Pırads 3

Prostat kanserinin tanısı koymak için yapılan işleme prostat biyopsisi denir. Prostat biyopsisi özel bir iğne yardımıyla prostattan parça alma işlemidir. Biyopsi ile alınan dokular özel işlemler sonrası mikroskop altında patolojik incelemenin ardından kanser olup olmadığı belirlenir.

Prostat biyopsisi ne zaman yapılır?

Prostat kanseri açısından riskli görülen ve biyopsi yapılması gereken kişiler;

PSA değeri yüksek olan kişiler.
Parmakla makattan yapılan muayenede şüpheli (sertlik, şişlik, düzensizlik vs.) bulgulara rastlandığında.
Ailesel yatkınlığı nedeniyle genetik testlerde prostat kanseri riski yüksek olanlarda.
Multiparametrik prostat MR’ da prostat içinde PI-RADS 3, PI-RADS 4 ve PI-RADS 5 lezyonları olanlarda.

MR-Füzyon biyopsi nedir?

MR-Füzyon biyopsisi eski klasik (sadece ultrasonografi) biyopsi yöntemlerine göre teknolojik olarak daha farklıdır. Bu yöntemde biyopside küçük odakları gözden kaçırma ihtimali ortadan kalkıyor. MR-Füzyon biyopsi yöntemi rastgele yerlerden parça almak yerine riskli odak noktalardan parça alınmasını sağlıyor. Bu yöntem ile kanser teşhisi çok daha erken ve sağlıklı şekilde konulabiliyor. Böylece MR-Füzyon biyopsi yöntemi tekrarlayan biyopsi ihtimalini oldukça düşürüyor.

MR-Füzyon biyopsi nasıl yapılır?

Prostat kanseri şüphesi doğan durumlarda hastaya MR (Multiparametrik Prostat) dediğimiz sırf prostata özel bir MR çekimi yapılır. Bu MR çekimi alt batın MR ve diğer modalitelere göre özel sekanslar içerdiğinden oldukça önemlidir. Çözünürlüğü yüksek MR cihazlarında ilaçlı olarak çekim gerçekleştirilmelidir. Sonrasında alanında spesifikleşmiş uzman bir radyoloji doktoru tarafından bu MR yorumlanır. Özellikle bu durum üzerinde durulması gereken önemli bir detaydır. Multiparametrik MR yorumlanması güç ve tecrübe gerektiren bir tetkiktir. Bu tetkik sonucunda PIRADS denilen sınıflama sistemine göre mevcut lezyonlar sınıflanır. PIRADS-3, PIRADS-4, PIRADS-5 lezyonlar mutlaka biyopsi yapılması gereken lezyonlardır.

Ardından biyopsi hazırlığı için gerekli tedaviler verilir, hastanın kan sulandırıcı ilaçları kesilir, bağırsak temizlikleri yapılır. Sonrasında işlem için genellikle lokal anestezi kullanılır. Ciddi evhamı olan hastalar ve rektal sorunu olan hastalara genel anestezide tercih edilebilir. Ardından ultrason probuyla prostat görüntülenip özel bir yazılım aracılığıyla MR görüntüsü US görüntüsü üzerine birleştirilir. Böylelikle hasta hareket etse dahi MR ve US görüntüsü birleşik olduğundan işlem sırasında sorun teşkil etmez. Ardından işaretli lezyonlara yönelik yeterli miktarda nokta atış biyopsiler yapılarak şüpheli alanlardan alınan bu parçalar patolojik incelemeye gönderilir. Bu yöntemle hastanın tekrarlayan biyopsilerden kurtulacağı aynı zamanda tedavi için erken tanının prostat kanserinden kurtulmada çok önemli bir faktör olacağı unutulmamalıdır.

Dünya genelinde mortalite oranında azalma eğilimi izlenmektedir. Bu azalmada en etkili faktörün, hızlı tarama ve tedavi yöntemlerinin olduğu düşünülmektedir. Yapılan bir çalışmada, prostat kanseri insidansındaki azalmaların ve hastalığın büyük çoğunluğunun geç evre hastalık olmaktan çıkıp erken evre hastalık haline gelmesinde, prostat kanseri taramasının katkılarının olduğu sonucuna varılmıştır ⁵. Dijital rektal muayene bulguları ve PSA düzeyi ışığında, TRUS eşliğinde prostat biyopsisi ile prostat kanserine yönelik tarama yapılması da halen tartışmalı bir konudur ⁶. Araştırmacılar arasındaki ağırlıklı görüş, taramanın, prostat kanseri insidans ve mortalitesinde azalma sağlayacağı yönünde olduğundan, erken tanı koymaya yardımcı olacak yeni tarama yöntemleri için yoğun çalışmalar yapmaktadırlar ^7-10. Bu çalışmada da, prostat kanserine yönelik yeni tarama modaliteleri arayışı çerçevesinde, prostata yönelik Mp-MRG tetkikinin, prostat kanseri tanısında ve malignite dışı diğer patolojilerin ayırıcı tanısındaki yerini ve kullanımını belirlemeye yönelik araştırma yapılmış olup istatistiksel olarak anlamlı bulgular elde edilmiştir.

