Erythrocytes Nedir

Kan içerisinde bulunan ve kan hücresi grubunu meydana getiren eritrosit, vücudun oksijen taşımasında görev alan hemoglobin maddesini içermektedir. Solunum ile akciğere alınan oksijeni vücuttaki tüm dokulara iletebilmektedir. Vücudun her bir hücresine yeterli seviyede oksijen gidebilmesi, kanda bulunan değerine ve fonksiyonuna bağlıdır. Rengi kırmızımsı olduğu için alyuvar da denilmektedir. Rengini hemoglobinde bulunan demirden almaktadır.

Eritrositler, karbondioksiti bağlayarak akciğerlere iletir, ardından solunumla birlikte karbondioksit vücuttan dışarıya gönderilir. Tüm bu olay, nefes alıp verme sırasında gerçekleşmektedir. Kadın, erkek, çocuk ve her bireyin kanındaki RBC sayısı farklı seviyelerde olmakla birlikte belirli referans aralığındadır. Bir şikayetle doktora gidildiğinde yapılan rutin işlem kan testidir. Kan sayımlarında bakılan ise RBC seviyesidir.

Eritrosit (RBC) Değeri Kaç Olmalı?

RBC değerinin sayımıyla ilgili yapılan test, çoğunlukla hemogram (tam kan sayımı) olarak bilinen testin bir bölümü olarak yapılmaktadır. Yaş, cinsiyet, kişinin sağlık durumu ve hamilelik durumuyla ilgili olarak bireyin kanında olması gereken miktar farklılık gösterebilmektedir. Alınan örnekler ile RBC testi kolaylıkla yapılabilmektedir. 
Sağlıklı kişilerde olması gereken RBC değerleri; Erkekte 4,,2 milyon hücre, Kadında (4,,3), aralığında çocukta (3,,4), aylık olan bebekte (3,,1), aylık olan bebekte (3,,4), haftalık olan bebekte (3,,9) ve yeni doğan bebekte (4,,2) milyondur. Hamilelikte, kanser hastalıklarında ya da hücreleri etkileyebilen farklı hastalıklarda ve ilaç kullanımda bu değerler farklı olabilmektedir. Bu değerler doktor kontrolü ile incelenmeli ve değerlendirilmelidir.

Eritrosit (RBC) Yüksekliği Nedenleri

Test sonucu RBC’nin yüksekliği vücuttaki seviyenin arttığını göstermektedir. Bu duruma verilen isim eritrositozdur. Kanın yoğunluğunun fazla olmasına sebep olarak, pıhtılaşma riski ortaya çıkar. Dış faktörlerin etkisi sonucu kan değerinin normalden daha fazla olması ile oluşan eritrositoz türüdür. İlaç kullanımları ya da birtakım hastalıklar, eritrositoza sebep olabilmektedir. 
Artışı sağlayan nedenler şunlardır:

• Kalp hastalıkları
• Akciğer hastalıkları (KOAH)
• Uyku apnesi
• Böbrek hastalıkları
• Karaciğer hastalıkları
• Sigara 
• Rakımı yüksek yerlerde yaşamak
• Dehidrasyon (sıvı kaybı)
• İdrar söktürücü ilaçlar
• Steroidler ya da protein iğneleri

Ayrıca, kan kanserleri, kan hücrelerinde normal olmayan artışlara sebep olabilmektedir. Farklı kanser grupları da RBC değerini çok fazla etkileyebilir. Normal olmayan yüksek değerlerde kanser hastalıklarına yönelik incelemelere müracaat edilmelidir.

RBC Düşüklüğü Nedenleri

RBC değerinin düşük olması kansızlığa(anemi) işarettir. Bu durum, kırmızı kan hücrelerinin üretiminde yaşanan bir sorundan ya da bu hücrelerin farklı nedenler ile eksilmesinden olabilmektedir. Düşüklüğe yol açan faktörlerden biri sağlıksız ve düzensiz beslenmedir. Kişi, alması gerektiği vitaminleri ve besinleri yeterli seviyede almadığı zaman kansızlık oluşur. Bu değerler kan testi ile öğrenilebilir. Besin veya vitamin eksikliğinden kaynaklı bir kansızlık oluşumu ise takviyelerde tedavisi yapılabilir.
Bazı durumlarda RBC düşüklüğünün sebebi kemik iliği yetmezliği olabilmektedir. Hamilelik, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları, tiroid bozuklukları, epilepsi nöbetleri, oluşan iç veya dış kanama, sindirim sistemi hastalıkları gibi birçok durum RBC düşüklüğüne neden olabilmektedir. Kan testi sonuçlarında RBC değeri düşük olan hastalar doktora başvurarak durum hakkında bilgi sahibi olabilirle, muayene ve testlerini yaptırarak sağlıklarını koruyabilirler. 

