıkış tarihi olarak 19/2/2009 tarihi sisteme girilecektir.

b.4- İşe başladığı ay/dönem içinde işten ayrılan sigortalıların, prim ödeme günsayılarının hesaplanması

İşe başladığı ay/dönem içinde işten ayrılan sigortalılarınilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları(ay/dönemin ilk günü işe başlayıp son günü işten ayrılanlar hariç), sigortalının işe giriş tarihi ve işten çıkış tarihleri dahil kaç gün olduğuna bakılarak, parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Ay/dönemin ilk günü işe başlayıp son günü işten ayrılan ve ayın tamamı için ücret almaya hak kazanmış olan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları ise,“b.1” bölümünde açıklandığı gibi olacaktır.

Örnek - (B) sigortalısının,özel sektöre ait bir işyerinde17/3/2009 tarihinde işe başlayıp 28/3/2009 tarihinde işten ayrıldığı ve işe başlayıp ayrıldığı sürelerin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, sözkonusu sigortalının işe başlama tarihi 17/3/2009 olarak, işten ayrılış tarihi 28/3/2009 olarak, 2009/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı ise 12 olarak sisteme kaydedilecektir.

c- Yıllık ücretli izinli olan sigortalıların, ücretli izin gün sayıları ile izin ücretlerinin girişi

Sigortalıların yıllık ücretli izinli oldukları süreler için, prime esas kazançları üzerinden kısa vadeli sigorta kolları primi kesilmeyeceğinden, aylık prim ve hizmet belgesine kaydedilen sigortalının ay içinde yıllık ücretli izinli olması halinde, yıllık ücretli izinli olduğu gün sayısı ve yıllık ücretli izin süresine ilişkin hak ettiği ücreti “Ücretli İzin” günü bölümüne kaydedilecektir.

Örnek - 2008/Kasım ayında hafta tatili ve yıllık ücretli izin süresi dışında ayın kalan günlerinin tamamında çalışarak 900,00 YTL ücret almaya hak kazanmış olan (A) sigortalısının, sözkonusu ayda 10 gün yıllık ücretli izinli olduğu ve yıllık ücretli izin süresine ilişkin hak ettiği ücretinin de 300,00 YTL olduğu varsayıldığında, bahse konu sigortalıya ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesine;

Prim Ödeme GünüPrime Esas KazançÜcretli İzin Gün Sayısıİzin Ücreti

30900,0010300,00

şeklinde kaydedilecektir.

d-Ay/dönem içinde bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için de ücret almamış sigortalıların prim ödeme gün sayılarının hesaplanması

d.1- Ay/dönem içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunmayan sigortalılar yönünden;

Ay/dönem içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunmayan, çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay/dönemin bazı günlerinde çalışmayan ve çalışmadığı günler için de ücret almayan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları, ilgili ay/dönemdeki gün sayısından, ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek - Özel sektöre ait bir işyerinde çalışan (A) sigortalısının,2009/Şubat ayında 10 gün ücretsiz izinli olduğu ve ayın kalan günlerinin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, söz konusu ayda 28 gün bulunması ve sigortalının 10 gün eksik çalışmış olması nedeniyle, bahse konu sigortalının 2009/Şubat ayındaki prim ödeme gün sayısı 18 olacaktır.

d.2- Ay/dönem içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunan sigortalılar yönünden;

Ay/dönem içinde işe başlayan veya işten ayrılan sigortalıların, aynı zamanda çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay/dönem içinde hak kazanılmış hafta tatili dışında, çalışmadığı ve çalışmadığı günler için de ücret almadığı günlerin bulunması durumunda,ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayısı, ücret alınan gün sayısı esas alınmak suretiyle, başka bir ifade ile ilgili ay/dönemdeki gün sayısından, işe başladığı tarihten önceki gün sayısı, işten ayrıldığı tarihten sonraki gün sayısı ve ücret alınmayan gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek - Özel sektöre ait bir işyerinde, 8/3/2008 tarihindeişe başlamış olan sigortalının, 2008/Mart ayında işe başladığı tarihten sonra 3 gün istirahatlı bulunduğu ve hak kazanılmış hafta tatili dışında söz konusu ayın diğer günlerinin tamamında çalışmış olduğu varsayıldığında, ilgili aydaki prim ödeme gün sayısı 31 - 7 - 3=21 olacaktır.

Buna karşın, hak kazanılmadığı halde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi halinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dahil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

e- İşverenlerce, Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, istirahatlı oldukları süreler için ücret ödenmesi halinde prim ödeme gün sayısının hesaplanması

Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan (ay/dönem içinde istirahatlı olan) sigortalıların prim ödeme gün sayıları, “d” bölümde açıklandığı üzere ücret aldığı günler dikkate alınmak suretiyle hesaplanmaktadır.

İşverenlerce Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazançları arasındaki fark ücretleri veya Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın ayrıca normal günlük ücretlerinin ödendiği durumlarda, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları süreler için işverenlerince yapılan bu ödemeler, 506 sayılı Kanunun 77 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında değerlendirilerek prime tabi tutulacaktır.

Dolayısıyla prime tabi tutulan bu ödemelerin sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırının altında kalması halinde, 506 sayılı Kanunun 78 inci maddesi gereğince prime esas günlük kazanca tamamlanarak,iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi de dahil olmak üzere prime tabi tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürelerin aylık prim ve hizmet belgesinde prim ödeme gün sayısına ilave edilmesi gerekmektedir.

Örnek - Özel sektöre ait bir işyerinde çalışmakta iken 17/3/2009 - 25/3/2009 döneminde istirahatlı olması nedeniyle Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan bir sigortalı için, işvereni tarafından bu süreler için Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın tam ücretinin ödendiği varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2009/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 30 olacaktır.

f- Hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanılmamasına göre prim ödeme gün sayısının hesaplanması

394 sayılı Hafta Tatili Kanunu’nda, hafta içindeki çalışma süresi altı gün olarak belirlenmiş ve her altı günlük çalışma sonucu işçinin yirmidört saatten az olmamak üzere dinlendirileceği,

4857 sayılı İş Kanununda ise, genel bakımdan haftalık çalışma süresinin haftada en çok kırkbeş saat olduğu, aksi kararlaştırılmamış ise bu sürenin, işyerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, 4857 sayılı Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verileceği, çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödeneceği,

öngörülmüştür.

Buna göre, sigortalıların işe başladığı ay/dönemdeki prim ödeme gün sayılarının ve prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, 394 ve 4857 sayılı Kanunlarda öngörülen hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu da göz önüne alınacak ve hak kazanılan hafta tatili prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

Diğer taraftan, hafta tatiline hak kazanmadıkları halde hafta tatili yapan sigortalılara, kullanmış oldukları hafta tatili için ücret ödenmesi zorunlu olmadığından, bu sürelerin prim ödeme gün sayısının hesaplanması sırasında dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır. Ancak, bu durumda 506 sayılı Kanunun 79 uncu maddesinin ikinci fıkrasına istinaden, ay içindeki eksik çalışmaya (hafta tatiline) ilişkin puantaj kaydının yasal süresi içinde Kurumumuza verilmesi gerekmektedir. Buna karşın, hak kazanılmadığı halde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi halinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dahil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

Örnek - Özel nitelikteki işyerinde, 15/4/2009 tarihinde (Çarşamba günü) işe başlayan bir sigortalının 19/4/2009 tarihinde (Pazar günü) hafta tatiline hak kazanmamasına rağmen hafta tatili kullandığı ve işveren tarafından bu gün için ücret de ödenmediği varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2009/Nisan ayındaki prim ödeme gün sayısı 15 olacaktır. Ancak hafta tatiline hak kazanılmaması nedeniyle, çalışılmayan ve işveren tarafından da ücret ödenmeyen 1 güne ilişkin puantaj kaydının aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yer alan 10 nolu belge ekinde Kuruma verilmesi gerekmektedir

g- Eksik gün nedenlerinin ve işten çıkış nedenlerinin bildirilmesi

g.1-Eksik gün nedenlerinin bildirilmesi

Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmayan ve çalıştırılmadığı günler için ücret de ödenmeyen sigortalıların eksik çalışma nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesine kaydedilmesi gerekmektedir. Sigortalının eksik çalışma nedenleri Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 9 nolu ekinde yer alan aylık prim ve hizmet belgesinin arka sayfasında açıklanmış olup,

eksik gün nedenleri olarak sayılmıştır.

Dolayısıyla, ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmayan ve çalıştırılmadığı günler için de ücret ödenmediği beyan edilen sigortalılara ilişkin olarak, aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı eksik gün nedeni hanesine, yukarıda belirtilen nedenlerden sigortalının durumunu açıklayan kod numarası aylık prim ve hizmet belgesine kaydedilecektir.

Diğer taraftan, kamu işyerleri ve toplu iş sözleşmesi imzalanan işyerleri hariç olmak üzere, ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların eksik çalıştıklarını ispatlayan belgelerin Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 10 nolu ekinde yer alan belge ile aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne elden verilmesi veya aynı süre içinde posta ile gönderilmesi gerekmektedir.

Kamu işyerleri ile toplu iş sözleşmesi imzalanan işyerleri ise, sigortalıların eksik çalışma nedenlerini aylık prim ve hizmet belgelerinde beyan etmeleri yeterli olup, bu durumu kanıtlayıcı belge ibraz etmeleri zorunlu bulunmamaktadır.

Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait primler Kurumca re’sen tahakkuk ettirilerek tahsil edilecektir.

Kanunun bu hükmüne istinaden, eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilmesine rağmen Kurumca geçerli sayılmaması halinde, işveren/aracılardan eksik bildirilen günlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin bir aylık süre içinde verilmesi, 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilecek yazı ile istenilecek, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin söz konusu yazının tebliğinden itibaren bir aylık süre içinde verilmemesi halinde, bahse konu prim belgeleri ilgili ünitece re’sen düzenlenerek, tahakkuk eden primler yine 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilecek yazı ile işveren/aracılara bildirilecektir.

Dolayısıyla, eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya Kurumca geçerli sayılmaması halinde, 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilecek yazı ile işveren/aracılardan eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belge değil, sigortalıların eksik bildirilen sürelerine ilişkin ek nitelikteki aylık pim ve hizmet belgelerinin verilmesi istenilecektir.

Diğer taraftan, eksik bildirilen günlere ilişkin ek nitelilikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin Kuruma verilmesine ilişkin yapılan tebligat üzerine, işveren/aracılarca, ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi yerine, söz konusu belgede kayıtlı sigortalıların eksik çalışma nedenlerine ilişkin her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belge ibraz edilmesi halinde (belgelerin noter tasdikli veya resmi nitelikte olması kaydıyla), söz konusu belgelere de itibar edilecektir.

Eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgeleri Kuruma vermeyen veya vermelerine rağmen Kurumca geçerli sayılmayan işveren/aracılara gönderilecek olan tebligatlarda, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin hangi sigortalılar için düzenlenmesi gerektiği, prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazanç tutarı da belirtilecektir.

