Makatta kasinti ve sislik

Makatta Kasinti Ve Sislik

makatta kasinti ve sislik

Makat kaşıntısı nasıl geçer, ne iyi gelir? Evde uygulayabileceğiniz bitkisel yöntemler nelerdir?

Makat kaşınması durumu çoğu insanın yaşamlarının belli dönemlerinde yaşamış olduğu problemlerden bir tanesidir. Bu sorunun pek çok sebebi olabilir. Genelde bu durumun önemli bir sebebi yoktur. Ancak insanları rahatsız eden bir durumdur. Makat kaşıntılarına iyi gelen bitkisel çözümler de bulunmaktadır.

Makat Kaşıntısı Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?

Makat kaşıntısının altında her zaman ciddi bir hastalık bulunmaz. Genelde basur sebebi ile anüs çevresinde şiddetli bir kaşınma isteği olabilir. Bunun yanında hijyene önem verilmemesi de bu tarz kaşınmaların ortaya çıkmasında etkili olan bir durumdur.

Makat kaşınmalarında bazen kaşınan bölgenin kızardığı, hassasiyet gösterdiği, şişlik olması gibi durumlar olabilmektedir. Evlerde yapılan bazı bitkisel kürler ve çaylar makat kaşınmalarına iyi gelmektedir. Ancak bu durumda da makattaki kaşıntı hala geçmiyorsa mutlaka bir doktora görünmek gerekir.

Anüste şiddetli kaşınma durumunun sona ermesi için öncelikle bu kaşınmanın sebebinin bulunması ve ona göre bir tedavi uygulanması oldukça önemlidir. Anüs kaşınmalarının sebebi ciddi bir rahatsızlık değilse o zaman evde uygulanacak tedavi yöntemleri ile bu sorundan kolay bir şekilde kurtulmak mümkündür.

Bazı durumlarda doktorlar makat kaşıntısı için kaşıntı ilaçları önerebilir. Bu durumda da kaşıntıdan kurtulmak mümkündür. Eğer bu bölgedeki kaşıntı çok etkili ise ve bir türlü geçmiyorsa o zaman lokal anestezi etkisi bulunan kremler kaşıntının hafiflemesine yardımcı olacaktır.

Evde Uygulayabileceğiniz Bitkisel Yöntemler Nelerdir?

Eğer makattaki kaşıntının ciddi bir sebebi yoksa evde uygulanan bir takım yöntemler ile bu kaşıntının geçmesi sağlanabilmektedir. Makat kaşıntısı durumunda evde uygulanabilecek basit yöntemler şu şekilde sıralanabilir;

Makat bölgesine bir miktar Hindistan cevizi yağı sürülmesi buradaki kaşıntının geçmesine yardımcı olacaktır.

Makat bölgesi ile vajinaya yoğurt sürmek buradaki mantar oluşmasını engelleyecek bir durumdur. Etkisini görebilmek için en az 1 ay boyunda düzenli bir şekilde yoğurt sürebilirsiniz.

Sarımsak tüketmek bağırsaklardaki parazitlerin dökülmesini sağlar. Eğer anal kaşınmanın sebebi bu parazitler yüzünden ise sarımsak iyi gelecektir.

Dışkılama isteğinizi bastırmamanız oldukça önemlidir. Çünkü bu şekilde davranmak kabızlık problemlerine neden olmaktadır.

Kaşınan bölgeye vazelin sürmek buranın nemlenmesine ve dış etkilerden korunmasına yardımcı olarak kaşıntının azalmasını sağlayabilir.

Şekerli gıdaların aşırı derecede tüketilmesi ishal olmanıza neden olur. Bu durum da makat bölgesini tahriş eder ve kaşınmalara yol açar. Bu sebeple şekerli gıdaların çok fazla tüketilmemesine dikkat edilmesi gerekmektedir.

Beslenmenizde lifli gıdaların tüketimi kabız olmanızı önleyecektir. Böylelikle kaşınma problemlerinde azalma görülür.

Makatta Kaşıntı Sebepleri Nelerdir?

Buradaki kaşınmanın pek çok sebebi olabilir. Kaşınmanın geçmesi için öncelikle sebebinin bulunması gerekmektedir.

Makatta fisür oluşması

Diyabet hastalığı

Bu bölgede bazı tümörler bulunması

Egzama ya da atopik dermatit gibi cilt hastalıklar

Sedef hastalığı

Kronik ishal durumları

Kronik kabız durumları

Bu ve buna benzer durumlar makatta kaşınmaya neden olabilir. Evde uygulanan yöntemler ile kaşıntı geçmiyorsa mutlaka bir doktora görünmek gerekir.

Makatta Kaşıntı Ve Makatta Yanma Nasıl Belli Olur?

Makatta kaşıntı ile birlikte sık olarak; makat etrafında kızarıklık, sulanma, ağrı, yanma ve makat derisinde kabalaşma belirir. Bu yakınmalar, cinsel organa ve kasık bölgesine doğru da yayılabilir.

Makatta Kaşıntı Ne Sıklıkta Görülür?

Makatta kaşıntı toplumda % 1-4 sıklıkta ve erkeklerde 4 kat fazla görülür. En sık belirlendiği yaş aralığı 40-60 yaştır.

Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani) Ve Makatta Yanma Neden Olur?

  • Nedeni bilinmeyen (idyopatik): olguların % 70 kadarını oluşturur
  • Gıdalara bağlı: süt ürünleri (süt, ayran, yoğurt ve peynir), domates, ketçap, çikolata, fındık, kola, bira, kaju, patlamış mısır, acı, ekşi ve baharatlı gıdaların aşırı tüketimi, turunçgiller, üzüm, kuru erik, incir
  • İçecekler: çay, kahve, karbonatlı ve kola gibi kafeinli içecekler
  • Alkol: bira ve şarap gibi mayalı içkiler
  • Hijyen durumu: makat bölgesi temizliğinin yetersiz olması (dışkı artıklarının kalması) veya makat bölgesinde aşırı temizlik yapılması
  • İlaçlara bağlı: kolşisin, kinin, romatizma ilaçları ve bazı antibiyotikler
  • Kimyasal maddeler: bazı parfüm, deodoran, sabun, deterjan ve şampuanlar
  • Enfeksiyonlar: mantar (Candida albicans, en sık rastlanılan enfeksiyon türüdür), bakteriler (streptokok, stafilokok), uçuk (Herpes simpleks virüsü), parazitler (oksiyür veya kıl kurdu), frengi (sifiliz) ve lenfogranuloma venereum ve diğer cinsel temasla bulaşan hastalıklar
  • Psikolojik: stres, depresyon, cinsel istismar
  • Genel hastalıklar: demir eksikliği, şeker hastalığı (Diyabet), karaciğer, böbrek, hipertiroidi, aplastik anemi, lösemi ve cerrahi sarılık, obezite, Çölyak hastalığı, A, B ve D vitamini eksikliği
  • Deri hastalıkları: alerji, atopik dermatit, kontakt dermatit, basit liken, liken planus, liken atrofikus, sedef hastalığı (psöriazis, makat kaşıntısında % 5-55 sıklıkta) ve hidrozadenitis süpürativa (akne inversa, Verneuil hastalığı, kıl ve ter bezlerinin tıkanması sonucunda oluşan kıl kökü iltihabı) görülür. Hidrozadenitis süpürativa sorununun makat derisinde 20 yılı aşkın bir süre devam etmesi durumunda % 3 oranında makat kanseri geliştiği bildirilmektedir.
  • Kadın hastalıkları: menapoz, vajinit, endoservisit
  • Yaralanma: darbe gelmesi ve makatta yabancı cisim olması
  • Kronik ishal
  • Kronik kabızlık
  • İltihabi bağırsak hastalığı
  • İBS (Huzursuz bağırsak sendromu)
  • Hemoroid
  • Makatta çatlak
  • Makat fistülü
  • Makat apsesi
  • Anal kriptit (makat kıl ve ter bezleri iltihabı)
  • Makat sarkması (rektal prolapsus)
  • Rektum polipleri
  • Rektum kanseri
  • Makat kanseri
  • Bağırsak kanseri
  • Proktit
  • Paget hastalığı
  • Makat kası (anal sfinkter) yaralanması veya fonksiyon bozukluğu
  • Makatta ıslanma (wet anus)
  • Makat siğili (HPV enfeksiyonu)
  • Dışkı kaçırma

Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani) Veya Makatta Yanma Yeterince Temizlik Yapılmaması Nedeni İle Olur Mu?

Makat bölgesinde dışkı artıklarının birikmesi, makat kaşıntısına ve yanmaya neden olabilir. Makatta kaşıntı ve yanma sorunu, ağırlıklı olarak aşırı temizlik yapan kişilerde görülür ki, bu durum makat bölgesindeki koruyucu özelliği olan bazı yağların yok olması nedeniyle oluşur.

