Tarsus Donuk Taş
Donuktaş Roma Tapınağı turizme kazandırılmayı bekliyor
"Büyük depremde yıkılmış"
Tarsus Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtım Yöneticisi Nadir Durgun ise, "Kuruluşu Neolitik Çağa kadar uzanan, tarihte 3 kez başkent olan Tarsus, aynı zamanda çeşitli din ve inançların merkezi konumundadır. Tarsus`ta bu din ve inançlara ait birçok mabet bulunmaktadır. Bunlardan birisi de Tarsus`un Tekke Mahallesi`nde yer alan, halk arasında `Donuktaş` veya `Dönüktaş` olarak adlandırılan Roma Tapınağı`dır. Donuktaş Roma Tapınağı milattan sonra 2`nci yüzyılda Roma İmparatoru Hadrian döneminde inşa edilmiştir. Tapınak hakkında günümüze kadar birçok araştırma yapılmış, en son 2012 yılında Almanya`nın Marburg Üniversitesi`nden Prof. Dr. Winfried Held başkanlığında yürütülen çalışmalarda, 60 metre eninde, 130 metre uzunluğunda olan Donuktaş Roma Tapınağı`nın antik çağda inşa edilen dünyanın en büyük tapınaklarından biri olduğu anlaşılmıştır. 8 metre yüksekliğindeki tapınağın duvarların üzerinde 2,10 metre çapında 20 metre uzunluğunda sütunlar yer almaktaydı. Tapınağın üzerinde ise devasa bir çatı bulunmaktaydı. Donuktaş Roma Tapınağı milattan sonra 4`üncü yüzyılda yaşanan büyük bir depremin ardından yıkılmış ve günümüze arkamızda yer alan kalıntılar ulaşmıştır" dedi.
Donuktaş hakkında ilk kaynak 1545 yılında İstanbul'da Venedik balyozu (elçi) olarak bulunan Barbaro'dur. Barbaro bu yapının bir saray kalıntısı olabileceği görüşündedir. Bunun dışında Dunuktaş'la ilgili 19. yüzyıla kadar herhangi bir kayıt yoktur. Donuktaş 19. yüzyıldan itibaren Batılı tarihçi ve gezginlerin dikkatini çekmiştir. Fransız tarihçi Victor Langlois 1861 yılında yayınladığı Voyage Dans la Cilicie et Dans la Montagnes du Taurus adlı kitabında bu yapının Asur kralı Sardanapalus ‘un mezarı olduğunu ileri sürmüş, bu görüş 1890 yılında Alman arkeolog Robert Johann Koldawey tarafından da desteklenmiştir. Ne var ki İngiliz tarihçi William Burckhardt Barker 1853 tarihli Cilicia and its Governors adlı kitabında bu yapının bir kral mezarı olduğunu, ancak bu kralın öldükten sonra Ninova’da yakılan Sardanapalus olamayacağı görüşündedir. Türk arkeologlar ise 1982 yılından itibaren yüzey araştırmaları yapmağa başlamışlardır. Profesör Nezahat Baydur tarafından verilen bilgiye göre, araştırmalar 1982, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992 yıllarında yürütülmüştür.[1] Bu çalışmalar sonrasında yapının Asur döneminde değil, daha sonra Roma İmparatorluğu döneminde ve 2. yüyılda inşa edildiği ve bir tapınak olduğu anlaşılmıştır. Tapınak Tarsus'un kurucu tanrısı sayılan Sandon'a ya da Hristiyanlıktan önceki Roma dönemindeki baş tanrı Jupiter'e adanmış olabilir.[2] 2007 yılında araştırmalara Alman arkeolojist Winfred Held yönetiminde yeniden başlanmıştır.[3]