Bağışıklık sistemi düşük olanlar, organ nakli olmuş hastalar, uzun süre kortizon tedavisi alanlar, kanser hastaları, bebek ve çocuklar, astım ve KOAH hastaları ile 50 yaş üstü kişiler klima hastalığı açısından yüksek risklidir. Hastalığın erken teşhisi tedavinin etkinliği açısından oldukça önemlidir. Klima hastalığının tedavisinde antibiyotik ilaçlar kullanılır.
Çok sıcak havalarda ortam ısısını aniden düşürmek klima çarpması olarak adlandırılan sendromun oluşmasına neden olur. Klimanın doğru ayarlanması bu hastalığın oluşmasına engel olur. Genellikle ortam sıcaklığının vücut ısısına yakın derecelerde tutulması gerekir. Kişiler klimalı ortamlara girmeden önce vücut ısısının normale dönmesini ve terinin soğumasını beklemelidir. Klima çarpması yaşayan kişilerde en önemli belirti yüksek ateştir. Vücut ısısının aniden değişmesi sonucu vücudun savunma mekanizması devreye girer ve yüksek ateş oluşur. Ateşe ek olarak yorgunluk, halsizlik ve isteksizlik meydana gelir. Bir diğer önemli belirti de şiddetli baş ağrısıdır. Ani ısı değişimi nedeniyle vücutta meydana gelen hipotermi şiddetli baş ağrısına yol açar. Baş ağrısı ve yüksek ateşe ilerleyen süreçte mide bulantısı, ishal ve kusma eşlik eder. Kaslarda kasılma şeklinde ağrılar zamanla ciddi ağrılar oluşturur. Klima çarpması acil bir durumdur ve mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. Genellikle mide bulantısı, ishal ve baş ağrısını önleyen serum ya da ilaçlar kullanılarak kişinin normale dönmesi sağlanır.
Sıcak havalarda serinlemek amaçlı kullanılan klima ya da soğutucular aslında ciddi sağlık sorunlarına da yol açar. Bilimsel verilerde klima çarpması rahatsızlığı olarak geçen sağlık sorunu özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında artmaktadır. Gribal sorunlar gösteren bu rahatsızlık kişinin günlük yaşantısını sıkıntıya sokar. Peki Klima çarpması belirtileri ve tedavisi nelerdir?
Sıcak havalarda dengesizleşen vücut ısısı sonucu ortaya çıkan bazı komplikasyonlar vardır. Kişiler bu durumu engellemek için klima gibi soğutucu aletler ile vücut ısılarını dengelemeye çalışır. Ancak uzmanlar yapılan müdahalenin klima çarpması denilen rahatsızlığa neden olabileceğini vurgular. Bilinçsizce kullanıldığında ortaya çıkan sağlık sorunlarına yol açan klima, genellikle yeteri miktarda temizlenmediğinden kaynaklanır. Klima çalışımı makine sistemine sahip olduğundan içeriğinde bakteri birikmesi gayet normaldir. Uzmanlar bu yüzden aşırı sıcaklarda kullanımı artan klimalar mutlaka iki günde bir temizlenmelidir. Aksi halde lejyoner denilen bakteri klimanın soğutma kanallarından hava yoluyla solunma yerleşip üst solunum yolları hastalıklarına neden olabilir. Ya da aşırı soğutucu derecede kullanılan klima vücudun ısı dengesini bozar. Bağışıklığın zayıflamasına yol açacak etkenlere neden olur. Bu da bazı hastalıkların yaşanmasına zemin hazırlar.
yaz aylarında artan sıcaklığı azaltmak için kullanılan klimalar hastalıklara neden olabilir.
KLİMA ÇARPMASI BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Şiddetli baş ağrısına bağlı baş dönmesi,
- Vücut ısısının dengesiz hava koşullarına bağlı ortaya çıkan yüksek ateş,
-Boyun, sırt, bacak ve kollar da kasılma ve tutulma meydana gelmesi,
- Göğüs kafesinin nefes alırken sıkışması,
- Vücut hareketlerinde sınırlama gibi belirtilerle kendisi gösterir.
klima çarpması sonucu en sık yaşanan rahatsızlık griptir
KLİMA ÇARPMASI NASIL ÖNLENİR?