İşveren/aracılardan istenilecek olan ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesindeki prime esas kazanç tutarının ne kadar olacağı, sigortalının ilgili ayda daha önce Kuruma bildirilmiş olan prime esas kazanç tutarının prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunan günlük kazanç tutarının eksik bildirilen gün sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek - (A) İşverenince2008/Ekim ayına ilişkin olarak düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı sigortalıların prim ödeme gün sayısının ve prime esas kazanç tutarının,

SigortalıGünSPEK İşe Giriş Tarihiİşten Ayrılış TarihiEksik Gün Nedeni

A Sigortalısı25750,00---------------İstirahatlı

B Sigortalısı28800,00---------------Ücretsiz izin

olduğu ve eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin Kuruma verilmediği varsayıldığında, işverence düzenlenmesi gereken ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesindeki prim ödeme gün sayısı (A) sigortalısı için 5 gün, (B) sigortalısı için 2 gün olacak, prime esas kazanç tutarı ise;

Eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması üzerine, işveren/aracılardan istenilen ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin bir aylık süre içinde verilmeyerek söz konusu belgelerin ilgili ünitece re’sen düzenlenmesi halinde, belgede kayıtlı sigortalıların prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazanç tutarı da aynı şekilde hesaplanacaktır.

g.2- İşten çıkış nedenlerinin bildirilmesi

Sigortalının ay içinde işten ayrılması halinde, işten çıkış tarihi sisteme girildikten sonra, işten ayrılma nedeninin aylık prim ve hizmet belgesine kaydedilmesi gerekmektedir. İşten ayrılma nedenleri aylık prim ve hizmet belgesinin arka sayfasında açıklanmış olup,

işten ayrılma nedenleri arasında sayılmıştır.

h- Sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve aylık sosyal güvenlik destek primlerinin hesaplanması

Sigortalıların tamamına ilişkin yukarıda açıklanan bilgilerin girişinin yapılmasının ardından, aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı “Toplam Tahakkuk Bilgileri” sistem tarafından hesaplanacak ve ödenecek olan sigorta primi ve işsizlik sigortası primine ilişkin tahakkuk makbuzu sistemden alınabilecektir.

Aylık prim ve hizmet belgesinin kağıt ortamında düzenlendiği durumlarda ise, “Toplam Tahakkuk Bilgileri” ilgililerce doldurulacaktır.

2.1.3 Belgeye ilişkin bilgiler

Aylık prim ve hizmet belgesinin e-Sigorta kanalıyla gönderilmesi sırasında, belgenin ilişkin olduğu yıl ve ay, sigortalıların niteliklerine uygun belge türü ve varsa düzenlenmesine esas Kanun türü, ilgililerce seçilecektir.

Belge türleri, aylık prim ve hizmet belgesinin arka sayfasında,

olarak açıklanmıştır. Dolayısıyla aynı işyerinde çalışmakla birlikte, farklı nitelikteki sigortalılar, farklı belge türü seçilmek suretiyle Kuruma bildirilecektir.

Örnek 1- (B) Limited Şirketinin 2008/Aralık ayında çalıştırmış olduğu toplam 11 sigortalıdan,

- 6’sının tüm sigorta kollarına tabi,

- 3’ünün sosyal güvenlik destek primine tabi,

- 2’sinintüm sigorta kollarına olmakla birlikte 60 gün fiili hizmet süresi zammına tabi,

olduğu varsayıldığında, her bir belge türüne giren sigortalı grubu, ilişkin oldukları belge türleri seçilmek suretiyle ayrı ayrı düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri ile Kuruma bildirilecektir.

Hal böyle olmakla birlikte, bazı belge türleri yalnızca bazı kurum, kuruluş ve işletmelerceseçilebilecek olup, bu kurum ve kuruluşlar ile, bu kurum ve kuruluşların seçebilecekleri belge türleri aşağıda açıklanmıştır.

- Türkiye İş Kurumu; işsizlik ödeneği alanlar, vermiş olduklara eğitimlere katılan/ katılmayanlar, iş kaybı tazminatı alanlar ve kısa çalışma ödeneği alanlar için 25-26-27-28 ve 40 nolu belge türlerini,

- Milli Eğitim Bakanlığı/Okullar/Yüksek Öğretim Kurumu; aday çırak, çırak ve mesleki işletmelerde eğitim gören öğrenciler ve meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler için, 7 ve 22 nolu belge türlerini,

- Ceza infaz kurumları ve tutukevleri; kendi bünyelerinde oluşturdukları tesis atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular için 19 nolu belge türünü,

- Libya’da Türk işçisi çalıştıran işletmeler; 14 nolu belge türünü,

seçebileceklerdir.

Bu bağlamda, yukarıda belirtilen kurum, kuruluş ve işletmelerin, bahse konu belge türlerini seçebilmeleri amacıyla çalıştırdıkları sigortalıların niteliklerini de belirtmek suretiyle işyerlerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne yazılı olarak başvurmaları gerekmekte olup, yapılan başvurular üzerine ilgili ünite tarafından gerekli kodlama yapılmak suretiyle, aylık prim ve hizmet belgesinin gönderilmesi sırasında ilgili belge türleri kendilerine açılacaktır.

Diğer taraftan, yukarıda belirtilen kurum, kuruluş ve işletmelerin, yukarıda belirtilen nitelikteki sigortalılardan ayrı olmak üzere, farklı nitelikte sigortalı istihdam etmeleri halinde bu sigortalılar için ayrıca işyeri dosyası tescil ettirmeleri gerekmektedir.

Öte yandan, işyerinin ve sigortalıların çeşitli teşvik Kanunları kapsamına girmesi halinde, diğer Kanunlar kapsamına giren sigortalılar ise ayrıca belge türü ve kanun türü seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri ile Kuruma bildirilecektir.

Örnek 2- 2008/Kasım ayında toplam 103 sigortalı istihdam (A) işvereninin çalıştırdığı sigortalılardan;

- 3’ünün, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine istinaden kontenjan dahilinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalı,

- 7’sinin, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine istinaden kontenjan haricinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalı,

- 10’unun 4447 sayılı Kanun kapsamına giren 18-29 yaş arasında erkek veya 18 yaşından büyük kadın sigortalı,

- 6’sının herhangi bir teşvik Kanunu kapsamına girmeyen sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalı,

- 77’sinin de yine herhangi bir teşvik Kanunu kapsamına girmeyen tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan sigortalı,

olduğu varsayıldığında,

- 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine istinaden kontenjan dahilinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalılar, 1 nolu belge türü ve 14857 sayılı Kanun türü,

- 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine istinaden kontenjan haricinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalılar, 1 nolu belge türü ve 54857 sayılı Kanun türü,

- Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalılar 2 nolu belge türü,

- Tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan diğer sigortalılar ise, 1 nolu belge türü,

seçilmek suretiyle Kuruma bildirilecektir.

2.1.4- Belgeyi düzenleyen kişiye ilişkin bilgiler

Aylık prim ve hizmet belgeleri, e-Sigorta kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi verilmiş olan kişilerce Kuruma gönderilebilecek olup, bu kişiler sistemde kayıtlı tutulmaktadır. Bu itibarla, aylık prim ve hizmet belgelerinin e-Sigorta kanalıyla gönderilmesi sırasında, belgeyi gönderen kişinin ayrıca kaydedilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, aylık prim ve hizmet belgelerinin kağıt ortamında Kuruma verildiği durumlarda,varsa, 3568 sayılı Kanuna tabi olan meslek mensubunun adı ve soyadı ile bunların meslekî oda kayıt numarasının, işverenin kamu idaresi olması hâlinde tahakkuk veya tediye görevlisinin ad ve soyadının belgeye kaydedilmesi gerekmektedir.

2.2- Aylık prim ve hizmet belgelerinin Kuruma Verilmesi

2.2.1- Aylık prim ve hizmet belgelerinin Kuruma verilme şekli ve süresi

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştıran;

- Özel nitelikteki işyeri işverenleri, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’ünde,

- Resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde,

saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla Kuruma göndermek zorundadırlar. Belgenin gönderilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesi, son günü izleyen ilk iş günü saat 23:59 a kadar, Kuruma, e-Sigorta kanalıyla gönderilebilecektir.

Diğer taraftan, bazı özel nitelikteki işyeri işverenleri ayın 15’i ila müteakip ayın 14’ü arasında; bazı resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise ayın 1’i ila 30’u arasında ücret alan sigortalılar çalıştırdığından, bu nitelikteki işyeri işverenlerince;

- Ayın 1’i ila 30’u arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’ünde,

- Ayın 15’i ila müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde,

Kuruma gönderilecektir.

Örnek 1- Özel sektör işverenlerince 2008/Ekim ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin23/11/2008 tarihinin Pazar gününe rastlaması nedeniyle en geç 24/11/2008 Pazartesi gününe kadar, 2008/Kasım ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin ise en geç 23/12/2008 Salı gününe kadar Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.

Örnek 2- Resmi sektör işverenlerince 15/10/2008 - 14/11/2008 dönemine ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin 7/12/2008 tarihinin Pazar gününe rastlaması nedeniyle en geç 8/12/2008 pazartesi gününe kadar, 15/11/2008 - 14/12/2008 dönemine ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin ise en geç 7/1/2009 Salı gününe kadar Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan,

a) Toplu iş sözleşmeleri uyarınca geriye yönelik olarak ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihi,

b) Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalılar ile özel sektöre ait işyerlerinde sendikalara üye olmamaları sebebiyle toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan sigortalılara, geriye dönük ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin, alınan karar tarihini,

c) Ücretleri Maliye Bakanlığının vizesine tabi olan personele ödenen ücretlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin, vize işleminin gerçekleştiğine ilişkin yazının tarihini,

ç) Bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra istirahatlı bulunulan süre için işverenlerince toplu iş sözleşmesine dayanılarak ücret ödenmesi hâlinde, bu ücretlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin istirahat süresinin sona erdiği tarihi,

d) 4857 sayılı İş Kanununun 21 inci maddesine istinaden iş mahkemelerince veya özel hakem tarafından verilen kararların tebliğinden sonra, on iş günü içinde sigortalı, işe başlamak üzere işverene başvurduğu takdirde, iş mahkemeleri veya özel hakemlerce verilen karar uyarınca ödenmesine karar verilen ücretlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin kesinleşen mahkeme kararının sigortalıya tebliğ edildiği tarihi izleyen onuncu iş gününü,

e) İdare mahkemesi kararlarına göre görevlerine iade edilen sigortalı personele ödenmesine karar verilen ücretlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin kesinleşen mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihi,

f) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (b) bendi kapsamına giren ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılara enflasyon farkı veya başka ad altında geriye yönelik olarak yapılan ödemelere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin, ödemenin yapıldığı tarihi,

g) Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince ya da yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemelere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin (ücret dışındaki bu ödemeler hizmet akdinin devam ettiği en son ayın kazancına dahil edilecektir.)yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihlerini,

takip eden ay/dönemin, işyerinin özel nitelikte olması halinde 23 üne, resmi nitelikte olması halinde ise 7’sine kadar, Kuruma, e-Sigorta kanalıyla gönderilmesi veya kağıt ortamında verilmesi halinde de yasal süresi içinde verilmiş kabul edilecektir.

Hal böyle olmakla birlikte, 1 sigortalı çalıştıran işyeri işverenlerinin bilgisayar alt yapılarını oluşturuncaya kadar cari aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini kağıt ortamında Kuruma vermeleri mümkün bulunduğundan, Kurumca yapılacak olan ikinci bir duyuruya kadar, aylık prim ve hizmet belgeleri,

- 1 sigortalı çalıştıran işverenler için isteğe bağlı olarak,

- 2 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler için zorunlu olarak,

e-Sigorta kanalıyla gönderilecektir.

Zorunlu tutulduğu halde, cari aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin e-Sigorta kanalıyla gönderilmemesi halinde söz konusu belge kağıt ortamında yasal süresi içinde Kuruma verilse dahi, ilgililer aleyhine 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin 1 ve 2 numaralı alt bentlerine göre idari para cezası uygulanacaktır.

2.2.2- Yasal süresi dışında Kuruma verilecek/gönderilecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri

Yasal süresi geçirildikten sonra düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri Kuruma elden verilir ya da posta kanalıyla gönderilir.

Yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri;

- Defter tutmakla yükümlü olanlarca düzenlenmiş ise;

Ocak, Şubat, Mart, Nisan Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarına ilişkin olarak düzenlenmiş olanların, ilişkin olduğu yıl içinde,

Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak düzenlenmiş olanların, yasal olarak verilmesi gereken ayın sonundan başlayarak üç ay içinde,

- Defter tutmakla yükümlü olmayanlarcadüzenlenmiş ise;

Yasal olarak verilmesi gereken ayın sonundan başlayarak üç ay içinde,

Kuruma verilmiş ve belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olması halinde ve aksine yapılmış bir tespitin de bulunmaması kaydıyla, doğruluğunun tespiti için ayrıca kayıt tetkikine başvurulmadan işleme alınacaktır.

