Mitoz Nedir 7 Sınıf
Fen Bilimleri &#; 7. Sınıf &#; 2. Ünite &#; Bölüm B
Hücreler belirli bir büyüklüğe geldiklerinde bölünme ihtiyacı duyarlar. Mitoz bölünme ve mayoz bölünme olmak üzere iki hücre bölünmesi vardır. Bu yazıda mitoz bölünmenin özellikleri incelenecektir.
Hücre neden Mitoz Bölünme Geçirir?
Hücre yaşamı süresince giderek büyür. Bu büyüme sonrasında;
- Çekirdek hücreyi yönetmekte zorlanmaya başlar
- Hücre zarı sitoplazmayı sarmakta zorlanır.
- Bazen de yaralı bölgeleri iyileştirmek için yukarıdaki şartlar beklenmeden mitoz bölünme başlayabilir.
Mitoz Bölünmenin Amacı Nedir?
- Yaraları iyileştirmek.
- Canlının büyümesini sağlamak
- Eşeysiz üreme olaylarının gerçekleşmesini sağlamak.
Mitoz Bölünmenin Aşamaları
1. Hücrenin bölünmeye hazırlık aşamasıdır. DNA ve organeller kendini eşler. Enerji kullanımı artar.
2. Kromozomlar oluşur. Bu DNA&#;la birbirinin aynısı olan kardeş kromatit denilen yapılardan oluşur. İğ iplikleri oluşur.
3. Kromozomlar hücrenin ortasına dizilir.
4. Kardeş kromatitler hücrenin uçlarına doğru çekilmeye başlar. Boğumlanma da bu aşamada başlar.
5. Birbiriyle aynı DNA&#;ya sahip iki yeni hücre oluşur.
Mitoz Bölünmenin Özellikleri:
- Mitoz sonucunda bir hücreden iki yeni hücre oluşur.
- Mitoz sonucu oluşan hücrelerin DNA yapısı değişmez.
- Mitoz sonucu oluşan hücrelerin kromozom sayısı değişmez.
- Mitoz bölünme yaralı bölgelerin iyileşmesi, yeni hücre oluşturulması yani büyüme olaylarını gerçekleştirmeyi sağlar.
- Tek hücreli canlılar mitozla üreyebilirler. (Bölünerek Üreme)
- Belirli bir olgunluğa ulaşan hücre bölünür.
- Vücut hücreleri mitoz geçirebilir.
- Mitoz sonucu oluşan hücrelerin büyüklükleri, organel sayıları farklı olabilir.
Bitki ve Hayvan Hücresinde Mitoz Bölünme:
Bitki ve hayvan hücresi organeller bakımından bazı farklılıklar içerirler. Bunlardan en önemlisi de bitki hücresinin kalın bir hücre duvarı taşımasıdır. Bu nedenle bitki ve hayvan hücreleri sitoplazma bölünmesi geçirirken farklı yollar izlerler.
Resimde de görülebileceği gibi hayvan hücresi ortadan ikiye ezilerek ayrılmaktadır.
Buna Boğumlanma denir.
Bitki hücresinin duvarları bulunduğu, yani sert bir yapıya sahip olduğu için boğumlanması mümkün olmaz. Bu hücrelerde sitoplazma araya oluşan bir panel yardımıyla birbirinden ayrılır. Bu yapıya Ara Lamel denir.
Mitoz bölünme sırasında önce çekirdek bölünür. Buna çekirdek bölünmesi denir. Ardından sitoplazma da ikiye bölünerek mitoz tamamlanır.
Mitoz Bölünmenin Süresi:
Bir hücrenin mitoz Bölünme geçirebilmesi için belirli bir büyüklüğe ulaşması gerekir. Bölünmeye başlayan bir hücrenin mitoz geçirme süresi yaklaşık 1 saattir.
Mitozda Oluşan Hücre Sayısı
Mitoz bölünmede hücre sayısı iki katına çıkar. Örneğin 4 hücre mitoz bölünme geçirirse sayıları 4&#;2= 8 olur.
Ayrıca bir hücrenin peş peşe mitoz geçirirse oluşan hücre sayıları 2ª formülüyle bulunur. Buradaki a mitoz bölünme sayısıdır.
Örneğin 3 kere mitoz geçiren bir hücre 2³= 8 tane olur.
Mitoz Geçirmeyen Hücreler:
Sinir hücreler, yumurta ve sperm hücreleri mitoz geçirmezler.
