Mavi Ay Ne Zaman

Mavi dolunay doğa olayını takip etmek isteyen kişiler ne zaman, saat kaçta gerçekleşeceğini araştırmayı sürdürüyorlar. Mavi ayın bu yıl gerçekleşeceği tarih geçtiğimiz günlerde netleşmişti. İşte detaylar…

MAVİ DOLUNAY NE ZAMAN ?

yılında mavi dolunay 22 Ağustos ’de saat ’de kova burcunun 29 derecesinde gerçekleşecek.

22 Ağustos Kova burcunda mavi dolunay! Etkileri ne olacak? Mine Ayman yorumladı

MAVİ AY NEDİR?

Dünya’da meydana gelen volkanik patlamalar ve orman yangınlarının sebep olduğu toz bulutlarının hareketi nedeniyle mavi ve tonlarında gözüken Dolunay, gökbilimciler tarafından Mavi Ay olarak tanımlanmıştır. Aslında Ay’ın rengi değişmemekte, ancak toz bulutları sebebiyle Ay mavi renkte görülmektedir.

Mavi Ay terim olarak yılında “Sky& Telescope” dergisi tarafından kullanılmıştır, ancak tanım tam olarak Mavi Ay’ı karşılamamıştır.

Mavi Ay, ilk kez yılında belirgin bir şekilde görüldü ve kayıtlara geçti. Öte yandan mavi rengine en yakın Mavi Dolunay, yılında görüntülendi.

Foto_by_M / iStock

Ay, Güneş’ten aldığı ışığa bağlı olarak hilal, dolunay ve yeni ay gibi değişik evreler gösterir. Ayrıca Ay, Dünya etrafında dönerken Dünya’ya yakınlık ve uzaklığına ya da tutulmalardaki durumlarına bağlı olarak farklı isimlendirilebilir. Peki "süper ay", "mikro ay" ne demek? "Mavi ay" gerçekten Ay’ın mavi renkte görünmesi mi demek? Başka hangi Ay isimleri var? Doç. Dr. Selçuk Topal, Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde bunları ve daha birçok merak edilen soruyu cevaplıyor.

Bilim Genç sesli yayınlarını SoundCloud, YouTube, Spotify, Google ve Apple podcast kanallarımız üzerinden dinleyebilir ve güncel içeriklerimizden anında haberdar olmak için kanallarımızı takip edebilirsiniz.

TÜBİTAK Bilim Genç · Süper Dolunay, Kanlı Ay, Mavi Ay… Dolunay’ın Farklı İsimleri Nereden Geliyor?

 Bu sesli yayını

Sesli Yayın Metni

Uzaya ve bilime meraklı dostlar merhaba. Ben Selçuk Topal. Bilim Genç Sesli yayınının bu bölümünde Dünya’nın doğal uydusu Ay hakkında, internette ve medyada çok sık duyduğumuz, ne yazık ki kafa karışıklığına neden olan isimlendirmelerden bahsedeceğim. Özellikle Ay’ın dolunay evresindeyken aldığı isim sayısını öğrenince şaşırabilirsiniz.

Bildiğiniz gibi Dünya’nın tek doğal uydusu olan Ay, bu özelliği nedeniyle insanlık tarihi boyunca birçok kültürü derinden etkilemiştir. O nedenle Ay’ın farklı evrelerde ve farklı renklerde görünmesine, farklı isimler verilmesi gayet anlaşılabilir bir durumdur. Ancak bu yayın sayesinde, bu isimlendirmelerle kastedilen şeyin aslında ne olduğunu anlamış olacağız.

Ay, Dünya’dan ortalama km uzaklıkta bulunur ve Dünya etrafındaki elips yörüngesini yaklaşık 27 günde tamamlar. Bu sırada Güneş’ten aldığı ışığa bağlı olarak değişik evreler gösterir: hilal, dolunay ve yeni ay gibi. Dolunay esnasında Güneş, Dünya ve Ay neredeyse aynı hizaya gelir ve Ay’ın bize bakan yüzü tamamen aydınlıktır. Tam hizalanma olduğunda ise bir tam Ay tutulması gerçekleşir. Bu esnada Ay, değişik renklerde görülebilir ve aldığı renge göre yanlış anlaşılmalara neden olabilen bazı isimler alır. Şimdi gelin, o isimlendirmelere bir göz atalım.

Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığı, birazdan bahsedeceğim isimlendirmelerde önemli bir rol oynadığı için öncelikle Ay’ın en uzak ve en yakın konumlarda aldığı isimleri açıklayalım: süper ay ve mikro ay.

Süper Ay, Süper Dolunay, Süper Yeni Ay Nedir?

