Istinafa Giden Dosya Sorgulama

İstinaf mahkemesi ne kadar sürer ve davalar ne kadar sürer sorularının cevabı birçok farklı kritere bağlıdır. Bu kriterler;

• Mahkemenin iş yoğunluğu
• Hakimin yargılama hızına verdiği önem
• Kalem personelinin çalışkanlığı ve iş disiplini
• Bilirkişinin hızlı ve hukuka uygun rapor düzenlemesi
• Posta memurunun usulüne uygun ve hızlı tebligat yapması
• Kurumların müzekkerelere cevap verme süresi
• Tanıkların duruşma tarihinde hazır edilmesi
• Avukatın duruşma ve ara karar takibini iyi yapması
• Müvekkillerin gerekli bilgileri zamanında vermesi ve masrafları yatırmasıdır.

Bu ve benzeri kriterler nedeniyle davaların ne kadar süreceği hakkında net bir şey söylemek mümkün değildir. Çünkü bazı kriterler davayı hızlandıracak şekilde gelişirken, bazı kriterler davaların gereksiz yere uzamasına neden olabilmektedir. Adalet Bakanlığı tarafından en son yılı istatistikleri açıklanmış ve davaların ortalama görülme süreleri tespit edilmiştir. Bu veriler doğrultusunda mahkemelerin iş yükünün her yıl arttığını da gözeterek yılında açılan davaların ne kadar süreceğini tespit etmeye çalışacağız.

İstinaf Nedir?

İstinaf; yerel mahkeme kararının usul veya esas bakımından hukuka aykırı olduğu düşüncesiyle başvurulan kanun yoludur. İstinaf yoluna başvurulduğunda kararın hukuka uygun olup olmadığı tekrar incelenerek uyuşmazlığa ilişkin yeni bir karar verilir.

İstinaf Mahkemesi Nedir?

İstinaf mahkemesi; ilk derece mahkemelerinin vermiş olduğu kararlara karşı, taraflardan birinin başvurusu üzerine inceleme yapan bölge adliye mahkemeleridir. İstinaf mahkemeleri kurulmadan önce yerel mahkemelerin kararlarına karşı doğrudan temyiz yoluna başvurulmaktaydı. İstinaf mahkemelerinin yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren ise önce Bölge Adliye Mahkemeleri&#;ne başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Yargıtay&#;ın iş yükünü azaltmak için yapılan bu uygulama maalesef çoğu davaların daha da uzamasına neden olmuştur.

İstinaf Süresi Ne Kadar?

İstinaf süresi hukuk davalarında gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftadır. Ceza istinaf süresi; kararın açıklandığı duruşmaya katılan taraflar için karar tarihinden itibaren 7 gündür. Tarafların yokluğunda karar verilmesi halinde istinaf süresi gerekçeli kararın tebliğinden itibaren başlar. İdari yargıda istinaf süresi ise kararın tebliğinden itibaren 30 gündür. İstinafa cevap süresi de bu sürelerle aynıdır.

İstinaf Mahkemesi Ne Kadar Sürer?

Davaların büyük çoğunluğu istinaf edilerek bölge adliye mahkemelerine taşınmaktadır. Bölge adliye mahkemelerinin yılı ortalama görülme süresi açıklanmamıştır. İstinaf mahkemelerine yılında önceki yıllardan devreden ve yıl içerisinde gelen dosya sayısı toplam 1,5 Milyon iken, karara çıkan dosya sayısı Bin&#;dir. İstinafta bekleyen dosya sayısının 1 Milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bu nedenle yılında istinaf edilen bir dosyanın ortalama 3 yılda sonuçlanacağını söyleyebiliriz.

İstinaf Mahkemesi Karar Bozma Oranı Ne Kadar?

Adalet Bakanlığı tarafından açıklanan yılı istatistiklerinde istinaf mahkemesi karar oranlarına yer verilmemiştir. Yargıtay Ceza Daireleri&#;nin karar bozma oranı %32 olarak açıklanmışken, Hukuk Daireleri&#;nin karar bozma oranı ise % olarak açıklanmıştır. İstinaf mahkemelerinin yerel mahkeme kararlarını düzeltme veya geri çevirme oranlarının bu rakamların biraz üzerinde olduğunu söylemek mümkündür.

