Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır Yaratıcı Fikirler

Okuma alışkanlığı kişinin bir gereksinim olarak algılaması sonucu okuma eylemini, yaşam boyu sürekli ve düzenli biçimde gerçekleştirmesidir. Kişilerin okumayı öğrendikten sonra bu eylemi zevkle yapmalarını sağlamak için kazanmaları gereken önemli bir beceridir. Okuma alışkanlığının, temelinin aile içinde atıldığı ve devamının eğitim sisteminde öğretmenler tarafından öğrenciye kazandırıldığı düşünülürse bu alışkanlığın kazanımında aile ve öğretmenlerin rolü büyüktür.

Çocukların ilk alışkanlıklarını kazandığı ve ilk öğrendiklerinin ailede gerçekleştiği düşünülürse çocuğun önünde ebeveynlerin sergilemiş olduğu tutum ve davranışlar, ileride çocuğun okuma alışkanlığını önemli ölçüde etkiler.

Okumayan, çocuklarının okumasına destek olmayan ebeveynlerin çocuklarının gerçek anlamda okuma alışkanlığına sahip olması beklenemez. Aksine ebeveynin bu konuda çocuğuna karşı göstereceği ilgi ve vereceği destek çocuğun okuma eğiliminin sürekli, düzenli biçimde ve eleştirel bir içerikte gerçekleşmesini, sağlayacaktır. "Çocukların aile üyeleriyle olan ilişkileri, diğer bireylere , nesnelere ve tüm yaşama karşı aldığı tavırların, benimsediği tutum ve davranışların temelini oluşturur" (Yavuzer : ). Ayrıca ebeveynlerin eğitim düzeyi, mesleği ve ekonomik düzeyi bu alışkanlıkların kazandırılmasında etkilidir.

Çocuklara okuma alışkanlığının kazandırılması için anne-babalara önemli görevler düşmektedir.

Bu alışkanlığı kazandırmak için :

Küçük yaşlarda, çocuğa özel zaman ayırarak, onun ilgi düzeyi ve yaşına uygun öykü, masal kitaplarını okuyarak temeller atılabilir.

Evde hem aile fertlerinin hem de çocukların ulaşabileceği bir yere farklı türde kitapları içeren bir kitap köşesi oluşturulabilir. Eğer evde sürekli televizyon seyredilip hiç kitap okunmuyorsa çocuklarında kitap okumasını beklemek gerçekçi olmaz.

Kitaplar çocukların ilgi alanlarına göre ve çocukla birlikte seçilmelidir.-Anne babalar, çocukla birlikte alışverişe veya gezmeye gittiklerinde, bir kitapçıya ya da kitap-dergi reyonuna uğramayı ihmal etmemelidirler.

Kitap okuma alışkanlığının kazanılmasında kütüphane kullanımının etkisi büyüktür. Bu nedenle çocuklar için çevre kütüphanelerin tanıtılmasına yönelik gezilerin yanında okul kütüphanesinin aktif kullanımı için yönlendirilmeleri gerekir.

Anne babaların ödül listesinde mutlaka kitap olmalıdır.-Çocuğu sürekli okuması yönünde uyarmak yerine, kitap okuduğunda onu destekleyerek motive etmek daha doğru olur.

Yaşına uygun bir dergiye abone olması ya da düzenli bir şekilde takip etmesi için yol gösterilebilir.

Bu konuda araştırmaları bulunan Baumberger'in (Baumberger : 45) ebeveynlere önerileri ise aşağıda sıralanmıştır ;

Ebeveynler çocuklarına yüksek sesle ve sıkça hikayeler okuyabilir ve anlatabilirler.

Çocukların gereksinimleri ve yaşına göre ebeveynler evlerinde kitaplık oluşturabilirler.

Ebeveynler ailece belli zamanlarda, belli bir sürenin okumaya ayrılmasını sağlayabilirler.

Ebeveynler çocuklarına okudukları şeylerin önemini anlatabilirler.

Ebeveynler, çocuklarını verdikleri harçlıkların bir kısmını kitap almak için harcaması konusunda eğitebilirler.

