Kişniş Nedir Nerelerde Kullanılır

Son yıllarda hayatımıza giren ve hatta adını ilk kez duyduğumuz baharatların arkası kesilmiyor. Bunlardan biri de genellikle televizyon programlarında alternatif tıp önerileri arasında duyduğumuz kişniş. Herkesin mutfağında olması gereken, halk arasında aş otu, abaza otu, kuzbere ve kara kimyon gibi isimlerle bilinen kişnişi daha yakından tanımanız için bu yazıyı hazırlamayı uygun gördük. Kişniş nasıl bir bitkidir, nerede, nasıl yetişir, vücuda hangi faydaları sağlar, herhangi bir zararı var mıdır gibi soruların yanıtlarını bu makale içerisinde bulabilirsiniz.

Yeşil yaprakları ile maydanozu andıran ve Maydanozgiller ailesine ait olan kişniş, hoş kokusu ve faydaları ile doğanın insanlara en güzel yararları arasındadır. Diğer adı ile aşotu olarak pek çok yerde kullanımı yaygın olan kişniş, özellikle sağlığa olan faydaları ile adından söz ettiriyor. Kökeni Akdeniz ülkeleri olan kişniş, dünya mutfaklarının pek çoğunda lezzetli bir bitki olarak kullanılmaktadır.

[renkbox baslik="Rezene Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/rezene-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2015/02/rezene-faydalari-hakkinda-bilgi.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]

Sonbahar aylarında ekimi gerçekleştirilen kişniş, bol güneşi ve hafif toprak yapısında daha güzel yetişebilen bir bitkidir. Maydanoza benzeyen yeşil yaprakları da birçok şekilde kullanılırken, kişnişin asıl tüketildiği kısmı tohum şekline benzeyen kısmıdır. Ekşi bir tada sahip olan kişnişin çiğnenerek tüketilmesi gerekir. Yapraklarının kokusu rahatsız edici olsa da, kişnişin asıl kısmı son derece hoş ve lezzetli bir kokuya sahiptir.

Kişniş Nedir?

Yıl boyunca verimini koruyan kişniş, ülkemizde ve dünya çapında kullanılan bir bitkidir. Görüntüsü tıpkı maydanoz bitkisine benzemektedir. Türkiye’de özellikle Konya ve Isparta gibi şehirlerde kişniş yetiştiriciliği yaygın bir şekilde yapılmaktadır. Tohumundan baharat olarak yemeklerde de yararlanmak mümkündür. Sadece kişnişten yemek tarifleri de birçok yörede oldukça meşhurdur.

Kişniş sağlık açısından oldukça faydalı bir bitki olmasının yanında, besleyici değerinin yüksek olmasından dolayı da çocukların sık sık tüketmesi gereken bir bitki niteliği taşımaktadır. Kişniş ismi bazı yöre ve şehirlere göre farklılık göstermektedir. Kişniş hakkında öne çıkan isimler arasında, kara kimyon, kuzbere, abaza otu ve kişnit gibi farklı isimlerle bilinmektedir.

Kişniş Nasıl Kullanılır?

Kişniş, yemeklerde ve bitki çayı olarak pek çok şekilde kullanılması mümkün olan bir bitkidir. Yeşil yaprakları ile yemeklere lezzet katarken tohumu ile de bitki çayı hazırlanıp içilmektedir. Kişnişin kullanımı ile ilgili damak tadına uygun birçok tarif bulunmaktadır.

Bunlardan biri olan sarımsaklı yoğurt içerisine eklenmesidir. Taze kişnişi haşlayıp üzerine yoğurt dökerek tüketebilirsiniz. Bu sayede vücuttaki toksinleri atma, bağırsakları çalıştırma ve sindirim sistemini düzene sokma gibi faydalarından yararlanabilirsiniz.

Kişniş çayı şeklinde tüketmek için ise, kişniş tohumlarını ezip sıcak suyun içinde yaklaşık 5 dakika demlendirerek içime hazır hale getirilebilir. Kişniş faydaları ile bilinen ve son derece yararları olan bir bitkidir. Bu nedenle ölçülü olmak kaydıyla kişnişi mutlaka kullanmaya özen göstermek gerekir.