Dosya Durumu Açık Ne Demek?

Dosya durumu açık demek; dosyanızın inceleme aşamasında olduğunu ve henüz karara bağlanmadığı ifade eder. Dosyanız hakkında mahkemece karar verildiğinde Uyap&#;da dosya durumu karara çıkmış olarak görünür. Kararın üst mahkemelere başvurularak ya da başvurulmadan kesinleşmesi halinde ise dosya durumu kapalı hale gelir. İstinaf yoluna başvurulması halinde dosya durumu istinafta olarak görünür.

Ön İnceleme İçin Atama Bekliyor Ne Demek?

Dosyanız istinaf mahkemesine gönderildiğinde sıraya alınarak mahkemece inceleneceği güne kadar bekler. Bu aşamada dosyanız Uyap&#;da ön inceleme için atama bekliyor olarak görünür. Dosyasını sorgulayan çoğu kişi dosyasının ön inceleme aşamasında olduğunu görmekte ve istinaf mahkemesi ön inceleme ne kadar sürer sorusunu sormaktadır. Dosyanızın ön inceleme aşamasında olması dosyanızın inceleme için sırasını beklediği ya da ön inceleme duruşmasının tarihinin beklendiği anlamına gelmektedir.

Karara Çıkmış Dosya Kaç Günde Sonuçlanır?

Karar duruşmasından sonra 1 ay içerisinde gerekçeli kararın yazılması gerekmektedir. Gerekçeli karar yazıldıktan sonra taraflara tebliğ edilir ve istinaf süresi içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulmazsa dosya ortalama 2 ay içerisinde sonuçlanır.

İstinafta Faiz İşler Mi?

Dava açıldıktan sonra yargılama kesin olarak sonuçlanıncaya kadar alacaklarınıza faiz işlemektedir. Dolayısıyla istinafta faiz işlemeye devam edecektir.

Temyiz Ne Demek?

Temyiz; bölge adliye mahkemesi tarafından verilen kararların hukuka uygun olmadığı iddiası ile başvurulan kanun yoludur. Temyiz yoluna başvurulduğunda dosya bölge adliye mahkemesi tarafından Yargıtay&#;a gönderilir ve uyuşmazlık en üst mercii olan Yargıtay tarafından karara bağlanır.

Yargıtay Dosya İnceleme Ne Kadar Sürer?

Bölge adliye mahkemelerinin bir kısım kararlarına karşı temyiz yoluna başvurmak mümkündür. Yargıtay&#;a gelen ceza dosyaları öncelikle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı&#;na gönderilir. Dosya sıraya konularak arşivde beklemeye alınır. Bu aşamada dosyanızı sorguladığınızda dosya inceleme aşamasında olduğunu görürsünüz. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı aşamasındaki dosyalar için ortalama görülme süresi gündür. Bu aşama tamamlandığında dosya ceza dairesine gönderilir. Yargıtay ceza dairelerinde ortalama görülme süresi gündür. Bu nedenle yılında temyiz edilen bir ceza davasının ortalama 3 yıllık sürede karara bağlanacağını söyleyebiliriz. Hukuk davaları açısından başsavcılık süreci söz konusu değildir. Yargıtay hukuk dairelerinde ortalama görülme süresi gündür. Temyiz edilen hukuk davaları için ise ortalama 2 yıl sürer demek mümkündür.

Soruşturma Ne Kadar Sürer?

Bir suçtan dolayı soruşturma başlatılmasından iddianame düzenlenmesine kadar geçen süreye soruşturma evresi denilmektedir. Soruşturmaların ortalama görülme süresi gün iken, faili meçhul olmayan suçlarda bu süre güne düşmektedir. Bu nedenle yılında başlatılan ve şüphelisi belirli olan bir soruşturmanın ortalama 6 ay süreceği söylenebilir.

Asliye Ceza Mahkemesi Ne Kadar Sürer?