Çocukların okuma alışkanlığı kazanmasında aileden sonra öğretmenlerin de çok önemli rolleri vardır. Öncelikle iyi bir okuyucu olarak öğrencilere örnek olan öğretmenler aynı zamanda temel okuryazarlığın okuma alışkanlığına dönüşmemesi halinde bir anlam ifade etmediğini, kitap okumanın öğrenim sürecinin bir parçası olduğunu ve yaşam boyu sürmesi gerektiğini öğrencilere sürekli ifade ederler.

Ayrıca öğretmenler bu konuyla ilgili çeşitli faaliyetlerde bulunurlar;

İlk öğretimin ilk sınıflarında sınıf kitaplıkları oluştururlar. Sınıf panosunda öncelikli okunması gereken kitaplar sergiler ve öğrencilerin kitapla iç içe olmaları sağlarlar.

Sınıf öğretmenleri imkan varsa okul kütüphanesinde yoksa sınıf içinde serbest okuma saatleri düzenleyerek, çocukların kendi seçtiği kaynakları okuması için ortam hazırlarlar.

Okulda kitap okumanın önemini anlatan bir duvar gazetesi oluşturup, öğrencilerin okudukları kitaplarla ilgili yazıları bu gazetede sorgularlar.

Velilerle görüşmeler yaparak onları çocuklarına okuma alışkanlığı kazandırabilmeleri için neler yapmaları gerektiği konusunda bilgilendirirler.

Öğrencilerin sırf roman hikaye türü kitaplar değil, biyografi, gezi, hatıra, kişisel gelişim, araştırma vb. kitaplara da yönelmesini sağlarlar.

Öğrencileri okul kütüphanesini kullanmaları için yönlendirilebilir ve birlikte çevre kütüphanelere geziler düzenleyerek çocuklara kütüphane kullanma alışkanlığı kazandırırlar.

Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırılması konusunda Prof. Dr. Bülent Yılmaz'ın dikkat çektiği dört nokta vardır ;

Çocukluk dönemi kişiliğin oluştuğu dönemdir.

Okuma, sağlıklı ve gelişmiş bir kişiliğin temel taşlarından birisidir.

Ebeveyn ve öğretmen, çocuğa okuma alışkanlığı kazandırma ve geliştirmede doğrudan sorumlu kişilerdir.

Okuma alışkanlığı, ancak çocukluk döneminde kazanılır. Bu dört noktanın bilincine varılması, çocukların okuma alışkanlığı kazanmasına etki eder. Genel olarak ebeveynin çocuğuna göstereceği ilgi ve vereceği destek çocukların bu gün ve gelecekte okuyan ve ne istediğini bilen bireyler olmasını sağlayacaktır.

Kaynak: monash.pw

Okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır yaratıcı fikirler ile birlikte çocuklara okuma alışkanlığı kolaylıkla kazandırılabilir. Okumak, hayatın her döneminde son derece önemli olan bir etkinliktir. Okumak hem okul başarısı hem de hayat başarısını getirebilecek bir aktivitedir. Pek çok çocuk ve yetişkin için okumak ve okuma alışkanlığı kazanmak son derece sıkıcı gelse de, okumayı sevdikten sonra okumak çok zevkli bir aktivite haline gelmektedir. Okumayı çocuklara alışkanlık haline getirmek gerekir. Çünkü küçük yaşlarda kazanılan alışkanlıklar kolay kolay unutulmaz ve okuma alışkanlığı da unutulmaması gereken en önemli alışkanlıklardan bir tanesidir.

Okuma alışkanlığı kazandırmak için çocukları zorlamamak gerekir. Çocuklar, pek çok konuda anne ve babaları ile inatlaşabilir. Bu gayet olağan bir durumdur. Çocuklar anne ve babaları tarafından bir şeyi yapmak için zorlandığında özellikle o konuyu yapmamak için ellerinden geleni yaparlar. Bu nedenle çocuklara herhangi bir alışkanlığı kazandırmaya çalışırken asla onları zorlamamak gerekir. Önlerinde çok fazla zaman olacaktır, bu sebeple bu zamanı kullanmaya çalışmak gerekir.