Kişnişin Faydaları Nelerdir?

Güçlü bir antioksidan özelliği taşıyan kişniş, kanserden kalp hastalıklarına kadar pek çok ciddi hastalığın tedavisinde doğal bir seçenek olarak varlığını korumaktadır. Sindirim sorunu genellikle herkesin yaşadığı problemler arasındadır. Bu noktada kişnişi yemeklerde çeşitlendirerek ya da çay şeklinde tüketerek sağlıklı bir sindirim yapısına sahip olmak mümkündür.

Vücutta bulunan iltihaplanma sorunlarına birebir olan kişniş, aynı zamanda adet düzensizliği ve cilt bozukluklarını da iyi gelmektedir. Hoş kokulu bir bitki olmasından dolayı eski çağlarda kişniş tohumu ağız kokusunu gidermek amacıyla kullanılırdı. Bu anlamda ağız kokusu sorunu olanlar kişniş tohumu çiğneyerek bu sorundan kurtulabilirler. Kişnişin en çok bilinen faydaları şunlardır;

• Çok güçlü bir antioksidandır. Bu nedenle birçok kanser türüne karşı koruyucu özelliktedir.
• İçerisindeki oleik asit sayesinde kalp ve damar sağlığını korur. Yine kalp krizi ve felç geçirme riskini azaltır.
• Sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Mide spazmlarını, bağırsakta oluşan gaz şikayetlerini ve hazımsızlığı giderir.
• İçerisindeki linoleik asit sayesinde ileriki yaşlarda en sık rastlanan sorun olan kötü kolesterolün önüne geçer.
• Kan şekerini düzenleyici özelliği vardır.
• Gözde ve deride oluşan iltihaplanmalara karşı tedavi edici özelliktedir.
• Besin zehirlenmelerinde çok etkilidir. Bu nedenle en çok besin zehirlenmesine yol açan gıdalar arasında yer alan tavuk yemeklerinde, kişniş kullanılması tavsiye edilir.
• Mide bulantısı, kusma, baş dönmesi gibi şikayetlere karşı tüketilmesi önerilir.
• Kadınlarda cinsel isteği artırıcı özelliği olduğu bilinmektedir.
• Stresi azaltır, vücudu rahatlatır ve uykusuzluk sorununa iyi gelir.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Alerjilere iyi gelir.
• Kansızlık sorunu çekenlere önerilir.
• Adet düzensizliği olanlar tüketebilir.
• Anti bakteriyeldir.

Kişnişin Yan Etkileri Nelerdir?

Kişniş, daha çok faydaları ile bilinen, yan etkileri insan vücudu için söz konusu olmayan bir bitkidir. Ancak her bitkinin fazla kullanımına bağlı olarak gösterdiği yan etkiler, kişniş bitkisi için de geçerlidir. Mide ve sindirim sistemine yararlı bir bitki olarak o organlara direkt etki ettiğinden fazla tüketime bağlı olarak ishal gibi rahatsızlıklara yol açabilir.

Diğer yandan mide asidi aşırı fazla olma sorunu olan kişilerin kişnişi temkinli bir şekilde tüketmelerinde fayda vardır. Aşırı kişniş tüketimi bazı cilt sorunlarını tetiklemekle birlikte, güneş ışınlarına karşı kişinin aşırı hassas olmasına neden olabileceği için, cilt kanserini tetikleme gibi yan etkisi mevcuttur.

Peki, kişnişi ne zaman ve nereden temin edebiliriz? Aslında bu tür baharat ve şifalı otlarda, en sağlıklı yöntem kendi yetiştirdiğimiz, doğal ürünleri kullanmaktır. Fakat ne yazık ki kırsal hayatın neredeyse bitme noktasına geldiği günümüzde bu mümkün olmuyor. Fakat yine de en güzel nerede yetişir, hangi mevsimde alınmalıdır bunları bilmekte fayda var.