Defter tutmakla yükümlü olanlarca yukarıda belirtilen süreler geçirildikten sonra Kuruma verilen asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri, işyeri defter ve belgelerinden tespit edilecek her türlü bilgi ya da kamu idareleri tarafından düzenlenecek belge veya alınan bilgi ile doğrulanması halinde işleme alınacaktır.

Diğer taraftan, işyerinde yapılan fiili tespitler sonucunda, gerek defter tutmakla yükümlü olan gerekse olmayan kişilerce yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinin en fazla geriye yönelik bir yıllık süreye ilişkin kısmı işleme konulabilecektir.

Örnek 1- Defter tutmakla yükümlü olan (A) Limited Şirketince 2008/Ocak ayına ilişkin olarak düzenlenen ve 5 sigortalının kayıtlı olduğu aylık prim ve hizmet belgesinin 27/10/2008 tarihinde Kuruma verildiği varsayıldığında, belgede kayıtlı beş sigortalının her birine ilişkin işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olması ve aksine yapılmış bir tespitin bulunmaması halinde, bahse konu prim belgesi ayrıca kayıt tetkikine başvurulmadan işleme konulacaktır. Buna karşın, söz konusu prim belgesinde kayıtlı sigortalılardan birinin veya bir kaçının işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında verilmiş olması veya belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olmasına rağmen sözkonusu belgenin cari yıl (2008 yılı) dışında Kuruma verilmiş olması halinde, bahse konu belgenin işleme alınabilmesi için bu defa doruluğunun defter ve belgelerle kanıtlanması gerekmektedir.

Örnek 2- Defter tutmakla yükümlü olmayan (B) gerçek kişisince, 2008/Kasım ayına ilişkin olarak düzenlenen ve 2 sigortalının kayıtlı olduğu aylık prim ve hizmet belgesinin 25/2/2009 tarihinde Kuruma verildiği varsayıldığında, belgede kayıtlı sigortalıların her ikisine ilişkin işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olması ve aksine yapılmış bir tespitin bulunmaması halinde, bahse konu prim belgesi ayrıca kayıt tetkikine başvurulmadan işleme konulacaktır. Buna karşın, sözkonusu prim belgesinde kayıtlı sigortalılardan birinin veya ikisinin işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında verilmiş olması veya belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olmasına rağmen, sözkonusu belgenin yasal verilmesi gereken sürenin sonundan itibaren üç aylık süre geçirildikten sonra (örnek yönünden 1/4/2009 veya sonraki bir tarihte) Kuruma verilmiş olması halinde, sözkonusu prim belgesi, yasal verilmesi gereken sürenin sonundan itibaren bir yıllık süre geçmeden yapılacak fiili tespite istinaden doğruluğunun anlaşılması halinde, işleme alınabilecektir.

Yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri ise,

- Defter tutmakla yükümlü olan işverenlerce düzenlenmiş olması halinde, doğruluğunun tespiti için kayıt tetkikine başvurulmak suretiyle,

- Defter tutmakla yükümlü olunmayan işverenlerce düzenlenmiş olması halinde ise, doğruluğunun her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belgelerle kanıtlanması halinde,

işleme alınabilecektir.

Belge türü veya kanun türü hatalı seçilmiş olan aylık prim ve hizmet belgeleri için, Kuruma, düzeltme amaçlı olarak yasal süresi dışında iptal nitelikte ve doğru belge türü veya kanun türü seçilmek suretiyle asıl veya ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi verilmesi halinde, belge türü veya kanun türü hatalı seçilmiş aylık prim ve hizmet belgesi ile düzeltme amaçlı olarak yasal süresi dışında verilmiş asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesindeki sigortalıların prim ödeme gün sayıları ve prime esas kazanç tutarlarının aynı olması kaydıyla, yasal süresi dışında düzeltme amaçlı olarak verilen aylık prim hizmet belgeleri incelemeye gerek kalınmaksızın işleme alınacak ve sözkonusu belgelere idari para cezası uygulanmayacaktır.

2.2.3- Afet durumunda aylık prim ve hizmet belgelerinin verilme süresi

Yangın, su baskını, yer kayması ve deprem gibi afete uğrayan işverenlerin, bu durumu kamu kurum ve kuruluşlarından alacakları yazı ile belgeleyerek afetin meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde, bu kişilerin prim ödeme aczine düştüklerinin Kurumca yapılacak inceleme neticesinde tespit edilmesi kaydıyla, afetin meydana geldiği tarihte verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri, afetin meydana geldiği ayı takip eden üç ay içinde Kuruma verildiği takdirde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilecektir.

Örnek 1- (A) Limited Şirketine ait işyerinin 17/10/2008 tarihinde yangın felaketine uğradığı varsayıldığında, 17/1/2009 tarihinin Cumartesine rastlaması nedeniyle 19/1/2009 Pazartesi gününe kadar işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne yangın felaketinden etkilendiğine dair kamu kurum ve kuruluşlarından alacağı belge ile müracaat etmesi üzerine, Kurumca yapılacak inceleme sonucunda, sözkonusu işverenin ödeme aczine düşmüş olduğunun tespiti halinde, afetin meydana geldiği tarihte Kuruma verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesi 2008/Eylül ayına ilişkin belge olacağından, 2008/Eylül ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi, 23/1/2009 tarihine kadar Kuruma verildiği takdirde yasal süresi içinde verilmiş sayılacaktır.

Örnek 2-1 nolu örnekteki yangın felaketinin 27/11/2008 tarihinde gerçekleşmiş olduğu varsayıldığında ise, felakete uğranılan ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin verilme süresi, yangın felaketine uğranılan tarihten önce (23/11/2008 tarihinde) sona ermiş olduğundan, 2008/Ekim ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin verilme süresi ertelenmeyecektir.

2.3- e-Sigorta uygulamasına başvurulması, sözleşmenin düzenlenmesi ve şifre zarfının teslimi;

2.3.1-Başvuru

Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Kuruma e-Sigorta kanalıyla gönderilebilmesi için,işverenlerin, aracıların ve sigortalıyı geçici olarak devralanların, her bir işyeri için ayrı ayrı olmak üzere, işveren ve yetki verilmesi talep edilen kullanıcı tarafından imzalanmış “e-Sigorta Hizmetleri İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Başvuru Formu”nun tüm bölümlerini eksiksiz ve gerçeğe uygun doldurarak, işveren ve yetki verilmesi talep edilen kullanıcı tarafından imzalanmış e-Sigorta Sözleşmesini de başvuru formuna ekleyerek, işyerlerinin işlem gördüğü Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerine başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

e-Sigorta başvurusunun, yetki verilmesi talep edilen kullanıcı tarafından yapılabilmesi için,düzenlenecek olan vekaletnamelerin, genel vekaletname olması veya işvereni adına, e-Sigorta başvurusunda bulunma, Kuruma e-Sigorta kanalıyla aylık prim ve hizmet belgesi gönderme,e-Sigorta sözleşmesi imzalama ve kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresini teslim alma yetkisinin verildiğine dair ya da işvereni temsil veya ilzama yetkili olunduğuna dair özel vekaletname düzenlenmiş olması icap etmektedir. Dolayısıyla, yukarıda belirtilen hususların yer almadığı özel vekaletnameler ile e-Sigorta başvurusunda bulunulması mümkün bulunmamaktadır.

a- İşverenin gerçek kişi olması durumunda başvuru

Kullanıcı kodu ve şifresi almak için yapılacak başvurular, gerçek kişi olan işverenlerce yapılabileceği gibi, gerçek kişi işverenlerin yetki verilmesini talep ettikleri kullanıcılar tarafından da yapılabilecektir.

Ancak bu durumda, yetki verilmesi talep edilen kullanıcı için düzenlenmiş vekaletnamenin aslının veya noter onaylı suretinin de e-Sigorta Sözleşmesi ile birlikte başvuru formunun ekinde ibraz edilmesi gerekmektedir. İşverence yetki verilmesi talep edilen kişinin, serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavir olması durumunda da yine aynı yol izlenecektir.

b- İşverenin tüzel kişi olması durumunda başvuru

İşverenin özel hukuk tüzel kişisi olması halinde, kullanıcı kodu ve şifresi almak için yapılacak başvurular, tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili bulunan kişilerce (yönetim kurulu başkanı, şirket müdürü, kooperatif, dernek, oda, vakıf başkanları vs.) veya bu kişilerin yönetim kurulu kararı, noterden onaylı vekaletname veya imza sirküleri ile yetki verilmesini talep ettikleri kişilerce de yapılabilecektir.

Bu durumda, başvuru formunda hem tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili bulunan kişinin işveren olarak imzası, hem de bu kişi tarafından yetkili kılınan kişinin imzası bulunacak olup, başvuru formuna imza sirkülerinin veya vekaletnamenin aslı ya da onaylı sureti eklenecektir.

c- İşverenin kamu kurum ve kuruluşu olması durumunda başvuru

İşverenin kamu kurum veya kuruluşu olması halinde, ilgili kurum ve kuruluş tarafından kullanıcı kodu ve şifresi verilmesi talep edilmiş olan kişiler başvuruda bulunabileceklerdir. Bu durumda, ilgili kamu kurum veya kuruluşu tarafından düzenlenmiş görevlendirme yazısı başvuru formuna eklenecektir.

d- Birden fazla işyeri dosyası ve aracısı olan işverenlerce yapılacak başvuru

İşverenlerin, aracıların ya da iş görme edimini yerine getirmek üzere sigortalısını geçici olarak devredenlerin aynı veya farklı ünitede birden fazla işyeri dosyasının olması durumunda, her bir işyeri dosyası için Kuruma ayrı ayrı başvuruda bulunacaklardır.

Aracısı olan işyerlerinde ise hem işveren, hem de aracıların her biri ayrı ayrı başvuruda bulunarak, ayrı ayrı kullanıcı kodu ve kullanıcısı şifresi alacaklardır.

Başvuru formları, evrak servisince evrak tarih ve numarası verildikten sonra, e-Sigorta Servisinde çalışan personel tarafından teslim alınacak, ardından gerekli kontrollerin yapılmasının ardından “Kurum Ünitesi” bölümü teslim alan personel tarafından kaşelenip imzalanacaktır.

2.3.2- Başvuru Formlarının kaydedilmesi ve klase edilmesi

e-Sigorta Servisinde görevli memur tarafından teslim alınıp imzalanan başvuru formları alfabetik olarak düzenlenmiş fihrist defterine (işyeri sicil no, işyeri unvanı, başvuru formu seri no ve başvuru tarihi bilgilerini ihtiva edecek şekilde) kaydedilerek, başvurunun alındığı tarih ve sıraya göre klase edilecektir.

2.3.3- e-Sigorta Sözleşmesinin düzenlenmesi ve şifre zarfının teslimi

Şifre zarfının tesliminden önce, seri numaralı ve oto kopili e-Sigorta Sözleşmesinin aslı ve diğer iki nüshasının Kurum ve işveren arasında imzalanması gerekmektedir.

e-Sigorta Sözleşmesini, Kurum adına e-Sigorta Servisinin bağlı olduğu Müdür Yardımcısı ile işveren ve işverenin noter onaylı vekaletname, imza sirküleri veya kamu kurum veya kuruluşlarında görevlendirme yazısı ile yetki verdiği kişi imzalayacaktır.

e-Sigorta Sözleşmesinin imzalanmasını müteakip, “İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Teslim Tutanağı” bir asıl, iki nüsha düzenlenerek imzalanacak ve e-Bildirge Servisi memuru tarafından “http://ssknet.ssk.intra/ebbasvuru” adresindeki uygulamanın aktivasyon sayfasından kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi zarfının üzerindeki “başvuru aktivasyon kodu” girilerek, aktivasyon işlemi gerçekleştirilecek ve “e-Sigorta Sözleşmesi” ve “İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Teslim Tutanağı”nın birer suretleri ile birlikte kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi zarfı işveren ve/veya yetkili kişiye teslim edilecektir. “e-Sigorta Sözleşmesi” ile “İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Teslim Tutanağının” birer nüshası, işyeri dosyasında muhafaza edilmek üzere ilgili Sigorta Primleri Servisine dahili evrak zimmet defteri ile teslim edilecek, “e-Sigorta Sözleşmesi” ile “İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Teslim Tutanağı”nın asılları ise “e-Sigorta Hizmetleri İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Başvuru Formu” ile birleştirilerek e-Sigorta Servisinde muhafaza edilecektir.