- Sıcak ortamdan direk soğuk ortama geçilmemesi gerekir.
- Klima kişilere vuracak açıda olmamalıdır.
- Her hafta düzenli olarak klimalar temizlenmelidir.
- Derece olarak 23 ya da 25 olarak değişmelidir.
-Nem oranını dengeleyen klimalar daha sağlıklıdır.
- Belirli aralıklarla klimaların olduğu ortam havalandırılmalıdır.
klima çarpmasına karşı uzun süre klimanın karşısında kalmaktan kaçınılmalı ve klima sık sık temizlenmeli
KLİMA ÇARPMASINA DOĞAL YÖNTEM
Boyun, kol, bacak ve sırt tutulmaları için sıcak kompres uygulanmalıdır. Üşütmeye neden olan klima için ise bir tutam yeşil çay 2 çay kaşığı zencefili 1,5 su bardağı su ekleyerek iyice kaynatın. Ardından içerisine 5 - 6 damla limon sıkarak tüketiniz. Zayıf düşen bağışıklık sistemini güçlendirmek için ise çilek, karpuz, şeftali ve kavunu blendırdan geçirerek günde bir kase tüketmeniz de fayda var.
Bakımlı bir klima, sıcaklığın çok yüksek olduğu günlerde solunum yolu için bir avantaja dönüşüyor. Kalp damar ve yüksek tansiyon hastaları için, nemlendirici özelliği olan klimaları öneriyoruz. Ancak ciddi alerjik tablosu, sinüziti ya da yüz felci olanlarda klima çok sağlıklı bir serinleme seçeneği olmuyor. Alerjik hastalarda sadece polen filtreli klimaların kullanımını öneriyoruz. Herkes için ortak önerimiz ise klimayı sürekli serin konumda kullanmak yerine ortamın nem ayarını yapan konumda kullanılması. Bu konum, ısı-nem dengesini sağlıyor ve aşırı soğuk hava yaratmıyor. Ancak bakımı yapılmamış klimaların kullanımını kesinlikle önermiyoruz. Çünkü klimaların içinde zatürreye (pnömoni) neden olan mikroplar zaman içinde üreyerek risk yaratabiliyor.
Alerjenlerden kaçıp evine sığınanlar sıcaklara nasıl dayanacak?
Klimanın polen filtresi varsa, polen yükünü içeri ortama vermiyorsa kullanılabilir. Alerji hastalarının da ısı-nem dengesini sağlayan konumu kullanmamasını öneriyoruz, çünkü nemli ortam alerjik reaksiyonu artırıyor. Nem, rutubet ve ev tozu özellikle sıkıntı yaratıyor. Klima nemi alıp içeriyi soğutmadığı zaman zaten mevcut ısı sizi rahatsız etmiyor.
Klima ile ilgili en sık görülen hastalıklar neler oluyor?
En sık görülen sinüzit olguları oluyor. Ardından faranjit ve laranjit dediğimiz gırtlak iltihabı, şakaktan başlayan baş ağrıları, ense ağrıları ve daha ileri aşamada da akciğer enfeksiyonları görülebiliyor. Çok sık olmasa da bazı hastalarda yüz felcine neden olabiliyor. Ayar iyi yapılmadığında ve ortam çok kuruduğunda burun kanamalarına neden olduğuna dair yayınlar da var. Klimanın doğrudan vurması nedeniyle oluşan baş ya da boyun ağrıları ile hekime başvuranlar da olabiliyor. Özellikle ofis ortamında merkezi klimaların altında çalışanlar bu ağrılardan çok yakınıyor. Klimanın konumunun değiştirilemediği böyle durumlarda hastalarımızdan oturdukları yeri değiştirmelerini istiyoruz.
Klimanızı sağlıklı kullanmak için:
- Nem ayar modu bulunan modelleri seçin.
- Evde de otomobilinizde de polen filtresi bulunmasına dikkat edin.