Anal Dermatit

Makat derisinde dış etkenler ile temas sonrasında ortaya çıkan aşırı duyarlılık, hassasiyet ve huzursuzluğa ‘anal dermatit’ adı verilir.

Anal Dermatit Nedenleri

  • Makat çatlağı ve hemoroid hastalığı tedavisinde kullanılan kortizonlu kremlerin aşırı kullanımı ile deride incelme olması
  • Bazı renkli tuvalet kağıtlarının (methyldibromoglutaronitrile maddesi içerenler) kullanımı
  • Zehirli sarmaşık
  • Bazı kremler (Lanolin, neomisin, kinolon ve paraben içerenler)
  • Bazı lokal anestezi ilaçları (Lidokain, bupivakain içerenler)
  • Antibiyotiklerin uzun süreli kullanımına bağlı: bağırsaktaki yararlı bakteriler devre dışı kalır ve kandida gibi fırsatçı mantarlar üreyebilir.

Anal Dermatit İle Karışan Hastalıklar

  • Egzama
  • Kronik liken simpleks (nörodermatit)
  • Atopi
  • Liken planus
  • Liken sklerozus
  • Pemfigus

Makatta Kaşıntının (Pruritus Ani) Sınıflandırılması

  • Hafif: makat muayenesinde herhangi bir sorun saptanmaz, anoskopi tetkiki ise ağrılıdır.
  • Orta: cilt kızarık ve kurudur. Ciltte yatay çatlaklar yer alır.
  • Şiddetli: cilt kızarık ve ıslaktır, yüzeyel ülserler ve beyaz alanlar bulunur.
  • Kronik: cilt soluk ve beyaz renk alır ve kıllar dökülmüştür.

Anal Dermatit Tedavisi

  • Çamaşır giyilmemesi
  • Bol kıyafetlerin tercih edilmesi
  • Ilık su içine ¼ oranında konulan sirkeli su içine oturmak veya sirkeli suya emdirilmiş bir bezi makat bölgesine bir saat boyunca uygulama ciddi rahatlık sağlar.
  • Oturma banyosu sonrasında ılık su ile makat bölgesini durulamak ve saç kurutma makinesi ile kurutmak yarar sağlar.
  • % 1 hidrokortizon krem
  • % 0.05 flurandrenolide losyon
  • Probiyotikler: bağırsaktaki yitirilen yararlı bakterilerin tekrar kazanılması için kullanılırlar.

Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani) İçin Tetkikler

1.Anoskopi: Makat kanalının ışıklı anoskop adı verilen alet ile incelenmesi işlemidir.

2.Rektoskopi: Rektum adı verilen kalın bağırsağın son kısmının (20-25 cm) incelenmesi işlemidir.

3.Sigmoidoskopi: kalın bağırsağın makata yakın olan sol bölümünün tamamının incelenmesi işlemidir.

4.Kolonoskopi: Kalın bağırsağın müshil adı verilen bir ilaçla bağırsağın dışkıdan arındırılmasını takiben ışıklı bir aletle incelenmesi işlemidir.

5.Alerji testleri

6.Deri biyopsisi: kaşıntı olan makat derisinden tanı amaçlı parça örneği alınmasıdır.

Makatta Kaşıntı Ve Yanmayı (Pruritus Ani) Azaltmak İçin Önlemler

  • Yüksek lifli diyet ile beslenmek veya lif takviyesi kullanmak dışkının rahat çıkmasını sağlayacağından makat kaşıntısını azaltır.
  • Makat kaşıntısına neden olan gıdalardan kaçınmak yararlı olur.
  • Makat bölgesini ılık su ile sabah ve akşam yıkamak ve böylelikle ter ve dışkı artıklarından bölgeyi arındırmak gerekir. Ardından, nemli tuvalet kağıdı, nemli bir bez yada havlu ile nazik bir şekilde mümkünse sadece temas ettirmek sureti ile veya düşük ısıda saç kurutma makinesi ile makatı kurutmak gerekir.
  • Normal tuvalet kağıdı kullanımından ve makat bölgesinde kaşınan bölgeye hoyrat sürtünme hareketlerinden kaçınmak gerekir.
  • Spordan sonra duş almak makat bölgesindeki teri uzaklaştırmak açısından yararlıdır.
  • Rahat elbiseler giymek ve mutlaka pamuklu ve bol iç çamaşırlarını tercih etmek yararlıdır.
  • Otururken makat altına yumuşak bir yastık koymak, bu bölgede terlemeyi azaltma yolu ile yararlı olur.
  • Makat bölgesini darbelerden korumak gerekir.
  • Makat bölgesine sabun, şampuan, deterjanlı tuvalet kağıdı veya bez temasından kaçınmak gerekir.
  • Günde iki veya üç kez, 5-10 dakika süre ile ılık su ile oturma banyosu yapılması ciddi rahatlama sağlar.
  • Doktorun önerileri dışında bir ilaç veya bitkisel tedavi vb. kesinlikle kullanılmamalıdır. Bir hafta içinde yakınmalarda kısmi azalma görülürken, tedavinin ortalama 6 hafta kadar devam edeceğini bilmekte yarar vardır.

Makat Kaşıntı Veya Yanmasının (Pruritus Ani) Tedavisi

  • Mantar ilaçları: kremler, tabletler
  • Antibiyotikler: bakterilerin yol açtığı enfeksiyonların varlığında enfeksiyon tedavisi uygulanır.
  • Parazit ilaçları: albendazol
  • Kaşıntıyı önleyen ilaçlar: Capsaicin krem, çinko oksitli kremler, metilen mavisi, petrolatum ve kortizonlu kremler makat kaşıntısını gidermek amacı ile kullanılır.
  • Nedeni bilinmeyen olgular: makat derisine % 1-2 metilen mavisi, kortizon ve % 0.5 lidokain enjekte edilir.
  • Cerrahi: nadiren makatta kaşıntı nedenleri arasında; hemoroid, makat çatlağı, makat fistülü ameliyat gerektiren bir durum varsa uygulanır.

Makat Kaşıntısı Veya Yanması (Pruritus Ani) Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Makat kaşıntısı veya makatta yanma tedavi edilemezse, ileri vakalarda makat bölgesinde ciddi enfeksiyona yol açarak anal sepsis veya pelvik sepsis adı verilen, makat bölgesinden kana yayılan ve hastanın yaşamını tehdit altına alan enfeksiyona yol açabilir.

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

 

Kaynaklar

  1. Jakubauskas M, Dulskas A. Evaluation, management and future perspectives of anal pruritus: a narrative review. Eur J Med Res 2023; 28 (1): 57.
  2. Billingham RP. Expert commentary on causes and management of pruritus ani. Dis Colon Rectum 2023; 66 (1): 13-14.
  3. Misery L. Pruriplastic itch-A novel pathogenic concept in chronic pruritus. Front Med (Lausanne). 2021 Jan 20;7:615118. doi: 10.3389/fmed.2020.615118. eCollection 2020.
  4. Abramowitz L, Bouchard D, Siproudhis L, et al. Psychometric properties of a questionnaire (HEMO-FISS-QoL) to evaluate the burden associated with haemorrhoidal disease andanal  Colorectal Dis 2019; 21 (1): 48-58.
  5. Ansari P. Pruritus ani. Clin Colon Rectal Surg 2016; 29 (1): 38-42.
  6. Swamiappan M. Anogenital pruritus – An overview. J Clin Diagn Res 2016; 10 (4): WE01-3. doi: 10.7860/JCDR/2016/18440.7703. Epub 2016 Apr 1.
  7. Clark SJ. Benign anal disease. JAAPA 2016; 29 (11): 23-29.
  8. Chang J, Mclemore E, Tejirian T. Anal health care basics. Perm J 2016; 20 (4): 74-80.
  9. Nasseri YY, Osborne MC. Pruritus ani: diagnosis and treatment. Gastroenterol Clin North Am 2013; 42 (4): 801-813.
  10. Samalavicius NE, Poskus T, Gupta RK, et al. Long-term results of single intradermal 1 % methylene blue injection for intractable idiopathic pruritus ani: a prospective study. Tech Coloproctol 2012; 16 (4): 295-299.

Makat Kaşıntısı İçin Hangi Krem Kullanılır?

Anüs bölgesinde oluşan kaşıntı diğer vücut bölgesi kaşıntılarından farklıdır, diğer bölgelerde direk krem kullanarak rahatlama sağlanabilir ama anüs bölgesinde yaklaşım farklı olmalıdır. Öncelikle sebep olabilecek sorunlar tespit edilmeye çalışılmalı ve sebep ortadan kaldırılmalıdır.

Sebeplere ve sebeplerin nasıl önlenebileceğinin ayrıntısına geçmeden önce kullanılabilecek kremlerden söz edelim.

