Bölge Adliye Dosya Sorgulama
T.C.
ADALET BAKANLIĞI&#;NA
Avukatlık mesleğinin icrasında UYAP sisteminin etkin kullanımı büyük oranda emek ve mesai kazancı sağlamaktadır. Ancak UYAP sistemi kullanılırken birtakım sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu sorunların giderilerek sistemin işlevselliğinin geliştirilmesi hem avukatların hem de adli personelin iş yükünün azalması ve iş akışının hızlanması bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle aşağıda arz edilen sistem geliştirmelerinin yapılmasını talep etmek gerekmiştir;
Bölge Adliye Mahkemesi dosyalarının dosya içeriği görüntülenememektedir. İstinaf, hukukî terminolojide yeniden yargılama demektir. Bu minvalde istinaf mahkemesi üst yargı mercii olmasına rağmen, duruşma açabilmekte, bilirkişi incelemesi yaptırabilmekte, tanık dinleyebilmekte olup yerel mahkeme gibi esasa dair yeniden yargılama yapmaktadır. Mahkeme nezdinde yeniden yargılama yapılmakta iken dosya taraflarının ve vekillerinin dosyayı görmesinin engellenmesi hukukla bağdaşmamaktadır. Bu uygulamanın, mahkeme hâkimlerinin kanaatlerinin anlaşılmaması maksadıyla getirildiği söylense de mahkeme heyetinin işlerinin kolaylaştırılması için hâkim yetkisi kapsamında görüntülenebilecek içerikler ile avukat yetkisi kapsamında görüntülenebilecek içerikler ayrı ayrı tayin edilebilir. Bu noktada en azından, karar ile birlikte dosya içeriğinin görüntülenebilmesinin sağlanması gerekmektedir.
Soruşturma / savcılık dosyalarında soruşturma evresinin gizliliği uygulaması kapsamında dosya içerikleri UYAP sisteminden görüntülenememektedir. Ancak taraf vekillerinin en azından soruşturmayı sona erdiren (iddianame, takipsizlik vs.) kararlarından sonra UYAP sisteminden dosya içeriğini görüntüleyebilmesi sağlanmalıdır. Böylece, örneğin kovuşturmaya yer olmadığına dair kararı tebellüğ eden taraf vekili, dosyadan ayrıca fiziken fotokopi almaya çalışmak yerine soruşturma aşamasındaki gelişmeleri UYAP sisteminden kolaylıkla edinebilecek, büyük bir iş yükünden kurtulmuş olacaktır. Soruşturma dosyalarının çoğunlukla yetkisizlik kararları ile bölünerek birçok şehre dağıldığı düşünüldüğünde, bu sistem geliştirmesi elzemdir.
Dosya sorgulama bölümünde (yerel mahkeme, istinaf ve temyiz aşamasındaki dosyalar da dâhil) birim, esas no, açılış tarihi ve dosya durumu gözükmekte iken, yapılan bir güncelleme ile taraf isimleri sekmesi kaldırılmıştır. Neticesinde, özellikle aynı dairede / mahkemede, çok sayıda dosya olması durumunda, dosya tarafının görülememesi nedeniyle, her dosyanın içine girip hangi dosya olduğunu tek tek kontrol etmek, emek ve zaman kaybına sebebiyet vermektedir. Güncellemenin geri alınarak taraf isimleri sekmesinin yeniden ilave edilmesi faydalı olacaktır.
Dosya incelemesinde taraflar sekmesinde yer alan taraf bilgilerinin (Adres, TCKN gibi) görülememesi hatalı bir uygulamadır. Avukatlık bir kamu görevi olup, vekâlet sunduğu dosya taraflarının bilgilerini görme hakkı mevcuttur. Dava aşamasında taraf vekilinden bu bilgilerin gizlenmesi halinde, tebligat ya da yargılama neticesinde başlatılacak icra takibi aşamasında sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle veri gizliliğine ilişkin kısıtlamanın taraf vekillerinden kaldırılması gerekmektedir.