İdrarda RBC (Eritrosit)

İdrarda eritrosit olması, idrara kanın karışması anlamına gelmektedir. Tıbbi adı hematüridir. İdrarda görülmesi hayati tehlike oluşturmaz. Nadir olarak bazı önemli hastalıkların sonucu olarak belirtilebilir. İdrara kan karışması yalnızca mikroskop ile bakıldığında belli olabilecek kadar az olmaktadır. Bu durum oluştuğunda nedenini incelemek önemlidir, bu durum önemli bir takım sorunlardan da ortaya çıkabilmektedir. Sağlık bir bireyin idrar değeri arasında olmalıdır. Fakat bu değerin üstünde görülmesi durumunda, nedenlerinin incelenip araştırılması gerekmektedir. 
İdrarda görülme sebepleri arasında; idrar yolu iltihabı yaşanması, idrar kesesinde veya böbreklerde ortaya çıkmış enfeksiyon, böbrek taşı olması, böbrek kanseri, prostat kanseri, idrar yollarında tümör, birtakım ağrı kesiciler, kanser ilaçları, çok fazla egzersiz, kanda pıhtılaşma sayılabilmektedir.

Gaitada RBC (Eritrosit)

Dışkıda (gaitada) kan görülmesi olağandışı bir durumdur. Gaitada eritrosit görülmesi parazit ya da bakteriyel bir hastalığın olduğunu düşündürmektedir. Birtakım bağırsak ve mide hastalıklarında da görülebilmektedir. Bu gibi durumlarda doktora başvurmak gerekmektedir. Doktor kişinin şikayetleri sonucunda ve gerek görülürse kişiden gaita kültürü tahlili isteyebilmektedir. Ayrıca kolonoskopi ve endoskopi tahlilleri de gerekebilir.

Kırmızı kan hücreleri, vücut içinde oksijen ve karbon dioksit taşıyan kan parçasıdır. Kırmızı kan hücreleri, kendi yapısının bir parçası olarak demir içerir ve hemoglobin oluşur. Eritrosit de denen kan hücrelerinini sayısını ifade eden RBC ile ilgili bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik RBC nedir? RBC yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir?

RBC yüksekliği genelde hücre ve dokulara yeterince oksijen gitmediğinde, bu durumu telafi etmek için kırmızı kan hücresi üretilmesiyle ortaya çıkar. Tam kan sayımı testindeki değerlerden biri olan RBC nedir? RBC yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir? Merak edilen tüm detaylar haberimizde…

RBC NEDİR?

RBC (Eritrosit) bir kan hücresidir. Kan testinde RBC olarak tanımlanır ve kırmızı kan hücresi (alyuvar) sayısı anlamına gelmektedir. Eritrositler kanda en fazla sayıda bulunan hücrelerdir. Görevleri dokularla akciğerler arasında oksijen ve karbondioksit transportunu sağlamaktır. Geleneksel olarak sonuçlar, milyon/µL birimi kullanılarak rapor edilse de, önerilen uluslararası standart birimi x /L'dir.

RBC DÜŞÜKLÜĞÜ VE YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?

Eritrosit sayısının yükseldiği durumlar:

Primer polisitemi (polisitemia rubra vera), sekonder polisitemiler (akciğer veya kalp hastalıklarına bağlı hipoksemi, renal kist, serebellum hemanjioblastoması, feokromasitoma, hepatoma, nefroblastoma gibi uygunsuz eritropoetin salınımına neden olan hastalıklar), fazla sigara içimi, yüksek rakımlı yerlerde yaşama, ağır egzersiz, hemokonsantrasyon, (dehidratasyon, yanıklar, aşırı kusma, intestinal obstrüksiyon).

