Normal Akciğer Filmi Görüntüsü

AKCİĞER KANSERİ

• Genel Bilgiler
• Risk Faktörleri
• Belirti ve Bulgular
• Yapılması Gereken Temel İncelemeler
• Tanı
• Akciğer Kanseri Hücre Tipi
• Akciğer Kanseri Evrelemesi
• Tedavi Planı
• Sağkalım Beklentisi

Akciğer Kanseri Hakkında Genel Bilgiler

• Tüm kanser ölümlerinin erkek ve kadında en sık nedenidir. 
• Her yıl dünyada yaklaşık milyon yeni akciğer kanseri tanısı konulmaktadır.
• En yüksek insidans Macaristan, Sırbistan ve Kore’dedir.
• Türkiye sıklık bakımından erkeklerde 5. sıradadır.
• Ortanca yaş 63’dür.

• İnsidans (Her yıl yeni akciğer kanseri gelişen hasta oranı): Türkiye’de, yılı verilerine göre tüm yaş gruplarında yüzbinde 35’dir. yaş aralığında ise daha fazladır (yüzbinde ). Ne yazık ki gerçek rakam muhtemelen daha fazladır. Şöyle ki;
• Akciğer kanseri, bildirimi zorunlu bir hastalıktır.
• ICD kodlamasında c yazıldığında «Bildirimi Zorunlu Hastalık Formu» çıkmaktadır. Hekimler yoğunluk nedeniyle vakit kaybetmemek için r kodlu; «Akciğerin Görüntülemesinde Anormal Bulgular» kodunu işaretleyebilmektedir.

Akciğer Kanseri Risk Faktörleri 

• Sigara (Hastaların %90’ı sigara içicisidir)
• Pasif içicilik
• Genetik faktörler
• Radon
• Arsenik
• Kadmiyum
• Asbest
• Civa
• Petrokimya türevleri
• Geçirilmiş tüberküloz, pnömoni (zatürre)

Uzun süre sigara içenlerin yaklaşık 1/7’sinde akciğer kanseri gelişir. Sigara: Akciğer kanserlerinin %90’ından sorumludur. Günde içilen sigara miktarı, içilen yıl sayısı, sigaraya başlama yaşı önemlidir. Pasif içiciliğe bağlı olarak, başkalarının içtiği sigara sizde veya sizin içtiğiniz sigara sevdiklerinizde akciğer kanseri yapabilir. Kadın hastaların %65’ i bu sebeple akciğer kanseri olmaktadır.

• Ailede akciğer kanseri olması akciğer kanserine yakalanma riskini arttırmaktadır (2, kat).
• Ailede akciğer kanseri olan ve sigara içmemiş bir kadının akciğer kanseri riski kat artar
• Ailede akciğer kanseri olmayan ve sigara içen bir kadında bu risk kat artar.
• Ailede akciğer kanseri olan ve sigara içen bir kadında ise bu risk 30 kat artar.

AKCİĞER KANSERİ BELİRTİLERİ VE BULGULARI 

Akciğerler göğüs kafesimizi doldurur ve oldukça büyük organlardır. Akciğerde ağrı duyusu da bulunmamaktadır. Akciğer kanserinde işte bu yüzden erken teşhis, erken tanı çok önemlidir, keza bu hastalık oldukça ileri aşamalara gelene kadar herhangi bir şikayete yol açmayabilir. 

• Şikayet olmaksızın, tesadüfen ya da tarama amacıyla çekilen grafi veya tomografilerde saptanabilir.
• İnatçı öksürük, balgam, balgamda kan, nefes darlığı, göğüs ağrısı kanser için şüphe uyandırması gereken şikayetlerdir.
• İştahsızlık, halsizlik, kilo kaybı, terleme şikayetleri önemsenmelidir. Bazen de kanserin yayıldığı organla ilgili şikayetler (baş ağrısı, kemiklerde ağrı gibi) olabilir.

