Bebeklerde Köpek Havlaması Gibi Öksürük

Krup Hastalığı Belirtileri

Krup (laringotrakeobronşit), özellikle 6 ay-3 yaş arası çocuklarda sonbahar, kış ve bahar aylarında görülen, virüs ya da bakterilerin yol açtığı alt solunum yolu enfeksiyonudur. Krup, erkek çocuklarda kızlara oranla daha fazla yaşanır. Özellikle hastalığın ilk günleri bulaşıcılık oranı yüksektir. Bu nedenle evde başka çocuklar da varsa tedbirli olmak gerekir. Gırtlak çevresini tutan, ön planda ses teli bölgesini ve ses tellerinin hemen altındaki havayolunun en dar bölgesini ilgilendirir. Krup vakalarının yüzde 75’e varan oranlardaki bölümü sonbahar aylarında yaygın olarak görülen parainfluenza virüsünden kaynaklanır. Yetişkinlerde krup nadiren görülür. Yetişkinler krup hastalığını çocuklara göre daha rahat atlatır.

Krup Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Krup belirtileri hastalığın başlarında nezleyi andıracak şekilde hafiftir ama zaman geçtikçe daha rahatsızlık verici hale gelir. Çocuk gece ani başlayan, havlar tarzda kaba bir öksürük ile uykudan uyanır. Soluk alma sırasında tipik bir ses duyulur, sesi kısık, boğuk ve kabalaşmıştır. Kruplu çocuklar ağladığında tiz ve boğuk bir ses çıkarırlar. Çocukta nefes almada güçlük, hızlı nefes alma, huzursuzluk, ağız etrafında, dudak ve tırnaklarda morarma görülür. Lenf düğümleri şişebilir ve bu bölgelerde kızarıklık görülebilir. Ateşin varlığı şart değildir. Belirtiler genelde gece çocuk yatar pozisyondayken ağırlaşır. Belirtiler genelde gece çocuk yatar pozisyondayken ve gece saatlerinde ağırlaşır. Kruplu çocuklarda kulak enfeksiyonu ve zatürre gelişebilir. Krup vakalarının yüzde 85’i hafif ve orta seviyede seyrederken hastaların yüzde kadarında hastanede tedavi görmeyi gerektirir. Krup tıbbi acil bir durumdur.

Krup Nasıl Bulaşır?

Çocuklarda krup hastalığına neden olan etkenler genellikle çocuk yuvası, okul gibi kalabalık yerlerde bulaşır.  Ortamda bulunan hastanın öksürmesi veya hapşırmasıyla damlacıklar havaya saçılır ve hastalık bir çocuktan diğerlerine geçer. Krupta bir diğer bulaşma ise direk temasla gerçekleşir.
Hastaneye yatışı gerektirebilecek durumlar:
•    Nefes almada zorluk,
•    Sıkışık ve hırıltılı solunum,
•    Yüksek ateş,
•    Havlar tarzda öksürük,
•    Ses kısıklığı/seste kabalaşma olması,
•    Deri ve tırnaklarda morarma,
•    Göğüs duvarında çekilme.

Krup Tedavisi Nasıl Yapılır?

Peki krup tedavisi nasıl yapılır? Viral krup antibiyotik tedavisi gerektirmez. Tedavide genellikle dakika soğuk buhar uygulanması önemlidir. Çünkü soğuk hava ses tellerindeki şişliği azaltarak çocuğun nefes almasını kolaylaştırır. Soğuk buhar uygulaması için buhar cihazı kullanılır. Buhar cihazı yoksa serin gecelerde pencere açılarak dışarının havasından nefes alınmasını sağlamak ya da derin dondurucunun kapağı açılarak çıkan soğuk havanın solunmasını sağlamak da rahatlatıcı olacaktır. Çocuğun nefes almasını kolaylaştırmak için yatarken başı yükseltilmelidir. Ayrıca, ağlama esnasında nefes darlığı artacağından, çocuğun sakin ve sessiz bir ortamda tutulmaya çalışılması gerekmektedir. Çocuğun dik durumda tutulması da rahatlamasına yardımcı olabilir.

