Güneşin Zıt Anlamlısı

Özet: &#;Güneş Nedir? Güneş Ne Demektir? Anlamı&#; başlıklı yazımızda Güneş nedir, Güneş ne demektir, Güneş kelimesinin tanımı, Güneş kelimesinin eş anlamlısı, Güneş kelimesinin ingilizce karşılıkları, Güneş ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Güneş hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.

Güneş Tanımı

Güneş kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;

1. isim Güneş ışınlarının ve ısısının etkilediği ortam
&#;Güneş yakmasın diye onun güzel başını/ Gördüm siper olurken iki arkadaşını&#; &#; F. N. Çamlıbel

Sponsorlu Bağlantılar

2. özel, isim, gök bilimi Gezegenlere ve yer yuvarlağına ışık ve ısı veren büyük gök cismi

Güneş Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı

Güneş kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;

• Güneş kelimesinin eş anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.

Güneş kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;

• Güneş kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.

Güneş İle İlgili Atasözleri ve Deyimler

Güneş kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;

Güneş İle İlgili Birleşik Sözler

Güneş kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;

Güneş İngilizcesi

Güneş kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir

Güneş Hakkında Detaylı Bilgi

Güneş, Güneş Sistemi&#;nin merkezinde yer alan yıldız. Orta büyüklükte bir yıldız olan Güneş, tek başına Güneş Sistemi&#;nin kütlesinin % 99,8&#;ini oluşturur. Geri kalan kütle Güneş&#;in çevresinde dönen gezegenler, asteroitler, göktaşları, kuyrukluyıldızlar ve kozmik tozlardan oluşur.Gün ışığı şeklinde Güneş&#;ten yayılan enerji, fotosentez yoluyla Dünya üzerindeki hayatın hemen hemen tamamının var olmasını sağlar ve Dünya&#;nın iklimi ile hava durumunun üzerinde önemli etkilerde bulunur.

Samanyolu Gökadasında bilinen yaklaşık milyar yıldızdan birisi olan Güneş&#;in kütlesi sıcak gazlardan oluşur ve çevresine ısı ve ışıkşeklinde radyasyon yayar. Güneş&#;in çapı Dünya&#;nın çapının katı ( milyon km), hacmi 1,3 milyon katı ve ağırlığı katı kadardıseafoodplus.infoğunluğu ise Dünya&#;nın yoğunluğunun ¼’ü kadardır. Güneş kendi ekseni etrafında saatte  km hızla döner ve bir tam turunu yaklaşık 25 günde tamamlar. Güneşin yüzey sıcaklığı  °C ve çekirdeğinin sıcaklığıysa 15,6 milyon °C’dir. Güneş&#;ten çıkan enerjinin 2,2 milyarda 1&#;i yeryüzüne ulaşır. Geriye kalan enerjisi uzayda kaybolur. Güneş’in üç günde yaymış olduğu enerji, Dünya&#;daki tüm petrol, ağaç, doğalgaz, vb. yakıta eşdeğerdir. Güneş ışınları 8,44 dakikada yeryüzüne ulaşır. Güneş, Dünya&#;ya en yakın yıldızdır. Çekim kuvveti Dünya yer çekiminin28 katıdır.

Sponsorlu Bağlantılar

Güneş yüzeyi kütlesinin %74&#;ünü ve hacminin %92&#;sini oluşturan hidrojen, kütlesinin %&#;ünü ve hacminin %7&#;sini oluşturan helyum ileFe, Ni, O, Si, S, Mg, C, Ne, Ca, ve Cr gibi diğer elementlerden oluşur. Güneş&#;in yıldız sınıfı G2V&#;dir. G2 Güneş&#;in yüzey sıcaklığının yaklaşık  K olduğu, dolayısıyla beyaz renge sahip olduğu anlamına gelir. Günışığının atmosferden geçerken kırılması sonucu sarı gibi görünür. Bu mavi fotonların Rayleigh saçılımının sonucunda yeteri kadar mavi ışığın kırılmasıyla geride sarı olarak algılanan kırmızılığın kalmasıdır.

Tayfı içinde iyonize ve nötr metaller olduğu kadar çok zayıf hidrojen çizgileri de bulunur. V eki (Roma rakamıyla beş) çoğu yıldız gibi Güneş&#;in de ana dizi üzerinde olduğunu gösterir. Enerjisini hidrojen çekirdeklerinin füzyonla helyuma dönüşmesinden elde eder ve hidrostatik dengeiçindedir, yani zaman içinde ne genişler ne de küçülür. Saniyede milyon ton hidrojen, helyuma dönüşür. Bu da, Güneş`in her geçen saniye 4,5 milyon ton hafiflemesine yol açar. Güneş&#;teki füzyon olayı sonucunda kızıl kırmızımsı bir alev bin km yükselir ve Güneş Fırtınası meydana gelir. Galaksimizde milyondan fazla G2 sınıfı yıldız bulunur. Güneş, galaksimiz içinde bulunan yıldızların % 85&#;inden daha parlaktır, Güneş&#;ten daha sönük olan bu yıldızların çoğu kırmızı cücelerdir.

Güneş, Samanyolu merkezinin çevresinde yaklaşık  ışıkyılı uzaklıkta döner. Galaktik merkez çevresinde bir dönüşünü yaklaşık – milyon yılda bir tamamlar. Yaklaşık yörünge hızı saniyede kilometredir (+/ km/s). Bu da her yılda bir, 1 ışıkyılı ve her 8 günde 1 GB&#;dir. Bu galaktik uzaklık ve hız bilgileri şu anda sahip olduğumuz en doğru bilgilerdir ancak daha fazla öğrendikçe bunlar da gelişebilir.

Sponsorlu Bağlantılar

Güneş günümüzde Samanyolu&#;nun daha büyük olan Kahraman kolu ve Yay kolu arasında kalan Orion kolu&#;nun iç kısmında, Yerel Yıldızlararası Bulut içinde yüksek sıcaklıkta dağınık gaz bölgesi olan düşük yoğunluklu Yerel kabarcık içinden geçmektedir. Dünya&#;ya 17 ışıkyılı uzaklıkta yer alan en yakın 50 yıldız içinde Güneş, mutlak kadir olarak dördüncü sıradadır. (M=4,83)

Yaşam Çevrimi

Güneş&#;in yıldız gelişimi bilgisayar modellemesi ve nükleokozmokronoloji yöntemleri kullanılarak ana dizi üzerinde hesaplanan yaşının 4,57 milyar yıl olduğu düşünülmektedir. Hidrojen moleküler bulutun hızla kendi içine çökmesi sonucu üçüncü nesil, Öbek I, T Tauri yıldızı olan Güneş&#;in doğduğu düşünülmektedir. Bu doğan yıldızın Samanyolu gökadasının çekirdeğinden  ışıkyılı uzakta hemen hemen dairesel bir yörüngeye girdiği varsayılmaktadır.

Yıldız ana dizi üzerinde yıldız evrimi aşamasının yarı yolundadır. Bu aşamada çekirdekte oluşan nükleer füzyon reaksiyonları hidrojeni helyuma dönüştürür. Her saniye Güneş&#;in çekirdeğinde 4 milyon ton madde enerjiye çevrilir ve ortaya nötrinolarla radyasyon çıkar. Bu hızla günümüze kadar Dünya kütlesi kadar madde enerjiye çevrilmiştir. Güneş yaklaşık olarak 10 milyar yıl ana dizi yıldızı olarak yaşamına devam edecektir.