Ay, Dünya’ya km’den daha fazla yaklaştığında yörüngesinde Dünya’ya en yakın konumlardan birinde bulunur. Bu esnada bir dolunay veya yeni ay gerçekleşirse Ay, süper ay adını alır. Yani Ay, Dünya’ya en yakın konumda olduğunda gerçekleşen dolunaya "süper dolunay", yeni aya ise "süper yeni ay" denir. Bildiğiniz gibi yeni ay; Güneş, Ay ve Dünya neredeyse aynı hizada olduğunda gerçekleşir. Bu esnada Ay’ın Dünya’ya bakan yüzü karanlıktır.

Mikro Ay Nedir?

Ay, Dünya’ya en uzak konumda iken gerçekleşen bir dolunay veya yeni ay mikro ay olarak isimlendirilir. Diğer yandan süper kelimesi ile işaret edilen şey Ay’ın Dünya’ya km’den daha yakın olmasıdır. Mikro kelimesi ise Ay’ın Dünya’ya en az km uzaklıkta olduğunu gösterir. Süper ay ve mikro ay tanımı için belirlenen bu uzaklık değerleri resmî değildir.

Ay’ın Dünya’ya en yakın konumundaki açısal çapı ile en uzak konumundaki açısal çapı arasında sadece birkaç yay dakikası fark vardır. Bu da Ay’ın en uzak ve en yakın konumda görünen açısal çapları arasında %11’lik bir değişime denk gelir.

1 Ağustos tarihinde Türkiye saatiyle akşam civarında süper dolunay gerçekleşecek. yılında ise 18 Eylül ve 17 Ekim tarihlerinde süper dolunay gerçekleşecek. Ay’ın bize bakan yüzü, yeni ay evresinde karanlık olacağı için normal şartlarda Ay’ı, yeni ay evresindeyken göremeyiz. Ancak 8 Nisan ’te gerçekleşecek süper yeni ay, aynı zamanda bir tam Güneş tutulmasına denk geleceği için o tarihte Ay’ı görebileceğiz. Güneş’in önünden geçen karanlık bir daire biçiminde olsa da ne yazık ki bu tutulma ülkemizden izlenemeyecek. Kuzey Amerika’nın güney ve doğu bölgelerinden gözlenebilecek.

Şimdi gelin, Ay’ın dolunay evresindeyken ona verilen önemli isimlerden bahsedelim.

Kanlı Ay Nedir?

"Kanlı ay" Tam Ay tutulması esnasında Ay’ın neden kızıl göründüğünü Güneş ve Ay Tutulmaları Nasıl Gerçekleşir? isimli sesli yayınımızda açıklamıştım. Ayrıca Ay’ın sadece tutulmalar esnasında değil, atmosferdeki toz, su buharı ve bulut miktarına göre, Ay doğarken veya batarken de kızıl görünebileceğinden bahsetmiştim. Kanlı ay tabiri, tam Ay tutulması esnasında kızıla dönen Ay için kullanılır ya da genel olarak söylersek Ay’ın kızıla dönmesine kanlı ay denir.

Süper Kanlı Ay Nedir?

"Süper kanlı ay" Ay’ın Dünya’ya en yakın olduğu zamanda gerçekleşen dolunaya, süper dolunay dendiğinden bahsetmiştim. Süper dolunayın olduğu bir anda tam Ay tutulması gerçekleşirse Ay, süper kanlı ay adını alır.

Sıradaki isimlendirme ise bir halk hikâyesine dayanmaktadır.

Kurt Ayı, Kar Ayı, Çiçek Ayı, Kunduz Ayı Nedir?

"Kurt ayı" Ocak ayında gerçekleşen bir dolunay esnasında kurtlar ulumaya başlayınca Ay bu adı almış. Yani kurt ayı ocak ayında gerçekleşen dolunaya verilen isimdir. Hatta bazı eski kültürlerde, belirli aylarda gerçekleşen dolunay için farklı isimlendirmeler kullanılmıştır. Şubat ayında gerçekleşen dolunay "kar ayı" adını alırken, mayıs ayında gerçekleşen dolunay "çiçek ayı" olarak isimlendirilmiştir. Kasım ayında gerçekleşen dolunaya ise "kunduz ayı" denir. Bunun nedeni ise kunduzların kışa hazırlık için kasım ayında daha aktif bir şekilde çalışıyor olmalarıymış. Bu isimlendirmeler ile mevsimler ve tabiat arasındaki ilişkiyi kolaylıkla fark etmiş olmalısınız.

Süper Kurt Ayı, Süper Kar Ayı, Süper Çiçek Ayı, Süper Kunduz Ayı Nedir?

"Süper kurt ayı" Süper dolunay ocak ayında gerçekleşirse buna süper kurt ayı denir. Benzer olarak, kar ayı, çiçek ayı ve kunduz ayı, Ay Dünya’ya en yakın konumdayken gerçekleşirse, bu isimlendirmelerin hepsi süper önekini alır.

Süper Kanlı Kurt Ayı Nedir?