Bu kremleri iki gruba ayırabiliriz kortizon içerenler ve kortizon içermeyenler, kortizon içermeyenler dendiğinde tek ilaç Pruzon Merhem karşımıza çıkmaktadır, bu da kortizon gibi etkileyen ama kortizonların yan etkilerine neden olmayan fitosteroid yani bitkisel kortizon içerir.

makat kaşıntısına kullanılacak kremler

Kortizon İçeren Kaşıntı Kremleri

– Beklazon
– Momecon
– Sinokort
– Advantan
– Hipokort
– Nerisona C
– Demovate
– Fucikort

Bu ve benzeri kortizonlu kremler ve merhemler bir haftadan daha uzun süre kullanılırsa deride incelmeye neden olurlar, daha da uzun kullanılırsa “parşömen” gibi deri oluşmasına neden olurlar ki deri kalitesi ciddi ölçüde azalır. Yine kortizon bölgedeki deriye has savunma mekanizmalarının bozulmasına da neden olabilir.

makat kaşıntısı neden olur

Kortizon İçermeyen Kaşıntı Kremleri

Yukarıda yazıldığı gibi bunların en bilineni Pruzon Merhemdir. İçeriğinde bitkisel kortizon olarak bilinen meyan kökü extraktı vardır. Meyan kökü extraktı yanı sıra bölge kaşıntılarının nedenleri arasında sayılan mantarlara da etkili tea tree oil (çay ağacı yağı- malalecua alternifolia) ve kaşınmakla ortaya çıkan deri tahrişini düzelten ve dokuyu yatıştıran kalamin içermektedir.

Pruzon merhem bu içeriği ile Türkiye’de makat kaşıntılarına özel geliştirilmiş tek ilaçtır ve iyileştirmeyeceği kaşıntı türü yoktur. Sebebi ortadan kaldırıldıysa tekrar da oluşmayacaktır.

Makat Kaşıntısı Neden Olur?

Bütün hastalıklar gibi bu sorunun çözümüne e neden olabilecek durumların tespiti ile başlanmalıdır. Özellikle uzun süren ve basit yaklaşımlara cevap vermeyen durumlarda kişi kendisi olabilecek tüm bu nedenleri tek tek düşünüp ortadan kaldırmanın yolunu bulmalıdır. Bu başlıkta hastalık dışında gördüğümüz nedenleri ele alacağız, kaşıntıya neden olan hastalıklar konu sonunda başlık olarak ele alınacaktır.

– Mayasıl (anal dermatit)
– Makat bölgesi temizliği
– Kaşıntı yapan gıdalar
– Bölgenin ıslak bırakılması
– Dar pantolon veya etek giymek
– Sentetik iç çamaşırı giymek
– Bağırsak parazitleri
– Ters ilişki
– Kortizonlu merhem kullanmak
– Islak mendil kullanımı

Gelelim nedenlerin ayrıntılarına

Mayasıl (Anal Dermatit)

Aşağıda sıralanan nedenlerin çoğu mayasıla neden olarak kaşınma yapar yani aşağıdaki nedenlerin ortadan kaldırılması mayasılı, mayasılın iyileşmesi de kaşınmayı ortadan kaldırır.

Mayasıl anüs bölgesinin bir tür deri hastalığıdır ve sebebi aşağıda sıralanan durumlardır. Bölge derisi kalınlaşır, kabalaşır, kalınlaşmasına rağmen çok dayanıksızlaşır ve yapı bu kadar bozulunca dayanılmaz düzeyde kaşıntıya neden olur. O kadar ki hasta kaşıyarak kanamaya bile neden olabilir. Diğer bölge hastalıkları ile çok karıştırılsa da çok tipik bulguları vardır ve tecrübeli bir proktoloji uzmanı gözle % 100 e yakın ihtimalle doğru teşhis koyabilir. Cit kalitesinin bozulması mantar yerleşimine de neden olabilir.

Kalçalar ayırtılıp anüs ve çevresine bakıldığında derinin pembe bir görünüm aldığı, parmak gibi kıvrımlar olduğu, ıslak bir zemin olduğu görülür. En etkili tedavisi Pruzon Merhemdir, aşağıda sıralanan olabilecek nedenler arasından asıl sebep bulunup yok edilirse tekrarlamaz.

Anal Bölgenin Nemli Kalması

Vücut ihtiyaç duyacak kadar nem salgılar bunu önlemek için herhangi bir şey yapılmamalı ama aşırı terleme veya aşırı salgı varsa kuru tutmak için kalçaların arasını havalandırmak ve nemi alması için kağıt havlu konulmalıdır.

Banyo ve tuvalet sonrası yıkamadan sonra kağıt havlu ile ıslaklık tamamen alınmalıdır. Bölgenin gereğinden fazla nemli olması hem mantar gelişimine neden olabilir hem de deri kalitesini bozar.

Dar Kıyafet Giymek

Dar pantolon, etek, içlik, külotlu çorap gibi kıyafetler kalçaların arasının yeterince havalanmasını ve olan salgıların neminin buharlaşmasını engelleyerek mayasıla ve kaşıntılara neden olabilir.

Sentetik İç Çamaşır

Pamuklu iç kıyafetler hem bölgenin nemini alır hem de daha iyi havalanmasını sağlar, sentetik kıyafetler nemi almadığı gibi kendisi deride alerjik reaksiyona neden olabilir. Bu sebeple sentetik kıyafetlerden uzak durulmalıdır.

Bağırsak Parazitleri Kaşıntı Nedenidir

Bağırsak parazitlerinden özellikle kıl kurdu anüsten dışarı çıkma eğilimindedir, anüsü geçerken yaptığı hareketler kaşıntıya ve “bir şey oynuyormuş” hissine neden olur. Parazitler kişiyi rahatsız ettiği gibi ailenin diğer üyelerine de bulaşma eğilimindedir. Dışkı tahlili yaptırılıp parazit tedavisine en kısa sürede başlanmalıdır.

Ters İlişki

Sık rastlanan sebeplerden olmasa da ilişkinin kendisinden kaynaklanan mikro travma deride küçük yaralanmalara, korunma amaçlı kullanılan prezervatif ve kullanılan kaydırıcı maddeler deride alerji benzeri reaksiyona neden olabilir.

Makat Bölgesi Temizliği Nasıl Yapılmalı ?

Yapı olarak vücudun en farklı bölgesi anüs bölgesidir. Gerek dışkının safra asitleri içermesi, çok yoğun mikrop olması ve gerekse bölgenin ter yapısının farklı olması temizlik uygulamalarını buraya özel hale getirmektedir. Diğer bölgelerde sıkça kullandığımız sabun, duş jeli, ıslak mendil gibi temizlik malzemeleri asla kullanılmamalıdır. Bu bölgeye özel olarak sadece duru su kullanılmalıdır, eğer mümkünse ılık su kullanımı daha iyidir.

Sabun, şampuan gibi malzemelerin temizlikte kullanımı kiri temizlerken bölgeye has deriyi koruyucu tabaka da uzaklaştırılarak hastalıklara zemin hazırlanır.

Makatta Kaşıntı Yapan Yiyecekler

Burada yazdığımız yiyeceklerin hepsi kaşınmaya neden olur gibi algılamamak gerekir çünkü bu ihtimal düşüktür ve akılda bulundurulması gerekir.

Mayasıla neden olabilen gıdaları sıklık sırasına göre şöyle sıralayabiliriz; domates, patlıcan, yoğun acı, baharatlar, kahve ve çikolata.

Sebep araştırılırken bu gıdaların neden olup olmadığını anlamak için şöyle yaklaşılmalıdır; Pruzon Merhem kullanılır, 2-3 günde kaşınma ortadan kalkar, bu yiyecekler yeniden yenir ve hangi gıda kaşınmayı başlatıyorsa sebep bulunmuş olur ve artık tüketilmemelidir.
Yaramayan gıdayı tespit etmeye yarayan bir tahlil veya test yoktur.

Kortizonlu Merhem Yan Etkisi

Kortizonların bir çok yan etkileri vardır, bölgesel olarak kullanılan kortizonlu kremler kullanıldığı deri alanında incelmeye, hassaslaşmaya, kılcal damarlarda artışa neden olur, özellikle deri incelmesi derinin kalite kaybetmesine neden olur. Kaşıntının tedavisi için kullanılırken bu yan etkileri sebebiyle uzun süre kullanılırsa kortizonlu kremin kendisi kaşınmaya neden olabilir.

Makat Temizliğinde Islak Mendil Kullanımı

Piyasada çok değişik içerikli ıslak mendil bulunmaktadır, içeriklerinde parfüm gibi alerji yapabilen kimyasallar yanı sıra temizleyici özellikleri olan bir çok kimyasal madde içeren de vardır. Bu temizlik maddeleri de alerjiye ve deride tahrişe neden olabilir. Alerji ve tahriş yanı sıra yukarıda bahsedildiği gibi bölgeye has savunma yani koruyucu tabaka da ortadan kaldırılır ki bu da son derece sakıncalı bir durumdur. Bölgenin temizliğinde asla ıslak mendil kullanılmamalıdır.