Güneş süpernova olarak patlayacak kadar fazla kütleye sahip değildir. Bunun yerine milyar yıl içinde kırmızı dev aşamasına girecektir. Çekirdekte bulunan hidrojen yakıtı tükendikçe dış katmanları genişleyecek, çekirdeği büzüşerek ısınacaktır. Çekirdek sıcaklığı MK civarına ulaştığında helyum füzyonu tetiklenecek ve karbon ile oksijen üretmeye başlayacaktır. Böylece 7,8 milyar yıl içinde gezegen bulutsu aşamasının asimptotik dev koluna girerek iç sıcaklığında oluşan kararsızlıklar nedeniyle yüzeyinden kütle kaybetmeye başlayacaktır. Güneş&#;in dış katmanlarının genişleyerek Dünya&#;nın yörüngesinin bulunduğu noktaya kadar gelmesi olasıdır ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar, Güneş&#;ten kırmızı dev aşamasının başlarında kaybolan kütle nedeniyle Dünya&#;nın yörüngesinin daha uzaklaşacağını, dolayısıyla da Güneş&#;in dış katmanları tarafından yutulmayacağını önermektedir. Ancak Dünya&#;nın üstündeki suyun tamamı kaynayacak ve atmosferinin çoğu uzaya kaçacaktır. Bu dönemde oluşan güneş sıcaklıklarının sonucunda milyon yıl sonra Dünya yüzeyi bildiğimiz yaşamı destekleyemeyecek kadar ısınacaktır. Birkaç milyar yıl sonra da yüzeyde bulunan su tamamen yok olacaktır.

Sponsorlu Bağlantılar

Kırmızı dev aşamasının ardından yoğun termal titreşimler Güneş&#;in dış katmanlarından kurtularak bir gezegensel bulutsu oluşturmasına neden olacaktır. Geride kalan tek cisim aşırı derecede sıcak olan yıldız çekirdeği olacaktır. Bu çekirdek milyarlarca yıl boyunca yavaş yavaş soğuyup beyaz cüce olarak yok olacaktır. Bu yıldız evrimi senaryosu düşük ve orta kütleli yıldızların tipik gelişim senaryosudur.

Güneşin Yapısı

Güneş bir sarı cücedir. Güneş Sistemi&#;nin toplam kütlesinin yaklaşık % 99&#;unu oluşturur. Güneş hemen hemen mükemmel bir küreşeklindedir, basıklığı yalnızca 9 milyonda birdir, yani kutuplararası çapı ile ekvator çapı arasında bulunan fark yalnızca 10 km.&#;dir. Güneş plazma hâlindedir ve katı değildir; dolayısıyla kendi ekseni etrafında dönerken kademeli olarak döner, yani ekvatorda kutuplarda olduğundan daha hızlı döner. Bu gerçek dönüşün periyodu ekvatorda 25 gün, kutuplarda 35 gündür. Ancak Dünya Güneş&#;in etrafında dönerken gözlem noktamız sürekli değiştiği için Güneş&#;in görünür dönüşü ekvatorda yaklaşık 28 gün kadardır. Bu yavaş dönüşün merkezkaç etkisi Güneş&#;in ekvatorunda yüzey çekiminden 18 milyon kat daha güçsüzdür. Aynı zamanda gezegenlerden kaynaklanan gelgit etkisi Güneş&#;in şeklini belirgin derecede etkilemez.

Sponsorlu Bağlantılar

Kayalık gezegenlerde olduğu gibi Güneş&#;in belirli sınırları yoktur. Dış katmanlarında, merkezinden uzaklaştıkça gaz yoğunluğu üstel olarak azalır. Ancak aşağıda açıklandığı gibi Güneş&#;in belirgin bir iç yapısı bulunur. Güneş&#;in yarıçapı merkezinden ışıkküresinin (fotosfer) kenarına kadar ölçülür. Bu hemen yukarısında gazların önemli miktarda ışık saçamayacak kadar çok soğuk ya da çok ince olduğu katmandır. Işık yuvarı çıplak gözle görülen yüzeydir. Güneş çekirdeği toplam hacminin yüzde 10&#;una ama toplam kütlesinin yüzde 40&#;ına sahiptir.

Güneş&#;in içi doğrudan gözlemlenemez ve Güneş elektromanyetik ışımaya karşı opaktır. Ancak nasıl sismoloji deprem tarafından üretilen dalgaları kullanarak Dünya&#;nın iç yapısını ortaya çıkarıyorsa helyosismoloji de Güneş&#;in içinden geçen basınç dalgalarını kullanarak iç yapısını ölçmeye ve görüntülemeye çalışır. Güneş&#;in bilgisayar modellemesi de iç katmanları araştırmak amacıyla kuramsal bir araç olarak kullanılır.

Güneşin Çekirdeği

Güneş çekirdeği merkezden 0,2 güneş yarıçapına kadar uzanır. Yoğunluğu  kg/m³ (Yeryüzünde suyun yoğunluğunun katı) civarında, sıcaklığı da kelvin kadardır (yüzey sıcaklığı yaklaşık kelvindir). Yakın zamandaki SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) misyonunun getirdiği bilgiler çekirdekte ışınsal bölgeye doğru daha hızlı bir dönme hızı olduğunu belirtmektedir Güneş&#;in yaşamının çoğunda enerji, proton-proton zincirleme tepkimesi diye adlandırılan aşamalardan oluşan ve hidrojenihelyuma çeviren nükleer füzyon ile oluşur. Çekirdek, füzyon ile önemli derecede ısı oluşturulan tek yerdir. Yıldızın geri kalanı çekirdekten dışarıya doğru transfer edilen enerjiyle ısınır. Çekirdekte füzyonla oluşan tüm enerji arka arkaya gelen katmanlardan geçerek güneş ışıkküresine ulaşır ve buradan uzaya günışığı ve parçacıkların kinetik enerjisi olarak yayılır.

Güneş&#;te serbest olarak bulunan toplam ~×10⁵⁶ proton (hidrojen çekirdeği) her saniye 3,4×10³⁸ kadarı helyum çekirdeğine dönüşür, saniyede 4,26 milyon ton madde-enerji dönüşüm oranıyla saniyede yotta watt (3,83×10²⁶ W) ya da 9,15×10¹⁰ megaton TNT enerji açığa çıkar. Bu aslında güneş çekirdeğinde 0,3 µW/cm³ ya da 6 µW/kg madde gibi oldukça düşük bir enerji üretimi oranına karşılık gelir. Örneğin insan vücudu yaklaşık olarak 1,2 W/kg ısı üretir, yani bu da Güneş&#;in birim kütle başına milyonlarca katı demektir. Dünya üzerinde benzer parametreler kullanılarak plazma ile enerji üretilmesi tamamen mantıksız olacaktır çünkü orta kapasitede 1 GW&#;lık bir füzyon güç santralı bir küp mil hacminde milyar tonluk plazmaya ihtiyaç duyacaktır. Dolayısıyla yeryüzünde bulunan füzyon reaktörleri, Güneş&#;in içindekinden çok daha yüksek plazma sıcaklıkları kullanmaktadır.