Anne ve Babanın Kitap Okuması ile Çocuğa Kitap Okumayı Sevdirebilirsiniz

Okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır yaratıcı fikirler düşünmeden önce, çocukların anne ve babalarından bu okuma eylemini gözleri ile görerek aşina olmaları gerekir. Çocuklar anne ve babalarını hayatları boyunca rol model alacakları için anne ve babalarının kitap okuduklarına kendileri şahit olursa bu eylemin iyi bir eylem olduğuna kanaat getirirler ve sizin zorlamanıza gerek kalmadan kitap okumayı kendileri dahi isteyebilirler. Bu sebeple siz okuma alışkanlığını çocuğunuza kazandırmaya karar verdiğinizde yapmanız gereken ilk şey bu kararı çocuktan saklamak olmalıdır. Kendiniz çocuğunuzun görebileceği ortamlarda, salonda, mutfakta ya da onun odasında sessiz bir şekilde kitap okuyarak bu alışkanlığı pasif bir şekilde kazandırmaya başlayabilirsiniz. Her gün aynı saatte aynı yerde kitap okumaya başlayarak çocuğunuzun bu eyleme ilgi duymasını sağlayabilirsiniz. Daha sonra çocuk, anne ya da babasının bu eyleminin devamlılığını fark edecektir ve böylelikle sizin yaptığınız bu eylem çocuğun da ilgisini çekecektir. Okuduğunuz kitabı elinizden alarak incelemek isteyebilirler, sizinle birlikte okumak isteyebilirler, ya da sizin ona okuduğunuz kitabı okumanızı dahi isteyebilirler. Böylelikle pasif olarak ona emir ya da ricada bulunmadan okuma alışkanlığını, daha doğrusu kitap sevgisini yavaş yavaş aşılamaya başlamış olursunuz. Daha sonra çocuk ile birlikte birtakım şeyler yaparak okuma alışkanlığını çocukta sağlamlaştırmaya başlayabilirsiniz.

Çocuğunuzun Yaşına Uygun Renkli ve Resimli Kitaplar ile İşe Başlayabilirsiniz

Çocuğunuza okuma alışkanlığını genelde 7 – 8 yaşları arasında kazandırmaya başlayabilirsiniz. Çocuklar bu yaşlarda okumayı ve yazmayı öğrendikleri için bir şeyleri kendi başlarına okuyabilmek onlar için büyük başarı haline gelecektir. Bu nedenle kitap okumak ilk başlarda çocuklara eğlenceli bir aktivite olarak gözükecektir. Fakat okumaya yeni başlayan çocuk, okumaya çalışırken oldukça fazla zaman ve efor sarf edeceği için bu okuma eyleminden hemen vazgeçebilir. Bu nedenle anne ve babaları olarak sizler, çocuğunuzun ilgisini çekebilecek renkli ve resimli kitapları çocuğunuza hediye edebilirsiniz.

Okuma alışkanlığını kazandırmak için çocukların okumayı bir ders olarak değil, eğlenceli bir aktivite olarak görmesi gerekir. Bu sebeple kitap okumaya başlayacağınız zaman “Haydi derse” ya da “Kitabın başına geç bakalım” gibi emir verici ve sıkıcı cümleler ile çocuğu bunaltmamanız gerekmektedir. Aksi taktirde çocuk bunun bir ders ve yapılması zorunlu bir eylem olduğunu algılayarak okuma eyleminden soğuyacaktır. Bu sebeple anne ve babalar olarak sizler, çocuğunuzun ilgisini çekecek bir konudaki renkli ve resimli bir kitabı çocuğunuza tıpkı bir oyuncak hediye edermişçesine paketleyerek hevesli ve heyecanlı bir şekilde ona hediye edebilirsiniz. Böylece çocuk, sizin heyecanınızdan ve hediye almanın mutluluğundan dolayı aldığı kitabı sevecek ve sahiplenecektir. Bu şekilde çocukla birlikte hediye ettiğiniz kitabı okumaya başlayabilirsiniz.