Hekim önerisi ile tedavide kortikosteroidler verilir; ateş varsa, ateş düşürücüler kullanılabilir. Bol sıvı alımı sağlanması; ıhlamur, nane, ada çayı, papatya çayı gibi sıvılar tüketilmesi uygun olacaktır. Bakteriyel krup tedavisi viral krup tedavisi gibidir. Ayrıca antibiyotik kullanmak gerekir. Ağır seyreden bakteriyel krupta yoğun bakım tedavisi gerekebilir.

Krup Hastalığı Ne Kadar Sürer?

Krup, enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak 5 ila 6 gün arasında sürebilir. günün ardından hastalık rahatlar ancak öksürüğün tamamen geçmesi birkaç gün daha sürebilir.

Krup Hastalığından Korunma

Krupun tekrarlama olasılığı yüksektir. Ancak bir çocuk sık sık krup geçiriyorsa, alerji veya reflüden kaynaklanan problemleri araştırmak gerekir. Çocuğu hasta kişilerden uzak tutmak, erken yaşta el yıkama alışkanlığı kazandırmak önemlidir.

Evde hasta çocuk dışında başka çocuklar varsa onların da hasta çocukla aynı ortamda tutulmaması rahatsızlığın diğer çocuklara bulaşma ihtimalini azaltır. Çocukları birbirinden ayrı tutmanın yanı sıra hijyen konusunda titiz davranmak da rahatsızlığın ailenin diğer üyelerine bulaşmasına engel olur. Çocuk okula gidiyorsa rahatsızlığı döneminde okula göndermemek hem hastalığın yayılmasına engel olmak açısından doğru olur hem de çocuğun hastalığı daha rahat atlatması sağlanır.

Krup Sorunu Olan Çocukları Rahatlatma Yolları

Geceleri daha rahat geçirmesi için yüksek yastıkla yatırın,
•    Ev içinde bulunduğu ortamları nemli tutun,
•    Bulunduğu odayı düzenli olarak havalandırmayı ihmal etmeyin,
•    Krupla mücadele ettiği dönemde ağlamamasını sağlamaya çalışın çünkü ağlamak nefes almasını güçleştirir,
•    Düzenli olarak su içmesini sağlayın,
•    Evin içerisinde kesinlikle sigara içmeyin,
•    Grip ve nezle gibi sağlık sorunu yaşarsanız çocuğunuzdan uzak durun,
•    Oda kokusu, deodorant, parfüm gibi şeyler kullanmayın,
•    Beslenmesinde vitamin almasına özen gösterin, hazırlayacağınız ev yapımı çorbaların da onu rahatlatacağını aklınızda tutun,
•    Nefes almasını güçleştirecek bedenini sıkıca saran giysiler giydirmeyin.

Kış aylarının sert hava şartları, her yıl birçok rahatsızlığı tetikliyor. Bu durumdan da en fazla bebek ve çocuklar etkileniyor. Özellikle kış aylarında salgın olarak görülen krup sendromu, çocukları bir hayli sarsabiliyor. Toplum içerisinde “yalancı kuşpalazı” olarak adlandırılan krup sendromu, çocuklarda öksürük nöbetleri ve havlamayı andıran seslerle kendini belli ediyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öznur Yılmaz Gondal, çocukların sıklıkla yaşayabildiği krup hastalığı hakkında bilinmeyenleri anlatıyor.