Asliye ceza mahkemelerinin ortalama görülme süresi gündür. yılında açılan bir ceza davasının ortalama 1 yıl süreceği söylenebilir. Halk arasında kamu davası olarak da bilinen ceza yargılamalarının soruşturma dahil 2 yıl sürmesi mümkündür.

Ağır Ceza Mahkemesi Ne kadar Sürer?

Ağır ceza mahkemelerinin ortalama görülme süresi gündür. Dolayısıyla yılında açılan bir ağır ceza davası yaklaşık 1 yıl sürecektir.

İş Mahkemesi İstinaf Süresi Ne Kadardır?

İş mahkemeleri kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacağı davalarının, işe iade davalarının, iş kazası nedeniyle tazminat davalarının vb. uyuşmazlıkların çözümlendiği mahkemelerdir. İş mahkemesi genelde 3 ile 5 duruşmada sonuçlanır. İş mahkemelerinin ortalama görülme süresi gündür. Bu nedenle yılında açılan bir iş davasının ortalama 2 yıl süreceği söylenebilir. İş mahkemesi istinaf süresi ise ortalama 3 yıldır. İş mahkemesi temyiz sonucunun da 2 yılda çıkacağını söyleyebiliriz. İşten ayrıldığınızda alabileceğiniz kıdem ve ihbar tazminatınızı hesaplamak için tazminat hesaplama sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Boşanma davasının süresi anlaşmalı ya da çekişmeli olmasına göre farklılık göstermektedir. Anlaşmalı boşanma davaları genellikle tek celsede sonuçlanmaktadır. Duruşmaların ortalama 3 ay sonrasına verildiği göz önünde bulundurulursa tebligat vb. işlemler dahil anlaşmalı boşanma davasının ortalama 5 ay süreceği söylenebilir. Aile mahkemelerindeki davaların ortalama görülme süresi gündür. Ancak bu sürenin içerisinde oldukça kısa süren anlaşmalı boşanma davaları da vardır. Bu nedenle yılında açılan çekişmeli boşanma davalarının ortalama 2 yıl süreceğini söylemek mümkündür.

Alacak Davası Ne Kadar Sürer?

Alacak davaları alacağın türüne göre farklı farklı mahkemelerde görülebilmektedir. Asliye ticaret mahkemesinde dava açılması halinde ortalama görülme süresi gündür. Bu nedenle ticaret mahkemesinde açılan bir alacak davası ortalama iki yıl sürecektir.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?

Ortaklığın giderilmesi davası (izale i şuyu davası) sulh hukuk mahkemelerinde görülmektedir. Sulh hukuk mahkemelerindeki davaların ortalama görülme süresi gündür. Ortaklığın giderilmesi davası taraf sayısının çok olduğu ve bilirkişi incelemesine muhtaç davalardan olduğundan ortalama 1 yıl süreceğini söylemek mümkündür.

Tapu İptal Davası Ne Kadar Sürer?

Tapu iptal davaları asliye hukuk mahkemelerinde görülmektedir. Asliye hukuk mahkemelerindeki davaların ortalama görülme süresi gündür. Bu nedenle yılında açılan tapu iptal davasının ortalama 2 yıl sürmesi mümkündür.

Tasarrufun İptali Davası Ne kadar Sürer?

Tasarrufun iptali davaları asliye hukuk mahkemelerinde görülen davalardandır. Asliye hukuk mahkemelerindeki davaların ortalama gün sürdüğü göz önünde bulundurulursa tasarrufun iptali davası 2 yıl sürebilecektir.

Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?

Tazminat davası zararı doğuran olayın türüne göre farklı farklı mahkemelerde açılabilmektedir. Asliye hukuk mahkemesinde görülmesi halinde ortalama 2 yıl süreceğini söyleyebiliriz.

Anayasa Mahkemesi Davaları Ne Kadar Sürer?

Anayasa mahkemesine yılında önceki yıllardan devredilenlerle birlikte dosya gelmiştir. Bu dosyalardan &#;i karara bağlanmıştır. Bu nedenle anayasa mahkemesine yılında yapılan başvuruların ortalama 2 yıl içerisinde karara bağlanacağını söylemek mümkündür.