[renkbox baslik="Keten Tohumu Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/keten-tohumu-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/03/keten-tohumu-faydalari-hakkinda-bilgi.jpg" renk="kahve" yenisekme="hayir"][/renkbox]

Kişniş, ülkemizde daha çok Burdur, Isparta ve Konya yöresinde yetişmektedir. Bitkinin tohum kısımları kullanılmaktadır. Yılın Ağustos ve Eylül ayları olgunlaşma dönemidir. Bu dönemde toplanan tohumlar kurutularak ya tane şeklinde ya da öğütülüp baharat şeklinde kullanılmaktadır.

Kişnişi istediğiniz şekilde kullanabilirsiniz. Salatalara, yemeklere tane şeklinde veya baharat olarak ekleyebilirsiniz. Tane halinde olanlarını turşuya koyabilirsiniz. Toz şeklindeki halini ise yoğurda ve bala karıştırarak yiyebilirsiniz. Ancak herhangi bir yan etkisine maruz kalmamak için aşırı kullanımdan kaçınmanızı ısrarla öneririz.

Bir Asya ve Afrika bitkisi olan kişniş ülkemizde Akdeniz bölgesinde yetişiyor. Kişnişin yaprakları ve meyvesi tüketilebildiği gibi, kişniş tohumu olarak tüketmek de mümkün. Bol vitamin, bol mineral, kalsiyum ve daha birçok şifalı içerik barındıran kişniş son yıllarda giderek popülerlik kazanıyor. Peki adını sıklıkla duyduğumuz bu bitki ile tanışma zamanı gelmedi mi?

KİŞNİŞ NEDİR?

Maydonozgiller ailesinin bir üyesi olan kişniş, tad olarak en çok narenciyeye benzemektedir. Görüntü olarak maydanoza çok benzeyen kişniş, ortalama 20-60 cm uzunluğunda, tüysüz, yeşil bir bitkidir. Kendine has bir kokusu vardır. Eski Mısır’dan Çin’e, İncil’e kadar birçok eski metinde kişnişin faydalarından söz edilmiştir. Yemeklerden pastalara, çaydan çorbaya kullanım alanı oldukça geniş olan kişniş ile bir kez tanıştıktan sonra mutfağınızın vazgeçilmez bir parçası olacak.

KİŞNİŞİN FAYDALARI

• Enfeksiyonlarla savaşır ve bağışıklığı kuvvetlendirir.
• Güçlü bir antioksidandır.
• Kansere, felce ve kalp hastalıklarına karşı korur.
• Vücudu temizler, toksinlerden arındırır.
• iştahı açtığını da belirtmek gerekir.
• Sindirime yardımcı olur.
• Hazımsızlık, şişkinlik, mide kramplarına iyi gelir.
• Besin zehirlenmesi durumlarında vücudun toparlanmasına destek sağlar.
• Hatta zehirlenmeye yol açan gıdaların yanında tüketildiyse, zehirlenmeyi tamamen önleyebilir.
• İçerisinde bulunan linoleik asit kötü kolesterol ile mücadele eder,
• Kan şekerini düzenler.
• Mide bulantısı, kusma, baş dönmesi gibi rahatsızlıkların giderilmesinde etkilidir.
• Bol miktarda kalsiyum barındırdığından kemikleri güçlendirir.
• Kemik erimesinin önüne geçer.
• B vitamini ile bedeni rahatlatır,
• Sinir sistemine iyi gelir,
• Stres sorunu yaşayanlar için tavsiye edilir.
• Uykusuzluk çekenler, rahatlatıcı etkisi sebebiyle kişniş tüketmelidir.
• Kişniş, içerisinde A vitamini bulundurduğundan göz sağlığını korur.
• Göz ve deri iltihaplanmalarına karşı savaşır.
• İçerisindeki cineol isimli madde, iltihaplanma konusunda doğal bir ilaç gibidir.
• Kadınlarda cinsel isteği artırıcı etkisi vardır.
• Tohumu direkt olarak çiğnendiğinde ağız kokusunu önler.

