Paratoner Nedir Nerelerde Kullanılır

seafoodplus.infoAK STANDART VE YÖNETMELİKLER

NFC

TS EN Yıldırımdan korunma sistemi bileşenleri (Yksb) Bölüm 1: Bağlantı elemanları için özellikler

TS EN Yıldırımdan korunma sistemi bileşenleri (Yksb) Bölüm 2: İletkenler ve topraklama elektrodları için özellikler

TS EN Yıldırımdan korunma –Bölüm 2:Risk yönetimi

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği Resmi gazete

seafoodplus.info PARATONER BAŞLIĞI

Aktif paratoner başlıkları. Erken Akış Uyarılı (ESE –Early Streamer Emission ) elektrostatik aktif paratoner olmalıdır. Kesinlikle radyoaktif malzeme içermeyecektir.

Paratoner başlığı NFC standardına uygun üretilmiş olacaktır. Standartlara uygun üretildiğinin kanıtlanması için aşağıdaki özelliklere uygun olarak düzenlenmiş yüksek gerilim , yüksek akım , IP ve çevresel etkenlere dayanım test belgesi ve ilgili katalog komisyonuna ihale aşamasında sunulacaktır.

I-Yüksek akım ve gerilim Test Belgesi, uluslararası geçerliliğe sahip akredite kurum tarafından;

a- kV yüksek gerilim darbe jenaratörü ile test edilmiş olmalıdır.

b-Erken uyarım süresi en az 60 µs olmalıdır.

c-En az kA H sınıfı yüksek akım darbesi uygulanmış ve başarı ile geçmiş olmalıdır.

II-IP ve çevresel etkenler test belgesi akredite kurum tarafından test edilmiş olmalıdır.

Aktif paratonerin yıldırımlara karşı koruma sağladığı gerçek yıldırım deşarjıyla test edilmiş olacaktır. İhale komisyonuna ilgili bir bilimsel kamu kuruluşundan (Aselsan ,Roketsan , Tübitak v.b. )alınmış, testlerin en az 2 yıl sürdüğünü gösterir gerçek yıldırım test raporu komisyonuna ihale aşamasında ibraz edilecektir.

Aktif paratoner başlığı Çift İyon jeneratörlü olmalıdır. Çift iyon jeneratörü sayesinde ekstra önlem sağlayacak şekilde bir iyon jeneratörünün arızalanması durumunda diğeri devreye girecektir.

Aktif paratoner başlığı, aktif bölümün yıldırım deşarjı esnasında daha az etkilenmesini sağlayacak yalıtkan tertibe sahip olacaktır.

Aktif paratoner başlığı, taşınabilir test cihazı ile test edilebilir olmalıdır. Her paratoner ile birlikte bir adet test cihazı verilecektir.

Ürün için, △L değerlerine göre, NFC standardına uygun, farklı koruma seviyelerine bağlı koruma yarıçapları, ürün kataloğunda hesaplanarak verilmiş olacaktır. Paratonerin seafoodplus.info korumaya yarıçapı 79 mt olacaktır. (△L=60 µ s)

Paratoner yapı üstünde mümkün olduğunca en yüksek yere konulacaktır.

seafoodplus.infoT MALZEMELERİ

Paratoner en az 5 mt boyunda, en az 2” çapında bir direk üzerine yerleştirilecektir. Paratoner direği 7mt’den yüksekse en az üç noktadan gergi telleri ile tutturulacaktır. Paratoner direği, paratoneri emniyetle taşıyacak, her türlü hava şartlarına ve dış etkenlere karşı dayanıklı ve sağlam olacaktır.

Basit yapılarda, iniş iletkeni 2 adet 50 mm² dolu bakırdan olacaktır. Yüksekliği 60 mt’den fazla yapılarda en az 4 adet iniş iletkeni kullanılarak farklı cephelerden inilecektir. Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı özelliğe sahip veya elektronik sistemlerin fazla olduğu yapılarda veya dokunma gerilimine karşı tedbir alınması gereken yapılarda yıldırıma karşı izole edilmiş, düşük empedanslı kablo kullanılacaktır. Özel izole iniş iletkeni en az 35 mm² kesitinde ve en az kA darbeye dayanacak şekilde olmalıdıseafoodplus.info test TSE EN bölüm ’de belirtildiği şekilde yapılmalıdır. Darbe dayanım test belgesi ihale aşamasında komisyonuna sunulacaktır.

İniş iletkeni mümkün olan en kısa yoldan toprağa indirilecek ve iletkene keskin bükümler yaptırılamayacaktır. İletkenler TS EN ‘de belirtilen 1mt aralıklarla yüzeye monte edilecektir. İniş iletkeninin eksiz olması gerekmektedir. Ek yapmak zorunda kalınırsa, yapılan ek yerlerinde termokaynak kullanılmalıdır. Som bakır iniş iletkenini, yapıya bağlayan bağlantı elemanları, bakır tutuculu ve cıvataları paslanmaz olacaktır.