ERKEK ÇOCUKLAR DAHA FAZLA RİSK ALTINDA

En fazla parainfluenza isimli virüsün sebep olduğu krup sendromu, gırtlak ve çevresini tutarak akciğere hava girişini önleyen viral bir hastalık olarak tanımlanır. Krup sendromu, büyük çoğunlukla bebeklerde görülür. Bu sendrom ilk olarak soğuk algınlığı belirtileri ile kendini gösterirken, ilerleyen günlerde köpek havlaması şeklinde kaba bir öksürüğe dönüşür. Son aşamada öksürük, nöbetler halinde gelmeye başlar. Bu duruma bir de bebeğin ağlaması eklendiğinde sendrom daha da şiddetlenir. Çünkü gırtlakta ve ses tellerinde oluşan ödem çocuğun nefes alma güçlüğü yaşamasına neden olur. Kış mevsiminde salgın olarak ilerleyen krup sendromu, genellikle 1 ile 6 yaş arasındaki çocukları etkisi altına alır. Fakat bu sendromun en fazla rastlandığı dönem 1,5 ile 2 yaş aralığıdır. Çocukların yüzde ‘i en az 1 kez krup atağı geçirir. Bu çocukların yüzde 5’inde tekrarlayıcı krup görülür. Ayrıca erkek çocuklar, kız çocuklarına oranla krup sendromundan daha fazla etkilenir.

ÖKSÜRÜK VE HAPŞIRMAYLA BULAŞIYOR

Üst solunum yolu enfeksiyonu gibi belirtilerle başlayan, zamanla da nefes borusu ve bronşları sarabilen bu hastalık, toplum arasında “yalancı kuşpalazı” olarak adlandırılır. Krup sendromunun altında aslında en sık parainfluenza adı verilen viral bir enfeksiyon yatar. Bu virüs, enfeksiyon taşıyan kişinin öksürmesi veyahut hapşırması sonucu etrafa saçtığı tükürük damlacıklarıyla ya da kişiyle yakın temas ile geçebilir. Bunların yanı sıra nezleye ve soğuk algınlığına yol açan İnfluenza, RSV, Adenovirüs gibi birçok virüs de krup sendromuna zemin hazırlayabilir.

Krup sendromunun, hafif, orta ve ağır olmak üzere çeşitli belirtileri olabiliyor. Hastalığın semptomları çoğunlukla gece vakitlerinde daha kötü bir hal alabiliyor. Yani gayet huzurlu bir şekilde uykuya dalan bir çocuk, hasta olarak uykusundan kalkabiliyor. Çocukta hastalık belirtisi olarak nefes almada zorlanma, havlamayı andıran tiz ve hırıltılı sesler çıkarma, öksürme ve ses kısıklığı gözlemlenir. Ayrıca çocukta rahat nefes alabilmek için uygun bir pozisyon seçme ve bu pozisyonu değiştirmeden uyuma isteği de görülebilir. Bu durumlara hafif ateş, boğazda ağrı, tükürüğü yutamama ve salya akıtma da eşlik edebilir.

ACİL TEDAVİ ŞART!

Krup sendromu yaşayan vakalarda gündüz vakitlerinde herhangi bir sorunla karşılaşılmazken, gece saatlerinde solunum problemleri ortaya çıkabilir. Bu durum ise gece sürebilir. Ancak şikayetler giderek azalma gösterir. Yapı olarak çocukların hava yolları yetişkinlere oranla daha dar bir yapıya sahip olduğundan hastalık 3 yaştan önce daha ağır seyredebilir. Çocukta solunum yetmezliğine yol açabilen bu sendrom, acilen tedavi gerektirir. Eğer çocukta nefes almada ve yutkunmada güçlük başladıysa, ağzı açık ve salyası akıyor veya halsizlik-bitkinlik olup, normalden hızlı nefes alıp veriyorsa, ağız çevresi ve tırnak gibi bölgelerde morarma başladıysa çocuk hemen hastaneye yatırılmalı ve acilen tedavisine başlanmalıdır. Ayrıca bu hastalığı taklit edebilecek yabancı cisim aspirasyonu da mutlaka sorgulanmalıdır.

