Viski Öksürüğe Iyi Gelirmi

Soğuk algınlığına karşı önerilen tedavi yöntemlerinin birçoğu aslında bilimsel verilere dayanmıyor. David Robson nelerin işe yarayıp yaramadığını araştırdı.

Göğsü, sirkeye batırılmış kesekağıdı ile sarmak, ayakları sıcak suya sokmak, ıslak çorap giymek… Modern ilaçlar karşısında bu kocakarı ilaçlarına ancak gülünür.

Fakat vitamin yüklemesi yapmak ya da buruna tuzlu su çekmek gibi bugün doğru diye düşündüğümüz birçok tedaviyi incelediğimizde de pek bir yararını göremiyoruz. O halde nezleye karşı neyin işe yarayıp yaramadığına bir bakalım:

“Birçok kişi, ilk iş olarak C ve D vitamini yüklemesi yapıyor. Ama bunu destekleyecek hiçbir veri yok neredeyse,” diyor Kanada’daki Alberta Üniversitesi’nden Michael Allan. Allan, bu yaygın ilaçlara dair bilimsel verileri incelemiş. C vitamininin, maraton atletleri gibi vücutları büyük fiziksel baskı altında olanların bağışıklık sistemini biraz güçlendirdiği, ortalama insan açısından ise riskleri sadece yüzde 3 oranında azalttığı görüldü. Allan’a göre, “yetişkin bir insan yılda iki kere nezle oluyorsa bu vitamin yüklemesiyle 15 yılda bir nezleden kurtulmuş olacak.”

Çinko takviyesine dair ise daha sağlam veriler var. Laboratuvarda yapılan üç ayrı deneyde, düzenli çinko takviyesinin, okul çağındaki çocuklarda yılda ortalama 8 kez görülen nezle vakalarının sayısında 1 ila 1.5 azalmaya yol açtığı görüldü. Ayrıca hastalık süresinde de bir gün azalma sağladığına dair veriler bulunuyor. Çinko tadının ne kadar sert olduğunu ve yararını görmek için yıl boyunca kullanmak gerektiğini göz önünde bulunduran Allan, genel kullanım için önerme yanlısı değil.

Yaygın kanıya göre, alkollü içki vücudun savunma mekanizmasını zayıflatır ve virüslerin saldırısına açık hale getirir. Doktorların bu konuda pek bir çalışması olmamakla birlikte, yapılan bazı bağımsız araştırmalar, düzenli (ama az) içki içenlerin soğuk algınlığına daha az yakalandığını göstermiştir. Fakat burada içki seçiminin de önem taşıdığı, şarabın işe yaradığı, biranın ise etkisiz olduğu görülmüştür. Fakat verilerin henüz kesin olmadığı ve dikkatli ele alınması gerektiği uyarısında bulunuluyor.

Antibiyotikler bakterilere karşı etkilidir; soğuk algınlığına ise virüsler neden olur. Bu nedenle soğuk algınlığı durumunda antibiyotiğin hiçbir etkisi olmaz. Tersine, boş yere antibiyotik alımının ishal gibi yan etkileri vardır. Soğuk algınlığında yapılacak en iyi şey hastalığın semptomlarını azaltacak yollara başvurmaktır. Yetişkinlerde baş ağrısı, burun tıkanıklığı ve burun akmasına karşı ağrı kesici, antihistamin ve dekonjestan içeren ilaçlara başvurulabilir. Fakat uzmanlar bu durumda bile ilaçların faydasının kişiden kişiye ve soğuk algınlığının türüne göre farklılık gösterdiğini belirtiyor.

Soğuk algınlığına karşı kullanılan ekinezya (kirpi otu) ve sarımsak gibi bazı bitkisel ilaçlar genel olarak işe yaramıadığı düşünülüyor. Faydası olabilecek tek bitkisel ilacın bal olduğu söylenebilir. Yatmadan önce alınan bir kaşık balın öksürüğe iyi geldiği, şuruplardan çok daha fazla işe yaradığı görülmüştür. Bu konudaki araştırmaların çoğu çocuklar üzerinde yapılmış. Balın neden işe yaradığı ise henüz bilinmiyor. Ayrıca bir araştırmada, kahve ile karıştırılan balın yetişkinlerdeki inatçı öksürüğe iyi geldiği sonucuna varılmış.

Hastalık sırasında etrafınızdaki insanların tutumu da ne kadar sürede iyileşeceğinizi belirleyebilir. Doktorlarının empati ile yaklaştığı hastaların daha çabuk iyileştiği görülmüştür. Hastaya karşı evdeki tutumun bir etkisinin olup olmadığı bilinmemekle beraber, diğer ilaçların faydasının görülmediği durumlarda biraz anlayış ve ilginin işe yarayabileceği belirtiliyor.