İdari Mahkeme Ne Kadar Sürer?

İdari davaların ortalama görülme süresi gündür. yılında açılan bir idari davanın ortalama 1 yıl içerisinde sonuçlanacağını söyleyebiliriz.

Bölge İdare Mahkemesi Kararı Kaç Günde Verir?

Bölge idare mahkemelerinin yılı ortalama görülme süresi 86 gündür. Ancak bölge idare mahkemelerinin yılında kurulduğu ve iş yükünün her yıl katlanarak arttığı da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle yılında bölge idare mahkemesine gelen bir dosyanın ortalama 6 ayda karara bağlanacağını söylemek mümkündür.

Mahkemeler Ne Kadar Sürer?

Mahkemelerin ne kadar süreceği o gün için ayrılan dosya sayısına ve davaların türüne göre değişmektedir. Hukuk sistemimizde yazılı yargılama esas olduğundan duruşmalar genellikle kısa sürmektedir. Duruşma süresinin ortalama 15 dakika olduğunu söyleyebiliriz. Ancak yoğunluk olan günlerde belirlenen duruşma saatinden 3 saat sonra dahi duruşma salonuna alınmanız mümkündür. Bu nedenle duruşmanız için en az 3 saat ayırmanızı tavsiye ederiz.

Davalar ve istinaf mahkemesi ne kadar sürer benzeri sorularınızı avukata sor sayfamızdan veya aşağıdaki form aracılığıyla tarafımıza iletebilirsiniz.

Bu makelemiz, istinaf kanun yoluna başvuru konusunda avukatlara özet bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır. İstinaf ve temyiz kanun yollarına ilişkin ayrıntılı yazılarımız şu linklerdedir:

İstinaf Nedir? İtiraz ve Temyizden Farkı Nedir?

İstinaf, olağan kanun yoludur. İstinaf mahkemesi, istinaf incelemesini yapan ikinci derece (asıl derece) mahkemesidir. Yerel mahkeme, ilk derece mahkemesi olarak kabul edilir.

İtiraz, hakim veya açıkça belirtilmek kaydıyla mahkeme ara kararlarına karşı; istinaf ise mahkemenin son kararına karşı gidilen bir yoldur.

İstinaf, hem olay yargılaması hem de hukuki denetim yapan ikinci derece (asıl derece) kanun yoludur. Temyiz, hukuki derece kanun yoludur, sadece hukuki denetim yapar.

İstinaf Başvurusu Nasıl Yapılır? Süresi Nedir?

İstinaf kanun yoluna başvuru süresi, hükmün tefhim (duruşmada öğrenme) veya tebliğinden itibaren 7 gündür.

Davasız yargılama olmaz ilkesi gereği kararı veren mahkemeye bir istinaf dilekçesi veya mahkemeye başvurarak tutanak tutulması ile istinaf başvurusu yapılmalıdır.

Hüküm verilirken sanığın hazır bulunduğu, fakat avukatının hazır bulunmadığı ceza davalarında istinaf süresi, kararın sanığa duruşmada tefhimi ile başlar (Yargıtay CGK- K/18).

Kendisine zorunlu avukat atandığından habersiz sanık hakkında istinaf ve temyiz süresi; kararın müdafiye tefhim veya tebliğ edildiği tarihten değil, sanığın hükmü öğrenme veya tebellüğ etmesi ile başlar (Yargıtay CGK - K/90).

İstinaf Kanun Yoluna Kimler Başvurabilir? (CMK /1, )

İstinaf kanun yoluna başvurabilecek sujeler: Katılan, katılma talebi reddedilenler, katılma talebi karara bağlanmayanlar, sanık ve bu kişilerin avukatları, sanığın yasal temsilcisi ve eşi.

Ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet savcıları, yargı çevresinde bulunan asliye ceza mahkemesi kararları aleyhine istinaf başvurusu yapabilirler (CMK m/2, m/3).

Hangi Mahkeme Kararları Aleyhine İstinaf Başvurusu Yapılamaz?