YAPILMASI GEREKEN TEMEL İNCELEMELER

Ayrıntılı muayene, solunum fonksiyon testi, kardiyak değerlendirme, normal akciğer grafisi, bilgisayarlı tomografi, PET-CT ve kraniyal MR teşhis ve klinik evreleme için kullanılan teknikler arasındadır.

TANI

Kesin tanı patolojik inceleme ile konulabilir. Bu amaçla, iğne biopsisi, Bronkoskopik Biopsi, Lenf nodu biopsisi işlemlerinden biri veya fazlasını yapmak gerekebilir.

AKCİĞER KANSERİNDE TANI NASIL KONULUR ?

AKCİĞER KANSERİ HÜCRE TİPİ

Akciğer kanseri başlıca 2 tipe ayrılır;        

• Küçük hücreli akciğer kanseri, % oranında görülür. Hızlı büyür, çabuk yayılır, tanı konulduğunda genellikle metastaz yapmıştır. %95’i kemoterapi/radyoterapi ile, %5’i cerrahi ile tedavi edilir.
• Küçük hücreli dışı akciğer kanseri,  % oranında görülür. Daha yavaş büyür. Tedavi için “cerrahi/kemoterapi/radyoterapi” seçeneklerinden biri veya kombinasyonu yapılır.

AKCİĞER KANSERİ EVRELEMESİ

Akciğer kanseri evrelemesi, hastalığın yaygınlığını öğrenmek, tedavi planı yapmak ve sağkalım ile ilgili öngörüde bulunmak için yapılır.

3 temel kriter değerlendirillir. Bunlar T, N, M kriterleridir.

• “T” Durumu: Tümörün çapının büyüklüğü, yerleşimi ve işgal ettiği dokulara göre yapılır. Buna göre T1a, T1b, T1c, T2a, T2b, T3, T4 olarak derecelendirilir.
• “N” Durumu: Bölgesel (N1), Mediastinal (N2) ve uzak lenf bezlerine yayılım (N3) değerlendirilir. 
• “M” Durumu: Uzak bölgelere yayılması değerlendirilir. Buna göre M1a, M1b, M1c olarak tanımlanır.

Ülkemizde görülen vakaların %18’i lokal %30’u bölgesel %52’si ise metastatik hastalıktır.

NASIL TEDAVİ EDİLİR VE TEDAVİ PLANI NEYE GÖRE BELİRLERNİR ?

Hastanın genel durumu, muayenesi, tetkikleri incelendikten ve evresi belirlendikten sonra tedavi yapılır. Her hasta için ayrı bir plan hazırlanır.

AKCİĞER KANSERİ EVRELERİ

Evre 1 ve Evre 2’de; kalp ve akciğer rezervleri iyi olan ve operasyonu kaldırabileceği düşünülen hastalarda ilk seçenek cerrahi tedavidir. Cerrahi tedavi komplet olmalıdır (ameliyat sonrası hiç tümör kalmayacak şekilde yapılan ameliyat). Evre 2 ve üzerindeki hastalarda tedavide Kemoterapi eklenir.

Cerrahi tedavi için mümkünse kapalı yöntemler (robotik, torakoskopik) ercih edilmektedir. Ancak tümör cerrahisi prensiplerinden asla ödün verilmemelidir.

Evre 3 ve Evre 4’de ile kemoterapi ve/veya Radyoterapi tercih edilir. Bu evrelerde bulunan seçilmiş hastalarda Kemoterapi/Radyoterapi uygulamasını takiben cerrahi tedavi yapılabilir.

• Bazı hücre tiplerinde (özellikle adenokanser), hedefe yönelik tedaviler daha başarılı olabilmektedir.
• İmmünoterapi ajanları ile son zamanlarda oldukça iyi tedavi sonuçları alınabilmektedir.
• Akciğer kanseri ne kadar erken dönemde tespit edilebilirse, kanserden kurtulma şansı da o kadar yüksek olmaktadır.