Sponsorlu Bağlantılar

Nükleer füzyon hızı, yoğunluk ve sıcaklığa çok yakından bağlıdır, dolayısıyla çekirdekteki füzyon hızı kendi kendini düzenleyen bir dengeye sahiptir. Biraz yüksek bir füzyon hızı sonucunda çekirdek ısınarak dış katmanlara doğru hafifçe genişleyecek, füzyon hızını azaltacak ve kendini düzenleyecektir. Biraz düşük bir füzyon hızı da çekirdeğin soğumasına ve daralmasına dolayısyla da füzyon hızının artmasına neden olacaktır.

Nükleer füzyon tepkimeleri sonucunda açığa çıkan yüksek enerjili fotonlar (kozmik, gama ve X ışınları) güneş plazmasının yalnızca birkaç milimetresi tarafında emilir ve tekrar rastgele yönlerde çok az enerji kaybederek tekrar yayılır, bu nedenle de ışımanın Güneş&#;in yüzeyine ulaşması uzun zaman alır. &#;Foton yolculuk zamanı&#; ilâ yıl kadar sürer.

Isıyayımsal dış katmandan şeffaf &#;yüzey&#; ışıkküreye doğru son bir yolculuktan sonra fotonlar görünür ışık olarak kaçar. Güneş&#;in merkezinde bulunan her gama ışını uzaya kaçmadan önce birkaç milyon görünür ışık fotonuna dönüşür. Nötrinolar da çekirdekteki tepkimelerde oluşur ama fotonların aksine nadiren madde ile etkileşime girer, dolayısıyla hemen hemen hepsi Güneş&#;ten hemen kaçabilir. Çok uzun yıllar, Güneş&#;te üretilen nötrinoların ölçümü kuramlar sonucu tahmin edilenden 3 kat daha düşüktü. Bu tutarsızlık yakın zamanda nötrino salınım etkilerinin keşfiyle çözüldü. Güneş gerçekten de kuramlarca önerilen miktarda nötrinoyu açığa çıkarmakta ancak nötrino algılayıcıları bunların üçte ikisini kaçırmaktadır çünkü nötrinolar kuantum sayılarını değiştirmektedir.

Işınsal Bölge Nedir?

Yaklaşık 0,2 güneş yarıçapından 0,7 güneş yarıçapına kadar bulunan madde, çekirdekteki yoğun ısıyı dışarı doğru temal radyasyonla taşıyacak kadar sıcak ve yoğundur. Bu bölgede ısıyayım yoktur, yükseklik arttıkça madde soğusa da sıcaklık düşümü adyabatik sapma oranından düşük olduğu için ısıyayım oluşamaz. Isı ışınım yoluyla iletilir. Hidrojen ve helyum iyonları foton açığa çıkarır. Fotonlar diğer iyonlar tarafından emilmeden bir miktar yol alır. Bu şekilde enerji dışarı doğru çok yavaş bir hızla ilerler.

Sponsorlu Bağlantılar

Işınsal ile ısıyayımsal bölge arasında &#;tachocline&#; adı verilen bir geçiş katmanı bulunur. Burada ışınsal bölgenin tekdüze dönüşüyle ısıyayımsal bölgenin kademeli dönüşü arasında oluşan ani değişiklik büyük bir kırılmaya neden olur.

Isıyayımsal Bölge Nedir?

Güneş&#;in dış katmanında, yani yarıçapının % 70 aşağısına kadar olan bölgede plazma ısıyı dışarıya doğru ışıma yoluyla iletecek kadar yoğun ve sıcak değildir. Sonuç olarak sıcak sütunların yüzeye yani ışıkküreye doğru madde taşıdığı ısıyayım oluşur. Yüzeye çıkan madde soğuyunca tekrar ısıyayımsal bölgenin başladığı yere çökerek ışınsal bölgenin üst kısmından daha fazla ısı alır.

Isıyayımsal bölgede bulunan termal sütunlar Güneş&#;in yüzeyinde belirli bir iz bırakır. Güneş&#;in iç bölgesinin dış katmanı olan bu bölgedeki türbülanslı ısıyayım küçük ölçekli bir dinamo yaratarak Güneş&#;in yüzeyinin tamamında manyetik kuzey ve güney kutuplar yaratır.

Işık Küre Ne Demektir?

Işıkküre, Güneş&#;in görünen yüzeyi, hemen altında görünen ışığa opak olduğu katmandır. Işıkkürenin üzerinde görünen günışığı uzaya serbestçe yayılır ve enerjisi Güneş&#;ten uzaklaşır. Opaklıkta olan değişiklik görünen ışığı kolayca soğuran H^&#; iyonlarının miktarlarının azalmasıdır. Buna karşın görünen ışık elektronların hidrojen atomlarıyla H^&#; iyonu oluşturmak için tepkimeye girmesiyle oluşur. Işıkküre on ile yüz kilometre arasındaki kalınlığıyla Dünya üzerinde bulunan havadan daha az opaktır. Işıkkürenin üst kısmının alt kısmından soğuk olması nedeniyle Güneş ortada kenarlara nazaran daha parlakmış gibi görünür. Güneş&#;in kara cisim ışınımı  K sıcaklığında olduğunu gösterir. Işıkkürenin parçacık yoğunluğu yaklaşık 10²³ m⁻³&#;dir bu da Dünya havayuvarının deniz düzeyindeki parçacık yoğunluğunun % 1&#;i kadardır.

Sponsorlu Bağlantılar

Işıkkürenin ilk optik tayf incelemeleri sırasında bazı soğurma çizgilerinin o zamanlar Dünya üzerinde bilinen hiçbir elemente ait olmadığı anlaşıldı. yılında Norman Lockyer bunun yeni bir elemente ait olduğu varsayımını öne sürdü ve adını Yunan güneş tanrısı Helios&#;tan esinlenerek &#;helyum&#; koydu. Bundan ancak 25 yıl sonra helyum yeryüzünde izole edilebildi.

Gazyuvar

Güneş&#;in ışıkküre üzerinde bulunan bölümlerine topluca güneş gazyuvarı denir. Radyo dalgalarından görünür ışığa ve gama ışınlarına kadar olan elektromanyetik spektrumda çalışan teleskoplarlarla görünebilir ve başlıca beş bölgeden oluşur: Sıcaklık ineci, renkyuvar, geçiş bölgesi, korona ve günyuvar. Güneş&#;in dış gazyuvarı sayılan günyuvar Plüton&#;un yörüngesinin çok ötesine gündurguna kadar uzanır. Gündurgunda yıldızlararası ortam ile şok dalgası şeklinde bir sınır oluşturur. Renkyuvar, geçiş bölgesi ve korona Güneş&#;in yüzeyinden daha sıcaktır. Sebebi tamamen kanıtlanmasa da kanıtlar Alfvén dalgalarının koronayı ısıtabilecek kadar enerjiye sahip olabileceğini göstermektedir.

Güneş&#;in en soğuk bölgesi ışıkkürenin yaklaşık  km üzerindeki sıcaklık ineci bölgesidir. Sıcaklık yaklaşık  K&#;dir. Bu bölge karbonmonoksit ve su gibi basit moleküllerin soğurma tayflarıyla farkedilebileceği kadar soğuktur.