Kural olarak aşağıdaki asliye ceza mahkemesi, ağır ceza mahkemesi veya diğer özel ceza mahkemelerinin aşağıdaki kararları hariç olmak üzere ceza mahkemelerinin tüm kararları aleyhine istinaf başvurusu yapılabilir:

• TL ve altındaki adli para cezasına mahkumiyet kararları için istinaf yoluna başvurulamaz (CMK m/3).
• Üst sınırı gün adli para cezasını gerektiren beraat hükümleri aleyhine istinaf kanun yoluna başvurulmaz.
• Kanunlarda açıkça kesin olduğu yazılı olan kararlar aleyhine istinaf kanun yoluna gidilemez.

İstinaf başvurusu olmadan istinaf incelemesi yapılamaz. Ancak, 15 yıl ve üstü hapis cezalarına ilişkin hüküm kendiliğinden istinafa tabidir. Böyle bir hükme karşı istinaf başvurusu yapılmasa bile, ceza davası dosyası istinaf incelemesi yapılmak üzere kendiliğinden istinaf mahkemesine gönderilir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararları, itiraz kanun yoluna tabidir. HAGB kararına itiraz edildikten sonra itirazın reddedilerek olağan kanun yolunun tükenmesinden sonra HAGB kararları aleyhine kanun yararına bozma yoluna gidilebilir. Ancak, HAGB kararları aleyhine istinaf kanun yoluna gidilemez.

İstinaf kanun yolunun yürürlüğe girmesinden önce mevcut olan özel kanunlar, kanun yolu olarak temyiz yolunu gösterse bile istinaf yoluna başvurulmalıdır (CMK m).

İstinaf Başvuru Dilekçesinde Gerekçe Göstermek Zorunlu Mu?

Savcı, istinaf başvurusu yaparken gerekçe göstermek zorundadır. İstinaf yoluna başvuran diğer süjeler, avukatlar da dahil olmak üzere istinaf dilekçelerinde gerekçe göstermek zorunda değildir (CMK /5). Ancak, gerekçe gösterilmesi, etkin bir istinaf başvurusu yapılmasını sağlar.

İstinaf Başvurusunun Etkisi Nedir? (CMK )

Aktarma etkisi: Mahkeme karar verdikten sonra davadan el çeker, kararını düzeltecek veya değiştirecek hiçbir işlem yapamaz. İstinaf başvurusu ile ceza davası dosyası istinaf mahkemesine gönderilmelidir. Mahkeme hatalı bir karar verdiğini görse dahi el çeker, hatasını düzeltemez. Uyuşmazlık, istinaf başvurusu yapılması ile çözüm için istinaf mahkemesine aktarılır. Buna istinaf kanun yolunun aktarma etkisi denilmektedir.

Durdurma Etkisi: İstinaf başvurusu cezanın infazını kendiliğinden durdurur.

Aleyhe Bozma Yasağı (CMK ): Mahkeme kararı aleyhine müdahil veya savcılık tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmamışsa, yani sadece sanık istinaf kanun yoluna gitmişse hüküm sanık aleyhine bozulamaz.

Bozmanın sirayeti ilkesi (CMK m)istinaf kanun yolunda uygulanmaz, çünkü bozmanın sirayeti ilkesinin uygulanabileceğine dair kanunda açık hüküm yoktur. Bozmanın sirayeti ilkesi, aynı davada yargılanan sanıklardan biri kanun yoluna başvurmadığı halde, kararın kanun yoluna başvuran sanık lehine bozulması halinde ortak bozma nedenleri varsa kanun yoluna başvurmayan sanığın da bozmanın neticelerinden faydalanmasını ifade eden bir ceza muhakemesi hukuku ilkesidir.

İstinaf Başvurusu Üzerine Yerel Mahkeme Ne Yapar? (CMK )

Kararı veren ilk derece mahkemesi (yerel mahkeme), istinaf başvurusu yapılması üzerine aşağıdaki üç hususu inceler:

• Başvuru süresinde yapılmış mı?
• İstinaf başvurusunda bulunanın buna hakkı var mı?
• Karar, aleyhine istinaf başvurusu yapılacak kararlardan mı?