2.3.4- Şifrenin iptali;

e-Sigorta Sözleşmesinin 8’inci maddesinde sayılan sebeplerden herhangi birinin varlığı halinde, durum yazılı olarak ilgili Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne yazılı olarak bildirilecek ve e-Sigorta Servisinde görevli memur tarafından “http://sgknet.ssk.intra/ebbasvuru” adresindeki uygulamanın kullanıcı işlemleri menüsünden işverene ve/veya yetkili kişiye verilen kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi, işveren ve/veya yetkili kişinin belge verme yükümlülüğünün yasal olarak sona erdiği tarih itibariyle iptal edilecek, ayrıca bu durum ve sözleşmenin fesh edildiği, işveren ve/veya yetkili kişiye iadeli taahhütlü bir yazı ile bildirilecektir.

2.3.5- Şifrenin çalınması, kaybolması, unutulması;

İşveren ve/veya yetkili kişi tarafından kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresinin; çalındığı, kaybolduğu veya unutulduğu gibi hususların yazılı olarak ilgili üniteye bildirilmesi halinde,e-Bildirge Servisinde görevli memur tarafından “http://sgknet.ssk.intra/ebbasvuru” adresindeki uygulamanın kullanıcı işlemleri menüsünden derhal kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi iptal edilecektir.

Bu durumda, işveren veya yetkili kişinin aynı işyeri için yeni kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi verilmesini yazılı olarak talep etmesi halinde, “http://ssknet.ssk.intra/ebbasvuru” adresindeki uygulamanın kullanıcı işlemleri menüsünden daha önce girişi yapılan başvuru bilgileri sistemden çağırılarak yeni kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi verilecektir.

2.4.1- Prim ödeme yükümlüleri

5510 sayılı Kanununda;

- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanlar için işverenleri,

- Hizmet akdi kapsamında çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutulular için Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumları,

- 5 inci maddenin (b) bendinde belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim görenler ile meslek liselerinde zorunlu staja tâbi tutulan öğrenciler için Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar, yüksek öğrenim sırasında zorunlu staja tâbi tutulan öğrenciler için öğrenim gördükleri Yüksek Öğretim Kurumu,

prim ödeme yükümlüsü olarak sayılmışlardır.

2.4.2- Primlerin ödenme süresi

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalıları çalıştıran işverenler, bir ay içinde çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını sigortalıların ücretlerinden keserek, kendi hissesine isabet eden prim tutarlarını da bu tutarlara ekleyerek en geç takip eden ay/dönemin sonuna kadar Kuruma ödeyeceklerdir.

Ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde ise, prim tutarları, en geç son günü izleyen ilk iş günü içinde Kuruma ödenecektir.

Örnek 1- Özel nitelikteki A Limited Şirketi, 2008/Kasım ayında çalıştırmış olduğu sigortalıların primlerini en geç 31/12/2008 tarihine kadar, 2008/Aralık ayında çalıştırmış olduğu sigortalıların primlerini ise 31/1/2009 tarihinin Cumartesine rastlaması nedeniyle 2/2/2009 Pazartesi günü ödeyecektir.

Örnek 2 - 5110 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran resmi nitelikteki (B) Kamu Kurumu, 15/11/2008 - 14/12/2008 döneminde çalıştırmış olduğu sigortalıların primlerini en geç 14/1/2009 Çarşamba günü, 15/12/2008 - 14/1/2009 döneminde çalıştırmış olduğu sigortalıların primlerini ise 14/2/2009 tarihinin Cumartesine rastlaması nedeniyle 16/2/2009 Pazartesi günü ödeyecektir.

Diğer taraftan, prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenmesi de mümkün bulunmaktadır. Bu durumda, katma değer vergisi iade hakkı sahibi olan işveren, kendisinin veya mal ya da hizmet satın aldığı/iştirak/ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilecektir.

Prim borçlarının katma değer vergisi iade alacığından mahsup edilmesi talebinde bulunan işverenlerin, cari aylara ilişkin prim borçlarını ödeme süresinin sona erdiği tarihten itibaren 15 gün içinde mahsup suretiyle ödemeleri halinde, bahse konu primler yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilecektir. Ancak prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu halde, yukarıda belirtilen süre içinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları, yasal ödeme süresinin sonundan borç ödeninceye kadar gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir.

a- Aylık prim ve hizmet belgesinde bulunması gerekli bilgiler

İşveren, örneği bu Tebliğekinde yer alan Aylık Prim ve Hizmet Belgesine (EK:2),

-İşyeri sicil numarasını,

-İşverenin adını,

-İşyerinin adresini,

-Bağlı olduğu saymanlığı,

-Belgenin ait olduğu yıl ve ayını, belgenin asıl, ek veya iptal nitelikte olduğunu gösterir mahiyetini, belgenin türünü, sayfa sayısını,

-Tüm sayfalara ait toplam sigortalı bilgilerini,

-Toplam prim tahakkuk bilgilerini,

-Ay içinde çalıştırılan sigortalıların; sosyal güvenlik sicil numaralarını, emeklilik sicil numaralarını, adını, soyadını, durum kodunu, ödemeye esas aylık bilgilerini, prime esas kazanç toplamını, prim ödeme gün sayılarını, tahakkuk eden prim tutarlarını, sigortalının ay içerisinde göreve başlama ve ayrılma tarihleri ile nedenlerini,

-İşveren veya işveren vekili ile birlikte tahakkuk ve tediye ile ilgili kamu görevlisinin adı, soyadı ve imzasını,

kaydetmeleri gerekmektedir.

a.1- İşyeri sicil numarası;

İşyeri tescil işlemini müteakip Kurumca işverene bildirilen işyeri sicil numarası, ilgili bölüme eksiksiz olarak yazılacaktır.

a.2- İşverenin adı, işyerinin adresi ve bağlı olduğu saymanlık;

İşverenin adı bölümüne kamu idaresinin açık adı ve varsa bağlı bulunduğu üst kuruluş adı ile birlikte eksiksiz olarak yazılacaktır. Adres bölümüne kamu idaresinin açık adresi eksiksiz olarak doldurulduktan sonra, kamu idaresinin bağlı bulunduğu saymanlık bölümüne, personel maaş ödemeleri saymanlıkça yapılan işverenlerin bağlı bulunduğu saymanlığın ismi tam olarak yazılacaktır. Tahakkuk ve tediye işlemleri kendi işyerlerince gerçekleştirilen (Döner sermaye işletmeleri, belediye, özel idare, K.İ.T’ler vb.)kamu idareleri bağlı olduğu saymanlık bölümüne kendi işyeri ismini yazacaklardır.

a.3- Belgenin ait olduğu yıl ve ay

Belgenin sonradan düzenlenip düzenlenmediğine bakılmaksızın hangi aya ve yıla ait prime esas kazançlar ve prim tutarlarına ilişkin ise,ay ve yıl bölümüne o ay ve yıl yazılacaktır.

a.4- Belgenin mahiyeti;

Belgenin asıl veya ek olup olmadığı belirtilecektir.

a.4.1- Asıl mahiyetteki aylık prim ve hizmet belgesi

Sigortalılara ait cari aya ilişkin prime esas kazanç ve prim tutarları ile ilgili bilgilerin, asıl mahiyetteki aylık prim ve hizmet belgesi ile gönderilmesi gerekmektedir.

a.4.2- Ek mahiyetteki aylık prim ve hizmet belgesi

Sigortalıların;

- Bakanlar Kurulu Kararı veya mahkeme kararına istinaden geriye yönelik olarak yapılan ödemelerin prime esas kazançlarına ait bildirimleri,

- Açığa alınarak prime esas kazançlarının yarısı üzerinden prim alınanların, görevlerine iade edilerek tam aylığa hak kazanmaları halinde prime esas kazancının kalan yarısı ile bu kazançlar üzerinden tahakkuk ettirilecek primleri,

- Görevine son verilenlerden, sonradan görevlerine iade edilerek tam aylığa hak kazanıp aylıklarının ödenmesi halinde geriye yönelik ödenen ücretlerinin prime esas kazançlarının tamamı üzerinden alınacak primleri,

- Cari aya ait aylık prim ve hizmet belgesi süresi içinde Kuruma gönderildikten sonra göreve başlayan sigortalıya ödenen kıst ücretlerinin prime esas kazancına ait primleri,

- Cari aya ait aylık prim ve hizmet belgesi süresi içinde Kuruma gönderildikten sonra prime esas kazançlarının eksik hesaplandığı tespit edilenlerin eksik hesaplanan prime esas kazanç tutarları üzerinden alınacak primleri,

için ek aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenecektir.

a.5- Belge türü

Aynı işyerinde farklı dönemlerde maaş ödemesi yapılan sigortalılar olması halinde,her bir maaş ödeme dönemi için ayrı ayrı Aylık Prim ve Hizmet Belgesi düzenlenerek,belge türüne;

-Ücret ödemeleri ayın 15’inde pesin olarak yapılan sigortalılar için “

-Ücret ödemeleri ayın1’inde peşin olarak yapılan sigortalılar için “

-Ücret ödemeleri ayın 15’inde çalıştıktan sonra yapılan sigortalılar için “

-Ücret ödemeleri ayın1’inde çalıştıktan sonra yapılan sigortalılar için “

kodları yazılacaktır.

Örnek: (A) işyerinde 4 ayrı ücret ödeme dönemine ait sigortalı çalıştırıldığı varsayıldığında Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde,

1) 15 Eylül - 14 Ekim dönemi maaşını 15 Eylül tarihinde peşin alan sigortalılar için belge türüne “01”kodu,

2)1 Eylül - 30 Eylül dönemi maaşını 1 Eylül tarihinde peşin alan sigortalılar için belge türüne “ kodu,

3)15 Eylül - 14 Ekim dönemi maaşını 15 Ekim tarihinde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için belge türüne “ kodu,

4)1 Eylül - 30 Eylül dönemi maaşını 1 Ekim tarihinde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için belge türüne “ kodu,

yazılarak her bir maaş dönemi için ayrı ayrı Aylık Prim ve Hizmet Belgesi düzenlenecektir.

a.6- Sigortalının adı soyadı

Sigortalının ad ve soyadı kısaltma yapmaksızın yazılır ve çift isimler birinci isimle ikinci isim arasında bir boşluk bırakılarak doldurulacaktır.4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 187 inci maddesinden yararlanarak kocasının soyadının önünde önceki soyadını da kullanan kadınların soyadları yazılırken birinci soyadı ile ikinci soyadı arasında bir boşluk bırakılarak doldurulacaktır.

a.7- Sosyal güvenlik sicil numarası

Sosyal güvenlik sicil numarası olarak Nüfus Müdürlüğünce verilen 11 sayısal karakterden oluşan T.C kimlik numarası yazılacaktır. Yabancı uyruklu kişiler için İçişleri Bakanlığınca verilen kimlik numarası yazılacaktır..

a.8- Emeklilik sicil numarası

Bu bölüme sigortalının ilk defa göreve başladığı tarihte Kurumca verilen 8 sayısal(örnek: 50151899 ) karakterli sicil numarası yazılacaktır.

a.9- Durum kodu

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesine göre açıktan vekil olarak atanan (vekil öğretmen, vekil imam, vekil memur vb.) sigortalılar için durum kodu bölümüne “V” kodu yazılacaktır.