Krup sendromunda teşhis konulabilmesi için herhangi bir özel teste ihtiyaç duyulmaz. Tanı, muayene ve klinik tabloya göre konulur. Bazı durumlarda ön ve yan boyun grafileri ayırıcı tanıda yardımcı olur. Tedaviye ise ilk olarak çocuğun solunumunun rahatlatılmasıyla başlanır. Daha sonra çocuğun hava yolları açık tutularak oksijen desteği sağlanması gerekir. Yükselen ateşin normale çekilebilmesi için de çocuğa ateş düşürücü ilaçlar verilir. Bu tedavi uygulamalarının yanı sıra soğuk veya ödem çözücü ilaçlar içeren buharlarla da çocuğun rahatlamasına yardımcı olunabilir. Bakteriyel enfeksiyon düşünülmedikçe antibiyotik verilmez.

TEKRARLAYABİLİYOR!

Ev ortamında aileler, serin havaların hakim olduğu mevsim gecelerinde kısa bir süre pencereyi açarak çocuğun dış havayı solumasına destek olabilir. Sıcak havaların yaşandığı yaz aylarında ise anne babalar, buzdolabının buzluk kısmını açarak çocuğun soğuk havayla temas etmesini sağlayabilir. Böylece çocuğun solunum sıkıntısını rahatlatılabilir. Ayrıca çocuk, beslenirken sıkıntı yaşıyorsa serum desteği verilebilir. Eğer çocuğun solunum problemi belirgin seviyedeyse kas içinden ya da ağızdan kortikosteroid içerikli ilaçlar kullanılabilir veya adrenalin uygulaması yapılabilir. Krup sendromunun tekrar edebilen bir hastalık olduğu akıllardan çıkarılmamalıdır. Her an müdahalede bulunabilmek için evde bir buhar cihazının olması faydalı olacaktır. Tekrar eden krup sendromunun bazı durumlarda reflüye bağlı veya alerjik kaynaklı olduğu da görülebiliyor. Alerjik sebepli sendroma spazmodik krup adı verilir. Bu sendrom genellikle geceleri görüldüğü gibi aniden de ortaya çıkabiliyor. Böyle durumlarda krup sendromunu tetikleyici sebebi bulabilmek için iyi bir gözlem, bazen de alerji testlerine ihtiyaç duyulabilir.

ISI VE NEM ORANINA DİKKAT!

Krup sendromu bulunan çocuğun uykusunda rahat ve düzgün nefes alabilmesi için başının yükseltilmesi gerekir. Birden bire solunum sıkıntısı yaşadığını fark eden çocuk korkabilir ya da panikle ağlamaya başlayabilir. Böyle durumlarda aile sakin olmaya özen göstermelidir. Çocuğun bulunduğu ortamda huzurlu olması sağlanmalı, çocukla konuşarak sakinleşmesine yardımcı olunmalıdır. Ayrıca çocuğun gün içerisindeki aldığı sıvı miktarı da arttırılmalıdır. Bulunduğu oda ısısının 20 derecenin üzerinde, nem oranının ise yüzde 50’nin altında olmamasına dikkat edilmelidir. Çocuğun boğazında oluşabilecek ödem yalnız bu şekilde önlenebilir ve solunum sıkıntısı azaltılabilir. Fakat tüm bu önlemlere rağmen çocuğun solunum sıkıntısında hala bir rahatlama gözlemlenmiyorsa hava yolunda oluşan ödemi çözecek ilaçlar verilebilir. Böyle bir durumda vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulmalıdır.

ÇOCUĞUN BESLENME DÜZENİ VE HİJYEN KURALLARI ÖNEMLİ

Krup sendromuna zemin hazırlayan virüs, çocuğun hava yoluyla enfekte olmuş damlacıkları solumasıyla bulaşır. Bulaşıcı bu virüs partikülleri oyuncaklar üzerinde dahi canlı kalabilir. Eğer çocuk, bu oyuncaklara temas ettikten sonra göz, burun veya ağzına dokunursa hastalığı almış olur. Çocukları bu sendromdan koruyabilmek için mümkün olduğunca kalabalık ortamlarda bulunulmamalı, hasta kişilerden de uzak durulmalıdır. Ayrıca gereken hijyen kurallarına uyulmalı, beslenme düzenine dikkat edilmelidir. Çocuğun bol sıvı almasına da özen gösterilmelidir.