Sıcaklık ineci bölgenin hemen üzerinde  km kalınlığında, yayılım ve soğurma çizgilerinin egemen olduğu ince bir katman bulunur. Adının renkyuvar olmasının nedeni, güneş tutulmalarının başında ve sonunda bu bölgenin renkli bir ışık olarak görülmesidir. Renkyuvarın sıcaklığı yükseldikçe artar ve en üst bölgede K&#;e erişir.

Sponsorlu Bağlantılar

Işıkkürenin üzerinde, sıcaklığın çok hızla  K&#;den bir milyon K&#;e çıktığı geçiş bölgesi yer alır. Sıcaklık artışının nedeni bölgede bulunan helyumun yüksek sıcaklıklar nedeniyle tamamen iyonize olarak faz geçişidir. Geçiş bölgesi kesin belirli bir yükseklikte oluşmaz. Daha çok renkyuvarda bulunan iğnemsi ve ipliksi yapıların çevresinde bir ayça oluşturur ve sürekli kaotik bir hareket içindedir. Geçiş bölgesi yeryüzünden kolay görülmez ama uzaydan, elektromanyetik spektrumun morötesi bölümüne kadar hassas cihazlar tarafından kolayca gözlemlenebilir.

Korona hacim olarak Güneş&#;ten çok daha büyük olan dış gazyuvarı katmanıdır. Korona tüm Güneş Sistemi&#;ni ve günyuvarını kaplayan güneş rüzgârına pürüzsüzce geçiş yapar. Korona&#;nın Güneş yüzeyine yakın olan alt katmanlarının parçacık yoğunluğu 10¹⁴–10¹⁶ m⁻³&#;dur. Sıcaklığı birkaç milyon kelvin civarındadır.

Günyuvar ise yaklaşık 20 güneş yarıçapınden (0,1 GB) Güneş Sistemi&#;nin en son noktasına kadar uzanır. İç sınırlarının tanımı güneş rüzgârının süperalfvénik akışa sahip olması yani bu akışın Alfvén dalgalarının hızından daha fazla olması ile belirlenir. Bu sınırın dışındaki türbülans ya da dinamik kuvvetler Güneş koronasının şeklini etkilemez çünkü bilgi ancak Alfvén dalgalarının hızıyla yayılabilir. Güneş rüzgârı, sürekli olarak günyuvar boyunca dışa doğru akar, Güneş&#;ten 50 GB ötede gündurguna çarpana kadar güneş manyetik alanını spiral bir şekle sokar. Aralık &#;te Voyager 1 uzay sondasının, gündurgun olduğuna inanılan bir şok dalgası cephesini geçtiği bildirildi. Her iki Voyager sondası da sınıra yaklaştıkça daha yüksek düzeyde enerji yüklü parçacıkların varlığını kaydetti.

Güneşin Kimyasal Bileşimi

Güneş, atomdan büyük her nesne gibi kimyasal elementlerden oluşmuştur. Birçok biliminsanı bu elementlerin bolluklarını, gezegenlerdeki elementlerle olan bağlantılarını ve güneşin içindeki dağılımlarını araşırmıştır.

Sponsorlu Bağlantılar

Element bollukları

Bazı elementlerin karakteristik kütle oranları şöyledir:

• Hidrojen: 75%
• Helyum: %
• Ağır elementler

yılında Belçikalı bir biliminsanı lityum, berilyum, ve bor bolluklarının önceden düşünüldüğünden daha fazla olduğunu bulmuştur. yılında üç biliminsanı neon bolluğunun önceden düşünüldüğünden daha fazla olabileceğini helyosismolojik gözlemlere dayanarak önermişlerdir. &#;ya kadar Güneş&#;in helyum içeriğinin Y=0,25 olduğu genel kabul görmüştü ancak bu tarihte iki biliminsanı Y=0, değerinin daha doğru olduğunu iddia etmiştir. &#;lerde birçok araştırma Güneş&#;te bulunan demir grubu elementlerin bolluğuna odaklandı. Tek iyonlu demir grubu elementlerinin gf değerlerinin ilk &#;de bulunmuş ve geliştirilmiş f değerleri &#;da hesaplanmıştır. Kobalt ve mangan gibi bazı demir grubu elementlerinin bolluk tespitleri, çok ince yapıya sahip olmalarından ötürü zordur.

Element dağılımları

Güneş içinde bulunan elementlerin dağılımı birçok değişkene bağlıdır, örneğin kütleçekimi nedeniyle ağır elementler (örneğin helyum) güneş kütlesinin merkezine yakın dururken, ağır olmayan elementler (örneğin hidrojen) Güneş&#;in dış katmanlarına doğru yayılır. Özellikle Güneş&#;in içinde helyumun dağılımı özel olarak ilgi çekmektedir. Helyumun dağılma sürecinin zamanla hızlandığı ortaya çıkarılmıştır. Güneş&#;in dış katmanını oluşturan ışıkkürenin bileşimi, içinde bulunan döteryum, lityum, bor ve berilyum dışında, Güneş Sistemi&#;nin oluşumundaki kimyasal bileşime örnek olarak alınmaktadır.

Sponsorlu Bağlantılar

Güneş Döngüleri

Güneş lekeleri ve güneş lekesi döngüsü

Uygun filtrelemeyle Güneş gözlemlendiğinde ilk dikkati çeken etrafına göre daha soğuk olması nedeniyle daha koyu gözüken belirli sınırlara sahip güneş lekeleridir. Güneş lekeleri, güçlü manyetik kuvvetlerin ısıyayımı engellediği ve sıcak iç bölgeden yüzeye doğru enerji transferinin azaldığı yoğun manyetik etkinliğin olduğu bölgelerdir. Manyetik alan koronanın aşırı ısınmasına neden olur ve yoğun güneş püskürtüleri ile koronada kütle fırlatılmasına neden olan etkin bölgeler oluşturur.

Güneş&#;in üzerinde görünür güneş lekelerinin sayısı sabit değildir ama Güneş döngüsü denen 11 yıllık bir döngü içinde değişiklik gösterir. Döngünün tipik minimum döneminde çok az güneş lekesi görünür ve hatta bazen hiç görünmez. Gözükenler yüksek enlemlerde bulunur. Güneş döngüsü ilerledikçe Spörer yasasının açıkladığı gibi güneş lekelerinin sayısı artar ve ekvatora doğru yaklaşır. Güneş lekeleri genelde zıt manyetik kutuplara sahip çiftler olarak bulunur. Ana güneş lekesinin manyetik polaritesi her güneş döngüsünde değişir, dolayısıyla bir döngüde kuzey manyetik kutba sahip olan leke bir sonraki döngüde güney manyetik kutba sahip olur.