"Süper kanlı kurt ayı" Süper kurt ayı bir tam Ay tutulmasına denk gelirse süper kanlı kurt ayı olur. 

Mavi Ay ve Süper Mavi Ay Nedir?

"Mavi ay" ve "süper mavi ay" Bir ayda toplamda bir dolunay olmasını beklersiniz. Eğer bir değil de iki adet dolunay olursa ikincisine mavi ay denir. Üç aydan oluşan bir sezonda veya mevsimde toplamda üç dolunay olmasını beklersiniz. Eğer dört dolunay olursa onun üçüncüsüne de mavi ay denir. Yani mavi ay denince Ay’ın mavi renkte olacağını düşünmeyin.

Süper Mavi Ay Nedir?

"Süper mavi ay" Eğer Ay, Dünya’ya nispeten daha yakın bir konumda iken bir dolunay gerçekleşir ve o dolunay da o ay içindeki ikinci dolunay ise veya dört dolunayın olacağı bir sezondaki üçüncü dolunay ise süper mavi ay gerçekleşir. 

Süper Kanlı Mavi Ay Nedir?

"Süper kanlı mavi ay" Eğer süper mavi ay, tam Ay tutulmasına denk gelirse süper kanlı mavi ay olur. Gördüğünüz gibi Ay, dolunay evresindeyken birçok isim alır. Hatta antik kültürlerde az önce verdiğim birkaç örneğe benzer olarak yılın her ayında Ay’a farklı bir isim verilmiştir. Ancak Ay’ın bir kavuşum dönemi boyunca sahip olduğu evreler dışında dolunay evresine verilen bu isimlendirmelerin hiçbiri resmî değildir. Elbette bazı isimlendirmeler çok karmaşık gelebilir ancak burada bazı anahtar kelimeler var. Örneğin süper kelimesi, Ay’ın yörüngesinde Dünya’ya en yakın konumlardan birinde olduğunu gösterir. Kanlı kelimesi ise Ay’ın kızıl görünmesidir.

Bilim genç sesli yayınlarının bir bölümünün daha sonuna geldik. Bu bölümde doğal uydumuz Ay’ın dolunay evresindeki konumuna göre aldığı değişik isimlendirmelerden bahsettik ve bu konuya detaylı bir açıklama getirmiş olduk.

Bilim Genç sesli yayınlarının bir sonraki bölümünde etrafımızı saran evreni keşfetmeye devam edeceğiz. Şimdilik hoşça kalın.

Kaynaklar

'nin her ay&#; kendi sürprizlerini beraberinde getirdi. Ekim ay&#;nda iki dolunay gerçekle&#;iyor. &#;lk dolunay Ekim'de ya&#;and&#;. Bu ay, Mavi Ay olarak adland&#;r&#;lacak ikinci bir dolunaya &#;ahit olaca&#;&#;z.

AA muhabirine aç&#;klama yapan &#;stanbul Üniversitesi (&#;Ü) Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Ö&#;retim Üyesi Doç. Dr. Hasan Eseno&#;lu, "Cumartesi gecesi görülecek Mavi Dolunay, 76 y&#;l sonra ilk defa dünyan&#;n her yerinden görüntülenecek. Bu çok nadir görülen olay, bu bak&#;mdan önemlidir." dedi.

MAV&#; AY NED&#;R?

Mavi ay, ayn&#; ay içinde iki dolunay&#;n meydana geldi&#;i zamand&#;r, ikinci dolunaya mavi ay denir. Her y&#;l 12 adet dolunay meydana gelirken, y&#;l&#;nda 13 dolunay gerçekle&#;ecek. Y&#;l&#;n 13'üncü dolunay&#; Mavi Ay olarak de&#;erlendiriliyor. Bir sonraki Mavi Ay ise 31 A&#;ustos 'te gerçekle&#;ecek.

Dünya'da meydana gelen volkanik patlama ve orman yang&#;nlar&#;n&#;n neden oldu&#;u toz bulutlar&#;n&#;n hareketi s&#;ras&#;nda dolunay bir süreli&#;ine mavi tonlarda görünüyor. Gökbilimciler asl&#;nda Ay'&#;n renginin de&#;i&#;medi&#;ini, toz bulutlar&#; sebebiyle öyle göründü&#;ünü söylüyor.

MAV&#; AY NE ZAMAN, SAAT KAÇTA?

Bu ak&#;am gökyüzünde gerçekle&#;ecek olan ve 'mavi ay' olarak adland&#;r&#;lan ay&#;n do&#;u&#;u 28'de ba&#;layacak.

MAV&#; AY &#;ZLENEB&#;LECEK M&#;?

Hava ko&#;ullar&#;n&#;n uygun ve bulutsuz oldu&#;u durumlarda Mavi Ay ç&#;plak gözle görülebiliyor. Bölgenizdeki kötü hava veya bulut örtüsü nedeniyle göremiyorsan&#;z en iyi yol teleskop kullanmak.