Görevden uzaklaştırılan, görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan kanunları gereğince eksik aylığa müstahak bulunan sigortalı için “A” kodu yazılacaktır. İlk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlar için, 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi ile “vekalet veya ikinci görev karşılığında ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler prime esas kazancın hesabında dikkate alınmaz.” hükmü gereğince, vekalet ve ikinci görev aylığı alan sigortalılar için belgenin durum kodu bölümü boş bırakılacaktır.

5510 sayılı Kanunun ilgili maddeleri gereğince, genel sigortası primi alınmadan sadece malullük-yaşlılık ve ölüm sigortaları primi alınacak sigortalılar için durum koduna “M” kodu yazılacaktır.

Örnek-1: (A) İlköğretim okulunda boş kadroya 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun86 ncı maddesine göre açıktan vekil öğretmen olarak atanan bir sigortalı için Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin durum kodu bölümüne “V” kodu yazılacaktır.

Örnek-2: (B) İlköğretim Okulu Müdürlüğünde kadrolu bir öğretmenin müdür yardımcısı kadrosuna vekâlet etmesi halinde, açıktan vekil olarak atanmadığından Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin durum kodu bölümü boş bırakılarak herhangi bir kod yazılmayacaktır.

Örnek-3: (C) Kamu İdaresinde 13/10/2008 tarihinden itibaren açığa alınan ve 15/10/2008-14/11/2008 dönemi ücretleri 2/3 oranında ödenen bir sigortalı için Ekim 2008 ayı Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde durum kodu bölümüne “A” kodu yazılacaktır.

Örnek-4: Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başladıkları hâlde,aylıkları kesilmeden uzun vadeli sigorta kollarına tabi tutulup genel sağlık sigortası primi alınmayacak sigortalılar için Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde durum kodu bölümüne “M” kodu yazılacaktır.

a.10- Ödenen aylık bilgileri

Bu bölüme sigortalıların prime esas kazancının hesabında dikkate alınacak,gösterge aylığına ait derece ve kademe rakamları, ek gösterge aylığının hesabında dikkate alınacak ek gösterge rakamı, kıdem aylığının hesabında dikkate alınacak kıdem hizmet süresi ile prime esas kazancın hesabında dikkate alınacak tazminat ve ek ödeme tutarları yazılacaktır.

a.10.1- Derece, kademe, ek gösterge ve kıdem hizmet süresi

Bu bölüme sigortalının maaş ödenen derece, kademe, ek gösterge rakamları ile sigortalının kazanılmış hak aylığında değerlendirilen ve kıdem aylığı ödenmesine esas hizmet süresi yıl-ay-gün olarak yazılacaktır.

a.10.2- Tazminatlar ve ek ödemeler

- Açığa alınan veya görevden uzaklaştırılan sigortalılar açısından

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına giren sigortalılardan görevden uzaklaştırılan, görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan, kanunları gereğince eksik aylığa müstahak bulunanların prime esas kazançlarının yarısı; kanunlarına göre bu müddetler için sonradan görevlerine iade edilerek tam aylığa hak kazananların aylıklarının ödenmesi halinde, prime esas kazançlarının tamamı üzerinden prim alınacaktır. Prime esas kazançların yarısı üzerinden prim alınanların prim ödeme gün sayısı bu sürelerin yarısı olarak hesap edilecektir.

Buna göre, açığa alınan veya tutuklananların aylıkları 2/3 oranında ödenmesine karşın sigorta primleri tam prime esas kazancın yarısı üzerinden alınacaktır. Sonradan görevlerine iade edilerek tam aylığa hak kazanan ve kalan 1/3 maaşları iade edilenlerin ise tam prime esas kazancının kalan yarısı üzerinden sigorta primi alınacaktır.

Bu nedenle, sigortalıya açıkta kaldığı sürece 657 Sayılı Kanunun 141 inci maddesine istinaden 2/3 oranında aylık ödenmesine karşılık aylık prim ve hizmet belgesinin tazminatlar bölümüne, sigortalının Kanunun 80 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen prime esas kazançların hesabında dikkate alınacak ve mevzuata uygun olarak (açıkta değilmiş gibi)ödenmesi gereken tazminat ve ek ödeme tutarının yarısı yazılacaktır.

Örnek: 15 Ekim- 14 Kasım dönemi maaşını 15 Ekim tarihinde peşin alan bir sigortalının 15/Ekim/2008 tarihinde açığa alınması halinde, Ekim ayına ait aylık prim ve hizmet belgesinin Durum Kodu bölümüne “A” kodu, tazminatlar bölümüne ise sigortalının (açıkta değilmiş gibi) tazminat tutarının yarısı yazılacaktır.

a.11- Prime esas kazanç toplamı

Bu bölüme,sigortalıların Kanunun 80 inci maddesine göre tespit edilecek ve prime esas kazancın hesabında dikkate alınacak tüm unsurların toplam tutarı yazılacaktır.

a.12- Prim ödeme gün sayısı

Sigortalının hizmetlerine ilişkin prim ödeme gün sayısı bölümüne, sigortalının ay içinde ücret aldığı gün sayısı yazılacaktır.

a.12.1- Ay içinde tam çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayıları

İşyerinde ay içinde tam olarak çalıştırılan bir sigortalı için o ayın 28, 29, 30 veya 31 gün olmasının bir önemi bulunmadığından, tam çalışılan bir ayda sigortalının Kuruma bildirilecek olan prim ödeme gün sayısı 30 gün olarak yazılacaktır.

a.12.2- Ay içinde göreve başlayan sigortalıların prim ödeme gün sayıları

Ay içinde göreve başlayan sigortalılardan ayın ilk gününde göreve girenler hariç olmak üzere, ay içinde göreve başlayan ve tam ay çalışmayan sigortalıların prim ödeme gün sayısı, o ayda ücret ödenen gün sayısı ve ayın 28, 29, 30, 31 çektiği dikkate alınarak parmak hesabı yapılarak hesap edilecektir.

Örnek: Ücretlerin ayın 15’inde peşin ödendiği bir işyerinde 17/11/2008 tarihinde işe başlayan bir sigortalı için, 17/11/2008 - 14/12/2008 dönemine ilişkin olarak 28 günlük ücret ödendiğinden sözkonusu sigortalının prim ödeme gün sayısının 28 gün olarak yazılması gerekmektedir.

a.12.3- Ay içinde görevden ayrılan sigortalıların prim ödeme gün sayıları

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanların; ölüm veya emeklilik aylığı bağlanmasını gerektiren hallerde görev aylıklarının kesildiği tarihi,5434 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde belirtilen yaş hadleri ile sıhhi izin sürelerinin doldurulması halinde ise bu süre ve hadlerin doldurulduğu tarihleri takip eden aybaşından itibaren sigortalılığı sona ereceğinden, emeklilik ve ölüm nedeniyle görevleri sona erenlerin çalışmadığı günlere ait aylıkları borç çıkarılmadığından, prim ödeme gün sayısı 30 gün olarak belirlenecektir. Diğer hallerde ise görevden ayrılış tarihi itibari ile sigortalılığı sona ereceğinden sigortalıya ücret ödenen gün sayısı prim ödeme gün sayısı olarak belirlenecektir.

Örnek-1: 15 Eylül- 14 Ekim dönemi ücretini 15 Eylül tarihinde peşin alan bir sigortalının, 20/9/2008 tarihinde vefat etmesi halinde, görev aylıklarının kesildiği tarihi takip eden aybaşında sigortalılığı sona ereceğinden primleri tam hesaplanarak Eylül ayı aylık prim ve hizmet belgesine de prim ödeme gün sayısı 30 gün yazılacaktır.

Örnek-2:15 Ekim - 14 Kasım dönemi ücretini 15 Ekim tarihinde peşin alan bir sigortalının 20/10/2008 tarihinde istifa etmesi halinde o ayda ücret ödenen gün sayısı üzerinden hesaplanarak Ekim ayı prim ödeme gün sayısı 6 gün olarak belirlenecektir.

a.12.4- Görevden uzaklaştırılan, görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan, kanunları gereğince eksik aylığa müstahak bulunanların prime ödeme gün sayıları

Sigortalının açıkta olma hali devam ettiği sürece, prime esas kazançlarının yarısı üzerinden prim alınanların prim ödeme gün sayısı bu sürelerin yarısı olarak hesap edilir. Bu nedenle aylık prim ve hizmet belgesinde sigortalıların açık aylığı ödenen aya ait prim ödeme gün sayısı, açıkta kaldığı sürelerin yarısı olarak yazılacaktır.

Açıkta geçen sürelerden dolayı prim ödeme gün sayısının kesirli çıkması durumunda gün sayısı tama iblağ edilecektir.

a.13-Tahakkuk ettirilen prim tutarları

Sigortalının prime esas kazanç toplamı üzerinden, prim ödeme gün sayısı dikkate alınarak,malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi olarak; % 9 oranında sigortalı, %11 oranında işveren, genel sağlık sigortası primi olarak; % 5 sigortalı, %7,5 işveren hissesi tahakkuk ettirilerek belgenin ilgili bölümlerine para miktarı olarak yazılacaktır.

a.14-Ay içerisinde göreve başlama ve ayrılma tarihleri ile nedenleri

Belgenin ait olduğu ay içinde göreve başlayan veya ayrılan sigortalı bulunması halinde, göreve başlama ve görevden ayrılma tarihleri ay ve gün olarak yazılarak sebebi bölümüne ise belgenin açıklamalar bölümündeki kodlamalardan uygun olan iki haneli kod yazılacaktır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası hazırlanırken SSK, Bağ-Kur, T.C.Emekli Sandığı, Banka ve Ticaret Odası sandıkları tarafından verilen sağlık ve sosyal güvenlik haklarındaki farklılıklar kaldırılarak, tüm vatandaşlara eşit sağlık ve sosyal güvenlik hakkı tanınması amaçlanmıştı.

İlk hali ile 2,5 sene önce Mecliste kabul edilen bu kanun bir Veto, bir Anayasa Mahkemesi iptali, 3 defa düzeltme, 5 defa yürürlülük süresi uzatımı gördü ve yürürlüğe girmeden önce birçok maddesi birkaç defa değişti.

Değişti ama bence bazı maddeleri üzerindeki tartışma bitmeyecek. Özellikle Genel Sağlık Sigortasının bu şekli ile uygulanması çok zor. Aile içi gelir ve bildirge vermeyenler nasıl tespit edilecek? Bazı bölgelerimizde kaçak elektrik kullanımı engellenemez iken, aynı bölgelerde bu uygulama nasıl yapılacak? Vatandaş bu konuda nasıl bilgilendirilecek?  Düşünce güzel ama alt yapısı olmayan bu uygulamanın sıkıntısını hep birlikte çekeceğiz.

Kanunun tamamının bir yazı ile anlatımı ve anlaşılması bir hayli zor. Bu kanun ile ilgili son 2–3 gündür 16 tebliğ, 7 yönetmelik ve 1 Bakanlar Kurulu kararının da yayınlanmış olması olayın ne kadar alt detayı olduğunu göstermeye yetiyor. Ancak yine de tüm konuları tek bir yazı ile kısa kısa toparlamaya çalışacağım.

4a, 4b ve 4c;

Kurumların birleşmesi ile birlikte eski SSK’lılar 4a’lı, Eski Bağ-Kurlular 4b’li, Eski Emekli Sandığına tabi olan Memurlar ise 4c’li diye anılacaklar.

Herkese Tek Sosyal Güvenlik Numarası;

Herkese tek sosyal güvenlik numarası verilecek bu da tabii ki T.C. Kimlik numarası olacak. Hedef Gelecekte her türlü sağlık karnesinin kaldırılması, ancak, bilgi işlem alt yapısı kuruluncaya kadar mevcut uygulamalara devam edilecek. Bu uygulama tam olarak işlemeye başladığında Kurum Sağlık karnesi, sigorta kartı, vizite kâğıdı gibi uygulamaların tamamına son verecek ve bütün işlemler kişilerin TC kimlik numarasına göre yapılacak.