Kaşıntı Yapan Makat Hastalıkları

Bu hastalıkların ayrıntılı anlatımları ilgili sayfalarda ele alınmıştır burada kısa özet halinde ele alacağız. Bu hastalıkların tedavisinin yapıldığında kaşıntı da kendiliğinden düzelir.

– Anal fissür (makat çatlağı, makatta yırtık), bu grup hastaların % 70 inde görülür
– Anal ragad, sıyrılmaya benzer bir sorundur kaşınmaya da neden olabilir.
– Kondilom (anal siğil), siğil sürekli ıslaklık yaparak ve kendisi deride hasar yaparak kaşınmaya neden olur.
– Basur (hemoroid) dış basur çevre deriyi tahriş edebilir. İç basur memesi dışarı çıktığında çamaşır ile temas ederek basur kaşıntısı oluşmasına neden olabilir.
– Fistül, sürekli cerahat şeklinde akıntı olur, cerahatin deriyi eritme özelliği sebebiyle deri yıpranır.

Bu hastalılarda görülen kaşıntılara yönelik tedavi gereksizdir, temel sorunun çözülmesi yeterli olmaktadır.

Makat Kaşıntısı Nasıl Geçer?

Üstte sıraladığımız hastalıklardan kaynaklı olarak anüs bölgesinde kaşıntı mevcutsa öncelikle hastalık teşhis edilmeli ve tedavi edilmelidir.

Kaşıntı herhangi bir hastalık kaynaklı değilse evde uygulayabileceğiniz bazı önlemlerle giderilebilir. İlk olarak cildi tahriş edecek davranışlardan kaçınmalı ve bölgeyi temiz, serin ve kuru tutmalısınız.

Nazikçe Temizleyin: Anüsünüzü bastırmadan, yumuşak bir şekilde koruyucu tabakaya zarar vermeden duru su ile yıkamalısınız.

Tahriş Edici Maddelerden Kaçının: Anüs temizliği için ıslak mendil, sabun ve şampuan gibi tahriş edebilecek ürünlerden kaçının. Temizliği sadece duru su ile yapın ve ıslaklığı almak için tuvalet kağıdı kullanın.

Pamuklu Çamaşır Tercih Edin: Sentetik olmayan pamuklu iç çamaşırı tercih etmelisiniz. Böylece bölgenin hava almasına ve daha az terlemesini sağlayabilirsiniz.

Beslenme Alışkanlığı: Aşırı baharat ve patlıcan, domates, çikolata ve turşu gibi besinler anüste kaşıntı olmasına yol açabilir. Beslenme alışkanlığınızı değiştirerek bu gıdaların hangisinin kaşıntı yapıp yapmadığını test edebilirsiniz.

Terleme: Makat bölgesinin aşırı terlemesi kaşıntıya neden olabilir. Eğer çok terliyorsanız kalça aralarına kağıt havlu koyabilir ve kuru kalmasını sağlayabilirsiniz.

Pruzon Kullanabilirsiniz: Pruzon pomad kaşıntıları kesmek için kullanabileceğiniz bitkisel içerikli bir merhemdir.

Geçmeyen Makat Kaşıntısı

Aslında “geçmeyen” diye bir kavram olamaz, “sebebi bulunamayan” veya “doğru tedavi edilmeyen” diye tanımlamak daha doğru olur.

Makatınızdaki kaşınmanız geçmiyorsa doğru ilaç kullanmıyorsunuz demektir, bölgenin kaşıntılı sorunlarına özel geliştirilmiş Pruzon merhem kullanmalısınız. Kaşıntınız geçtikten sonra tekrar başlıyorsa bu tedavide başarılısınız ama sebebi hala bulamamışsınız demektir. Bu durumda yukarıda sıralanan nedenleri hayatınızdan çıkarmalısınız böylece sorunun düzelmesi beklenir, hala düzelmedi ise yukarıdakiler arasına alınamamış size özel bir sebep var demektir onu bulmanız gerekir.

Unutmayın sebebi ortadan kaldırmadıkça sonuca katlanmak zorunda kalırsınız.

Özetle;
Anüs bölgesi kaşınmaları fiziki olduğu kadar her yerde kaşınamadığı için aynı zamanda ruhsal sıkıntılara da neden olabilen bir durumdur ve bu durum kişinin yaşam kalitesini olduğundan daha fazla bozar.

Öncelikle bu soruna özel geliştirilmiş ilaç başlayın ve aynı anda sebep veya sebeplerin neler olabileceğini araştırıp o sebebi hayatınızdan çıkarın, böylece sorundan kalıcı olarak kurtulmuş olursunuz.

Makat Kaşıntısına Hangi Bölüm Bakar?

Geçmeyen ve süreklilik arz eden makat kaşıntısı şikayeti için genel cerrahi uzmanlarına başvurabilirsiniz. Proktoloji konusuna hakim bir genel cerrahi uzmanına başvurmanız oldukça avantaj sağlayacaktır. Kaşıntı yanı sıra makatta ağrı, akıntı, kanama, şişlik ve apse gibi şikayetler içinde bu bölüme başvurabilirsiniz. IDEA TIP’ın tüm şubelerinde proktoloji alanında tecrübeli genel cerrahi uzmanları görev yapmaktadır. Size en yakın kliniğe ulaşarak ayrıntılı bilgi ve randevu alabilirsiniz.

Kaynak:

1-) https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anal-itching/diagnosis-treatment/drc-20369350

Hastalarımızın Sorularıyla Kolorektal Hastalıklar

MAKATTA KAŞINTI

\

- Doktor Bey, anüsümde çok şiddetli bir kaşıntı hissi var, kendime hakim olamıyorum…

 

Makatta kaşıntı şikâyeti olan hastalar genelde hangi sıkıntı ve sorunlarla doktora başvururlar?

Kalın bağırsağın son bölümü olan rektumun deriye açıldığı kısmına anüs-makat denir. Anal bölgede kaşıntı çok rastlanan bir sorundur. Hastalarda kaşıntı çoğu zaman dayanılmaz bir hal almakta ve hasta sürekli kaşıma isteği duymaktadır.

Hastalarımızın, çeşitli şekillerde ortaya çıkan anal kaşıntı şikâyeti ile ilgili sorularını derledik ve cevaplamaya çalıştık.
 

\SORU:28 yaşında bir erkeğim. Yaklaşık 15 gün önce makatta kaşıntı başladı genelde sabah kalkınca ve geceleri oluyordu birde dışkıdan sonra. Kaşıntım dayanılmaz halde ve son 2 günden bu yana karın bölgesi sol kısımdan kasıklara doğru bir ağrım var…
CEVAP
Anal kaşıntısı olan hastada araştırılması gereken sebeplerden biride kıl kurdudur. Kıl kurdu insandan insana ya da kişinin büyük tuvalet sonrası elini iyi yıkamaması nedeniyle kendi elini ağzına götürmesiyle bulaşır. Kıl kurdu barsakta yerleşir. Erişkin kıl kurtları gece uykudan 2-3 saat sonra makat bölgesine (anal bölgeye) gelerek yumurtalarını bırakırlar. Bırakılan bu yumurtalar ortalama 6 saat sonra açılırlar ve yeni kıl kurtları ortaya çıkmış olur. Bu durum makat çevresinde çok şiddetli kaşıntı oluşmasına neden olur. Anal veya vajinal bölgede kaşıntı en sık rastlanan belirtidir. Burun kaşıntısı, ağızdan gece salya akması, diş gıcırdatma, huzursuzluk, uykusuzluk, aralıklı karın ağrısı ve bulantı gibi çeşitli belirtiler de karşımıza çıkabilmektedir. Kıl kurdu enfeksiyonları ilaçlarla etkili bir biçimde tedavi edilebilir. İlacın alındığı gün mümkünse; çarşaflar kaynatılırsa (çamaşırların en az 100 derecede yıkanırsa etkili olduğu bilinmektedir), iç çamaşırlar kızgın ütüyle ütülenirse tedavi başarısı artar. Tedavi yapılırken bütün aile bireylerinin ele alınıp tedavi edilmesi de çok önemlidir. Hastalığı önlemede kişisel hijyene (özellikle ellerin temizliği) dikkat edilmelidir. Tırnakların kısa tutulması, dışkıya el sürülmeden temizlik yapılması, iç çamaşırların düzenli olarak değiştirilmesi, çarşafların, yatakların ve banyoların düzenli olarak temizlenmesi çok önemlidir.