Dr. Öğr. Üyesi Öz, öksürüğün aslında akciğerlerin bir savunma mekanizması olduğunu belirterek “Kendisi bir hastalık değil, bir hastalık veya durumun habercisidir. O yüzden öksürük kesici ilaçları kullanarak öksürüğü kesmek değil, sebebini anlayıp ona yönelik tedavi vermek uygun olandır. Öksürük akciğer ve akciğer dışı nedenlerle oluşabilir. En sık sebeplerin başında basit viral üst solunum yolu enfeksiyonları (nezle) gelir. Bu durumda muayenede akciğer sesleri normaldir. Ateş genellikle yok veya hafiftir. Öksürüğe şeffaf burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve hapşırık eşlik eder. Öksürüğe sebep virüsün oluşturduğu rahatsızlık (irritasyon) ve/veya oluşan burun akıntılarının genizden aşağı inerek öksürüğü uyarmasıdır. Burnu açık tutmaya çalışmak, odayı nemlendirmek, 6 yaşından büyük çocuklarda geniz akıntısı azaltan ilaçları kullanmak, 1 yaş üstü bebeklerde bitkisel çay ve destekleri kullanmak öksürüğün rahatlamasına yardımcı olabilir” diye konuştu. Sinüzit, bademcik iltihabı hatta orta kulak enfeksiyonu sırasında da öksürük oluşabildiğine değinen Dr. Öğr. Üyesi Öz, şöyle devam etti: “Bu hastalıklar akciğer dışı öksürük nedenleri arasındadır. Akciğer sesleri bu hastalıklarda genellikle normaldir.

Sinüzitte öksürük genellikle sabah ilk kalkmada ve akşam yatağa girildiği zamanda olur. Geriye olan sinüs akıntılarının yer değiştirmesi özellikle bu zamanlarda öksürük oluşturur. Öksürük şiddetli olduğunda bebek ve çocuklarda kusmada eşlik edebilir. Akciğerle ilgili sebeplerden bronşiolit özellikle süt çocuklarında öksürüğün başlıca sebepleri arasındadır. Bu hastalıkta genellikle virüslere bağlı olarak bronşiol denen minik ve en uçtaki hava yollarında daralma ve bunun sonucunda nefes verirken duyulan ıslık sesine benzer ses işitilir. Bu ses hafif olduğunda dışarıdan anlaşılmaz. Doktor muayenesi sırasında duyulur. Daralma fazla olduğunda ise dışarıdan duyulacak şekildedir. Hastalığın şiddetine bağlı olarak hafif öksürükten, nefes darlığı oluşturacak yoğun, uykudan uyandıran öksürüğe kadar geniş bir yelpazede öksürük işitilebilir. Larenjit (krup) de çocukluk çağında öksürük nedenleri arasındadır. Bu hastalıkta ses telleri virüslerle tutulur ve tipik ‘köpek havlaması’ diye tabir ettiğimiz öksürük sesi duyulur. Bazen hafif bazen de nefes darlığı oluşturacak şekilde yoğun öksürük ve buna bağlı kusma oluşturabilir.”