Soğuk algınlığı konusunda yanıtlanmayı bekleyen daha birçok soru var. Örneğin, kalabalık bir otobüste yolculuk yaparken hava soğuk olsa da pencereleri açık tutmak mikropları ortamdan uzaklaştırmak için işe yarar mı? Bu tür soruları bilimsel olarak incelemek oldukça zor.

Fakat sağduyulu davranmanın önemli olduğunu belirten uzmanlar, elleri düzenli yıkamanın ve hastalarla aynı bardağı paylaşmamanın işe yarayacağını vurguluyor. Belki her derde deva ilacı bulamayız, ama bazen en basit yanıt en etkili yanıt olabiliyor.

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future’da okuyabilirsiniz.

Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.

Kocakarı ilacı efendim... Ayva yaprağı alıyorsunuz bir aktardan, demleyip içiyorsunuz. En fazla 1 hafta daha devam eder.

• endless dream  (13.03.09 20:43:38) 

mediko'ya degil de hastaneye falan gitseniz, virütik değildir belki?

• boshi  (13.03.09 21:45:27) 

o 'paso' saunaya gittiğiniz zaman yeniden üşütme vs gibi bişi olmuş olabilir. Öksürükle içkiyi de pek bağdaştıramadım. Eğer boğaz temizleme öksürüğü gibi bişise faranjit olabilir diye düşündüm. Aynısı bendede var çünkü öhö öhö öksürmeme gerek yokken boğazımı temizlemeye çalışıyorum gereksiz ve tahriş ediyorum ve sora daha kötü öksürük vs vs.

• Merwish  (14.03.09 00:16:34) 

aktardan küçük bir şişe kekik yağı alıyorsun ve bir kesme şekerin üstüne 2-3 damla döküyorsun, emiyorsun. günde bir kaç kez yap bunu, boğazı temizliyor. geçmiş olsun..

• pongiyen  (14.03.09 01:19:23) 

(bkz: zencefil)

• yapacakbirseyyok  (14.03.09 01:19:51) 

@Merwish : İçki değil de,içkinin soğuk olmasıyla alakalı olabilir.Gerçi buz gibi içmiyorum hiç.İçkiden olduğu kesin,hep iki küçük bira içtikten 1-2 saat ile bir dahaki sabaha arasında başlıyor öksürük,belki bir de az bir boğazda garip hisler oluyor.

Bir de 'paso' nun neyine takıldınız anlayamadım.
Kocakarı ilaçları iyi hoş sağolun da,el memlekette adam akıllı sebze bulmakta zorlanıyorum.

• natnan  (14.03.09 03:29:41) 

artik hastalik diil de hastalik boyunca cok fazla oksurmenden kaynaklanan bogazda bir tahris durumu var, bu yuzden oksuruk durmuyor, oksuruk durmadikca daha da cok tahris oluyor, tahris olunca daha cok oksuruk falan gidiyor bu. tedavisi oksurmemek.
bunun icin de semptomatik tedaviye yonelik bi kocakarilik da ben yapiyim artik ne kadar olursa:
2 tatli kasigi toz zencefil ve 2 tatli kasigi bali karistiriyosun iyice
biraz da limon sikiyosun
yiyosun onu
yakacak bogazini biraz
ustune de varsa konyak, yoksa viski, yoksa nane likoru, olabildigince alkol orani yuksek agir bi icki.

• cisterna  (14.03.09 03:46:44) 

zencefil bal limon konyak bunlar kolay bulunan seyler, dene

• cisterna  (14.03.09 03:47:35) 

acik konusayim, house m.d izledikten sonra virütiktir o diyip gecenlere inanmayin, bir daha hastaneye gidin derim.
ne olur ne olmaz, yaban ellerde. zaten sigorta da var sanirsam. köküne kadar kullanin sigortayi, "öksürük neden gecmedi alooo?" yapin doktora bogazi isaret ederek.

• zeykur valekov  (14.03.09 05:01:29) 

drill diye bi pastil var, bulundugun ulkede var midir bilmem (fransa'da vardi)
tetracaine diye bir lokal anestezik madde ihtiva ediyor, uyusturuyor bayagi bogazi, daha az oksuruyorsun filan, bana bayagi iyi gelmisti

• cisterna  (14.03.09 15:57:56) 

Efem paso gitmemeniz adına söyledim çünkü tüm gözenekleriniz açılıo. Çocuk dr ları bile cocukları yıkadıktan sora pudralamayı öneriyo hastalığa üşütmeye açık olmasın vucutları diye. Onun dışında söylediğiniz gibi soğuk içtiğiniz için oluyo olabilir. Bence tahrişiniz var boğazınızda öksürdükçe artıyor.

• Merwish  (17.03.09 13:55:50) 

Ah mı ettiniz bana da öksürük oldum bende yahu?

• Merwish  (25.03.09 01:37:53) 

eheh kusura bakmayın :P,geçmiş olsun.

• natnan  (25.03.09 01:57:03)