\SORU:68 yaşında bir kadınım. Tuvalet sonrası makat temizliğine ve kuruluğuna özen gösteriyorum.3-4 yıldır Büyük abdestten az bir süre sonra, makatta ıslanma oluyor makatta ve iç çamaşırım sanki tuvalette makat temizliği yapmamış gibi kirlenmiş oluyor. 2-3 kere tuvalete gidip tekrar tekrar temizlik yapıyorum ve kirlenme kesiliyor. Bu durumdan dolayı tuvalete gidesim gelmiyor…
CEVAP
İlerleyen yaşla birlikte kadın hastalarda, özellikle birden fazla veya zorlu normal doğum da yapmışsa bazen hafif bazen de hastanın hissedeceği derecede kalın barsak sarkması (rektal prolapsus) görebiliyoruz. İleri derecede olan sarkmalar hasta tarafından net bir şekilde tariflenebilirken hafif derecedeki olan sarkmalarda yukarıda sayılan belirtiler olabilir. Burada kaşıntının esas nedeni kalın bağırsağın iç yüzünün kayganlaşmasını sağlayan sıvının (mukus) anal bölgedeki deriye bulaşarak kaşıntı yapmasıdır. Bu durumda anal bölgenin aşırı derecede temizlenmesi maalesef kaşıntıyı gidermemekte aksine şiddetlenmesine neden olmaktadır. Böyle bir durumda hastanın kolon ve rektum cerrahisinde uzmanlaşmış bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

\SORU: 43 yaşında bir erkeğim 6 ay önce hemoroid ameliyatı oldum. Son 2 aydır ağrı ve kaşıntı vardı. Yapılan muayenelerde ne bir fissür ne de bir basur memesi bulundu. Kolonoskopi çektirdim fakat hiçbirşey yok dediler. Fakat benim kaşıntı ve ağrılarım devam ediyor…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu yastıkçıkların görevlerinden biri de kalın barsağın içini kayganlaştıran sıvının (mukus) makat derisine bulaşmasını önlemektir. Mukus özellikle makat çevresi (perianal) bölge için tahriş edici olup bu bölgede kaşıntı oluşmasına neden olmaktadır. Hemoroid yastıkçıklarını oluşturan damarlardaki dolaşım bozukluğu hemoroidal hastalık gelişmesine neden olmaktadır. Özellikle şiddetli derecedeki hemoroidal hastalığın tedavisinde cerrahi yöntemler uygulanmakta ve bu yastıkçıklar çıkarılmaktadır. Ancak cerrahi sırasında hemoroid yastıkçıklarının geniş çıkartılması, makat bölgesindeki bariyer fonksiyonunda yetersizliğe ve mukusun sürekli perianal bölge derisine bulaşarak kaşıntı oluşmasına neden olmaktadır. Bu durumda kaşıntıyı azaltmak için; tuvalet kağıdı kullanılmaması; perianal bölgenin aşırı temizliğinden kaçınma; Perianal bölgenin nemli tutulmaması; pamuklu, bol, sabunla yıkanıp ütülenmiş iç çamaşırı giyilmesi; alkali olmayan banyo sabunu kullanılması; uzun süre oturmaktan kaçınma şeklinde önlemlerin alınması önerilir.

\SORU: 37 yaşında bir erkeğim. Yaklaşık 3-4 yıldır devam eden makatta sarı/kahverengi renkte akıntı, kaşıntı ve makatımın kenarında şişlik mevcut. Gaz ve büyük abdestten bir süre sonra akıntı yoğunlaşmakta…
CEVAP
Makat çevresindeki enfeksiyonlar ve bunlara bağlı olarak oluşan iltihabi sıvılar da kaşıntıya neden olmaktadır. Hastada perianal fistül denilen, kalın barsağın son kısımı olan rektum ve makat çevresindeki deri arasında oluşan kanaldan, barsakta bulunan mikropların iltihap yapması durumu mevcuttur. Böyle bir durumda kaşıntının giderilmesi ancak fistülün tedavisi ile gerçekleşmektedir. Perianal fistülün tedavisi ancak cerrahi ile olduğundan hastanın Böyle bir durumda kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

\SORU:47 yaşında erkeğim. Makatta kaşıntım var. Her gün sabunla yıkamama ve sürekli temizlememe rağmen sanki biber sürülmüş yanma yapıyor. Bir yaraya nasıl tentürdiyot sürersinde yanma yapar o şekilde yanma oluyor. Caddede yürürken bile kaşıntı ve yanma yapıyor. Makatımın çevresindeki deride çatlaklar ve sulanmada başladı…
CEVAP
Aşırı hijyen ve özellikle de temizlik sırasında daha da temiz olsun kaşıntı olmasın diye sabun, duş jeli vs. kullanımı maalesef kaşıntının daha da şiddetlenmesine ve o bölgedeki derinin ciddi anlamda tahriş olmasına neden olmaktadır. Böyle bir durumda yapılması gerekenler; sabun kesinlikle kesilmeli, tuvalet kâğıdı ile ovalamaktan kaçınılmalı, hijyen için ıslak tuvalet kağıdı kullanılmamalı, anüsü kaşımaktan kaçınılmalı, anal bölgenin nemlenmesinden kaçınılmalı.

\SORU: 32 yaşında kadınım. Hamileliğim sırasında makatımda ağrılı memeler meydana geldi. Doktorum hemoroid olduğunu söyledi krem ve fitil verdi. Doğum sonrasında memeler biraz küçüldü ancak şimdi de şiddetli kaşıntı başladı…
CEVAP 
Hemoroidal hastalık (basur-mayasıl) makat kaşıntısının nedenlerinden biridir. Burada kaşıntıya neden olan iki durum söz konusudur.  Birincisi, şiddetli derecedeki hemoroidal hastalıkta, hemoroid memeleri-pakeleri büyük boyutlara ulaşmakta ve kalın barsak içindeki kayganlaştırıcı mukus sıvısının anüs çevresindeki deriye temasına neden olarak kaşıntı oluşmasına neden olmaktadır. İkinci olarak da hemoroid pakeleri nedeni ile tuvalet sonrası temizlik yetersiz olabilmekte bu durumda yine kaşıntıya neden olmaktadır. Kaşıntının giderilmesi hemoroidal hastalığın tedavisine bağlıdır. Tedavi hastalığın şiddetine göre ilaç tedavisinden cerrahiye kadar değişebilmektedir.

MAKATTAN KAN GELMESİ

\

Makattan kan gelmesi önemli midir? Hangi durumlarda makattan kan gelir?

“EĞER MAKATINIZDAN KAN GELİYORSA İLK YAPMANIZ GEREKEN HEMEN BİR DOKTORA BAŞVURMAKTIR.”

Makattan kan gelmesi çok ciddi bir olaydır ve her durumda kesinlikle bir doktora gidilmelidir. Doktora gitmediğiniz durumda çok önemsiz rahatsızlığınız olsa bile erken tanı konamadığı için ilerleyebilir. Erken tanı her rahatsızlığın tedavisini çok kolaylaştırır…

\SORU: 30 yaşında bir erkeğim. Yaklaşık 15 gün Önce dışkılama esnasında tuvalet kâğıdıyla temizlerken sivilce patlaması gibi çok az miktarda kâğıtta kırmızı kan lekeleri gördüm Aynı olay 1 hafta sonra tekrarladı. Fakat herhangi bir ağrı ya da dışkılamada zorluk gibi bir şey yok…
CEVAP
Yirmili otuzlu yaşlarda makattan olan ağrısız kanamalar özelliklede dışkı ile birlikteyse hemoroidal hastalık (basur-mayasıl) şeklinde değerlendirilebilir. Hemoroidal hastalıkta makatta her zaman meme ele gelmeyebilir, hasta dışkılama sonrası ağrısız kanama tarifler. Kanamanın miktarı tuvalet kâğıdını kirletecek kadar veya damlar tarzda klozete bulaş şeklinde olabilir. Bu durumda hastada iç hemoroid olma olasılığı yüksektir.  İç hemoroidler makatın iç kısımında yerleşmiştir. Ancak çok büyük boyutlara ulaştığında makatta memeler ele gelebilmektedir. 

\SORU:27 yaşında kadınım. Benim sorunum iki hafta önce başladı büyük abdestimi yaparken inanılmaz bir sancıyla birlikte tuvalet kâğıdımda kan oluyor müshil ilacı kullandığımda bir sıkıntım olmuyor ne yapmalıyım?
CEVAP
Dışkılama sırasında ağrı ile tuvalet kâğıdını kirletecek kadar olan kanamalarda olası tanı makat bölgesinde meydana gelen çatlaktır (anal fissür). Çatlak genellikle kabız olan kişilerde ortaya çıkar. Uzun süre dışkılayamayan biri zorlanarak dışkıladığı bir sırada, sert ve kuru dışkıyı çıkarmaya çalışırken makat derisinde bir çatlak ya da yüzeysel bir yırtık oluşur. Ender olarak ta kabızlığın tam tersine ishal olanlarda makatta çatlak oluşabilir. Yüzeysel olan çatlaklarda iyileşme görülebilirken, dışkılama sırasında zorlanmanın devam etmesi çatlağın derinleşmesine neden olmaktadır. Çatlak derinleştiğinde tedavi edilmesi gerekir. Tedavi ameliyatsız veya ameliyatlı yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Çatlağın tanısı fizik muayene ile konur. Hastanın mutlaka kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

\SORU: Ben 63 yaşında bir erkeğim. Makatımdan her tuvaletimi yaptığımda oluk gibi kan boşalıyor ve sürekli zayıflamaya başladım. Midemde ve bel bölgemde de hafif ağrı var. İştahımda kapalı, 1 ay içerisinde 68 kg’dan 55 kg’a düştüm. Önceden kanamalar ara araydı aniden geliyordu artık kanamaların sayısı arttı sürekli kanama oluyor. Her lavaboya girdiğimde kanama oluyor. Kendimi halsiz hissediyorum.
CEVAP
Kısa sürede meydana gelen kilo kaybı ile birlikte hastada halsizlik yaratacak derecede olan makat kanamalarında altta yatan nedenin kalın barsak veya kalın bağırsağın son kısmı olan rektumun kanseri olma olasılığı yüksektir. Bu şekilde şikâyeti olan bir hastanın hiç vakit kaybetmeden “acil olarak” kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

MAKATTA ELE GELEN ŞİŞLİK

\


- Muhsin Abi! İğnen adamın hemoroidine denk geldi hemen sokmayı bırakmalısın. Yoksa infilak edeceksin!!