Dr. Öğr. Üyesi Yeliz Öz, koronavirüsün de öksürük yapabildiğini belirterek, “Öksürük tipi, sıklığı ve şekli kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bronşit ve zatürre de özellikle balgamlı öksürük yapan sebeplerdendir. Bu hastalıklarda genellikle yüksek ateş de eşlik eder. Enfeksiyonun şiddetine göre nefes güçlüğü, hızı nefes alma ve terleme de bulunabilir. Gündüz ve gece öksürük farkı genellikle yoktur. Boğmacada tipik öksürüğünü duyduğumuzda akla gelen hastalıklar arasındadır. Boğmaca bebeklerde 2. aydan itibaren aşılanmaya başlanılan bir bakteriyel hastalıktır. aylarda ve okul öncesi 4’üncü yaşta yapılan karma aşıların içinde boğmaca aşısı bulunur. Özellikle aşı dozlarının henüz tamamlanmadığı küçük bebek ve çocuklarda boğmacada öksürük yapan sebeplerin arasında saptanabilir. Öncesinde yaptığı hafif nezle bulgularının akabinde başlayan nöbet şeklinde öksürük krizleri art arda dakikalar boyunca sürebilir, bebek/çocuk bu sırada yoğun öksürükten nefes alamadığından morarabilir, öksürük bitişinin akabinde derin nefes almaya çalışırken horoz sesine benzer bir ses duyulabilir” ifadelerini kullandı. Öksürük yapan enfeksiyon dışı nedenlerin başında ise alerjinin geldiğine dikkati çeken Dr. Öğr. Üyesi Öz, “Çağımızda fazla ve gereksiz antibiyotik kullanımı, kimyasal hijyen malzemelerinin fazla kullanımı, aşırı temizlik ve titizlik nedeniyle çocuğun hiç mikroba maruz kalmaması ve hava kirliliği gibi nedenlerle alerjik hastalıklar artmıştır.

Sevindirici olan bunların büyük bölümünün ergenliğe kadarki dönem içinde geçiyor veya hafifliyor oluşudur. Öksürüğün 2 haftadan uzun sürmesi, geçip bir süre sonra yeniden tekrarlaması, ailede alerji öyküsü bulunması gibi durumlar bize alerjik öksürüğü düşündürür. Bu tip öksürükler özellikle mevsim geçişlerinde, alerjen olunan madde ile temas sonrasında (ev tozu, polen, parfüm, kedi köpek tüyü, yün vb.) ortaya çıkar. Genellikle kuru karakterde, bazen şeffaf yapışkan nitelikte balgam eşlik eden, geceleri çoğalan, gündüz ise hareket edip terledikçe artan öksürük şeklinde kendini gösterir. Uygun tedavilerle kontrol altına alınır” değerlendirmesinde bulundu. Dr. Öğr. Üyesi Yeliz Öz, şöyle devam etti: "Akciğer dışı öksürük sebeplerinin arasında yine sık gördüğümüz başka bir durum da gastroözefageal reflü (mide reflüsü) hastalığıdır. Yenidoğan döneminden ergenliğe kadar tüm yaş gruplarında görülebilen bu durum bazen gözden kaçabilir. Öksürük burada da alerjide olduğu gibi uzun sürelidir.

Özellikle beslenme sonrasında oluşan öksürük, ağza besinlerin geri gelmesi, bazen kusma, ağızda özellikle sabahları kötü koku, bazen ise bunlar olmayıp sadece uzamış ses kısıklığı şikayeti ile reflü tanısı alan hastalar bulunur. Yenidoğan ve bebeklik döneminde yemek borusu ve mide arasındaki bölümün fizyolojik yetersizliği; içilen sütün geğirme, alt değiştirme için yere düz yatırma veya tutuş esnasında göbeğe yapılan baskı ile kolayca ağza geri gelmesine yol açar. Bu durum öksürüğü de tetikler. Bebek/çocuk bazen kusar, bazen de kusmaz ama yüzünü ekşitir ve yutkunma hareketi yapar. Bu fizyolojik reflü durumu genellikle ay arası kendiliğinden düzelir. Çok az durumda ilaçla tedavisi yapılır. Yatış pozisyonunu reflü yatakları ile düzeltmek, az ve sık beslemek ilaçsız yapılabilecek tedbirlerdir.