Eş potansiyellemenin sağlanabilmesi için iniş iletkeninin 1 mt yakınındaki bütün metal tesisat (korkuluk demirleri, anten direkleri v.b.) paratoner iniş iletkenine sağlam biçimde elektriksel olarak en az 50kA’lik spark gap ile bağlanacaktır. Bağlantılar iniş iletkeni ile aynı malzemeden olacaktır. Bağlantılar yüksek iletkenliğe sahip olmalı ve korozyona neden olmayacak biçimde olmalıdır.

İniş iletkeni toprağa indiği yerlerde 32 mm(5/4” inç ) çapında, 3mt boyunda muhafaza borusu içine alınacaktır. Muhafaza borusunun 0,5 mt’si toprak içinde kalacaktır. Muhafaza borusu ve iniş iletkenini birbirine elektriksel olarak bağlamak için eş potansiyelleme takozu kullanılacaktır.

Test klemensi muhafaza borusunun 10 cm üzerine konulacaktır. Test klemensleri plastik kapak içinde, bakır veya pirinç malzemeden üretilmiş olmalıdır. Her iniş hattı için mutlaka bir adet test klemensi kullanılacaktır.

Yıldırım sayıcı, test klemensinin altına konulacaktır, IP koruma sınıfına göre üretilmiş, 3 kA ve üzeri yıldırım akımına duyarlı olacaktır. Her iniş hattı için mutlaka bir adet yıldırım sayıcı kullanılacaktır.

Topraklama elektrotları, 20 mm çapında, 1,5 mt boyunda som bakırdan veya en az mikron bakır kaplı çelik çubuktan olacaktır. Her iniş hattı için en az 4 tane kullanılacaktır. toprağın donma seviyesi altına (0,50 mt ) çakılacaktır. Aralarındaki mesafe en az elektrot boyunun iki katı olacaktır. Kayalık zeminlerde çubuk elektrot yerine x50 cm t: 2 mm topraklama ağı kullanılabilir. Topraklama ağına 1 metre uzunluğunda Ø8mm (50mm²) bakır iletken kaynaklı olmalıdır.

Her topraklama ağı için en az (10 kg) 1 adet toprak direnci düşürücü katkı maddesi kullanılmalıdır.

Topraklama direnci 10 Ohm’dan küçük olacaktır. Ölçüm sonucunda ölçülen değer 10 Ohm’u aşarsa ilave topraklama yapılmalıdır.

Topraklama elektrotları ve iniş iletkenleri birbirlerine termokaynak yöntemi ile bağlanacaktır. Kaynak potasına toz ve barut dökülerek yapılan termokaynak yöntemi iş güvenliği kurallarına aykırı olduğu için kullanılmayacaktır. Elektronik ve uzaktan ateşlemeli, açılmayan tüplü termokaynak kullanılacaktır.

Yeni bir topraklama yapılmadan, eski topraklama hattı kullanılacaksa, iniş iletkeni ve topraklama hattı arasına en az kA’lik spark gap bağlanacaktır. Patlayıcı ortamlarda spark gapler exproof özellikli olmalıdır.

Tüm iniş sisteminin uyumlu çalışması ve güvenli korumanın sağlanabilmesi için iletken, elektrod ve bağlantı bileşenleri aynı üreticinin ürünü olacaktır. Bu ürünlerin TS EN ve TS EN belgeleri ihale aşamasında ihale komisyonuna sunulacaktır.

4.A.G PARAFUDR

Yıldırımdan korunan yapıdaki elektrik ve elektronik sistemlerinin, yıldırımın meydana getirdiği yüksek gerilim etkisinden zarar görmemesi için A.G parafudr sistemleri uygulanmalıdır. Kullanılacak A.G parafudr ürünleri TS EN test belgeli olacaktır.

seafoodplus.infoCI FİRMA SORUMLULUĞU SMM VE GARANTİ BELGESİ

Montaj yapacak firma ISO , ISO , ISO belgelerine, SMM büro tescil belgesine, “Elektrik 1 kV Üstü ve 1 kV Altı Tesisler topraklama yetkilendirme belgesine” sahip olmalıdır. İlgili belgeler ihale aşamasında ihale komisyonuna sunulacaktır.

Tesisat yapımı bittiğinde topraklama direnci ölçülüp, koruma alan projesi oluşturularak SMM, Elektrik 1 kV üstü ve 1 kV altı tesisler belgeli firma yetkili mühendisi tarafından imzalanarak idareye sunulacaktır. Verilen bu raporun 1 yıl süre ile geçerli olacağı belirtilecektir.

Kullanılacak topraklama ölçüm aleti kalibrasyonlu olacaktır ve kalibrasyon belgeleri raporla birlikte sunulacaktır.