Kim Nereden Sigortalı Olacak;

Eskiden olduğu gibi genel hükümler korunuyor, çalışanlar 4a’lı, İşverenler, Limited şirket ortakları ve Anonim Şirket yönetim kurulu üyeleri 4b’li, Memurlar ise 4c’li olacak.            Buradaki önemli değişiklik Anonim şirketlerin kurucu ortakları 1 Ekimden sonra 4b’li olamayacaklar. Ancak eskiden 4b’li olmuş olan kurucu ortaklar istedikleri takdirde 1 Ekimden itibaren 6 ay içinde dilekçe vererek 4b’li olmaya devam edebilecekler. Talepte bulunmazlar ise 4b’lilikleri otomatik olarak bitecek.

Bir diğer önemli ve uygulanabilirliği olmayan değişiklikte evde ev işlerinde sürekli olarak çalışanların 4a kapsamında sigortalı olması durumu. Yani haftada 1 gün gelen temizlikçi için eve iş yeri bildirgesi verilecek, her ay APHB ve eksik gün bildirgesi verilecek.

Aynı anda 1 den fazla kurumdaki sigortalılıklar çakışırsa öncelik 4c de olacak. 4c yok ise 4a ve 4b den hangisi ilk önce başladı ise kesintiye uğrayana kadar o devam edecek. 4a-b-c ile 5.madde (Kısa Vadeli Sigorta Kolları) çakışırsa 4.madde uygulanacak.

Önceden özel sandıkları olan Avukatlar ve Noterler 1 Ekimden sonra 4b’li olacak. Bugüne kadar 5000 gün ile emekli olan bu grubun mensuplarından 1 Ekim sonrası ilk defa sigortaya girenler 9000 günde emekli olabilecekler.

İşverenler kendi işyerlerinde 4a’lı olamayacaklar. Önceden beri sigortası devam edenler sigortalıkları kesintiye uğramadığı sürece 4a’lı olmaya devam edebilecek.

İşverenler 1 den fazla şirkette ortak ise prim ödeme anlamında sadece 1 tanesi dikkate alınacak. Bu konuda yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararına göre de tehlike derecesi en yüksek olan iş yerinin iş kazaları meslek hastalıkları ile 4b’li olacaklar. Kanunun ilk şeklinde bu her şirket için ayrı ayrı sigorta primi kesilecek şeklindeydi ve çok tepki almıştı.

Sigortalıların Kuruma Bildirimi;

4a’lıların İşe girişlerinde 1 gün önce bildirim yapılması zorunluluğu devam ediyor. Ancak İnşaat, Balıkçılık ve Tarım işlerinde aynı gün işe giriş yapılabilecek.

4b’liler önceden işyeri açtıktan sonra 3 ay içersinde kendilerini kuruma bildiriyorlardı. Yeni kanun ile birlikte bu uygulamaya son verildi. Kendi mevzuatına göre kayıt ve tescili yapan ilgili kurum, kuruluş ve birlikler, vergi daireleri ve esnaf sicil memurlukları tarafından, AŞ’lerin yönetim kurulu üyeleri ile Limited şirketlere sonradan ortak olanlar ise Şirketlerce SGK ya 15 gün içinde bildirim yapılacak. Bildirimi yapmayanlara ise 5510 sayılı kanunun 102.maddesine göre İdari Para cezası uygulanacak.

4c’liler için önceden bildirim yapılmıyordu. Ancak 1 Ekimden sonra Kamu Kurumları İşyeri bildirgesi, İşe giriş bildirgesi ve APHB bildirimleri düzenlemek zorunda kalacaklar.

Sevindirici bir haber; İlk işe girişler İnternet üzerinden gönderilebilecek. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini internet üzerinden göndermek zorunda olanlar tekrar işe giriş bildirgelerini 1 Kasım 2008 tarihinden itibaren, ilk işe giriş bildirgelerini ise 1 Aralık 2008 tarihinden itibaren İnternetten E-Bildirge yolu ile göndermek zorunda.

Üzücü bir haber ise yeni bir bildirim daha çıktı. Sigortalı işten ayrılış bildirgesi 10 gün içinde e-bildirge ile kuruma verilecek. 3 ayrı kuruma her işe giriş ve çıkışta deli dumrul gibi verilen bildirimlerin azalması beklenirken bir sürpriz ile ilave bir bildirim daha çıktı. 4b’lilerin sigortalıklarının bitmesi gereken durumların da İşe girişlerini veren kurumlar ve kendileri tarafından yine 10 gün içinde çıkış bildirgelerinin kuruma verilmesi gerekiyor.

Çalışanlar 1 ay içersinde işe başladıklarını kuruma bildirmeleri gerekiyor, Ancak eskiden de olduğu gibi bildirimde bulunmazlar ise herhangi bir yaptırımı yok.

Bildirgeler;

Aylık Prim ve Hizmet Belgeleri (APHB) Ekim ayı bildirgesinden başlayarak izleyen ayın 23 ünde verilecek.

İlk işyeri bildirgeleri aynı gün verilmeye devam edecek. İlk işyerine ait sigortalıların bildirimleri ise önceden olduğu gibi 30 gün içinde verilebilecek. Ancak, orada tereddüt oluşturan ve sıkıntı yaratan işyeri bildirgesindeki işçi sayısına bağlı kalınması kuralı değiştirildi. 1 ay içersinde alınan bütün işçiler 30 gün içinde bildirilebilecek.

İşyeri il değiştirdiğinde ve devir olduğunda 10 gün içersinde işyeri bildirgesi verilecek.

İşyeri aynı il sınırları içersinde nakledilmişse 10 gün içinde sadece nakil dilekçesi verilmesi yeterli olacak.

İşverenin ölümünde 3 ay içersinde, Nevi değişikliğinde ve Adi ortaklıklarda yeni ortak alımında 10 gün içinde işyeri bildirgesi verilecek. Afet durumunda prim belgelerinin verilme süresi 3 ay kadar uzayacak.

İşletme adı değiştiğinde bildirge verilmesine gerek yok, dilekçe ve ticaret sicil gazetesi ile kuruma bilgi verilmesi yeterli olacak.

İnşaat ve İhale konusu işyerleri hariç olmak üzere 2 yıl sigortalı çalıştırmayan işyerleri kanun kapsamından çıkartılacak. APHB verilmeyeceği 15 gün içinde kuruma bildirilecek.

Yasal Süresi içinde verilen prim belgesi türünde hata yapılmışsa (örnek SGDP bildirgesi verileceğine normal bildirge verilmişse) verilen ek veya asıl APHB için ceza uygulanmayacak.

Eksik Gün Bildirgesi olan Ek-8'in adı Ek-10 oldu. Süresinde verilmeyen Ek-10' ceza uygulanmayacak. Ancak, daha sonra kurumun istemesi halinde verilen eksik gün bildirimlerinde geriye doğru düzenlenebilir belgeler kurum tarafından kabul edilmeyecek.

4a’lıların Prim Oranları;

Prim oranlarının toplamında çok büyük değişiklikler olmamıştır.

Malullük, yaşlılık ölüm sigorta primi oranı%20, bunun %9 u işçi %11 i işveren. GSS %5 işçi + %7,5 işveren = %12,5 dur.

Kısa vadeli sigorta kolları primi oranı %1 ile %6,5 arasında değişmektedir. Tamamı işveren tarafından ödenir. Bu eski kanuna göre %1,5 ile %7 arasında değişiyordu. Bütün işyerlerinin iş kazaları ve meslek hastalıkları primi otomatik olarak 0,5 puan azalacak.

Toplam Prim %20 + % 12,5 + (%1 - %6,5)= %33,5 ile %39 arasında değişecek.

Prime esas kazançların (PEK) üst sınır aşılması nedeniyle prime tabi tutulamaması halinde artan kısım 2 ayı geçmemek üzere gelecek aylarda prime tabi tutulacak.

Bireysel Emeklilik Sigortası şimdi değer kazandı. İşverenler tarafından Özel sağlık ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ücretlerden asgari ücretin %30 una kadar olan kısmı Sigorta primine tabi tutulmayacak.

4b’lilerin Prim Oranları;

4b’liler için basamak kavramı kalmadı. 4b’liler kesinti yapacakları ücretleri Prime Esas Kazancın (PEK) alt ve üst sınır arasından istedikleri gibi belirleyebilecek. Ancak, İşverenlerin prime esas kazançları yanlarında çalıştırdıkları en yüksek ücretli işçiden az olamayacak.

4b’lilerin sigorta primleri önceden ilgili basamak üzerinden %40’dı. Yeni durumda %32,5+(%1-%6,5) yani %33,5 ile %39 arasında olacak.

Rakamsal olarak olaya bakarsak, 12.basamak 750 YTL civarında olduğundan az ödemek isteyen kişi 12.basamakta kalarak 300 YTL civarında öderken, yeni uygulamada asgari ücret üzerinden 214,00 YTL civarında bir ödeme yapabilecek. Ancak bu kişinin PEK üst sınırından bildirdiği bir işçisi var ise 4.151,70 YTL üzerinden tehlike derecesi en düşük olsa bile ödeyeceği aylık prim 1.391,00 YTL olacak.

İşverenler her halükarda 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren sigortalı olmaları gerekecek. 4b’li olmaları gerektiği halde daha önce kapsama alınmamış olanlar durumlarını ispat edici belgeler ile başvurduklarında 4 Ekim 2000 ile 1 Ekim 2008 tarihleri arası çalışmalarını 6 ay içersinde başvurup borçlanarak 6 ay içersinde ödeyip, sigorta gün sayılarına ekletebilecekler.

Aksi takdirde daha önce tespit edilmemiş olanlara bir nevi kısmi af gelmiş olacak.

Çalışan Emeklilerde Prim Oranları;

Hizmet akdi ile çalışan emekliler için işveren %30 SGDP primi ödemekteydi. Bu oran bundan sonra %30+(%1-%6,5) yani %31 ile %36,5 arasında olacak.

Bağ-Kurdan Emekli olup 4b’li konumundaki emekliler 02.08.2003 tarihinden itibaren, Şirket ortakları konumundaki emekliler için ise 01.02.2004 tarihinden itibaren aylıklarından %10 SGDP primi kesiliyordu. %10 olarak uygulanan kesinti 2008 sonuna kadar %12, 2009 da %13, 2010 da %14 ve 2011 ve ilerleyen yıllarda %15 olarak uygulanmaya devam edecek.

SSK ve Emekli Sandığından emekli olup da 4b’li konumundaki emekliler için ise 12.basamağın %10 u kadar (yaklaşık 75 YTL) bir prim ödeniyordu. 1 Ekimden sonra bu uygulamaya da son veriliyor. Bu kişilerden de aynı Bağ-Kur Emeklilerinden olduğu gibi aylıklarından %12 den başlayıp %15 e kadar yükselecek oranda prim kesintisi yapılacak.

1 Ekim 2008 den sonra ilk defa Sigortalı olarak çalışmaya başlayanların emekli olduklarında çalışmaları ise ancak emekli maaşlarını kestirerek mümkün olabilecek.

Diğer Çalışanlarda Prim Oranları;

Zorunlu Staja tabi tutulan Meslek Lisesi ve Üniversite öğrencilerinin prim tutarı PEK in alt sınırının %1 i kadar olacak ve Milli Eğitim Bakanlığı veya İlgili Üniversite tarafından ödenecek. Üniversite stajyerleri ile ilgili bu uygulama ilk defa yürürlüğe girecek.

İş Kur kursiyerlerinin primleri PEK in alt sınırının %1 i kadar olacak ve İş kur tarafından ödenecek.