Eritrosit sayısının azaldığı bazı durumlar: Eritrosit üretiminde azalmaya yol açan anemiler (demir eksikliği anemisi, kemik iliği hipoplazisi, aplazisi, pansitopeni, radyoterapi,kemoterapi), kan kaybı, intravasküler hemoliz, hamilelik (hemodilüsyona bağlı), soğuk aglütininlerin varlığında eritrosit sayısı yanlış olarak düşük bulunabilir.

RBC DÜŞÜKLÜĞÜNDE BELİRTİLER

Düşük RBC sayınız varsa belirtiler şunları içerebilir:

– Yorgunluk
– Nefes darlığı
– Baş dönmesi
– Artan kalp atış hızı
– Baş ağrısı
– Soluk cilt

RBC DÜŞÜKLÜĞÜ NEDEN OLUR?

– İlaçlar
– Genetik durumlar
– Kanama
– Tıbbi durumlar (Romatizmal eklem iltihabı, kanser, HIV/AIDS gibi)
– Kemoterapi ve radyoterapi tedavileri

RBC YÜKSEKLİĞİNDE BELİRTİLER

Yüksek RBC sayınız varsa belirtiler şunları içerebilir:

– Bulanık görme
– Göğüs ağrısı
– Baş ağrısı
– Kaşıntı
– Kas ağrısı
– Baş dönmesi
– Yüksek tansiyon
– Kulak çınlaması

RBC YÜKSEKLİĞİ NEDEN OLUR?

RBC yüksekliği genelde hücre ve dokulara yeterince oksijen gitmediğinde, bu durumu telafi etmek için kırmızı kan hücresi üretilmesiyle ortaya çıkar. RBC yüksekliğinin nedenleri şunlardır:

– Sigara içmek
– Kalp rahatsızlığı (konjenital kalp hastalığı)
– Akciğer rahatsızlığı (pulmoner fibrozis)
– Vücudun susuz kalması (örneğin ishal sonucu)
– Böbrek kanseri
– Kanda düşük oksijen seviyesi
– Yüksek rakımlı bir yere gitmek
– Uyku apnesi
– Karbonmonoksit zehirlenmesi

RBC REFERANS DEĞERLERİ

Kord kanı : milyon/µL
Prematüre : milyon/µL
gün : milyon/µL
7 gün-1ay : milyon/µL
ay : milyon/µL
ay : milyon/µL
7 ay-3yaş : milyon/µL
yaş : milyon/µL
yaş : milyon/µL
yaş: Erkek: milyon/µL Kadın: milyon/µL
>15 yaş: Erkek: milyon/µL Kadın: milyon/µL

alyuvarbaş ağrısıEgzersizgenetikhamilelikKadınkansernefes darlığısigarayüksek tansiyon

Bu iki ana gruba ek olarak RBC’ler orak, poikilositler, eliptositler ve darositeler gibi şekillerde de bulunabilmektedir⁷. Dismorfik RBC’ler, üriner sistemin toplayıcı ünitesinden veya alt üriner sistemden kaynaklıdır; periferik RBC’lere kıyasla daha küçük ve bozuk şekilli yapılardır. Dismorfik RBC’ler teorik olarak glomerüler sistem için patolojik bir belirteç olarak kabul edilmesine karşın, tespiti kişiden kişiye farklılık gösterdiği için duyarlı bir test olarak düşünülmemektedir. Glomerüler hematüride, RBC’ler şekilleri açısından büyük değişiklikler göstermektedir ve bu nedenle yüksek derecede değişken dismorfik hücre sayısının glomerüler hematüri için tanısal olduğu kabul edilmiştir^9,10. Nefronlardaki hemolitik hasar ya da tübüler lümende ozmotik basınca maruziyet, eritrositlerin değişen şekli ve değişken büyüklüğünün nedenini açıklamaktadır¹¹. Bu olağan dışı RBC’ler, karakteristik şekillerine göre akantositler, G1 hücreleri ya da D hücreleri olarak sınıflandırılmaktadır^12,13.