Güneş döngüsünün uzayın durumu üzerinde büyük etkisi vardır, ve Dünya&#;nın iklimi üzerinde de önemli bir etki yapar. Güneş etkinliğinin minimumda olduğu dönemler soğuk hava sıcaklıklarıyla, normalden daha uzun süren güneş döngüleri de daha sıcak hava sıcaklıklarıyla ilişkilendirilir. yüzyılda güneş döngüsünün birkaç on yıl boyunca tamamen durduğu gözlemlenmiştir; bu dönemde çok az güneş lekesi görülmüştür. Küçük Buz Çağı ya da Maunder minimumu diye bilinen bu dönemde Avrupa&#;da çok soğuk hava sıcaklıklarıyla karşılaşılmıştır. Daha da önceleri benzer minimum dönemler ağaç halkalarının analiziyle ortaya konmuştur ve bu dönemler normalden daha düşük global hava sıcaklıklarıyla eşleşmektedir.

Olası uzun dönem döngü

Çok yeni bir teori Güneş&#;in çekirdeğindeki manyetik kararsızlıkların ya da yıllık periyotlarda değişikliklere sebep olduğunu öne sürmektedir. Bu kuram, buzul çağlarını Milankovitch döngülerinden daha iyi açıklayabilir. Astrofizik alanındaki birçok kuram gibi bu da doğrudan test edilemez.

Kuramsal Sorunlar

Güneş nötrino problemi

Uzun yıllar boyunca Dünya üzerinde tespit edilen Güneş&#;ten gelen nötrinoların sayısı standart Güneş modeline göre tahmin edilenin yarısı ile üçte biri arasında değişmekteydi. Bu aykırı sonuç Güneş nötrino problemi olarak bilinir. Problemi çözmek için öne sürülen kuramlar ya Güneş&#;in iç sıcaklığını azaltarak daha düşük bir nötrino akısını açıklamaya çalışıyordu ya da nötrinoların Güneş&#;ten Dünya&#;ya gelirken salınıma uğradığını yani varlığı tespit edilemeyen tau ve muon nötrino parçacıklarına dönüştüğünü öneriyordu. &#;lerde nötrino akısını olabildiğince tam olarak ölçebilmek için Sudbury Nötrino Gözlemevi ve Kamiokande gibi birkaç nötrino gözlemevi kuruldu. Bu gözlemevlerinden gelen sonuçlar sonunda nötrinoların çok küçük durak kütlesi (&#;rest mass&#;) olduğunu ve gerçekten de salındıklarını gösterdi. Hatta, yılında Sudbury Nötrino Gözlemevi doğrudan üç tip nötrinoyu da tespit etmeyi başardı ve Güneş&#;in toplam nötino ışıma oranının standart Güneş modeli ile uyumlu olduğunu ortaya çıkardı. Nötrino enerjisine bağlı olarak Dünya&#;da görünen nötrinoların üçte biri elektron nötrino tipindedir. Bu oran maddede nötrino salınımını açıklayan, madde etkisi diye de bilinen Mikheyev-Smirnov-Wolfenstein (MSW) etkisi ile tahmin edilen oranla uyumludur. Dolayısıyla problem artık çözülmüştür.

Korona ısınma problemi

Güneş&#;in optik yüzeyi ışıkküre yaklaşık  K&#;lik bir sıcaklığa sahiptir. Bunun üzerinde K&#;lik güneş koronası bulunur. Koronanın bu aşırı yüksek sıcaklığı, ışıkküreden doğrudan ısı iletimi dışında başka bir kaynaktan ısıtıldığını gösterir.

Koronayı ısıtmak için gerekli olan enerjinin ışıkkürenin altında bulunan ısıyayımsal bölgedeki türbülanslı hareketten kaynaklandığı düşünülmüş ve koronanın nasıl ısındığına dair iki ana işleyiş önerilmiştir. Bunlardan birincisi dalga ısınmasıdır. Isıyayımsal bölgedeki türbülanslı hareket ses, kütleçekim ve manyetohidrodinamik dalgalar üretir. Bu dalgalar yukarı doğru hareket eder ve koronada dağılarak enerjilerini ortamdaki gaza ısı olarak verir. İkincisi ise manyetik ısınmadır. Işıkküresinde hareketin sürekli olarak oluşturduğu manyetik enerji güneş püskürtüsü gibi büyük ve buna benzer birçok küçük olayla yayılır.

Şu anda dalgaların etkin bir ısı yayma işleyişi olup olmadığı çok açık değildir. Alfvén dalgaları dışında tüm dalgaların koronaya ulaşmadan önce dağıldıkları ortaya çıkarılmıştır. Alfvén dalgaları da korona da kolayca dağılmamaktadır. Günümüzde araştırma daha çok püskürtü yolu ile ısınma işleyişine doğru yönelmiştir. Korona ısınmasını açıklamak için olası bir görüş sürekli küçük ölçekli püskürtülerdir ve hâlâ araştırılmaktadır.

Sönük genç Güneş problemi

Güneş gelişiminin kuramsal modelleri 3,8 ile 2,5 milyar yıl önce Arkeyan Devir&#;de Güneş&#;in bugünkünden 75% daha az parlak olduğunu önerir. Bu kadar zayıf bir yıldız Dünya üzerinde su varlığını destekleyemeyeceğinden hayatın da gelişememesi gerekirdi. Ancak jeolojik kayıtlar Dünya&#;nın tarihi boyunca oldukça sabit bir sıcaklıkta kaldığını gösterir, hatta genç Dünya bugünden biraz daha sıcaktır. Biliminsanları arasında varılan görüş birliği genç Dünyanın atmosferinde oldukça fazla miktarda sera gazlarının (karbon dioksit, metan ve/veya amonyak) bulunması nedeniyle Güneş&#;ten gelen az enerjiyi atmosferde hapsettikleri fazla ısıyla dengelediğidir.

Güneşteki Manyetik Alan

Güneş içinde bulunan tüm madde yüksek sıcaklıklardan ötürü gaz ve plazma hâlindedir. Bu nedenle Güneş ekvatorda yukarı enlemlerde olduğundan daha hızlı döner. Ekvatorda dönüş hızı 25 gün iken kutuplarda 35 günde kendi etrafında döner. Bu kademeli dönüş sonucunda manyetik alan çizgilerinin zamanla kıvrılarak manyetik alan halkaları oluşturması Güneş&#;in yüzeyinden patlamalarla ayrılarak güneş lekeleri ve güneş püskürtüleri oluşumuna neden olur. Bu kıvrılma hareketi solar dinamonun oluşmasına ve 11 yıllık Güneş döngüsü ile Güneş&#;in manyetik alanının yön değiştirmesine neden olur.

Güneş&#;in dönen manyetik alanının gezegenlerarası ortamda bulunan plazma üzerindeki etkisi Günyuvar akım katmanını oluşturur. Bu katman farklı yönleri gösteren manyetik alanları ayırır. Gezegenlerarası ortamda bulunan plazma aynı zamanda Dünya&#;nın yörüngesinde Güneş&#;in manyetik alanının kuvvetinden de sorumludur. Eğer uzay bir vakum olsaydı Güneş&#;in10⁻⁴ tesla manyetik dipol alanı uzaklığın kübüyle azalarak 10⁻¹¹ tesla olacaktı. Ancak uydu gözlemleri bunun kat daha fazla kuvvetli olduğunu ve 10⁻⁹ tesla civarında olduğunu göstermektedir. Manyetohidrodinamik (MHD) kuram manyetik alan içindeki iletken bir akışkanın (örneğin gezegenlerarası ortam) yine manyetik alan yaratan elektrik akımları indüklediğini söyler, dolayısıyla bir MHD dinamo gibi hareket eder.