İçerisinde birçok vitamin ve mineral bulunan kişniş, enfeksiyonlarla savaşır ve bağışıklığı kuvvetlendirir.

KİŞNİŞ NASIL TÜKETİLİR, NEREDE KULLANILIR?

Kişniş özellikle et yemeklerine farklı bir lezzet katmak için kullanılsa da her tür güveç yemeğine ekleyebilirsiniz. Makarna ve salata soslarında da denemenizi tavsiye ederiz. Kişnişin gövdesi fasulye yemeğini tatlandırmak için kullanılmakta. Pek çok kadın hamur işlerinde, turşularda, patates yemeklerinde gizli lezzet formülü olarak kişnişten yararlanıyor. Bal ile karıştırarak kahvaltılarda bile bu besleyici ot ile güne şifalanarak başlamayı deneyin. Taze kişniş de ezilerek baharat halini alan kişniş tohumu da faydalı bir baharat olarak mutfağınıza bir an önce girmeli.

Kişniş, taze halde bulunması zor bir bitkidir. Mevsiminde bulursanız yemeklere koyabilirsiniz, salatalarda kullanabilirsiniz, sos yapabilirsiniz. Taze halde bulamıyorsanız tohumlarını alıp kendiniz yetiştirebilirsiniz.

Kişniş, gövdesi ve sapı da tüketilebilen bir bitkidir. Gövde ve saplarını ayırarak yemeklerinize katabilirsiniz. Yemeklerinize bambaşka bir lezzet verecektir.

Kişniş özellikle et yemeklerine farklı bir lezzet katmak için kullanılsa da her tür güveç yemeğine ekleyebilirsiniz.

KİŞNİŞ TOHUMU NEREDE KULLANILIR?

Kişniş tohumu ise aktarda bulabileceğiniz bir üründür. En yaygın olarak ezilmiş ve baharat haline getirilmiş kişniş tohumu ile karşılaşırsınız. Bu tozu tüm yemeklerinizde gönül rahatlığıyla kullanabileceğiniz gibi, balla karıştırarak da tüketebilirsiniz. Son olarak kişniş tohumu, tohum halinde bulunacak olursa çay şeklinde tüketilebilir.

KİŞNİŞİN YAN ETKİ VE ZARARLARI

Kişnişin yan etkileri gözünü korkutmasın. Bu yan etkiler daha çok aşırı tüketim sonucu gelişiyor.

Kişniş yukarıda da faydalarını belirttiğimiz üzere, beden ve ruh sağlığımız açısından oldukça yararlı bir bitkidir. Ancak kişniş bazı kimseler için zararlı etki gösterebilir. Mide rahatsızlığı olan kimseler kişnişten uzak durmalıdır. Gastrit, ülser gibi sorunları tetikleyebilir, mide asidini artırabilir. Kişniş tohumu, içeriğindeki bileşenler alerjiye neden olabilir. Hamile kişiler ve karaciğer rahatsızlığı başta olmak üzere süregelen bir rahatsızlığı olanlar kişniş tüketmemeli ya da bu konuda doktorlarına muhakkak danışmalıdırlar.  Hamile kişilerin sütün kesilmesine neden olabileceğinden doktor tavsiyesi almadan kullanmaları tavsiye edilmez. Aşırı tüketilmesi boğaz kuruluğuna da neden olabilir.

NOT: Siz en iyisi ölçülü kullanmaya özen gösterin ve ciddi bir rahatsızlığınız varsa doktorunuza danışmadan kullanmayın.

KİŞNİŞ NEREDEN ALINIR?

Nereden buluruz diye sorarsanız; tazesi için semt pazarları, kişniş tohumu içinse aktarlar doğru adres olur. Farklı cinsleri aklınızı karıştırmasın. Akdeniz bölgesinde yuvarlak olan kişniş Hindistan bölgesinde daha büyük ve oval oluyor. İkisinin de içeriği aynı olduğundan size sadece birini seçmek kalıyor.

İLGİLİ İÇERİKLER