3308 sayılı kanuna göre çıraklar ve mesleki eğitim kanuna göre öğrencilerin prim tutarı PEK in alt sınırının %50 sinin %1 i kadar olacak ve Milli eğitim Bakanlığı veya eğitim gördükleri okullarca ödenecek. Önceden olduğu gibi bu ödenen primler sadece iş kazaları meslek hastalıkları primi olduğu için bu süreler emekliliklerine etki etmeyecek.

İsteğe Bağlı Sigortalıların Durumu;

İsteğe bağlı sigortalıların tamamı 1 Ekimden sonra 4b kapsamında olacaklar. İsteğe bağlı SSK diye bir şey kalmayacak.

Bu sebeple de Emeklilik ile ilgili sıkıntı yaşayabilecekler. Şöyle ki, şu an sigortalı olup da bu kanun yürürlüğe girdikten sonra emekli olacak olanlar, son 7 yıl içinde hangi kuruma en çok prim ödenmiş ise o kurumdan emekli olacaklar. Dolayısı ile emekliliklerine 3,5 yıldan çok kalmış olan isteğe bağlı SSK’lılar bu tarihten itibaren 4b’li olacakları için 4b şartlarına göre emekli olabilecekler. Bu da prim ödeme gün sayılarının artması anlamına geliyor.

İsteğe bağlı sigortalı olmak için 3 yıl prim ödenmiş olması şartı kaldırıldı. 18 yaşını doldurmuş olmak, sigortalı ve emekli olmamak yeterli olacak.

Bugüne kadar %25 olarak ödenen isteğe bağlı sigorta primi, 1 Ekimden sonra %20+%12 olmak üzere toplam %32 ye çıkıyor. En az ödenebilecek isteğe bağlı prim tutarı 159,68 YTL den 204,38 YTL ye çıkacak. Ancak %12 GSS ödenmesi sebebi ile İsteğe bağlılarda artık Sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek.

İsteğe bağlı 4b’liler tarafından 12 ay içinde ödenmeyen primlere ilişkin süreler hizmet kaydından silinecek ve sonradan bu süreler tekrar borçlanılamayacak.

Askerlik Borçlanması;

Askerlik borçlanması önceki uygulamada asgari ücretin %20'si üzerinden hesaplanıyordu ve 6 ay içinde ödenebiliyordu. 1 Ekim 2008 tarihinden sonra yapılan başvurularda asgari ücretin %32'si oranında hesaplanacak ve 1 ay içersinde ödenecek.

Başka bir anlatım ile 18 ay askerlik yapmış olan bir kişi 26 Eylül 2008 tarihinde askerlik borçlanmasına başvurdu ise 26 Mart 2009'a kadar 2.299,32 YTL ödemesi yeterli idi. Ancak 3 Ekim 2008'de askerlik borçlanmasına başvuran kişinin 3 Kasım 2008'e kadar 3.678,84 YTL ödemesi gerekecek.

Doğum Borçlanması;

Sigortalıların Borçlanmaları ile ilgili önemli bir değişiklikte 4a’lı Kadın sigortalıların doğumdan sonraki süreleri ile ilgili. Doğum yaptıktan sonra 2 yıl çalışmayan kadın sigortalılar,  bu iki yıllık çalışmadıkları süreleri daha sonra borçlanabilecekler. En fazla 2 doğuma kadar geçerli olacak olan bu borçlanma uygulamasında, çocuğun yaşamış olması şartı var.

Kanunda bu konu herkes tarafından çok daha geniş bir uygulama alanı olacak gibi algılanmıştı. Ancak 28 Eylül 2008 tarihinde yayınlanan Hizmet Borçlanma İşlemleri tebliğine göre kapsam daraltıldı. Bir bakıma kanunun verdiği hak tebliğ ile geri alındı. Kadın sigortalılar ilk işe giriş tarihlerinden önce yapmış oldukları doğumları borçlanamayacaklar. Sadece bir hizmet akdine istinaden çalıştıkları anda doğum yaptıktan sonra maksimum iki yıl kadar çalışmadılarsa bu süreleri borçlanabilecekler.

Cenaze Yardımı;

Önceden her kurumda farklı idi. Şimdi ise hepsinde aynı olup, emekli iken ölen veya 360 gün malullük yaşlılık ve ölüm sigortası ödeyip de ölen sigortalının hak sahiplerine SGK yönetim Kurulunca belirlenecek tarife üzerinden cenaze yardımı ödenecek.

Evlenme Yardımı;

Önceden her kurumda farklı idi. Şimdi ise hepsinde aynı olup, Evlenmeleri nedeni ile gelir ve aylıkları kesilmesi gereken kız çocuklarında aylık gelirinin 2 yıllık tutarı bir defa da ödenecek. Tekrar hak sahibi olması durumunda ise 2 yıl boyunca maaş bağlanmayacak.

Emzirme ödeneği;

Emzirme ödeneği verilmesi için 4a ve 4b’lilerde doğumdan önceki 1 yıl içinde 120 gün Kısa vadeli sigorta kolları primleri ödenmiş olması, 4b’liler için ilave olarak borcu bulunmaması gerekecek. Emzirme ödeneği 50 YTL den (asgari ücretin 1/3 ü) 203 YTL ye çıkarılıyor.

Aylık Bağlama Oranı;

Malullük yaşlılık ölüm sigortası ödenen her yıl için %2 oranında aylık bağlanacak. Bu oranın tamamı %90 ı geçemeyecek. Mevcut sigortalıların (30 Nisan 2008 den önce sigortaya girenlerin) hak kaybına uğramaması için 10 yıl tamamlanıncaya kadar %3 daha sonra %2 olacak. Önceden beri sigortalılığı devam edenlerin bir kısmı eski hesaplamaya göre bir kısmı yeni hesaplamaya göre yapılacak.

Önceden Yaşlılık aylığı uygulaması için, ilk 10 yıl %3,5 sonraki 15 yıl için %2, sonraki yıllar için %1,5 gibi bir hesaplama ile maaş bağlanırken, 30 Nisan 2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar için bu oran her çalışılan yıl için %2 olacak.

Yaşlılık (Emeklilik şartları);

4a’lılar için 08.09.1999 da geçiş hükümleri uygulanmıştı. Bu tarihten önce ilk defa sigortaya girenler için 5000 gün prim, kadın ise 20 erkek ise 25 yıl sigortalılık süresi gerekiyordu. 08.09.1999 tarihinden sonra 7000 gün prim, 25 yıl ve kadın ise 58 erkek ise 60 yaşı doldurmaları gerekiyordu.

30 Nisan 2008 tarihinden sonra sigortaya girenlerde ise prim ödeme gün sayısı her yıl 100 er gün artırılmak sureti 2027 yılında 9000 güne, yaş haddi ise 2036 yılından itibaren kademeli olarak artırılarak 2048 yılında 65 yaşa çıkacak. 4b’lilerin ise ilk defa sigortaya girdikleri tarihten itibaren 9000 gün prim ödemeleri gerekecek.

Sağlıktan Yararlanma Şartları;

Sağlık Hizmetlerinden yararlanabilmek için, SSK’lı olanlar kendisi için 90 gün, Bakmakla yükümlü oldukları kişiler için 120 gün, Bağ-kurlular ise ilk defa sigortalı oldularsa 8 ay, tekrar sigortalı olduklarında ise 4 ay prim ödedikten sonra ve hiç borçları yoksa sağlıktan yararlanabiliyorlardı. Bu sürelerin tamamı 30 güne düşürüldü.

İşe yeni başlayanlar için iyi olan bu uygulama işten ayrılanlar için ise iyi değil çünkü işten ayrılan işçi en fazla 10 gün daha sağlık hizmetinden yararlanabilecek. Son bir yıl içinde 90 gün primi varsa işten ayrıldıktan sonra 90 gün daha sağlıktan yararlanabilecek. Eskiden kendisi için işten ayrıldıktan sonra 9 ay, eş ve çocukları için işten ayrıldıktan sonra 8 ay sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyordu.

Bağ-Kurlular borçları varsa sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlardı. 5510 sonrası ise 60 gün prim borcu olsa dahi yararlanabilecekler. Daha fazla borcu olanlar yine sağlık hizmetlerinden yararlanamayacaklar.

Katılım Payları;

Ayakta tedavilerde ve diş hekimi tedavilerinde 2 YTL katılım payı ödenecek. Ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçlerindeki ve İlaçlarla ilgili katılım payı emeklilerde %10 sigortalılarda %20 olarak uygulanacak. Araç ve gereçlerde her bir katılım payı bedeli asgari ücretin %75 ini geçemeyecek.

Finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri, yol, gündelik ve refakatçi giderlerinden yararlanma usul ve esasları 29 Eylül 2008 tarihinde yayınlanan Sağlık Uygulama Tebliği ile çok detaylı bir şekilde açıklandı.

Malullük;

Önceki mevzuata göre bir kişinin malul sayılması için gerekli oran 2/3=%66 idi. 5510 a göre İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda çalışma gücünün %60’ını kaybeden malul sayılacak.

Malullük sigortasından yararlanma şartları 5 yıldan beri sigortalı olmak ve 1800 gün prim ödemiş olmaktı. Bu kanunla 10 yıldan beri sigortalı olmak ve 1800 gün prim ödenmesi şartı aranacak. Başkasının bakımına muhtaç olarak malul olanlardan ise yıl şartı aranmayacak 1800 gün prim ödenmesi yeterli olacaktır.

Malul sigortalılar 9000 günden az sigortalı olmaları halinde emeklilik maaş hesaplamaları 9000 gün üzerinden yapılacak ve maaşı da ortalama ödediği primin %50 sinden az olamayacak. Başkasının bakımına muhtaç ise buna %10 daha ilave edilecek.

Geçici iş göremezlik;

Son 1 yıl içersinde 120 günden 90 güne düşürüldü. 90 gün prim ödenmiş olması koşulu ile 3.günden başlayarak ödenecek. Kurumun ödemediği 2 günlük rapor ücretlerini eskiden olduğu gibi yine işverenin ödeme zorunluluğu yok. Analık halinde yine son 1 yıl içersinde 90 gün prim ödenmişse doğumdan önce 8 doğumdan sonraki 8 haftalık ücret ödenecek.

Eski uygulamaya göre Bağ-Kur’lulara istirahat parası verilmemekteydi. 4b’lilere de borcu olmaması şartı ile geçici iş göremezlik ödeneği getirildi. Doğumdan önceki 1 yıl içinde 90 gün prim ödenmiş olması şartı ile doğumdaki süreler veya iş kazaları meslek hastalığı bakımından da hiç borcu olmaması kaydı ile geçici iş göremezlik ödeneği verilecek.

Geçici iş göremezlik tutarı son 1 yıldaki gelirine göre; yatarak tedavilerde günlük kazancın yarısı ayakta tedavilerde 3 de 2 si olacak.

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinden birkaçı birleşirse geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilecek.

İstirahat raporları İşyeri hekimlerince en fazla 2 gün, ayaktan tedavilerde ve tek hekim raporu ile en fazla 1 defa 10 gün, 10 günden fazla raporlar ise Sağlık kurullarınca verilecek.

Sürekli İş göremezlik ödeneği;

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %10 unu kaybetmiş olan kişiye verilecek. (%100 ünü kaybetmiş olması sürekli tam iş göremezlik durumunu, %10 ile %99,99 unu kaybetmesi sürekli kısmi iş göremezlik durumunu ifade eder)

Sürekli iş göremezlik ödeneği tam iş göremezlik durumunda %70 oranında bağlanacak. Sürekli kısmi iş göremezlik durumunda ise meslekte kazanma gücünü kaybetmesi oranın %70 ile çarpılması sonucu çıkan oranda sürekli iş göremezlik maaşı bağlanacak. Örneğin, %20 sürekli kısmi iş göremezlik durumu olan bir kişiye %70 x %20 =%14 gelir bağlanacak.