Güneş Gözleminin Tarihçesi

İlk Çağlarda Güneş

Gökyüzü&#;nde bulunan parlak bir disk olan Güneş, ufuğun üzerindeyken gün, ortada yokken de gece olur kavrayışı İnsanoğlu&#;nun Güneş hakkındaki en temel görüşüdür. Tarihöncesi ve antik çağ dönemi kültürlerde Güneş&#;in bir tanrı olduğuna ya da diğer doğaüstü olaylara neden olduğuna inanılırdı. Güney Amerika&#;daki İnka ve günümüz Meksika&#;sındaki Aztek uygarlıklarının merkezinde Güneş&#;e tapınma bulunmaktadır. Birçok antik anıt Güneş ile ilgili fenomenlere göre yapılmıştır. Örneğin taş megalitler oldukça doğru bir şekilde gündönümünü işaret eder. En tanınmış megalitler Nabta Playa, Mısır,İngiltere&#;de Stonehenge&#;dedir. Meksika&#;da Chichén Itzá&#;da bulunan El Castillo piramidi, ilkbahar ve sonbahar ekinokslarında merdivenlerden yukarı yılanların çıktığını gösteren gölgeler verecek şekilde tasarlanmıştır. Sabit yıldızlara göre Güneş tutulum boyunca zodyaktan geçerek bir yıl içinde tam tur atıyormuş gibi görünür, dolayısıyla da Yunan gökbilimciler tarafından yedi gezegenden biri olarak sayılırdı. Haftanın günlerine de bu yedi gezegenin adı verilmiştir.

Bilimsel Bakışla Güneş

Güneş hakkında ilk bilimsel açıklamayı yapan insanlardan birisi Yunanlı filozof Anaxagoras Güneş&#;in tanrı Helios&#;un arabası olmadığını Peloponnez&#;den bile büyük devasa yanan bir metal top olduğunu söylemiştir. Bu sapkın düşünceyi öğrettiği için iktidardakiler tarafından tutuklanmış ve ölüm cezasına çarptırılmıştır ancak Perikles&#;in araya girmesiyle daha sonra serbest bırakılmıştır. Dünya ile Güneş arasındaki uzaklığı tam olarak ilk hesaplayan insan 3. yüzyılda Eratosthenes olmuştur. Bulduğu milyon km uzaklık günümüzde kabul edilen uzaklık ile aynıdır.

Gezegenlerin Güneş&#;in etrafında döndüğü kuramı Yunan Samoslu Aristarchus ve Hintliler tarafından önerilmiştir. Bu görüş yüzyılda Mikolaj Kopernik tarafından tekrar ele alınmıştır. yüzyılın başında teleskobun bulunuşuyla güneş lekeleri Thomas Harriot, Galileo Galilei ve diğer gökbilimcileri tarafından detaylı olarak gözlemlenebilmiştir. Galileo, güneş lekelerinin Batı uygarlığında bilinen ilk gözlemlerini yapmış ve bunların Güneş ile Dünya arasında dolaşan küçük gökcisimleri olmadığını aksine Güneş&#;in yüzeyinde olduğunu varsaymıştır. Güneş lekeleri Han hanedanından beri gözlemlenmekte ve Çinli gökbilimciler tarafından yüzyıllardır kayıtları tutulmaktaydı. &#;de Giovanni Cassini ve Jean Richer mars olan uzaklığı belirledi, dolayısıyla da Güneş&#;e olan uzaklığı hesap edebildiler. Isaac Newton bir prizma kullanarak günışığını inceledi ve ışığın birçok renkten oluştuğunu gösterdi. &#;de William Herschel güneş tayfının kırmızı bölümünün ötesindekızılötesi ışımayı keşfetti. &#;lerde Güneş&#;in spektroskopik incelenmesinde ilerlemeler kaydedilmiştir. Joseph von Fraunhofer tayf üstünde soğurma çizgilerinin ilk gözlemlerini gerçekleştirmiştir. Tayf üzerindeki en kuvvetli soğurma çizgilerinin adı günümüzde Fraunhofer çizgileri olarak bilinir. Güneş&#;ten gelen ışığı tayfı genişletildiğinde kayıp birçok renk bulunabilir.

Modern bilimsel dönemin başlarında Güneş enerjisinin kaynağı hâlâ bir bilmeceydi. Lord Kelvin, Güneş&#;in içerisinde barındırdığı ısıyı ışıyan, soğuyan sıvı bir nesne olduğunu önerdi. Kelvin veHermann von Helmholtz daha sonra enerji çıktısını açıklamak için Kelvin-Helmholtz işleyişini önerdi. Maalesef ortaya çıkan yaş tahmini jeolojik kanıtların önerdiği birkaç milyon yıldan çok daha az olan 20 milyon yıl kadardı. In &#;da güneş tayfında helyumu keşfeden Joseph Norman Lockyer, Güneş&#;in oluşumu ve gelişimi için kuyrukluyıldızlara dayanan bir varsayım öne sürdü.

yılına kadar kanıtlanmış bir çözüm getirilemedi. Ernest Rutherford Güneş&#;in enerji çıktısının iç ısı kaynağıyla devam ettirilebileceğini ve bunun da radyoaktif bozulma olabileceğini önerdi. Ancak Güneş enerjisinin kaynağı hakkındaki en önemli ipucunu sağlayan kişi ünlü kütle-enerji denkliği bağıntısı E = mc2 ile Albert Einstein olmuştur.

&#;de Arthur Eddington Güneş&#;in çekirdeğinde bulunan basınç ve sıcaklıkların hidrojeni helyuma dönüştürecek bir nükleer füzyon tepkimesi için yeterli olduğunu, kütledeki net değişiklikten de enerji oluşacağını önermiştir. Güneş&#;te bulunan hidrojenin baskınlığı yılında Cecilia Payne-Gaposchkin tarafından doğrulanmıştır. Kuramsal füzyon kavramı &#;larda astrofizikçiler Subrahmanyan Chandrasekhar ve Hans Bethe tarafından geliştirilmiştir. Hans Bethe, Güneş&#;in enerjisini sağlayan iki ana nükleer tepkimeyi hesaplamıştır.

yeni ufuklar açan, &#;Yıldızlarda Elementlerin Sentezi&#; başlıklı bir bilimsel makale Margaret Burbridge tarafından yayımlandı Makale evrende bulunan elementlerin Güneş gibi yıldızların içinde sentezlendiğini kanıtlarıyla gösterdi. Bu açıklamalar günümüzde bilimin önemli ilerlemelerinden biri olarak sayılmaktadır.

Güneş Uzay Görevleri

Güneş&#;i gözlemlemek için tasarlanmış ilk uydular NASA&#;nın ile yılları arasında fırlatılan Pioneer 5, 6, 7, 8 ve 9 uzay sondalarıdır. Bu sondalar, Dünya&#;nınkine benzer bir uzaklıkta Güneş&#;in yörüngesinde kaldılar ve güneş rüzgârı ile güneş manyetik alanının ilk detaylı ölçümlerini gerçekleştirdiler. Pioneer 9 özellikle uzun bir zaman çalışır durumda kaldı ve &#;ye kadar veri göndermeye devam etti.