SAĞKALIM BEKLENTİSİ

Sağkalım oranı, tüm tıbbi gelişmelere rağmen, son 30 yıldır çok az değişmiş, ancak %’e gelebilmiştir. Yani akciğer kanserli hastanın 17’si 5 yıl ve daha uzun süre yaşamaktadır. Evre Ia’da sağkalım %92 iken, Evre IVA’da %10, Evre IVB’de %0’dır. Bu nedenle, hastalığın henüz belirti vermediği erken dönemde yapılan tarama çalışmaları önemlidir.

Akciğer kanseri ne kadar erken dönemde tespit edilebilirse, kanserden kurtulma şansı da o kadar yüksek olmaktadır. Bu nedenle riskli gurupta yer alan kişilerin “” na katılması önerilmektedir. Tarama çalışmalarının özellikle NLST (The National Lung Screening) ve Nelson çalışmaları ile yararı kanıtlanmıştır ve NCCN de dahil olmak üzere hemen tüm bilimsel rehberlerde önerilmektedir. Yaşı 50’nin üzerinde olan ve 25 paket/yıl sigara öyküsü olan bireylerin tarama programına girmesi önerilmektedir. Tarama için “düşük doz bilgisayarlı tomografi” çekilmesi gerekir.

3B’yi unutmamak dileğiyle yazıma son vermek istiyorum.

• Başlama (sigara içmek bir statü göstergesi değildir)
• Bırak (istersen bırakabilirsin; bu konu ile ilgili önerilerimi ilerleyen günlerde yazacağım)
• Başvur (50 yaş üstünde ve 25 paket/yıl sigara içtiysen, tarama programına başvurmalısın)

Akciğer, solunum yollarında yer alan en önemli organdır. Burun yolu ile vücuda giren hava nefes borusundan geçerek bronşlara iner. Buradan akciğere inen temiz hava akciğerin içerisinde bulunan filtre ile temizlenerek kan dolaşımına karışır. 

Sağlıklı Akciğer Röntgeni Nasıl Olmalıdır? 

 Gelişen teknoloji ile akciğerin filminin çıkarılması yani detaylı olarak incelenmesi mümkün kılınmıştır. Röntgen filmi çekilerek akciğerin genel durumu hakkında ayrıntılı bilgiler elde edilebilir. Akciğer filminin sağlıklı bir bireyin vücudunda temiz çıkması durumunda herhangi bir sağlık problemi ortaya çıkmaz.

 Sağlıklı akciğer röntgeninin tamam siyah bir şekilde olması gerekmektedir. Röntgende kemikler beyaz olarak çıkar ancak akciğerler siyah şekilde yansır. Şeffaf siyahlığın üzerinde herhangi bir lekenin veya dumanlı bir görüntünün olmaması sağlıklı bir ciğer olduğunu göstermektedir. 

Akciğer Filmi Nasıl Yorumlanabilir? 

 Akciğer filmi yorumlaması mutlaka uzman bir doktor tarafından yapılması gerekir. Ancak diğer tıbbi tahlillerin aksine akciğer filmi belirli rahatsızlıkları net şekilde gösterebilir. Ciğer kısmının tamamen koyu bir siyah olması gereken filmde bazı değişiklikler hastalıkları ortaya koyabilmektedir. Sigara kullanımına bağlı yaşanan nefes darlıkları akciğer filmine beyaz dumanlı lekeler olarak yansır. Bu durum aynı zamanda akciğer kanserine de işarettir.

 Zatürre veya solunum yolları enfeksiyonlarının işaretleri ise daha da belirgindir. Zatürreli olan bir hastanın akciğer filminde net şekilde görülecek olan beyaz noktalar görülebilmektedir. Hastanın akciğer filminin doğru yorumlanması için belirli bir kaç detaya dikkat edilmesi gerekmektedir.