Şikâyetiniz makatta ele gelen şişlikse eşlik eden diğer şikâyetleriniz tanıya ulaşmada önem kazanmaktadır.

Hastalarımızın, çeşitli şekillerde ortaya çıkan makatta ele gelen şişlik şikâyeti ile ilgili sorularını derledik ve cevaplamaya çalıştık.

\SORU: Bir hafta önce dışkılama sırasında zorlandım. Makatımın kenarında hafif ağrılı bir şişlik meydana geldi. Doktora gitmedim. Şuanda ağrı yok ancak şişlik devam ediyor…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu damarlardan oluşan yastıkçıklarda kan dolaşımı bozulduğunda hemoroidal hastalık meydana gelmektedir. Ele gelen pakeler (memeler-şişlikler) makat dışında yerleşim gösterebilir ve bu durumda dış hemoroid olarak değerlendirilir. Özellikle zorlu dışkılama sonrasında dış hemoroidleri oluşturan damarlarda kan pıhtısı oturması durumunda “tromboze dış hemoroid” dediğimiz durum meydana gelmektedir. Bu durumda şişliğin rengi maviye döner ve şiddetli ağrı yapabilir. Tromboze hemoroidlere müdahale edilmediği takdirde, şişliğin bir miktar boyutları küçülür, ağrı geriler ancak kişinin eline meme tarzında gelebilir. 

\SORU: Makat kısmımda daha yeni bir şiş olduğunu gördüm ve iç taraftan bir et sarkması olduğunu anladım içeriye doğru ittirebiliyorum otururken hafif ağrı yapıp geçmekte, fazla ayakta kalınca kaşıntı yapmakta. Tuvalet yaparken hiçbir şekilde ağrısı sızısı olmamaktadır. Ne yapmam gerekir…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu damarlardan oluşan yastıkçıklarda kan dolaşımı bozulduğunda hemoroidal hastalık meydana gelmektedir. Ele gelen pakeler (memeler-şişlikler) makat iç kısımında da yerleşim gösterebilir ve bu durumda iç hemoroid olarak değerlendirilir. İç hemoroidler dört evrede değerlendirilir ve tedavisi bu evrelere göre gerçekleştirilir. 3 ve 4. evrede olan hemoroidlerde, iç yerleşimli olan hemoroid pakeleri dışa sarkar, 3.evrede içe parmakla ittirilebilirken, 4 evrede içeri ittirilemez, her iki evrede de ağrı ve kanama olabilmektedir. Tedavi bu evrelerde cerrahi olmaktadır, bu nedenle kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

\SORU: Makat kenarında bir şişlik var yaklaşık 1 senedir. Şişlik 1 hafta duruyor sonra sarı renkli bir akıntı meydana geliyor ve kayboluyor 3 -4 ay bir daha çıkmıyor. Böyle devam ediyor, yanma ve kaşınma yapıyor. Kabızlık problemim var ve tuvalette uzun sure duruyorum…
CEVAP
Makat çevresinde şişlik ve iltihabi akıntı durumu, perianal fistül denen, kalın bağırsağın içi ile makat çevresindeki deri arasında oluşan bir kanal-tünelden kaynaklanabilmektedir. Fistülün (tünelin) iç ağzı kalın barsağın içinde, dış ağzı ise makat çevresindeki deride bulunur. Dış ağzı kapandığında iltahabi sıvı tünel içinde birikerek burada şişlik oluşmasına neden olur. Dış ağız kendiliğinden açılabilir ve bu durumda ilthap dışarı akar ve şişlik geriler. Ancak dış ağız açılmaz ve iltihabi sıvı birikmeye devam ederse perianal fistül, perianal apse dönüşür. Apse durumunda hastanın giderek artan makat çevresinde ağrısı ve dolgunluk hissi olmaktadır. Apse büyüdükçe ağrı dayanılmaz bir hal alır ve hasta oturamaz hale gelir. Böyle bir durumda hastanın acil olarak kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır. Apse durumunda tedavi acil olarak apsenin boşaltılmasıdır. Apse yok ancak fistül mevcutsa yine tedavi cerrahi olmaktadır.

\SORU: Annem 68 yaşında,  son 6 aydır her büyük tuvaletten sonra makattan bağırsağın dışarıya sarktığını ve her seferinde eliyle içeri ittirdiğini söylüyor. Ancak son 2 aydır kanama da olmaya başlamış. Doktora gitmeye çekiniyor. Çok korkuyoruz acaba kansere dönüşür mü?
CEVAP
Makattan bağırsağın sarkması, tıp dilinde “rektal prolapsus” olarak isimlendirilir. Çok ileri evre olan hemoroidler de benzer şikâyet yaratabilmektedir. Ancak bu durumda beraberinde genellikle ağrı da olmaktadır. Rektal prolapsus çoğunlukla kadınlarda ve özellikle birden fazla sayıda zorlu normal doğum yapmış olanlarda görülebilir. Bunun dışında sürekli ıkınarak zorlu dışkılama yapanlarda da prolapsus meydana gelebilmektedir. Rektal prolapsus da kanama görülebilir, bu kanama kalın bağırsağın iç yüzünü kaplayan dokunun dışarı sarkma nedeni ile tahriş olmasına bağlıdır. Bu hastalığın kalın bağırsak kanserine dönüşme riski yoktur. Tedavide, her ne kadar kabızlık ve devamlı ıkınma rektal prolapsusa neden olsa da bu sorunların giderilmesi, sarkan bağırsağı eski durumuna geri getiremez. Bu nedenle sarkan bağırsağın eski durumuna getirilmesi için ameliyat gereklidir.

\SORU: Dört ay önce makatımın çevresinde sivilce gibi et beni gibi küçük küçük çok sayıda şişlikler belirdi. Anal siğil olduğu söylendi ve operasyon geçirdim. Ancak tekrar oluştu ve diğerinden daha hızlı bir şekilde büyüdü ve çoğaldı. Tekrar aynı operasyonu oldum kesildi ve yakıldı. Bu hayatımın sonuna kadar böylemi geçecek bunun bir çözümü yok mu?
CEVAP
Anal siğiller, virüsler tarafından meydana getirilen insandan insana bulaşabilen bir hastalıktır. Bulaşma hemen her zaman doğrudan temasla gerçekleşmektedir. Anal siğiller anal bölgenin oldukça yaygın ve rahatsız edici bir hastalığıdır. Genital bölge derisini de etkileyebilen anal siğiller başlangıçta toplu iğne başı kadar küçük lekeler şeklindeyken büyüyerek bezelye boyutlarına erişebilirler. Genellikle herhangi bir ağrı ya da rahatsızlığa neden olmadığından hastalar anal siğilleri fark etmeyebilirler. Tedavi, koterizasyon ve cerrahi çıkarma işlemiş şeklindedir. Ne yazık ki çoğu hastada tek seans yeterli olmamaktadır. Hem koterizasyon hem de cerrahi tedavi tek seferde tüm siğilleri ortadan kaldırsa da hastaların büyük çoğunluğunda tedavi sonrası yeniden siğiller ortaya çıkmaktadır. Siğile neden olan virüs vücut dokularında gizli şekilde bulunmaya devam ettiği için başarılı tedavi sonrasında bile bazı hastalarda yeniden siğil oluşmaktadır. Hastalığın tekrarlamaması için dikkat edilmesi gerekenler;

 

  • Takibin siğiller ve altta yatan virus enfeksiyonunun ortadan kalktığına emin olunana kadar birkaç ay devam ettirilmesi önemlidir;
  • Anal ya da genital siğili olan bireylerle cinsel ilişkiden kaçınmak. Birçok birey bu hastalığı taşıdığından habersizdir. Bu nedenle tek eşli cinsel yaşantı siğile neden olan virüsün bulaşma riskini azaltmaktadır.
  • Önlem olarak cinsel partnerlerin herhangi bir yakınması olmasa bile kontrolü önerilmektedir.