Mp-MRG’nin yorumlanması konusunda uluslararası konsensus kılavuzları halen geliştirilmektedir. Ancak major komponentler üzerinde genel bir anlaşma mevcuttur. Prostat periferal zonu santral zondan ayrı değerlendirilmektedir. T2 ağırlıklı görüntüleme en çok kullanılan ve en eski MRG sekansıdır. Prostat kanseri doğal olarak yüksek sinyale sahip periferal zonda, normal dokunun yerini alan, düşük T2 sinyal intensitesi ile karakterizedir. Fakat T2 sinyal intensitesindeki fokal azalmalar benign proçeslerden de kaynaklanabileceği gibi, bazı kanserler T2 ağırlıklı görüntülerde oldukça hafif bir azalma gösterdiklerinden, T2 ağırlıklı görüntülerde neredeyse izointens olabilirler. Bu sebeple tek başına T2 ağırlıklı görüntüler prostat kanseri tanısı için yeterli değildir. Avrupa Ürogenital Radyoloji Cemiyeti, prostat MRG değerlendirme ve raporlamayı standardize etmek için yılında, prostate ımaging reporting and data system (PIRADS) adlı bir kılavuz yayınlamıştır ¹¹. Bununla ilgili yapılan bir meta-analizde, prostat kanseri saptamada duyarlılığı , özgüllüğü olarak bulunmuştur. Negatif prediktif değeri ise arasındadır ¹².

Klinik ve araştırma sahasındaki hızlı gelişmeler sonrasında mevcut PI-RADS klavuzunun birçok sınırlılığı olduğu görülmüş ve ilerleyen yıllarda ve en son da yeni güncelleme yayınlanmıştır ^13,14.

Mp-MRG ve PI-RADS, prostat kanseri şüphesi olan hastalarda lezyonu saptama, lokalize etme, karakterize etme ve risk değerlendirmesinin daha iyi yapılabilmesi için dizayn edilmiştir. Bu sistemle olguların risk değerlendirme kategorileri oluşturularak biyopsi için hasta seçimi ve gözlem stratejileri belirlenmektedir. Ayrıca Mp-MRG nin negatif öngörüdeki yüksek değerleri, aktif takipte de giderek önem kazanmasını sağlamaktadır ¹⁵.

Radyolog, ürolog, patolog ve diğer ilgili hekimlerin Mp-MRG raporunda tariflenen bulguları daha iyi lokalize edebilmeleri ve hastayla biyopsi-tedavi opsiyonlarını tartışabilmeleri için, PI-RADS v2 segmentasyon modeli oluşturularak, prostat 36, seminal veziküller 2 ve eksternal üretral sfinkter bir bölüm olmak üzere, toplam 39 bölüme ayrılmıştır.

Ayrıca PIRADS v2 ile Mp-MRG raporlarını standardize etmek ve klinik-araştırma uygulamalarında histopatolojik korelasyonu sağlamak için, klinik olarak anlamlı kanser (KOAK) tanımı yapılmıştır ¹⁵. PIRADS v2 4 veya 5 skorları, klinik açıdan anlamlı lezyonların tanısında, yüksek duyarlılık ve negatif öngörü değerine sahiptir. Yapılan bu çalışmada bu oranlar sensitivite, spesifite ile negatif ve pozitif prediktif değerleri sırasıyla % ,% ,%64 ve %70 olarak hesaplanmıştır.

Ayrıca elde ettiğimiz difüzyon ADC değerleri ve PSA değerleri ile Gleason skorları arasında korelasyon bulguları literatür ile uyum göstermektedir ^16,17.

Sonuç olarak; Mp-MRG de tanımlanan PIRADS v2 skorları, prostat kanseri tanısında yüksek duyarlılık ve negatif öngörü değerlerine sahiptir. Bununla birlikte tümörü taklit edebilecek, görüntüleme değerlendirilmesinde yalancı pozitifliğe neden olabilecek durumlar mevcuttur. Bu durumlarda PSA, sPSA/tPSA oranı, PSA yoğunluğu, hastanın yaşı, prostat hacmi gibi elde olunan diğer tüm parametrelerin değerlendirmede kullanılması gerektiğini düşünmekteyiz.