0 362 Nerenin Kodu
kaynağı değiştir]
Türk yerleşimi öncesi[değiştir Çarşamba, Samsun
Çarşamba, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz bölümünde bulunan Samsun iline bağlıdır. Nüfus açısından Samsun'un 4. büyük ilçesidir. Samsun ilinin doğusunda yer alır. Batıda Tekkeköy, doğuda Terme, güneyde Salıpazarı ve Ayvacık ilçeleriyle çevrilidir. İlçe merkezi Samsun'a 36&#;km uzaklıktadır. Yeşilırmak'ın Çarşamba Ovası'na çıktığı yer yakınında, ırmağın iki yakasında kurulmuş olan ilçe merkezinin adıdır.
Bilinmesi gerekenler[değiştir kaynağı değiştir]
Çarşamba ilçesinde Doğu Karadeniz ve Orta Karadeniz Ağızlarının yanı sıra İstanbul Türkçesi de kullanılır.
Anadolu ağızları batı grubu
1. grup ağızlar Afyonkarahisar, Eskişehir, Uşak, Nallıhan
Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Bilecik
Aydın, Burdur, Denizli, Isparta, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla
Antalya
2. grup ağızlar 2.İzmit, Sakarya ağızları
3. grup ağızlar Zonguldak, Devrek, Ereğli
Bartın, Çaycuma, Amasra
Bolu, Ovacık, Eskipazar, Karabük, Safranbolu, Ulus, Eflani, Kurucaşile
Kastamonu
4. grup ağızlar Göynük, Mudurnu, Kıbrıscık, Seben
Kızılcahamam, Beypazarı, Çamlıdere, Güdül, Ayaş
Çankırı (Ovacık, Eskipazar, Kızılırmak hariç), Çorum, İskilip, Kargı, Bayat, Osmancık, Tosya, Boyabat
5. grup ağızlar Sinop, Alaçam
Samsun, Kavak, Çarşamba, Terme
Ordu, Giresun, Şalpazarı
6. grup ağızlar Ladik, Havza, Amasya, Tokat, Erbaa, Niksar, Turhal, Reşadiye, Almus
Zile, Artova, Sivas, Yıldızeli, Hafik, Zara, Mesudiye
Şebinkarahisar, Alucra, Suşehri
Kangal, Divriği, Gürün, Malatya, Hekimhan, Arapgir
7. grup ağızlar Akçadağ, Darende, Doğanşehir
Afşin, Elbistan, Göksun, Andırın, Adana, Hatay, Tarsus, Ereğli
Kahramanmaraş, Gaziantep
Adıyaman, Halfeti, Birecik, Kilis
8. grup ağızlar Ankara, Haymana, Balâ, Şereflikoçhisar, Çubuk, Kırıkkale, Keskin, Kalecik, Kızılırmak, Çorum (merkez ilçe ile güneyindeki ilçeler), Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Kayseri, Şarkışla, Gemerek, Yozgat ağızları
9. grup ağızlar Konya (merkez ilçesinin bazı yöreleri ve Ereğli hariç), Mersin (Tarsus hariç) ağızları
Tarihî Eserleri[değiştir kaynağı değiştir]
Sekiz köşe kasket ve yumurta topuk ayakkabı, yaklaşık bir asırdır bölgede yaşayan erkekler tarafından giyimlerinde tercih ediliyor. Özellikle yumurta topuk ayakkabı ise tek parça deriden dikişsiz olarak el yapımı şeklinde üretiliyor. Ayakkabının ön ve arka tarafının yumurtaya benzer şekilde olması nedeniyle dikkat çekiyor. Ayakkabını topuk kısmının diğer erkek ayakkabılarına göre daha yüksek olması nedeniyle özellikle kısa boylu erkekler tarafından da tercih ediliyor. Yumurta topuk ayakkabı ve sekiz köşe kasketin Çarşambalı ustalar tarafından üretildikten sonra talep üzerine yurt dışına da sıkça gönderiliyor.[38]
Kaynakça[değiştir
nest...
Çarşamba, Samsun
Çarşamba, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz bölümünde bulunan Samsun iline bağlıdır. Nüfus açısından Samsun'un 4. büyük ilçesidir. Samsun ilinin doğusunda yer alır. Batıda Tekkeköy, doğuda Terme, güneyde Salıpazarı ve Ayvacık ilçeleriyle çevrilidir. İlçe merkezi Samsun'a 36&#;km uzaklıktadır. Yeşilırmak'ın Çarşamba Ovası'na çıktığı yer yakınında, ırmağın iki yakasında kurulmuş olan ilçe merkezinin adıdır.
Bilinmesi gerekenler[değiştir kaynağı değiştir]
Çarşamba ilçesinde Doğu Karadeniz ve Orta Karadeniz Ağızlarının yanı sıra İstanbul Türkçesi de kullanılır.
Anadolu ağızları batı grubu | |
|---|---|
| 1. grup ağızlar | Afyonkarahisar, Eskişehir, Uşak, Nallıhan |
| 2. grup ağızlar | 2.İzmit, Sakarya ağızları |
| 3. grup ağızlar | Zonguldak, Devrek, Ereğli |
| 4. grup ağızlar | Göynük, Mudurnu, Kıbrıscık, Seben |
| 5. grup ağızlar | Sinop, Alaçam |
| 6. grup ağızlar | Ladik, Havza, Amasya, Tokat, Erbaa, Niksar, Turhal, Reşadiye, Almus |
| 7. grup ağızlar | Akçadağ, Darende, Doğanşehir |
| 8. grup ağızlar | Ankara, Haymana, Balâ, Şereflikoçhisar, Çubuk, Kırıkkale, Keskin, Kalecik, Kızılırmak, Çorum (merkez ilçe ile güneyindeki ilçeler), Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Kayseri, Şarkışla, Gemerek, Yozgat ağızları |
| 9. grup ağızlar | Konya (merkez ilçesinin bazı yöreleri ve Ereğli hariç), Mersin (Tarsus hariç) ağızları |
Tarihî Eserleri[değiştir kaynağı değiştir]
Sekiz köşe kasket ve yumurta topuk ayakkabı, yaklaşık bir asırdır bölgede yaşayan erkekler tarafından giyimlerinde tercih ediliyor. Özellikle yumurta topuk ayakkabı ise tek parça deriden dikişsiz olarak el yapımı şeklinde üretiliyor. Ayakkabının ön ve arka tarafının yumurtaya benzer şekilde olması nedeniyle dikkat çekiyor. Ayakkabını topuk kısmının diğer erkek ayakkabılarına göre daha yüksek olması nedeniyle özellikle kısa boylu erkekler tarafından da tercih ediliyor. Yumurta topuk ayakkabı ve sekiz köşe kasketin Çarşambalı ustalar tarafından üretildikten sonra talep üzerine yurt dışına da sıkça gönderiliyor.[38]