Olay Orgusu Nedir

Olay Örgüsü

OLAY ÖRGÜSÜ

• ♦ Anlatmaya bağlı metinlerde her şeyden önce bir anlatıcı ve anlatılacak, hikâye edilecek bir olay gereklidir. Anlatıcı, her ne kadar metnin temel ögesi olsa da, olayı ya da hikâyeyi anlatmak için var olan bir araç konumundadır. Olay ise aslında metne değil, hayata ait bir parçadır.Çünkü olay çoğu zaman hayatta rastladığımız, rastlayabileceğimiz bir şeydir. Sanatçı onu hayattan ödünç alır ve kişi kadrosu, zaman, mekân ögeleriyle bir araya getirerek yeniden biçimlendirir. Başka bir deyişle, sanatçı gerçek yaşamdan aldığı öğelerle zihninde tamamen kendi yorumu olan bir dünya inşa eder ve eserinde bu kurmaca (itibari / fiktif) dünyayı anlatır. İşte olay örgüsü, sanatçının yarattığı kurmaca dünya içinde düzenlenmiş olaylar bütünüdür.

• ♦ Olay örgüsünün tanımını yapalım. Öyküyü, &#;olayların zaman sırasına göre düzenlenerek anlatılması&#; biçiminde tanımlamıştık. (Yazar, bizim olay zinciri dediğimiz kavrama öykü diyor.) Olay örgüsü de olayların anlatımıdır; fakat burada üstünde durulan nokta, olaylar arasındaki sebep-sonuç ilişkisidir. &#;Kral öldü, arkasından kraliçe de öldü.&#; dersek, öykü olur. &#;Kral öldü, sonra üzüntüsünden kraliçe de öldü.&#; dersek, olay örgüsü olur. Zaman &#; sırası bozulmuş değildir, ancak neden-sonuç ilişkisi yanında iyice gölgede kalmıştır. Şöyle diyelim: &#;Kraliçe öldü, nedenini kimse bilmiyordu; sonradan anlaşıldı ki, kralın ölümüne duyduğu üzüntüden ölmüş.&#; Bu, içine gizem katılmış bir olay örgüsüdür ve üstün gelişme olanakları bulunan bir örgü biçimidir.

Olay Örgüsü İnsana Özgü Gerçekliği Anlatır:

• ♦ İnsana özgü gerçeklik, yaşanan somut gerçeklik değildir yalnızca. Yani insana özgü gerçeklik denince aklımıza insanın her zaman ve her yerde yaşamış olduğu aşk, ayrılık, özlem, yalnızlık, kıskançlık, karamsarlık gibi duygular gelmemeli sadece. Ya da işsizlik, sömürü, cahillik, yabancılaşma, bunalım gibi sorunlarla sınırlı değildir insana özgü gerçeklik. Çünkü insanın yaşadıkları kadar, yaşamadıklarının da bir gerçekliği vardır. İnsan bu dünyada, yaşadığı somut gerçeklerin yanı sıra, hayalleriyle, tasarılarıyla, fantastik ya da ütopik düşünceleriyle, dış dünyaya yansımamış karmaşık ve anlaşılmaz duygularıyla, iç çatışmalarıyla da vardır. Olay örgüsünün kurmaca olması, insana özgü gerçekliği yansıtmadığı anlamına gelmez bu nedenle. Tam tersine, kurmaca dünya, insana özgü gerçekliği daha çok anlatır.

Olay Örgüsü &#; Olay Zinciri

• ♦ Olay örgüsü, okuyucuda veya dinleyicide estetik bir haz uyandırmak amacıyla sanatçı tarafından düzenlenen bir kurgudur; bu nedenle olay örgüsünün gerçek hayatta yaşanmış olması veya yaşanması mümkün değildir. Sanattaki gerçeklikle yaşamdaki gerçekliğin hiçbir zaman aynı olmamasının bir sonucudur bu. Sanatçı, yaşanan hayattan eserinde ne kadar yararlanırsa yararlansın nihayetinde gerçek dünyadan farklı, kurmaca bir dünyadır onun dünyası.

• ♦ Yazar gerçek yaşamdaki olayları değiştirmeden olduğu gibi anlatırsa bu durumda olay örgüsünden değil, olay zincirinden söz edebiliriz.