Reflü yatağında amaç özellikle beslenme sonrası bebeğin 45 derece kadar açı ile yüzüstü yatmasını sağlayarak reflüyü azaltmaktır. Bu yatış pozisyonu gece önerilmez. Gündüz saatlerinde ebeveyn kontrolünde iken önerilir. Daha büyük çocuklarda ise kızartmalar ve yağlı yiyeceklerle salça, domates veya ketçaplı yiyecekler, baharatlar, gazlı içecekler, çikolata gibi kakaolu besinler, kahve ve çocukların indirekt olarak maruz kaldığı sigara dumanı reflüyü tetikler. Bu durumda ise bu besinlerden uzaklaşmak ve gerektiğinde mideyi rahatlatan ilaçlar önerilir." Akciğere yabancı cisim kaçmasının da öksürük nedeni olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Öz, “Bu durumda küçük parçalı oyuncak, düğme pil veya kuru yemiş gibi sert ve küçük cisimlerin ağza alınması sonrası ani gelişen öksürük, tıkanma, morarma şikayeti oluşur. Böyle bir durumda -emin olunmasa dahi- acil olarak hastaneye başvurmak gerekir. Burada şunu hatırlatmak iyi olacaktır. 3 yaş altı çocuklara kuruyemişler bütün halinde verilmemeli ve küçük parçaları olan oyuncaklarla oynamaması sağlanmalıdır. 1 aydan küçük bebeklerde, 39 ve üstünde ateş ile birlikte olması, solunum hızında artış, hızlı nefes alma ya da zorluk, hırıltılı nefes alma, dudaklarda morarma, halsizlik, emme ve beslenme problemi oluşturan öksürükler de vakit kaybetmeden hastaneye başvurulmalı. Ayrıca 2 haftadan uzun süren öksürükler, gece uykudan uyandıran öksürükler ve kanlı balgamlı öksürükler de hastaneye başvurulması gereken durumları oluşturur” dedi.