MAKATTA AKINTI


Makatta akıntı, anal bölgeyi ilgilendiren pek çok hastalığın bir bulgusu olarak ortaya çıkabilmektedir. Eşlik eden diğer yakınmalar tanıyı koymada oldukça önemlidir.

\SORU: Bende uzun süredir makat bölgesinde hafif hafif sarı renkli ve ağır kokulu bir akıntı oluyordu. Son beş gündür akıntı miktarı arttı, makat bölgesi çok acıyor sanki o bölgeye iğneler batırılıyor. Büyük tuvaletimi yapmak bana eziyet olmaya başladı…
CEVAP
Makattan akıntı en sık olarak makat fistülü (perianal fistül), makat apsesi (perianal apse), basur (hemoroid) ve makat çatlağı (anal fissür) nedeniyle olur. Perianal fistül kalın bağırsağın içi ile makat çevresindeki deri arasında oluşan bir kanal-tünelden kaynaklanmaktadır. Fistülün (tünelin) iç ağzı kalın bağırsağın içinde, dış ağzı ise makat çevresindeki deride bulunur. Ve bağırsağın içindeki bakteriler nedeni ile bu kanalda iltihap meydana gelmekte ve akıntı oluşmasına neden olmaktadır. Akıntı kötü kokulu sarı-yeşilimsi renkte olabilmektedir. Bazen makat çevresinde küçük bir şişlik ele gelebilir, bu fistülün deriye açılan dış ağızıdır. Dış ağız herhangi bir nedenle tıkanırsa akıntı kesilir ancak bu seferde iltihabi sıvı kanal içerisinde birikerek burada apse oluşmasına neden olur. Apse gelişmesi halinde hastanın makat çevresinde gittikçe artan ağrı, şişlik ve dolgunluk hissi meydana gelir. Bir süre sonra hasta makatının üstüne oturamayacak hale gelir. Hastada makat çevresindeki iltihaba bağlı olarak ateş üşüme titreme gibi genel vücut belirtileri de ortaya çıkar. Gerek apse gerek fistül her ikisinin tedavisi cerrahidir. Bu nedenle hastanın kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır. Hastalarımızın fistül ile ilgili olarak sık sordukları sorulardan biri de bu hastalığın neden kendilerinde meydana geldiğidir. Perianal fistül gelişmesinde, peklik (kabızlık-konstipasyon), makatta çatlak olması, daha önceden geçirilmiş makat ameliyatları sorumlu olabilmektedir. Ancak yukarıdaki sebepler olmaksızın da fistül gelişebilir.

\SORU: Ben bir sene önce hemoroid ameliyatı geçirdim. Hemoroidim çok ciddi seviyede olmasa da, ağrılardan kurtulmak için ve doktorun da tavsiyesiyle ameliyat olmaya karar verdim. Ancak hayatımın hatasını yaptığımı anlamam çok uzun sürmedi. Ameliyattan sonra, anüs bölgesinde bir genişleme oldu ve istem dışı akıntılar olmaya başladı. İlk zamanlar ilerde düzelir diye ümit ettim fakat zaman geçtikçe daha çok rahatsız etmeye başladı…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu yastıkçıkların görevlerinden biri de kalın bağırsağın içini kayganlaştıran sıvının (mukus) makat derisine bulaşmasını önlemektir. Hemoroidal hastalık (hemoroidlerin şişmesi, ağrı ve kanama gelişmesi) nedeni ile gerçekleştirilen ameliyatlarda bu yastıkçıklar çıkarılmakta ve böylece mukusun kalın bağırsak içinde kalmasına katkıda bulunan bariyer oradan kalkmaktadır. Özellikle de fazla miktarda doku çıkarıldıysa, hastalarda ameliyat sonrası dönemde “ıslak anüs (makat)” dediğimiz durum gelişebilmektedir. Islak anüste; makat civarının devamlı bir bağırsak sıvısıyla kirlenmesi ve sıvının makat etrafını tahriş etmesiyle devamlı kaşıntı, kaşıntıdan dolayı da bu bölgede kanamalı yaralar geliştiğini görüyoruz. Durumun ilerlemesi halinde makat çevresinde 8-10 cm’lik bir alanın yeni doğanlardaki pişiklere benzer bir görünüm aldığı da görülmektedir. Tedavisinde daha önceden geçirilmiş anal bölge ameliyatı olması nedeniyle kişinin mutlaka kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

\SORU: Tuvalet sonrası makat temizliğine ve kuruluğuna özen gösteriyorum. 3-4 yıldır Büyük abdestten az bir süre sonra, makatta ıslanma oluyor makatta ve iç çamaşırım sanki tuvalette makat temizliği yapmamış gibi kirlenmiş oluyor. Bunun üzerine kontrol ettim makatımdan hafif barsak çıktığını hissettim. Makatta kaşıntı ve kan akıntısı hiç yok sadece ıslanma ve kirlenme oluyor. Bu bir hastalık belirtisi mi…
 
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu yastıkçıklardaki kan akımının bozulması (zorlanarak dışkılama-peklik-kabızlık-konstipasyon) sonucunda hemoroidlerde şişme ve büyüme meydana gelmektedir. Makatın içine yerleşmiş hemoroidlerde hastalık 4 dört evrede değerlendirilir. İkinci evre hastalıkta ıkınma ile hemoroidlerin dışarı sarktığı ve yine kendiliğinden içeri girdiği tespit edilir. Bu evredeki hemoroidal hastalıkta rastlanan şikâyetlerden biri de makatta ıslanma hissi olmaktadır. 2 evre hemoroidal hastalıkta tedavi ameliyatsız yöntemlerle gerçekleştirilebilmektedir. Ancak bunun için kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.
Benzer şekilde makatta ıslaklık hissi ve kirlenme kalın bağırsağın hafif derecedeki sarkmalarında da görülebilmektedir. Kalın bağırsak sarkması veya tıbbi adı ile rektal prolapsus, sürekli ıkınarak dışkılama veya zorlu normal doğumlar sonrasında makat çevresindeki kasların ve bağların gevşemesi sonucu görülmektedir. Bazen çok ileri derecede sarkma olurken (Her dışkılama sonrası kalın bağırsak makat dışına çıkar ve hasta eliyle bağırsağını içeri ittirmek zorunda kalır.) bazen de hafif derecede sarkmalar olabilir. Rektal prolapsus tedavisi, birçok faktöre göre değişir. Bunlar hastanın yaşı, fiziksel durumu, prolapsusun derecesi ve test sonuçlarına bağlıdır. Uygun tedavinin belirlenmesi için kişinin kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

BÜYÜK TUVALETİ TUTAMAMA

\SORU: Annem 63 yaşında, Daha öncesinde sadece gaz tutamazken son dönemde özellikle ishal olduğunda büyük tuvaletini tutmakta zorluk çekiyor. Makatta ameliyatı yok ancak ilk doğumunda normal doğum ve dikişli olmuş…
CEVAP
Büyük abdesti tutamama veya tıp dilinde fekal inkontinans, büyük abdest veya gazın istemsiz bir şekilde kontrolsüz olarak kaçırılması durumudur. Bazen sadece gaz veya sıvı kıvamlı dışkı kaçırılabilirken, bazen de tamamen normal kıvamda dışkının kaçırılması durumu olabilir. Makatta dışkı kontrolünün sağlanması, makatı çevreleyen kasların ve sinirlerin düzgün bir şekilde çalışmasına bağlıdır.  Kas ve sinir yapısını bozan her türlü durum hastalarda dışkı tutamama ile sonuçlanır. Kadınlarda zorlu normal doğumlar ve doğum kanalını genişletmek amacı ile yapılan kesiler bazen makat çevresindeki kasların hasarlanmasına neden olabilmektedir. Eğer yaralanma ciddiyse erken dönemde dışkı tutamama meydana gelirken, hafif derecede olan yaralanmalarda hasta başlangıçta makat kontrolünü sağlarken ilerleyen yaşla birlikte oradaki kasların zayıflaması ve daha önceki yaralanmanın da etkisi gaz ve dışkı tutmada sıkıntılar gelişebilmektedir. Fekal inkontinans tedavi hastanın yaşı, fiziksel durumu, inkontinansın derecesi ve test sonuçlarına bağlıdır. Uygun tedavinin belirlenmesi için kişinin kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

\SORU: 6 ay önce makatta fistül nedeni ile ameliyat oldum, şu anda gazımı tutmada ve ishal olursam büyük tuvaletimi tutmada zorluk yaşıyorum…
CEVAP
Makat bölgesine yönelik olarak yapılan cerrahi girişimler sonrasında (hemoroid ameliyatları, çatlak ameliyatları, fistül ameliyatları…) yine makat çevresindeki kasların yaralanmasına bağlı olarak gaz veya dışkı tutamama şikâyeti meydana gelebilmektedir. Özellikle anal fistül (kalın bağırsağın içi ile makat çevresindeki deri arasında oluşan bir kanal-tünelden) ameliyatları sırasında fistülü tedavi etmek amacıyla makat çevresindeki kasların kesilmesi riski mevcuttur. Cerrahi sonucunda bu kasların hasarlanmasıyla meydana gelen fekal inkontinansta (dışkı tutamamada) tedavi dışkı tutamamanın derecesine ve makat etrafındaki kasların ne kadar yaralandığına bağlıdır. Cerrahi ye bağlı kas yaralanmalarında (sinirlerde bir problem yoksa) öncelikli tedavi kasın cerrahi olarak onarılmasıdır. Bu şekilde yapılan bir operasyon sonrasında başarı tartışmalıdır. Sadece cerrahi onarım yeterli olmayabilmekte ve hastanın ishali önleyici (ishal oluşturan gıdalardan uzak durmak gibi) tedbirlerle birlikte medikal tedavide alması gerekebilmektedir.