Değişik iş dosyalarında dosya içeriğinin görülememesi de olumsuz yönleri bulunan bir uygulamadır. UYAP sisteminde dosyanın içeriğinin görülmesi için vekil kaydı yapılması gerekmektedir. Vekil olan kişinin Mahkemeye gitmesi halinde dosyadan tamamen fotokopi alma, vekâleti dahi olmadan istediği dosyayı inceleme hakkı bulunmakta iken UYAP sisteminde vekili olduğu dosya içeriğini görememesi açık bir çelişkidir. Bu uygulamanın ihtiyati haciz kararlarının, aleyhine hüküm kurulan tarafın bilgisi dışında ilerlemesi niyeti ile yapıldığı düşünülse de en azından karar aşamasından sonra dosya içerikleri taraf vekillerinin görüntülemesine, itiraz vs. evrak gönderebilmesine açılmalıdır.
Safahat sisteminde yapılan güncelleme ile safahat sorgulamalarında güvenlik kodu girilmesi sistemi getirilmiştir. Sisteme yalnızca güvenli elektronik imza ile girilebildiği düşünüldüğünde bu tür ilave güvenlik uygulamasına geçilmesi hatalı olmuştur. Her sorguda güvenlik kodu girilmesinin büyük güçlük oluşturması sorununa ayrıca sistem tarafından girilmesi istenen güvenlik kodlarının okunmasındaki güçlük de eklendiğinde sistemi her gün sürekli kullanan avukatlar, safahat görüntüleme ekranlarını kullanmakta oldukça problem yaşamaktadır. Bu doğrultuda safahat sorgulamalarında güvenlik kodu uygulamasının kaldırılması, kullanım kolaylığına fayda sağlayacaktır.
Dosya içeriklerinde tahsilât / reddiyat bilgileri ekranında sadece dosyadaki toplam bakiye avans miktarı görüntülenebilmekte olup davacı ve davalı tarafların güncel bakiye gider avansı görüntülenememektedir. Tarafların dosyaya yatırmış olduğu toplam tutar gözükürken tarafların bakiye miktarın ayrı ayrı sorgulanamaması taraf vekilinin bakiye avansını takip edememesine ve usuli hak kayıplarına uğramasına, bazı durumlarda ise yargılamanın gecikmesine sebep olmaktadır. Bunun yanında taraf bazlı bakiye avans miktarının görüntülenememesi, sonuçlanan dosyalardan yapılan avans iadelerinin takip edilebilmesini de güçleştirmektedir. Bu nedenle taraf bazlı avans sorgusunun avukat portalına açılması fayda sağlayacaktır.
Fiziki dosya itibariyle arşiv olmuş birçok dosyanın, kalem personelince UYAP sisteminde dosya kapama işleminin yapılmaması çok sayıda eski dosyanın sistemde halen açık gözükmesine sebebiyet vermekte olup, fiziki dosya ile UYAP dosyasının entegre edilmesi gerekmektedir. Zira, mevcut durum UYAP verilerine olan güvenin zedelenmesine sebebiyet vermektedir.
s.&#;lı Avukatlık Kanunu&#;nun, Avukatlığın Amacı başlıklı 2. maddesinde yer alan,
“Yargı organları, emniyet makamları, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüsleri, özel ve kamuya ait bankalar, noterler, sigorta şirketleri ve vakıflar avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmak zorundadır. Kanunlarındaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu kurumlar avukatın gerek duyduğu bilgi ve belgeleri incelemesine sunmakla yükümlüdür.” hükmü gereği Avukatlık mesleğinin ifasına büyük katkı sağlayacağını düşündüğümüz güncelleme ve geliştirmelerin gerçekleştirilmesini arz ve talep ederiz.
Saygılarımızla,
Av. Cavit TATLI
Hukukçular Derneği Genel Başkanı