&#;lerde Helios 1 uzay sondası ve Skylab Apollo Teleskobu biliminsanlarına güneş rüzgârı ve korona hakkında yeni bilgiler sağladılar. ABD -Almanya ortak girişimi olan Helios 1 uzay sondası, günberi rotasında Merkür&#;ün yörüngesine giren bir yörüngedeydi. NASA tarafından &#;te fırlatılan Skylab uzay istasyonunun içinde Apollo Teleskobu denen bir güneş gözlem modülü de bulunmaktaydı. Skylab Güneş geçiş bölgesinin ve koronanın morötesi ışınımının ilk zamanlamalı göslemlerini gerçekleştirdi. Buluşlar arasında koronodan kütle fırlatılması ve şimdilerde güneş rüzgârıyla yakın ilişkisi olduğu bilinen korona delikleri olmuştur.

&#;de NASA tarafından Solar Maksimum uzay uydusu fırlatıldı. Bu uzay aracı yüksek güneş etkinliği sırasında güneş püskürtülerinde ortaya çıkan gamma ışını, X ışını ve UV ışımasını gözlemlemek için tasarlanmıştı. Ancak fırlatmadan bir iki ay sonra bir elektronik hata sonucu sonda bekleme moduna girdi ve sonraki üç yılını bu şekilde geçirdi. yılında uzay mekiği Challenger STSC görevi uyduyu bularak onardı. Haziran &#;da Dünya atmosferine girene kadar Solar Maximum sondası binlerce korona görseli çekebildi.

Japonya&#;nın &#;de fırlatılan Yohkoh (Günışığı) uydusu X ışını dalgaboyunda güneş püskürtülerini gözlemledi. Sondadan gelen veriler sayesinde biliminsanları değişik tipte güneş püskürtülerini tanımlayabildiler. Ayrıca doruk etkinlik bmlgelerinden uzakta olan koronanın da eskiden düşünüldüğünün aksine daha dinamik ve etkin olduğu ortaya çıkarıldı. Yohkoh tam bir güneş döngüsünü gözlemledi ancak de güneş tutulması sırasında bekleme moduna girdi ve Güneş ile olan bağlantısını yitirdi. yılında atmosfere yeniden girerken yokoldu.

Günümüze kadar en önemli güneş uzay görevlerinden biri Avrupa Uzay Ajansı ile NASA ortak projesi olan ve 2 Aralık &#;te fırlatılan SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) görevidir. Başlangıcında iki yıllık bir görev için planlanan SOHO itibariyle on yılı aşkın bir süre etkinlik göstermiştir. Çok yararlı olduğunu kanıtlamasından &#;de fırlatılacak devam görevi Solar Dynamics Observatory planlanmıştır. Dünya ile Güneş arasında Lagrange noktasına yerleştirilen SOHO fırlatıldığından beri değişik dalgaboylarında Güneş&#;in görüntüsünü sürekli olarak iletmektedir. Doğrudan Güneş&#;i gözlemleyebilmesinin yanı sıra SOHO özellikle Güneş&#;in yanından geçerken yanan birçok küçük kuyrukluyıldız dahil birçok kuyrukluyıldızın keşfine yaradı.

Tüm bu uydular Güneş&#;i tutulum düzlemi üzerinden gözlemlemiştir, yani yalnızca ekvator bölgelerinin detayları mevcuttur. yılında Güneş&#;in kutup bölgelerini incelemek için Ulysses uzay sondası fırlatıldı. Önce Jüpiter&#;e kadar giderek burada &#;sapan&#; etkisinden faydalanarak tutulum düzleminin üstünde bir yörüngeye oturdu. Tesadüfen çok yakından yılında Shoemaker-Levy 9 kuyrukluyıldızının Jüpiter ile çarpışmasını izleyebildi. Ulysses planlanan yörüngesine girdikten sonra güneş rüzgârını gözlemlemeye ve yüksek enlemlerde manyetik alan kuvvetini belirlemeye başladı. Yüksek enlemlerden çıkan güneş rüzgârının beklenenden daha düşük olarak  km/s hızla hareket ettiğini buldu. Ayrıca yüksek enlemlerden çıkan, galaktik kozmik ışınlar saçan büyük manyetik dalgaların varlığını keşfetti.

Işıkküre&#;de bulunan elementlerin bolluğu günışığı tayflarından çok iyi bilinmektedir ancak Güneş&#;in içinin bileşimi çok iyi anlaşılamamıştır. Bir güneş rüzgârıörnek getirme görevi için kullanılan Genesis uzay aracı, gökbilimcilerinin güneş maddesi bileşimini doğrudan ölçebilmesi için tasarlanmıştı. Genesis yılında Dünya&#;ya döndü ancak iniş sırasında paraşütlerinden biri açılmadığı için zarar gördü. Aşırı derecede zarara rağmen bazı işe yarar örnekler ele geçirildi ve analizleri devam etmektedir.

STEREO (The Solar Terrestrial Relations Observatory) görevi Ekim &#;da fırlatılmıştır. İki eşlenik uzay aracı Güneş&#;in ve koronadan kütle fırlatımı gibi olayların stereoskopik fotoğrafını çekebilecek şekilde yörüngeye sokulmuşlardır.

Güneş Gözlemi ve Göze Gelen Zarar

Günışığı çok parlaktır ve çıplak gözle kısa süreler için Güneş&#;e bakmak acı verici olabilir ama özel olarak normal gözler için zararlı değildir. Güneş&#;e doğrudan bakıldığında gözde yıldız gibi parlamalar oluşur ve geçici olarak yarı körlüğe sebep olur. Aynı zamanda retinaya 4 milliwatt günışığı düşmesine, böylece retinanın hafifçe ısınarak, potansiyel olarak gözlerin zarar görmesine neden olur. UV ışınlarına maruz kalma sonucu aşamalı olarak gözün lensi yıllar sonra sararır ve katarakt oluşumuna neden olabilir. Doğrudan Güneş&#;e bakıldığında yaklaşık dakika sonra UV kaynaklı güneş yanığı benzeri lezyonlar retina üzerinde oluşur, özellikle morötesi ışınlar yoğun ise. Gözler genç ise durum daha da kötüleşir, çünkü yaşlanan gözlerden daha fazla UV&#;den etkilenir.

Güneş&#;i dürbün gibi ışığı yoğunlaştıran optik cihazlarla izlemek eğer UV ışınları filtre edecek uygun bir filtre yoksa çok zararlıdır. Filtresiz dürbünler çıplak gözün aldığından kat daha fazla enerjinin retinaya gelmesini sağlayacağından retina hücrelerinin hemen ölmesine neden olur. Öğlen güneşine filtresiz dürbünle çok kısa bir süre bakmak bile kalıcı körlüğe neden olur. Güneş&#;i izlemenin güvenli bir yolu teleskop kullanarak görüntüsünü bir ekrana yansıtmaktır.