Başvuru süresinde yapılmamış, başvuranın istinaf yoluna başvurma hakkı yoksa veya karar istinaf kanun yoluna başvurulamayacak kararlardan ise, ilk derece mahkemesi istinaf başvurusunu reddeder. Tüm şartları sağlayan istinaf başvurusu ise, istinaf incelemesi yapmak üzere bölge adliye mahkemesine gönderilir.

Hemen belirtelim ki, yerel mahkemenin istinaf başvurusunun reddi kararı aleyhine de istinaf başvurusu yapılabilir.

İstinaf Mahkemesi “Ön İnceleme” Nasıl Yapılır?

Görevli istinaf mahkemesi ceza dairesi bir ilk inceleme yaparak varsa tebligat eksikliklerini giderir (CMK md. ). İstinaf kanun yolunda ön inceleme, dosya üzerinden yapılır (CMK md. )

İstinaf mahkemesi ön inceleme aşamasında; yetki, süre, kararın istinafa tabi olup olmadığı ve istinaf yoluna başvuranın buna hakkı olup olmadığını inceler. Bu şartları taşımayan başvurunun reddi kararı verilir, red kararı itiraz kanun yoluna tabidir. Şartları taşıyan dosyada istinaf incelemesi aşamasına geçilir.

İstinaf Mahkemesinin Dosya Üzerinden İNCELEME Yapması (CMK )

İstinaf mahkemesi, gerekli gördüğünde istinaf incelemesini dosya üzerinden yapar. Dosya üzerinden yapılan inceleme ile şu kararlar verilebilir:

1. ESASTAN RED (ONAMA KARARI): Aşağıdaki şartların gerçekleşmesi halinde başvurunun ESASTAN REDDİ kararı (CMK /1-a) verilir:

• Usul ve esasa ilişkin bir hukuka aykırılık yoksa,
• Delil değerlendirmesinde ve işlemlerde eksiklik yoksa,
• İspat bakımından değerlendirme yerindeyse.

2. DÜZELTEREK ESASTAN RED: Aşağıdaki şartların gerçekleşmesi halinde hukuka aykırılık DÜZELTİLEREK istinaf başvurusunun ESASTAN REDDİ kararı (CMK /1-a, 2. cümle) verilir:

• Kararda suç ve ceza gösterilmiş; ancak kanun maddesi yanlış yazılmış ise (/1-c),
• Doğum ve suç tarihine göre yapılması gereken bir indirim yapılmamış ise (/1-e),
• Arttırma ve indirmede maddi hatta yapılmış ise (/1-f),
• TCK md. 61’deki sıraya uyulmaması nedeniyle eksik veya fazla ceza tayin edilmişse (/1-g),
• Yargılama giderlerinde yanlışlık varsa (/1-h).

3. BOZMA KARARI: CMK md. ’deki hukuka aykırılık hallerinde istinaf incelemesi neticesinde yerel mahkeme kararı aleyhine dosya üzerinden BOZMA kararı (CMK /1-a, 2. Cümle) verilir:

• Mahkemenin kanuna aykırı oluşması (CMK /1-a),
• Hakimin yasaklılığı hali varsa (CMK /1-b),
• Hakimin reddi nedenlerinin ileri sürülmesi ve kabul edilmesine rağmen hakimin hükme katılması veya hakimin istemin kanuna aykırı olarak reddedilip hâkimin hükme katılması sözkonusu ise (CMK /1-c),
• Mahkemenin görevi ve yetkisine dair uyuşmazlık varsa(CMK /1-d),
• Kanunen hazır bulunması gerekenlerin yokluğunda duruşma yapılmış ise (CMK /1-e),
• Duruşmanın açıklığı kuralı ihlal edilmişse (CMK /1-f),
• Karar hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delillere dayanıyorsa (CMK /1-i).

İstinaf mahkemesi aşağıdaki hallerde bozma kararı veremez, eksikliği yargılama yapmak suretiyle kendisi gidermek zorundadır:

• Yerel mahkeme kararında gerekçe yoksa (CMK /1-g),
• Hüküm için önemli olan hususlarda savunma hakkı sınırlanmış ise (CMK /1-h).