- Klimanıza yılda bir kez bakım yaptırın.
- Özellikle ofiste klima doğrudan üstünüze vuruyorsa rüzgar panellerini ayarlayın, mümkün değilse yerinizi değiştirin.
- Ortamın ısısını yazın da kışın da derece arasında tutun.
- Ortamın nemini yüzde arasında tutun.
- Klimaları ısıyı kademeli olarak artırarak ya da azaltarak kullanın.
- Dışarıdan geldiğinizde ortamı aniden soğutmayın.
Burnu etkileyen hastalıklar
Klimadan en çok etkilenen gruplardan biri de alerjik nezlesi olan hastalar oluyor. Klimanın çalışması ile birlikte ortamın neminde ve ısısındaki değişiklik burun içindeki konkaların (burun eti) şişmesine ve bu da burun tıkanıklığına neden oluyor.
Konkaların mikropların girişini engelleyici görevini yerine getirememesi ve burnun tıkanması üzerine ağızdan nefes alınmaya başlanması ise baş ağrısı, ağız kuruluğu, akciğer enfeksiyonları ve viral hastalıklar gibi tabloların yolunu açıyor.
Yüz felci
Yüze doğrudan vuran klima esintisi uzun süre devam ettiğinde yüz felcine neden olabiliyor. Yüz mimik kaslarının hareketlerini kontrol eden yüz sinirinin klimadan etkilenmesi sonucunda oluşan yüz felci, geçici olsa da görsel olarak kişiye çok rahatsızlık veriyor.
Zatürre
Akciğerlerin iltihaplanmasını ifade eden zatürrenin havalandırma sistemleri yoluyla bulaşan şekline lejyoner hastalığı deniliyor. Hastalığa neden olan bakteri, klimanın filtre sistemlerinde uygun nem ve ısıda yaşıyor ve klima çalışınca havaya karışıyor. Kişinin bağışıklık sistemi zayıf ise, başka hastalıklar nedeniyle tedavi görüyorsa ya da kronik hastalıkları varsa akciğere yerleşen mikrop zatürreye neden olabiliyor. Hastalık kendini öksürük, ateş, halsizlik, terleme gibi belirtilerle gösteriyor. Hızla tanı konulup tedavinin başlatılması gerekiyor” diyor.
Alerjik nezle ve kronik sinüzit
Her iki gruptaki hastalarda da klimanın oluşturduğu ani ısı ve nem değişikliği sıkıntılara neden oluyor. Alerjik saman nezlesi olan hastalarda burun tıkanıklığı ve akması ile gözlerde yanma, kaşıntı gibi şikayetler ortaya çıkabiliyor. Kronik sinüzit hastalarında da belirtiler artıyor, sinüs enfeksiyonları oluşuyor, geniz akıntısı ve buna bağlı akciğer enfeksiyonları ile geçmeyen öksürük oluşabiliyor. Alerjik nezlesi olan hastaların mutlaka HEPA filtreli klimaları kullanmaları gerekiyor. Klimalara yerleşen akarlar alerjik reaksiyonları tetikliyor. Bu nedenle klimaların yıllık bakımlarının yapılması önem taşıyor.
Doç. Dr. Ethem Şahin
Bayındır İçerenköy Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı
Pek çoumuz yaz aylarn sevsek de ar scaklar bazen bunaltc olabiliyor, kabul. Zaten kapal alanlara snmamzn nedeni de bu scaklklardan korunmak deil mi? Ne de olsa kapal alanlarn çounda kurtarclar, klimalar var! Fakat yaz mevsiminin bu süper kahramanlar bazen, vücudumuzda olumsuz etkiler de oluturabiliyorlar. Mesela klima çarpmas, pek çoumuzun yaad durumlardan biri. Haydi, gelin imdi, klima çarpmas hakknda bilgiler verelim ve yaz daha rahat geçirmeniz konusunda size yardmc olalm.