Hematürinin kökenini belirlemek için RBC morfolojisinin mikroskopik değerlendirmesi önerilmektedir. Ancak sediment hazırlama teknikleri, örnek hacmi, rölatif santrifüj gücü (RCF), santrifüj süresi ve gözlem yöntemi ve idrarın ozmolalitesi, RBC morfolojisi üzerinde etki eden pre-analitik adımlardır. Bazı çalışmalarda dismorfik RBC’lerin belirlenmesi için faz-kontrast mikroskobu kullanımı önerilmesine karşın; parlak alan mikroskopisinden elde edilen dismorfik RBC görüntülerinin, faz kontrast mikroskopisiyle elde edilenler kadar net olduğu gösteren çalışmalar da mevcuttur^{14, 15}.

Amerika Üroloji Derneği (AUA) kılavuzlarında, stripte +1 KAN ve sediment analizinde her alanda ≥3 RBC varlığında; sistoskopi ve radyolojik tetkiki içeren tam ürolojik değerlendirme önerilmektedir¹⁶.

Sistoskopi, komplikasyonlarla bağlantılı olan son derece invazif bir tekniktir ve bazı çalışmalarda asemptomatik hematürinin ürotelyal malignite için güven vermeyen belirteç olduğunu, düşük oranda asemptomatik mikrohematüri olgusunun idrar yolu malignitesiyle bağlantılı olduğu da gösterilmiştir^{1, 17}.

Bu nedenle son yıllarda, klinik laboratuvarlarda ölçümleri standardize etmek ve iş yükünü azaltmak için bilgisayar destekli ışık mikroskopisi, immünositokimyasal boyama ve floresan akım sitometri esasına dayalı RBC analizi yöntemleri kullanılmaktadır^18,19.

Yanlış pozitif sonuçlara neden olabilen parçalanmış hücreler, kristaller, mikroorganizmalar ve debrislerin yanlış yorumlanması nedeniyle dijital görüntüleme tabanlı otomatik idrar analiz cihazları, RBC’lerin saptanması açısından her zaman başarılı değildir²⁰. Bunun yanı sıra bazı yazarlar, glomerüllerden geçebilen RBC’lerin alt idrar yolunda bulunanlara kıyasla daha küçük olduğu prensibine dayanarak, RBC hacminin, RBC kökeninin ayırt edilmesini sağlayabildiğini ileri sürmüştür. Ancak bu teknik kullanıldığında, duyarlılığın %37,5 gibi çok düşük olduğu saptanmıştır²¹.

Sysmex UF-Serisi otomatik idrar analizörleri, RBC’leri, WBC’leri, bakterileri, skuamöz epitel hücreleri ve idrardaki bütün partikülleri tespit etmek için floresan akım sitometri teknolojisini kullanmaktadır.

Bu teknolojide kullanılan floresan işaretleyiciler ve lazer ışıma, partiküllerin tanımlanmasını, sayılmasını ve morfolojilerinin belirlenmesini yüksek hassasiyet ile gerçekleşmektedir.

UF-Serisi kullandığı teknoloji sayesinde eritrosit morfolojisini otomatik olarak tespit edebilmektedir. Bu özelliğin performansını inceleyen çalışmalarda UF-Serisi,  faz kontrast mikroskobu ile karşılaştırılmıştır. Yapılan çalışmalarda farklı eşik değerleri kullanılarak RBC morfolojisinin UF-Serisi ile tespitinde yüksek özgüllükte sonuçlar elde edilmiştir. (Tablo 1) ^{9, 17, 22, 23}

Floresan akım sitometri teknolojisine sahip UF-Serisi idrar analizörlerinin klinik kullanımı dismorfik eritrositlerin saptanmasında çok kullanışlı ve yararlıdır. Ancak her laboratuvara özgü eşik değerin belirlenmesi ve protein düzeyinin ölçümü ile birlikte değerlendirilme yapılması önerilmekte ve tek başına kullanımı önerilmemektedir.

Bu şekilde belirlenecek glomerüler hastalık tanısında, eşik değer ve proteinüri seviyesi ile birlikte güvenle kullanabilir; böylelikle böbrek biyopsisi, sistoskopi gibi invaziv işlemleri daha seçici olgularda kullanılabilirsiniz.