İstinaf Mahkemesinin Duruşmalı İnceleme Yapması

İstinaf mahkemesi, dosya üzerinden inceleme yapmak yerine duruşma açarak da istinaf incelemesi yapabilir. Duruşmalı inceleme için bir talep olmasına gerek yoktur. İstinaf mahkemesi, ceza davasının hızlı, kesin ve adil bir şekilde çözülmesi için duruşmalı inceleme yapılmasını zorunlu görüyorsa duruşma açarak karar verir.

Özellikle belirtelim ki, suç vasfının değişmesi, cezanın azaltılması ve arttırılması, diğer tüm hallerde davanın duruşmalı olarak yeniden görülmesine karar verilir (CMK /1-c), Duruşmalı inceleme halinde istinaf mahkemesi iki şekilde karar verebilir:

• İstinaf mahkemesi duruşmalı inceleme neticesinde ESASTAN RED KARARI verebilir.

• İstinaf mahkemesi duruşmalı inceleme neticesinde ilk derece mahkemesinin hükmünü KALDIRARAK kendisi yeniden hüküm kurar.

• İncelemenin duruşmalı yapılması halinde artık bozma kararı verilemez. Çünkü, istinaf mahkemesi duruşmalı inceleme halinde bozma kararı yerine hükmü kaldırarak yeni bir karar verme yetkisine sahiptir.

Hemen belirtelim ki, istinaf mahkemesi duruşmalı inceleme esnasında tanık dinleme, keşif, bilirkişi vs. gibi işlemler yapabilir (CMK md. /2). Ayrıca, suç vasfının değişmesi halinde uzlaşma işlemlerinin yapılabilmesi için dosyayı yerel mahkemeye de gönderebilir.

İstinaf İncelemesinde Duruşma Nasıl Yapılır?

1. Duruşma açılmasına karar verildiğinde; duruşma hazırlığı, duruşma ve karara ilişkin CMK’nın genel hükümleri uygulanır (CMK md. ).

2. Duruşmada önce üye hakimin hazırladığı “inceleme raporu” anlatılır (CMK /1-a).

3. Daha sonra ilk derece mahkemesinin gerekçeli hükmü anlatılır ((CMK /1-b).

4. Tanık ifadesi tutanakları, keşif tutanağı, bilirkişi raporu vs. tutanak ve raporlar ile duruşma hazırlığı sırasında toplanan deliller anlatılır (CMK /1-c).

5. Bölge adliye mahkemesi duruşma hazırlığı aşamasında toplanan delil ve belgeler, yapılmışsa keşif ve bilirkişi açıklamalarına ilişkin tutanak ve raporlar okunur (CMK /1-d).

6. Bölge adliye mahkemesi duruşmasında dinlenilmeleri gerekli görülen tanık ve bilirkişiler çağrılır (CMK /1-d).

İstinaf Mahkemesi Kararlarına Karşı Direnme Yasağı

Yerel mahkemeler, istinaf mahkemesinin bozma karar ve hükümlerine karşı direnemez. Yerel mahkeme istinaf mahkemesinin kararında belirtilen hususları araştırmak ve yerine getirmek zorundadır. Ancak, yerel mahkeme yeniden karar verirken “bozmadan sonra serbestlik” ilkesi gereği dilediği kararı verebilir (CMK md. ).

Uygulamada, istinaf mahkemesinin yerel mahkemenin hükmünü bozmasından sonra, yerel mahkeme yeniden yargılama neticesinde eski hükmünü verirse, istinaf mahkemesi yapılan başvuru üzerine dosyayı kendisi ele alıp davanın esası hakkında bir hüküm vermektedir.

İstinaf Mahkemesi Kararının Temyiz Edilmesi

Ceza hukukunda temyiz, istinaf mahkemesi kararları aleyhine hukuki denetim yapmak üzere Yargıtay’a başvurulmasıdır. Temyiz süresi, istinaf mahkemesi kararının tefhim (duruşmada öğrenme) veya tebliğinden itibaren 15 gündür.