Kısmi güneş tutulmalarını izlemek zararlıdır, çünkü gözbebekleri aşırı yüksek kontrasta uyumlu değildir. Gözbebeği ortamda bulunan toplam ışık miktarına göre genişler, ortamda bulunan en parlak nesneye göre değil. Kısmi tutulmalarda günışığının çoğunluğu Güneş&#;in önünden geçen Ay tarafından engellenir ama ışıkkürenin örtülmemiş kısımlarının yüzey parlaklığı normal günlerdeki ile aynıdır. Ortamın loş olması nedeniyle gözbebeği ~2 mm&#;den ~6 mm&#;ye büyür, ve günışığına maruz kalan her retina hücresi tutulmayan normalin on katı ışık alacaktır. Bu gözlemcinin gözünde kalıcı kör noktalara neden olacak şekilde hücreleri öldürebilir ya da hücrelere zarar verebilir. Hemen acı oluşmadığı için tecrübesiz gözlemciler ve çocuklar bu zararın farkına varamaz, bir kişinin görüşünün bozulması hemen farkedilmez.

Gündoğumu ve günbatımı esnasında günışığı Rayleigh saçılımı ve Mie saçılımı nedeniyle azalır. Dünya atmosferinden geçerken aldığı uzun yol nedeniyle çıplak gözle rahat bir şekilde seyredilebilecek kadar sönüktür. Pus, duman, toz ve yüksek nem ışığın azalmasına yardımcı olur.

Güneşi izlemek için kullanılan ışık azaltıcı filtreler bu nedenle tasarlanır. Uydurularak yapılan filtreler UV ve IR ışınları geçirebilir dolayısıyla yüksek parlaklık düzeylerinde göze zararlı olabilir. Teleskoplarda kullanılan filtreler lensin ya da açıklığın üzerinde olmalı ama oküler mercekte olmamalıdır. Çünkü emilen günışığından kaynaklanan aşırı ısı bu filtrelerin aniden çatlamasına neden olabilir. 14 numaralı kaynak camı kabul edilebilir bir güneş filtresidir ama negatif siyah fotoğraf filmi değildir çünkü çok fazla kızılötesi ışını geçirir.

Sponsorlu Bağlantılar

Do&#;u sözcü&#;ü günlük hayat&#;m&#;zda kar&#;&#;m&#;za çok s&#;k ç&#;kan kelimelerden biridir. Eski Türkçe bir sözcük olan do&#;u kelimesi dilimize “tog-“ fiilinden “+l” son ekiyle türetilerek girmi&#;tir. Dilimizde iki farkl&#; do&#;a kelimesine rastlar&#;z. Bunlardan birisi yön belirten ve bu ba&#;lamda anlam kazanan "do&#;u" kelimesiyken di&#;eri de güne&#;in do&#;du&#;u ülkeleri belirten ve özel isim olarak kullan&#;lan "Do&#;u" kelimesidir. Anlamlar&#; d&#;&#;&#;nda aralar&#;ndaki en büyük fark yön belirten kelimenin küçük harfle yaz&#;lmas&#;, özel isim olan kelimenin de büyük harfle ba&#;lamas&#;d&#;r. Türk Dil Kurumuna göre bu kelimenin birden fazla anlam&#; bulunur:

• (&#;sim) Güne&#;in do&#;du&#;u ana yön
• (&#;sim) Bulunulan yere göre güne&#;in do&#;du&#;u yönde kalan bölge
• (Gök Bilimi) Güne&#;in 21 Mart'ta ve 23 Eylül'de do&#;du&#;u 0,90°'lik yön
• (Özel isim) Güne&#;in do&#;du&#;u yöndeki ülkeler bölgesi
• (Özel isim) Avrupa'ya göre Asya ve Kuzeydo&#;u Afrika'n&#;n bir bölümü
• (S&#;fat) Bu yönde olan, &#;arki

Ayr&#;ca do&#;u sözcü&#;ünün içerisinde geçti&#;i “gün do&#;usu", "kuzeydo&#;u", "güneydo&#;u", "do&#;u noktas&#;", "do&#;u kay&#;n&#;” gibi birle&#;ik kelimeler de bulunmaktad&#;r.

Do&#;u kelimesinin z&#;t anlaml&#;s&#; olan sözcük nedir?

Anlam olarak birbirinin tam tersi durumlar&#; ifade eden sözcükler z&#;t anlaml&#; yani kar&#;&#;t anlaml&#; olarak tabir edilir. Z&#;t anlaml&#; sözcükler günlük ya&#;ant&#;m&#;zda da s&#;kl&#;kla kar&#;&#;m&#;za ç&#;kmaktad&#;r. Kar&#;&#;t anlaml&#; sözcüklerin hem okunu&#; hem de yaz&#;m &#;ekilleri birbirinden farkl&#;d&#;r. Her sözcü&#;ün kar&#;&#;t anlaml&#;s&#; olmamas&#;na ra&#;men do&#;u kelimesinin kar&#;&#;t&#; mevcuttur. Do&#;u sözcü&#;ü z&#;dd&#; bulunan kelimeler aras&#;nda yer almaktad&#;r. Do&#;u z&#;t anlaml&#;s&#; olan iki kelime vard&#;r. Ancak bu kelimeler de yine do&#;u kelimesi gibi cins ve özel isimdir. Aralar&#;nda anlam d&#;&#;&#;nda en büyük fark büyük harfle yaz&#;lmalar&#;d&#;r. Do&#;u kelimesinin z&#;t anlam&#; olan sözcük:

Bat&#; sözcü&#;ü do&#;u sözcü&#;ünün tam aksini ifade etmektedir. Sözcüklerin z&#;t anlaml&#; olabilmesi için birbirleriyle mana aç&#;s&#;ndan çeli&#;mesi gerekir. Bu ba&#;lamda do&#;u kelimesi güne&#;in do&#;du&#;u yönü temsil ederken bat&#; sözcü&#;ü ise güne&#;in batt&#;&#;&#; yönü temsil etmektedir. Yön anlam&#;nda kullan&#;lan do&#;u ve bat&#; kelimesi küçük harfle yaz&#;l&#;r. Ayr&#;ca "güne&#;in do&#;du&#;u yöndeki ülkeler" anlam ba&#;lam&#;nda Do&#;u z&#;t anlaml&#;s&#; kelime de Bat&#;'d&#;r.

Do&#;unun z&#;t anlaml&#;lar&#; ile örnek cümleler

Dilimizde baz&#; sözcüklerin z&#;t anlaml&#;s&#; varken baz&#;lar&#;n&#;n ise yoktur. Do&#;u sözcü&#;ü ise z&#;t anlaml&#;s&#; var olan kelimelerden biridir. Do&#;unun z&#;t anlaml&#;s&#; olan sözcükle ilgili baz&#; örnek cümleler vermek gerekirse:

• Önümüzdeki günlerde bat&#; taraf&#;ndan so&#;uk hava dalgas&#; gelecekmi&#;.
• Bugünlerde Bat&#; ülkelerine yo&#;un bir göç etme durumu var.
• Yar&#;n co&#;rafya dersinde bat&#; bölgesinde yer alan ülkeleri i&#;leyece&#;iz.
• Bu yaz &#;ehrin bat&#; kesimlerinde tatil yapmay&#; planl&#;yoruz.
• Adam Bat&#; ülkelerine seyahat etmek için pasaport almaya çal&#;&#;&#;yordu.
• Bat&#;'n&#;n edebiyat&#;m&#;za etkisi oldukça büyüktür.

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