Klima çarpmas, klimalar nedeniyle ani s deiimlerine maruz kalan vücudumuzun, farkl ekillerde tepki vermesi olarak tanmlanabilir. Özellikle klimalarn sklkla kullanld mevsim olan yaz aylarnda, pek çok kiide klima çarpmas görülür. Klima çarpmas, hayat kalitenizi düürebilecek bir durumdur. Hareket kabiliyetinizi kstlar, hatta nefes almanz bile zorlatrabilir!
Klima çarpmasnn farkl belirtileri vardr. Bazen bu belirtilerin birkaç bazen de daha fazlas görülebilir. Herkesde farkl belirtiler görülebilecei için ¨Klima ishal yapar m?¨ veya ¨Klima ayak ars nedeni mi?¨ gibi sorular da merak edilir. Yaygn olarak görülen klima çarpmas belirtileri unlar:
¨Klima çarpmas nasl olur?¨ sorusunun cevab ortamdaki sda gizli. Düük sya uzun süre maruz kalmak, klima çarpmasna neden olan ana durumlardan biridir. Klima çarpmasnn belirtileri arasnda en çok görülen ey ise kas arlardr. Bu arlar çok iddetli olabilir hatta hareket alannz bile kstlayabilir. Klima çarpmas nedeniyle kaslarda oluan arlarn nedeni, dokulara damarlar yardmyla oksijen tanmamasdr. Bu arlar da ¨Klima çarpmasna hangi ilaç iyi gelir?¨ sorusunun cevabn aramanza neden olabilir. Öncelikle evde uygulayabileceiniz yöntemlerden bahsedelim. Gelin klima tutulmasna ne iyi gelir, birlikte bakalm:
Bu yöntemlerin yan sra kas gevetici kremler de masaj srasnda kullanlabilir. Tabii ki burada doktor tavsiyesinin çok önemli olduunu hatrlatalm. Çünkü çevrenizin önerdii ilaçlar, sizin içerisinde bulunduunuz duruma uygun olmayabilir.
Bu süreçte “Klima çarpmas kaç gün sürer¨ ve Klima çarpmas kaç günde geçer?” sorularnn cevabn merak ettiinizi biliyoruz. Aslnda bu, duruma göre deiebilen bir süreç. Fakat klima tutulmas belirtileri yayorsanz ve yaklak 1 hafta içerisinde arlarnz dinmiyorsa bir doktora görünmenizde fayda var.
Klima çarpmas boaz ars, atelenme ve souk algnl gibi yaknmalara da neden olabilir. Eer ateiniz varsa souk bir du alabilir, üzerinize ince bir eyler giyebilirsiniz. Klima çarpmas öksürük gibi souk algnlna benzer belirtiler gösterdiinde ise bol su ve antioksidan özellii bulunan, vücudun direncini artran bitki çaylar içebilirsiniz. Yeil çay, adaçay, hlamur, ekinazya ise içebileceiniz bitki çaylar arasnda yer alr. Eer klima ba ars gibi sorunlara neden olduu için kendinizi çok kötü hissediyorsanz kesinlikle bir doktora görünmeniz gerektiini bir kez daha hatrlatalm.
Elbette kimse hasta olmak ya da kas ars çekmek istemez. Bu nedenle “Klima çarpmasn önlemek için neler yaplabilir?” sorusunun cevabn aramanz gayet normal. O halde alabileceiniz önlemleri sralayalm ve yaz salkl bir ekilde geçirmenize katk sunalm.
Yazn keyfini çkarmak için evinizde ve i yerinizde klima kullanmna dikkat etmeniz gerektiini bir kez daha hatrlatalm. Kapal alanlarda üzerinize ince bir hrka almanz, klima çarpmas durumunun önüne geçebilir.
Ayrca klima filtrelerinin düzenli olarak temizlenmesi de hem salnz koruyabilmeniz hem de enerji tasarrufu yapabilmeniz açsndan oldukça önemli. Klima bakm hakknda ayrntl bilgi almak istiyorsanz sizi “Salnz ve Bütçenizi Korumanz Mümkün: Klima Bakm ve Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar” yazmza alabiliriz.
Güzel ve salkl bir yaz dileriz!