Kitap Okumayı Bir Oyunun İçerisine Katabilirsiniz

Çocuklar oyun oynayarak büyürler. Oyun oynarken aynı zamanda da öğrenirler. Bu sebeple çocukların oyun oynarken yaptıkları eylem ve aktiviteler çocukların alışkanlıklarında da oldukça etkili olmaktadır. Çocuğunuz kitap okumayı sevmiyorsa, kitap okumayı bir oyunun içine entegre ederek onunla birlikte oyun oynamanız çocuğunuzun kitapları ve okumayı sevmesine yardımcı olacaktır. Bu duruma şu şekilde örnek verebiliriz: Çocuğunuz ile bir sınıfta öğretmen ve öğrenciyi canlandırabilirsiniz. Çocuğunuz genellikle öğretmen olmak ister ve size birtakım şeyler öğretmek isteyecektir. Siz de öğretmeninizden (çocuğunuzdan) kitap okumayı öğrenmeyi isteyebilirsiniz. Çocuğunuz öğretmen rolü sebebi ile size kitap okumaya başlayabilir. Siz de bir öğrenci olarak öğretmeninizin okuduğu bu kitabı heyecanlı ve hevesli bir şekilde dinlerseniz çocuğunuz bu durumdan oldukça zevk alacaktır. Bu şekilde kitap okumanın güzel ve zevk alınabilecek bir davranış olduğunu aklına yazacaktır. Bu tarz rol yapma oyunları ile birlikte çocuğunuza kitap okutabilir, oyun içerisinde sıkılmadan çocuğunuza kitap sevgisini ve okuma alışkanlığını kazandırabilirsiniz.

Çocuğunuza Okuyacağı Kitap Konusunda Seçme Hakkı Tanıyabilirsiniz

Okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır yaratıcı fikirler konusunda yapılabilecek bir diğer konu da çocuğun kendi kararlarını uygulamasına izin vermektir. Anne ve babalar, genellikle çocukların küçük yaşlarda bazı şeylere karar vermesine pek izin vermemektedir. Bu durum da çocukta baskı ve zorla iş yapma hissiyatı oluşturmaktadır. Özellikle bir şeyi alıştırmak ya da öğretmek istiyorsanız o konuda çocuğun fikirlerine de son derece önem vermek gerekecektir. Kitap okuma alışkanlığı konusunda çocuğunuza hangi kitabı seçeceği ile ilgili kararı onun vermesini isteyerek çocuğa özgüven aşılayabilirsiniz. Böylelikle çocuk kendi kararını vermenin mutluluğu ile istediği kitabı tercih edecek ve o kitaba, sizin aldığınız kitaplardan daha da fazla bağlanacaktır. Bu durumu yapmadan önce çocuğunuza onunla birlikte kitapçıya gidip istediği kitabı alacağını söylemeniz de oldukça önemli olacaktır. Kitapçıya gidip kitap seçmek için çocuğun giyinmesi, hazırlanması ve hazırlanırken kitaplar hakkında çocuk ile konuşmak da çocuğun kitap alma ve okuma hevesini artırabilecek etmenler arasında olacaktır. Bu sebeple kitapçıya gidip kitap alma ve okuma aktivitesi için bir gününüzü çocuğunuza ayırabilirsiniz. Çocuğunuz da kitap alma eyleminin önemini bu şekilde kavrayacaktır. Kitap almanın ve okumanın önemli bir eylem olduğu kafasında yer edecektir. Daha sonra seçtiği kitabı kendisi ya da sizinle birlikte okumasını isteyebilirsiniz.

Çocuğunuzun Kitaplığını Birlikte Süsleyebilirsiniz

Çocuğunuzun kitaplarını içerisinde alacak minik bir kitaplık alarak çocuğunuzun kitaplarını koyabileceği minik bir ortam oluşturmanız da okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır, yaratıcı fikirler konusunda size yardımcı olacaktır. Bunun için duvara monte edilebilen minik raflardan satın alabilirsiniz. Daha sonra çocuğunuzun bu minik kitaplığa kitaplarını dizmesini isteyebilirsiniz. Bu eylemi kendisi yapması, çocuğun bu kitaplığı ve kitapları sahiplenmesinde oldukça önemlidir. Çocuğunuz kitaplarını yerleştirdikten sonra kitaplığa çocuğun istediği materyalleri koyabilirsiniz. Ya da kitaplıkta olmasını istediği bir resmi birlikte çizebilirsiniz. Bu şekilde çocuk kitaplığa ve kitaplara kendisini daha yakın hissedecektir. Daha sonra çocuğunuz ile bu kitapları günün belirli bir saatini belirleyerek okumaya başlayabilirsiniz. Çocuk bu şekilde çok daha kolay şekilde kitap okuma alışkanlığı kazanacaktır.