 Öncelikle hastanın çekim sırasındaki duruşu doğru olmalıdır. Bunun yanı sıra hastanın yaş, boy, kilo ve sağlık geçmişinin de iyi bilinmesi gerekmektedir. Aynı zamanda akciğer filminin değerlendirilmesi ve doğru yorumlanması için tek başına röntgen çıktıları yetersiz kalabilir. Bu durumda doktorun öngördüğü diğer tahlil ve testlerin de tamamen yapılmış olması gerekir. 

Ciğer filmleri ve röntgenleri herhangi bir sorun olup olmadığı ile alakalı ve var olan hastalığın ne düzeyde olduğu ile alakalı detayları verir.

Sağlıklı Akciğer Filmi Nasıl Olmalı?

Akciğer grafisi işlemleri akciğerlerin sağlıklı olup olmadığını ve bölgede hastalık olup olmadığını gösteren görüntüleri ve raporu elde etmek için kullanılır. Tanı koyma konusunda yardımcı olan akciğer röntgeni iki yönlü uygulanır. Hastaya ilk olarak ilk basamağın grafisi yani filmi uygulanmaktadır. Film sayesinde çıkan raporu hasta doktora gösterir ve doktor akciğer raporu sayesinde gerekli teşhisi koyar. Akciğer röntgeni ile hasta olan kişinin yandan ve önden grafisi çekilir ve görüntüsü alınır. Diyafram ve kalbin arka kısmında var olan lezyonlarda bu şekilde belirlenir. Akciğer grafisi yani filmi ile kemik rahatsızlıkları, yumuşak doku rahatsızlıkları, kalp sorunları ve bronşektazi sorunu hakkında bilgi alınır. Akciğer filmi artık iş yerlerinde de önemli bir yere sahiptir. İşverenler temiz ve saglikli bir sonuca sahip olanları işe almayı tercih etmektedir. Akciğer filmi raporu ve örüntüsü sorunlu çıkan kişilerin raporlarından örnekleri aşağıda bulabilirsiniz.

Veremli olan ciğer grafisi görüntüsüdür. Bu görüntünün raporu da temiz ve normal çıkmaz. Alınan ciğer raporu sonucunda doktorlar gerekli olan tedaviyi normal şartlar dâhilinde nasıl uygulayacağını hastaya anlatır.

Sağlıklı ve normal olan ciğer grafisi görüntüsüdür. Ciğer filmi bu şekilde olmalı ve temiz çıkmalıdır. Bu görüntünün raporu da normal ve temiz bir şekilde olmalı ve hastaya verilmelidir.

Normal olmayan organ görüntüsü, akciğer kanserinin görüntüsüdür. Bu görüntüler temiz ve sağlıklı bir şekilde çıkmaz. Kişiye nasıl bir tedavi uygulanacağı, konu ile alakalı nasıl davranması gerektiği bir bir anlatılır.

Temiz olmayan bronşektazi olan bir organ filmi, normal şartlarda bu filmin temiz ve düzgün bir şekilde çıkması gerekir. Özellikle bu hastalığa sahip kişilerin sigarada uzak durması şarttır. Nasıl tedavi edileceği konusunda uzman yardımcı olur.

Zatürre görüntüsüdür. Bir film ile ortaya çıkabilir. Normal şartlarda kendine dikkat eden bir kişinin filmi temiz olmalı ve sağlıklı olmalıdır. Nasıl tedavi edileceği, nasıl olmalı ve nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda hasta bir kişi bilgilendirilir.

Grafilerin Değerlendirilmesi

Grafilerin bir bir yorumlanmasında plevral kalıntılar ile oluşumların kenar kısımlarındaki görüntü detayları da dikkate alınır. Bu görüntüler temiz olmalı ve normal olmalıdır. Alınan rapor sonucunda göre bir kalem bir kalem yorumlama yapılır. Raporların sonuçları kişiye göre ve hastalığına göre değişmektedir. Her bireyin raporları farklı çıkar.