• ♦ Olay zincirinde amaç okura estetik zevk vermek değil, onu bilgilendirmektir. Biyografi, anı, gezi gibi öğretici metinlerde olay zinciriyle karşılaşırız.

seafoodplus.info - Türkçe ve edebiyat Öğretmenlerinin Kaynak Sitesi

Olay &#;rg&#;s&#; Nedir Ve Nasıl Yapılır? Olay &#;rg&#;s&#; &#;eşitleri Ve &#;rnekleri

Üç Hareket Yapısı

Bu fikir eski Yunan dramatik yapı teorisine dayanır. Aristoteles, her öykünün bir başlangıcı, bir ortası ve bir sonu olduğunu söylemiştir. Eski Yunancada protasis, epitasis, felaket ve antik Yunan oyunları genellikle bu formülü, üç perdeyle kesin olarak oynanır. Bugün hala senaryo yazımı ve romanlarda yaygın olarak kullanılan üç perdelik yapı, alabileceğiniz kadar basittir. Şimdiye kadar yazılmış her hikayenin bir başlangıcı, bir ortası ve bir sonu vardır.

Bir Rahatsızlık ve İki Kapı

Rahatsızlık, hikayenizin başlarında meydana gelen ve statükoyu alt üst eden şeydir. Gecenin ortasında garip bir telefon görüşmesi, yakın bir akrabanızın ölüm haberi veya kahramanın sıradan yaşam tarzına bir tehdit veya meydan okuma olan herhangi bir şey olabilir. Ancak bir rahatsızlık yeterli değildir. Bir şey kahramanı hikayenin başından ortasına ve ortasından sonuna kadar itmelidir. Her hikayenin bir kargaşası ve geri dönüşü olmayan iki kapısı vardır. Hikaye konusu ve hikaye yapısı anlayışı, yaratıcı yazarın zanaat anlayışı için çok önemlidir. Onlarda ustalaşabilirseniz, onları işinizin temeli olarak kullanabilirsiniz.

Olay Örgüsü Çeşitleri Nelerdir?

Olay örgüsü bir hikaye değil, aslında hikayede çatışma yaratan bir dizi olaydır. Bir olay örgüsüne bazen bir hikayenin 'omurgası' denir. Grafikler, karakterler tarafından yapılan seçimlerin sonucudur: karakterler harekete geçer (veya yapmaz) ve bunun sonucunda olaylar meydana gelir.

Hikaye ister bir arayış, komedi, yolculuk veya trajedi hakkında olsun, güçlü bir olay örgüsü oluşturmaya yardımcı olan beş unsur vardır. Bunlar;

Sergi

Sergisi, hikayenin başlangıcıdır ve yaklaşan olayların ortaya çıkması için yolu hazırlar. Ana karakterlerin tanıtıldığı, ortamın kurulduğu ve hikayenin büyük çatışmalarının ortaya çıktığı olay örgüsünün bu bölümünde yer alır. Bu aynı zamanda, ana karakterlerin neden belirli bir şekilde düşündüklerinin ve davrandıklarının nedenlerini anlamaları için izleyicilere karakterin arka planının sunulduğu kısımdır.

Yükselen Eylem

Asıl sorunun veya çatışmanın ortaya çıktığı noktadır. Yükselen eylem noktasında, kahraman, iç (kahramana karşı benlik) veya dış (kahramana karşı düşmanlık, kahramana karşı doğa / toplum) olabilecek çatışmalarla yüzleşmek için mücadele edecek ve ana karakterlerin eğri topuyla nasıl başa çıktığını anlatacak. Bu onların yoluna gelir.

Doruk ya da Zirve

Genellikle kahramanın en zor mücadelesi veya en kasvetli anı etrafında merkezlenen, hikayenin dönüm noktasıdır. Zirve, hikayenin en heyecan verici kısmı ve karakterlerin hayatlarında bir dönüm noktası başlatıyor. Zirve, kahramanın yeni bilgileri aldığı, bilgiyi kabul ettiği; bunu fark ettiği ve onunla mutabık kaldığı ya da olmadığı ve sonra bu bilgiye göre hareket ettiği yerdir.

Düşen Eylem

Olayların dönüm noktasından sonra ana karakterlerin uğraşması gereken, doruk noktasından hemen sonra ortaya çıkan ve iyi ya da kötü sonuçlarının ayrıntılarını ortaya koyan noktadır. Çözüme zemin hazırlar.

Çözünürlük

Çözüm, olayın sonucunun ve kahramanın ve düşmanların kaderinin ortaya çıktığı kısımdır. Bu bölüm, ana karakterin çatışmaları çözdüğü ve hikayenin gevşek uçlarının, arsa çizgisinde daha fazla gelişmeyi sağlamak için uçurum askı sahnelerinin olduğu bir devam filmi olmadığı sürece bağlanıldığı yerdir.