Ölüm Geliri Bağlanması;

Önceden her kurumda farklı idi. Şimdi, En az 1800 gün Malullük Yaşlılık ve Ölüm sigortası ödemiş veya 4a’lı olup da 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün prim ödemiş olanların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak.

1 Ekim 2008 tarihinden sonra yapılan hizmet borçlanmaları ise bu hesaplamada dikkate alınmayacak.

Ölen kişinin hak sahiplerine 1 kişi ise bağlanacak maaş %80 inden 2 kişi ise %90 dan az olamayacak. Anne ve babasını kasten öldürene ise aylık ödenmeyecek.

Aylıkların Birleşmesi;

Eşi vefat eden kişi eşinin ve kendisinin aylıklarını birlikte alabilecek. Ana ve babasından ayrı ayrı maaş alan çocuk veya çocuklarından ayrı ayrı maaş alan anne ve baba çok olanın tamamı az olanın yarısını alabilecek. Hem malul hem yaşlılık aylığı almaya hak kazanan yalnızca yüksek olanı alabilecek. Hem babasından hem eşinden aylık alanlar için ise hangisini almak isterse o bağlanacak.

Anlaşmalı Boşanmaya Ceza Geliyor;

Hem annesinden hem de babasından aylığa hak kazanan çocuğa aylıklardan yüksek olanın tamamı ve düşük olanında %50 si bağlanıyor. Bu sebeple birçok kişi eşlerinden hileli olarak boşanıyor. Boşandığı halde fiilen aynı evde yaşadığı tespit edilenlerin hem aylıkları kesilecek, hem ödenen tutarlar geri alınacak. Hem de Savcılıklar tarafından nitelikli dolandırıcılık suçundan dava açılarak hapis cezası istenecek.

İş Kazası ile ilgili bildirim süresi;

4a’lılar iş kazası geçirdiklerinde kazadan sonraki 3 iş günü içersinde kuruma bildirilecekler. İş kanunu açısından ise kaza 48 saat içinde ÇSGB’na bildirilmesine ilişkin uygulama devam ediyor. 4b’liler ise 1 ayı geçmemek şartı ile bildirim yapmasını engelleyici durum sona erdikten sonraki en geç 3 iş günü içersinde bildirimlerini yapacaklar.

Bankalarca Kuruma Bildirim;

Kurum ve Kuruluşlar ile Bankalar işlemlerini yaptıkları kişiler ile ilgili kimlik ve iş yeri adres bilgilerini alarak kuruma bildirimde bulunacaklar. Belirtilen yükümlülüğü yerine getirmeyen banka ve diğer kuruluşlara her bir işlem için asgari ücretin 10 da 1 i tutarında idari para cezası kesilecek.

Zamanaşımı;

İşverenler defter ve belgelerini SGK açısından 10 yıl saklamak zorundalar. Bu 2003 yılında 5 yıla düşürülmüştü. 2008 yılından itibaren kademeli olarak tekrar 10 yıla çıkıyor. Kamu idareleri ise bu aynı belgeleri 30 yıl saklamak zorundalar.

Zamanaşımında 10 yıl olan saklama süresi 2008 de 5 yıl, 2009 da 6, 2010 da 7, 2011 de 8, 2012 de 9, 2013 ve ilerleyen yıllarda 10 yıl olarak uygulanacak.

Genel Sağlık Sigortalısı ve Bakmakla yükümlü oldukları kişiler alacaklarını istemezler ise 2 yıl içinde, hakkı doğuran olay hakkında talepte bulunulmaz ise 5 yıl sonra zamanaşımına uğrayacak.

Kurum alacaklarında Rücu ve tazminat davalarında zaman aşımı süresi ise 10 yıldır.

İtibari Hizmet ve Fiili Hizmet Zammı ile ilgili değişikler;

2007 yılı mart ayında Anayasa mahkemesi kararı ile kapsam içine giren Kaynakçılar, boyacılar ve bazı tehlikeli işleri yapanlar kapsam dışına çıkarıldı. Fiili hizmet zammı uygulaması ise bazı iş kollarında uygulanmaya devam edilecek.

Basın ve gazetecilik kanuna göre çalışanlar, hava yolları uçuş personeli, lokomotif personeli, infaz koruma memurları, posta dağıtıcıları, TRT çalışanları, Devlet tiyatrosu sanatçıları, Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası şef ve üyeleri için uygulanmakta olan fiili hizmet zammı kaldırıldı.

Yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli çalışanlara 180 gün fiili hizmet zammı verilecek. TSK, Emniyet, Mit Mensupları, dalgıçlar, radyoaktif işlerde çalışanlar, asit üretimi yapılan yerlerde, kurşun izabe fırınlarında çalışanlara yılda 90 gün fiili hizmet zammı verilecek. Kurşun, Arsenik işleri, cam fabrikaları, çimento fabrikaları, termik santralleri, alüminyum fabrikaları, döküm fabrikaları ile itfaiye ve yangın söndürme işlerinde çalışanlara yılda 60 gün fiili hizmet zammı verilecek.

Fiili hizmet zamlarına göre 60 gün ekleneceklerde 1 puan, 90 gün ekleneceklerde 1,5 puan, 180 gün ekleneceklerde 3 puan işveren hissesi primlerine ilave edilecek.

Fiili hizmet zammından yararlanmak için bu işleri 10 yıl (3600 gün) yapmış olmak gerekiyor. Yeraltında çalışanlarda ise bu süre 5 yıl (1800 gün) olacak. Bu kişiler 3 yıl erken emekli olabilecekler. Yeraltında çalışanlarda 3 yıl sınırlaması yok.

İdari Para Cezaları;

İdari para cezaları ile ilgili bazı değişiklikler yapıldı. İşe Giriş Bildirgeleri Asgari Ücretin 1 katı, Kurum ve Mahkeme tespiti ile geriye dönük düzenletiliyorsa asgari ücretin 2 katı olarak uygulanacak.

Her türlü bildirim kendiliğinden verilirse cezalar 2/3 olarak uygulanacak. Bir de ihtilaf yaratılmadan 15 gün içersinde ödeme yapılırsa ilave %25 indirim yapılacak.

Sigortasız işçi çalıştırıldığı tespit edilirse işçi başına asgari ücretin 2 katı, 1 yıl içinde 2.defa aynı tespit yapılırsa asgari ücretin 5 katı ceza kesilecek.

15 gün içinde defter ibraz edilemez ise veya tasdiksiz deftere kayıt yapılması halinde bilânço usulüne göre defter tutanlara Asgari Ücretin 12 katı, 2. sınıf tüccarlara Asgari Ücretin 6 katı tutarında ceza ödenecek.

Teftişler esnasında müfettişlere yardımcı olmayan ve zorluk çıkaranlara asgari ücretin 5 katı, darp ve tehdit varsa asgari ücretin 10 katı İdari Para Cezası tahakkuk ettirilecek.

Diğer Hususlar;

Ücretlerin ve diğer ödemelerin makbuz mukabilinde veya banka aracılığı ile yapılması hâlinde ücret tediye bordrosunda imza şartı aranmaz. Ancak iş kanuna göre yapılan hesaplamanın işçiye gösterilmesi gerekiyor. Bunun içinde 1 kopyası işçiye verilmek zorunda.

Ücretleri bankadan ödeme zorunluluğu 08.05.2008 tarihinde kanunlaştı. Ancak konu ile ilgili yönetmelik çıkmadığı için zorunluluk henüz başlamadı.

Denetim ve Kontrollerde işverenler bilgisayarda tuttukları bilgileri de istenmesi halinde manyetik ortamda vermek zorunda olacaklar.

Yasal süresi içinde ödenmeyen primler için 1 yıl içinde icra yoluna başvurmayan personele kovuşturma yapılacak.

Eskiden olduğu gibi ilk tescil tarihinden sonra yapılacak yaş tashihi kurumca dikkate alınmayacak.

Çiftçiler, Tarımsal faaliyette bulunanlar Asgari ücretin yarısı üzerinden prim ödeyerek (102 YTL) sigortalı olabilecekler. 15 gün üzerinden ödenebilen primler her yıl 1 gün artırılarak 15 yıl sonra 30 güne çıkarılacak.

Birden fazla işyerinde prim ödenen işçiler için gün sayısı 30 olarak dikkate alınmaya devam edilecek. Toplam ödenen tutar PEK’ in üst sınırını aşarsa aşan kısmın sigortalı için ödenen tutarı işçinin talebi halinde 1 ay içinde işçiye iade edilecek.

Genel Sağlık Sigortası;

Hemen hemen bütün TC vatandaşları Genel Sağlık Sigortalı (GSS li) sayılacaklar. 1 yıl ve daha fazla süre ile ülkemizde yaşayan yabancı ülke vatandaşları da GSS li olacak.

4a-4b-4c’liler ve isteğe bağlı sigortalılar direk GSS li olacak.

Aile içindeki kişi başı geliri Asgari ücretin 1/3 ünden (212 YTL) az olanların GSS Primleri devlet tarafından karşılanacak. Ayrıca, Vatansız ve sığınmacılar, 65 yaş veya özürlü aylığı alanlar, şeref, vatani hizmet aylığı ve gazi aylığı alanlar, Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından bakılan çocuklar, köy korucuları, 18 yaşından küçük olanlar ile dünya olimpiyat şampiyonlarının da GSS Primleri de devlet tarafından karşılanacak.

4447 sayılı kanuna göre işsizlik sigortalısı alanların GSS primleri Türkiye İş Kurumu tarafından ödenecek.

Aile içi toplam gelirin kişi başına düşen payı asgari ücretin 1/3 ü ile Asgari ücret arasında gelir elde edenlerin ödeyecekleri primler PEK alt sınırı x %12’nin 1/3 ü kadar olacak. (25,55 YTL). Asgari ücret ile asgari ücretin 2 katı arasında geliri olanlar PEK alt sınırı x %12 (76,64 YTL), asgari ücretin 2 katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için PEK alt sınırı x 2 x %12 (153,28 YTL) prim ödemeleri gerekecek.

Zorunlu sigortalıkları bitenler Aile içi kişi başına düşen gelir Asgari ücretin 3 de 1 in den az değilse 10 gün içinde GSS li sayılacaklar. 1 ay içinde kuruma bildirim vermeyenler hakkında İPC uygulanacak.

Genel Sağlık Sigortasından, Sigortalı ve Emeklilerin, İsteğe bağlı Sigortalı olmayan ve emekli olmayan, Eşi, 20 yaşını doldurmamış ve orta öğretime devam eden çocukları, 25 yaşını doldurmamış yüksek öğrenimini tamamlamamış evli olmayan çocukları ve %60 özürlü olan çocukları yararlanır. Ayrıca geliri asgari ücretin netinden az olan Ana ve Babası da çocuklarının GSS’ sinden yararlanabilir.

Yeşil kart uygulamasına ise 2 yıl daha devam edilecek. Sonra bu kişilerde Genel Sağlık Sigortası kapsamında devlet tarafından sigortalanacak.

Sonuç;

Kurumu kurtarmak adına, ortalama insan ömrünün 66 yıl olduğu ülkemizde emeklilik yaşının kademeli olarak da olsa 65 yaşa çıkarılması çok vahim bir olaydır. Genel Sağlık Sigortası hakkında ise yazıma başlarken de söylediğim gibi düşüncede güzel ama uygulamada çok sıkıntı yaratacak bir konu olacağını düşünüyorum.

Yeni Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası dönemimiz hayırlı olsun derken, bundan sonra çıkacak kanunların uzun yıllar değişmemesini ve herkes tarafından kolay anlaşılır, kabul edilir ve kolay uygulanabilir olmasını diliyorum.

Kaynak;

—5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

—28 Ağustos 2008 tarihli Resmi Gazetede Yayınlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği

    ve Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliği

—27–28–29 Eylül 2008 tarihlerinde Resmi Gazetede 5510 sayılı kanun ile ilgili olarak

    Yayınlanan 16 Tebliğ, 7 Yönetmelik ve 1 Bakanlar Kurulu Kararı