Bölge adliye mahkemelerinin (istinaf mahkemeleri) bozma kararı dışında kalan tüm kararları için temyiz başvurusu yapılabilir (CMK md. ). Ancak, hükmedilen cezanın miktarı dikkate alınarak bazı istinaf mahkemesi kararları aleyhine temyiz kanun yolu kapatılmıştır. Yani, bazı hallerde ilk derece mahkemesinin verdiği karar istinaf incelemesi neticesinde kesinleşir. İstinaf mahkemesinin aşağıdaki kararları aleyhine temyiz başvurusu yapılamaz:

• Miktarı ne olursa olsun adli para cezasına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararları temyiz edilemez (CMK md. /2-a).

• 5 yıl (dahil) veya daha az hapis cezalarına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararları temyiz edilemez (CMK md. /2-a). Ancak, yerel mahkeme 5 yıldan az ceza vermesine rağmen, istinaf başvurusu üzerine bölge adliye mahkemesi yerel mahkemenin verdiği cezayı arttırırsa, bu karara karşı temyiz başvurusu yapılabilir (CMK /2-b). Örneğin, herhangi bir bilişim suçu nedeniyle yerel mahkeme tarafından 3 yıl hapis cezası verilen bir kişinin cezası istinaf mahkemesi tarafından arttırılarak 4 yıla çıkartılırsa, ceza miktarı 5 yılın altında olmasına rağmen bu karara karşı temyiz başvurusu yapılabilir.

• Aynı hükümde yer alan hapis cezalarının toplamı 5 yılı geçse dahi, istinaf mahkemesinin bu kararlarına karşı da temyiz kanun yoluna başvurulamaz (CMK md. /2-h). Örneğin, aynı istinaf mahkemesi hükmünde dolandırıcılık suçu nedeniyle 2 yıl 6 ay hapis cezası, resmi evrakta sahtecilik suçu nedeniyle 3 yıl 4 ay hapis cezası alan bir kişinin toplam ceza miktarı 5 yıl 10 ay olmasına rağmen temyiz kanun yoluna başvurma hakkı yoktur.

• TCK veya diğer kanunlarda üst sınırı 2 yıl hapis cezası gerektiren suçlar ve bunlara bağlı adli para cezalarına dair her türlü bölge adliye mahkemesi (istinaf mahkemesi) kararları aleyhine temyiz kanun yoluna gidilemez (CMK md. /2-c).

• On yıl veya daha az hapis cezasını veya adlî para cezasını gerektiren suçlardan, ilk derece mahkemesince verilen beraat kararları ile ilgili olarak istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararları aleyhine temyiz kanun yoluna gidilemez(CMK md. /2-f).

• Eşya veya kazanç müsaderesine veya bunlara yer olmadığına ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak istinaf başvurusunun esastan reddine dair istinaf mahkemesi kararları aleyhine temyiz kanun yoluna gidilemez (CMK md. /2-e).

• Davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye mahkemesince verilen bu tür kararlar veya istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararlar aleyhine temyiz kanun yoluna gidilemez (CMK md. /2-g).

Aşağıdaki suçlar nedeniyle verilen hükümler ceza miktarına veya temyiz sınırlarına bakılmaksızın temyiz edilebilir (CMK m/3-a):

• Hakaret (madde , üçüncü fıkra),

• Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit (madde ),

• Suç işlemeye tahrik (madde ),

• Suçu ve suçluyu övme (madde ),

• Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama (madde ),

• Kanunlara uymamaya tahrik (madde ),

• Cumhurbaşkanına hakaret (madde ),

• Devletin egemenlik alametlerini aşağılama (madde ),

• Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama (madde ),

• Silâhlı örgüt (madde ),

• Halkı askerlikten soğutma (madde ),

• Terörle Mücadele Kanununun 6 ncı maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrası ile 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan propaganda suçu,

• Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 28 inci maddesinin birinci fıkrası, 31 inci maddesi ve 32 nci maddesinde yer alan toplantı ve gösteri yürüyüşü suçları.

Avukat Baran Doğan