Halk arasında yalancı kuşpalazı, yalancı difteri ya da akut larenjit olarak da bilinen krup, soğuk havaların da gelmesiyle birlikte çocukların kolaylıkla hastalanmasına zemin hazırlamaktadır. Özellikle çocukları geceleri havlamayı andıran öksürükle uyanan ebeveynlerin krup hastalığı ile karşı karşıya olduklarını belirten Avrasya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Ali Talay, krup hastalığıyla ilgili aileleri uyardı.
Krup sendromu nedir?
Krup sendromu, özellikle 6 ay ile 3 yaş arasındaki çocuklarda daha çok görülmekle beraber sonbahar sonu, kış ve bahar aylarında görülen, virüslerin neden olduğu bir üst solunum yolu hastalığıdır. Gırtlak çevresini tutan, ses teli bölgesini ve ses tellerinin hemen altındaki hava yolunun en dar bölgesinde kendini göstermektedir. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha sık görülen krup hastalığı bulaşıcıdır ve genellikle enfekte olmuş çocukların hapşırması ya da öksürmesiyle yayılmaktadır.
Krup hastalığının en büyük nedeni; virüsler
Virüslerin neden olduğu krup hastalığının en çok çocuklarda görülmesinin nedeni hava yollarının daha dar olmasından kaynaklanmaktadır. Bu hastalık, hava yollarının iltihaplanmasına ve mukus üretiminin artmasına neden olarak ödeme zemin hazırlamaktadır. Soğuk hastalığına neden olan virüsler sonucunda ortaya çıkan krup hastalığı ses tellerinde şişmeye yol açar. Çocuklarda meydana gelen özellikle ses kısıklığı ve şiddetli öksürük en belirgin belirtileri arasında yer almaktadır. Soğuk algınlığına neden olan virüsler dışında parainfluanza virüsü nedeniyle de ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca virüs kökenli bir hastalık olduğu için bulaşıcıdır. Bu özelliği dışında bir de alerjik bir hastalık olma riski taşıyan krup, 5 yaşından küçük çocuklarda sıkça tekrar edebilmektedir.
Krup sendromu belirtileri
Bir üst solunum yolu hastalığı olan krup genellikle üst solunum yollarını etkilemektedir.
• Nefes alıp vermede zorluk,
• Ses kısıklığı,
• Burun akıntısı ve ateş,
• Hırıltılı nefes,
• Havlar şekilde öksürük,
• Öksürürken ağrı hissetme,
• Solunum yollarında şişlik,
• Geceleri meydana gelen nöbetler,
• Yutkunmada güçlük gibi çeşitli belirtiler söz konusudur.
gün içerisinde kendiliğinden geçebilen krup hastalığı kimi durumlarda hastanede tedavi görmeyi gerektirebilir. Yakınınızda ya da çevrenizde bu belirtilerin yanı sıra nefes almakta güçlük çekme, ağız çevresinde ve tırnaklarda morarma, hızlı nefes alma gibi durumlar gözlemlediyseniz bir an önce doktora başvurmanız gerekmektedir.
Tanı ve tedavi süreci
Krup sendromunda tanı klinik tabloya ve muayeneye göre konulur. Tanı için özel bir teste ihtiyaç duyulmamaktadır. Özellikle evde tedavi gerektiren krup tanısı konmuş çocukların çoğunda tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Çünkü oldukça hafif düzeyde seyreden vakalardır. Genellikle dakikalık bir soğuk buhar uygulaması, bol sıvı tüketimi ve ateş için de ağrı kesicilerin verilmesi yeterli görülmektedir. Çocuğun gece daraldığı anlarda açık havaya çıkartılıp nefes alması sağlanmalıdır. Çünkü soğuk hava ses tellerindeki şişliği azaltarak çocuğun nefes almasını fazlasıyla kolaylaştıracaktır. Ayrıca çocuğun daha rahat nefes alması için yatarken başı yükseltilmeli ve ağlamamasına dikkat edilmelidir. Çünkü ağlama esnasında nefes darlığı çok daha fazla artmaktadır.
Ağır vakaların söz konusu olduğu durumlarda tedavi hastanede gerçekleştirilmektedir. Krup tanısı konmuş çocuğa tedavi sürecinde oksijen verilir, belli aralıklarla soğuk buhar uygulanır ve kortikosterid/adrenalin denilen ilaçlar kullanılır. Eğer çocuk acilde verilen bu tedavilere yanıt veriyorsa birkaç saat daha gözetim altında tutulduktan sonra eve gönderilebilir. Ancak tedaviye yanıt vermeyen çocukların hastaneye yatışı ve tedavinin devamı sağlanır.
Krup hastalığından korunmak mümkün
 Geceleri artan öksürük krizlerini önlemek için çocuğunuzun başının altına yüksek yastık koymanız onu rahatlatacaktır,
 Çocuğunuzun nefes alıp vermesini engelleyecek her türlü pozisyondan ve ortamdan kaçınılmalıdır,
 Ağlamak nefes almayı zorlaştıracağından çocuğunuzu her zaman sakinleştirmelisiniz,
 Grip ya da nezle olmuş kişilerden uzak tutmalısınız,
 Çocuğunuzun sık sık ellerini yıkaması ve kirli ortamlarda durmaması gerekmektedir,
 Evi sürekli havalandırmalı ve özellikle de çocuğunuzun odasının nemli kalmasına dikkat etmeniz gerekmektedir. Odanın kuru olması hastalığı tetiklemektedir.
 En önemli hususlardan bir diğeri ise bol sıvı tüketimidir. Sıvıların sıcak ya da ılık olması daha fazla fayda sağlayacaktır.
 Vitamin bakımından zengin gıdaların tüketimine özen gösterilmeli ve ev yapımı çorba tüketimine de ağırlık verilerek krup sendromunu engellemek ya da hafifletmek mümkündür.