Mitoz Bölünmenin Şekli:
Yukarıda mitoz bölünme geçiren bir hücreden nasıl iki yeni hücre olduğu resimlerle gösteriliyor. Üstte bulunan fotoğraflar ise gerçek bir bölünmenin mikroskoptan görüntüsüdür.
Mitoz bölünme hayat boyu devam eder. Bebeklik, ve çocukluk döneminde vücudumuzdaki hücreler çok daha hızlı mitoz bölünme geçirir. İlerleyen yaşlarla beraber mitoz bölünme miktarında azalma olur.
Alakalı Konular
7. Sınıf Fen Bilimleri Mitoz B&#;l&#;nme konu anlatımı
- Üreme hücreleri, yani sperm ve yumurtanın oluşumu
Not: Tek hücreli canlılarda ise bölünme işlemi çoğalma üzerinden gerçekleşmektedir.
Mitoz bölünme: Bir hücrenin kendini kopyalamak suretiyle başka iki hücre oluşturmasına mitoz bölünme denir. Mitoz bölünme genelde tek hücreli canlılarda üremeyi destekler. Ancak çok hücreli canlılarda ise büyüme ve gelişme, yaraların iyileşmesi gibi pek çok önemli katkı sağlamaktadır.
Hücrelerin belli bir yaşam döngüsü bulunmaktadır ve bu süreç içerisinde vücuttaki gerekli görevlerini yerine getirirler. Bunu yaparken aynı zamanda bölünme için gerekli olan hazırlıklara devam ederler. Bu evreye ise ara evre ya da hazırlık evresi denmektedir.
Ana evre esnasında DNA kendisini eşlemek suretiyle miktarını iki katına çıkarır. Ana hücre ise ara evreyi tamamlaması ile beraber mitoz bölünme işlemi ne geçer. Bu işlem esnasında sırasıyla çekirdek ile beraber stoplazma üzerinden bölünme gerçekleşir. Bu doğrultuda mitoz birbirini takip eden 4 farklı evre üzerinden bölünme işlemini sağlar. Şimdi bu evreleri sırasıyla ele alalım ve inceleyelim.
1. evre: Çekirdek zarı ile çekirdekçik erimek suretiyle kaybolur. DNA içeren iplikler daha yoğun hale gelir ve bu doğrultuda kromozomlar belirginleşir. Bu noktada kromozomlar iki yapı halinde görülür. Böylece iki yapı bir araya gelmek suretiyle DNA parçaları eşleşir.
2. evre: Bu evre içerisinde kromozomlar hücrenin orta kısmında yerleşim gösterir.
3. evre: Bu evrede ise eş olan DNA parçaları birbirine zıt olan kutuplara doğru çekilmeye başlar. Bu çekilme tamamlandıktan sonra her iki zıt kutup tada eşit oranda kromozom sayısı bulunmaktadır.
4. evre: Bu evre içerisinde incelip uzamak suretiyle genetik bilgiyi taşıyan iplikçiklere dönüşmektedirler. Bu ikilinin çevresinde çekirdek zarı oluşur ve bunun neticesinde çekirdekçik açık bir şekilde görünmeye başlar. Bu işlemin sonunda ise çekirdek bölünmesi tamamlanmış olur.
Not: Çekirdek bölünmesi tamamlanması ile beraber daha sonra sitoplazma bölünmesi gerçekleşir. Bu durum hayvan hücrelerinde sitoplazmanın boğumlanması üzerinden gerçekleşir. Bitki hücrelerinde ise ara lamel verilen bir etmen oluşur. Çünkü bitki hücresinde hücre duvarı yer almaktadır. Böylece sitoplazma bölünmesi bu yapı ile beraber gerçekleşir.
Sitoplazma bölünmesi sona erdiğinde iki yeni ana hücre oluşur. Özellikle mitoz bölünme ile oluşan bu iki yeni hücre, ana hücre ile aynı kalıtsal özelliklere sahiptir ve aynı kromozom sayısı bulunur.
Canlılarda Kromozom Sayısı Neden Önemlidir?
Canlılarda kromozom üzerinde taşınan bilgilerin yarısı anneden yarısı ise babadan gelir. Ayrıca her canlı türünün kendine özgü bir kromozom sayısı bulunmaktadır. Mesela insanları 23 çift yani 46 kromozomu vardır. Böylece kromozom çok önemli kalıtsal bilgileri taşır.
- Göz rengi
- Ten rengi
- Saç rengi
Bu gibi daha birçok farklı kalıtsal bilgi kromozom üzerinde taşınmaktadır.