\SORU: Babam 75 yaşında ve 20 yıldır şeker hastası, son 4 yıldır gaz tutamazken şimdi idrarla birlikte büyük abdestini de tutamıyor. Ameliyat olmaktan korkuyor bu yüzden doktora gitmiyor…
CEVAP
İlerleyen yaşla birlikte dışkı tutama sık görülmektedir. Burada dışkı kontrolünü sağlayan kaslarda ilerleyen yaşa bağlı olarak zayıflama meydana gelir. Şeker hastalığı kandaki yüksek şeker seviyesiyle birlikte tüm vücuttaki sinirleri etkilemekte ve fonksiyonlarında bozulmaya neden olmaktadır ki, makat kaslarını uyaran sinirlerde bunların arasındadır. Böylece hem ileri yaş hem de şeker hastalığı hastada dışkı tutmama sorununun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Böyle bir hastada tedavi cerrahi değildir. Burada hastanın yeme içme alışkanlıklarının düzenlenmesi ve büyük tuvaletin kıvamını yoğunlaştırıcı ilaçlar kullanması önerilir. Bununla birlikte makat kaslarını güçlendirici egzersizlerde tedaviye eklenebilir.

\SORU: 2010 yılında rektum kanseri nedeniyle ameliyat oldum. Ameliyat öncesinde ışın tedavisi verilmişti. Ameliyat sonrasında önce ince barsağımı dışarı aldılar sonra da kapattılar. Yalnız kapatıldıktan sonra özellikle ishal olma, sık sık tuvalete gitme bazen de tuvalete yetişemeyip altıma kaçırma sorunum oluyor…
 
CEVAP
Özellikle aşağı yerleşimli rektum kanserleri için yapılan ameliyatlarda eğer kalın bağırsak makatın hemen üzerindeki bir seviyede bağlandıysa ve direkt olarak uç-uca birleştirildiyse hastalar, özellikle ishal olduklarında büyük tuvaleti kaçırma ve bunun haricinde sık sık tuvalete çıkma gibi sorunlar yaşayabilmektedir. Bununla birlikte bu tarz ameliyatlar öncesinde hastanın mevcut makat kası fonksiyonları da çok önemlidir. Eğer yaş veya daha önce geçirilmiş bir makat çevresi cerrahi nedeni ile bir yetmezlik varsa, bu tarz bir ameliyat sonrasında dışkı tutamama ile ilgili şikâyetlerin olma riski çok yüksektir. Bu durumda hastanın diyetinin düzenlemesi (Büyük abdestte hacim yapıcı gıdaların alınması bol lifli gıdalar; sebze ve meyve) ve bağırsak hareketleri ve dolayısıyla dışkılama sayısını azaltıcı ilaçların kullanılması önerilir. Eğer beraberinde makat çevresi kaslarda zayıflık varsa makat kaslarını güçlendirici egzersizlerde tedaviye eklenebilir.

KARINDA ŞİŞKİNLİK

\


- Doktor Bey, bizim hanımda tarifi mümkün olmayan bir gaz şikayeti var… 

\SORU: Karnım resmen 3-4 aylık hamileymişim gibi şiş 2 haftadır. Bu beni acayip derecede rahatsız ediyor. Bir şeyler yedikten sonra sanki karnıma oturmuş gibi hissediyorum. Genelde kabızlık sıkıntım da oluyor. Dün kaburgalarımın, sağ kaburgamın hemen alt kısmında ortaya doğru sancı başladı. 38 yasındayım ve kadınım…
CEVAP
Spastik kolon veya İrritable barsak sendromu (İBS) karın ağrısı ve barsak alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık, ishal veya ara ara kabız ve ishal atakları) şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu ana semptomlara ek olarak da kramp tarzı karın ağrısı, acil tuvalete gitme ihtiyacı, gaz ağrıları, dışarıdan gözle görülecek kadar şişmiş karın (sıklıkla kemer gevşetmek zorunda kalındığı ifade edilir), yetersiz dışkılama hissi, dışkıyı tam boşaltamama görülür. İBS’nin altında yatan neden barsak hareketlerindeki anormalliktir. Barsak kasları ve sinirleri arasındaki ilişkinin ve fonksiyonlarının bozulması sonucu ortaya çıkmaktadır. Barsak duvarındaki kaslar pek çok kere uyumsuz olarak çok şiddetli ya da hafif, çok yavaş ya da hızlı kasılırlar. Barsak içi tıkanıklık yapacak bir durum olmamasına rağmen hastada şiddetli kramplar, barsak fonksiyonlarında değişiklik ortaya çıkar. Tanı da öncelikli olarak bu şikâyetlere neden olabilecek diğer hastalıkların bulunmadığının ortaya konması gerekir. Çünkü İBS’nin tedavisi ameliyat dışı yöntemlerdir ki bunlar diyet alışkanlıklarının düzeltilmesi (bol sebze meyve ve bol su), stresten uzak durmak, fiziksel aktiviteyi arttırmak (her gün 30 dakika tempolu yürümek gibi) ve gerekirse düşük dozda antidepresan ilaç kullanmak şeklinde olmaktadır.

\SORU: Benim dayımın 20 günde karnında aşırı şişme meydana geldi. 3 gündür büyük abdeste çıkamayınca ve hastaneye gitti. Doktorlar onu yatırdı ve çeşitli testler yapıyor ancak test sonuçları henüz çıkmadı. Acaba bu durumun sebebi ne olabilir.
CEVAP
Bu şekilde birden meydana gelen karın şişmelerinde tanı, eğer hastanın daha önce geçirmiş olduğu bir karın ameliyatı da yoksa kalın bağırsak kanseridir. Kalın bağırsağın özellikle sol tarafına (makattan önceki son 50 cm’lik kısımına yerleşen tümörler) yerleşen tümörler ani tıkanma ile belirti verebilir. Ancak hastaların şikâyetleri dikkatli bir şekilde sorgulandığında, tuvalet alışkınlıklarında değişikliklerden bahsettikleri görülür. Hastalar genelde büyük tuvaletlerinin çapının giderek azaldığını hatta keçi pisliği tarzında dışkıladıklarını tariflerler. Beraberinde şişkinlik şikâyeti mutlaka vardır. Ancak tümör kalın bağırsağı tam tıkadığında hastada giderek artan bir şişkinlik meydana gelir. Büyük tuvaletini yapamadığı gibi gazda çıkaramaz ve karında aşırı şişkinlik meydana gelir, bulantı ve kusma başlar, kusma özellikle büyük abdest şeklindedir. Bu durum çok acildir. Hastanın hiç vakit kaybetmeden hemen bir doktora başvurması gerekir. Geç doktora başvurulması halinde barsaktaki aşırı hava ve dışkı barsağın delinmesine neden olabilir, böyle bir durumda yapılacak olan acil ameliyatın riski çok yüksek olur.

\SORU: 32 yaşındayım, bende karın şişliği problemi oluyor. Bazen iniyor ama bu aralar uzun zamandır inmedi. Sık sık tuvalete çıkıyorum. Tuvalete çıkarken bazen kramp tarzında karın ağrım oluyor. Karın ağrısı ile tuvalete çıktığımda genelde ishal olduğumu farkettim. Sorunum ne olabilir acaba…
 
CEVAPİnflamatuar barsak hastalığı, çoğunlukla 16-40 yaşları arasında, kramp tarzında karın ağrısı, ishal, ateş, kilo kaybı ve şişkinlik bulguları ile seyreden hastalıktır. Burada barsakların içinde nedeni bilinmeyen bir iltihap durumu söz konusudur. İltihaptan dolayı besinler sindirilemez ve besinlerin sindirilememesine bağlı olarak hastalarda kramp tarzında karın ağrısı, ishal, kilo kaybı ve şişkinlik görülür. Barsaklardaki iltihap dönem dönem kendiliğinden yatışabilir hastanın bu süre içinde belirgin bir şikâyeti olmayabilir. Ancak inflamatuar barsak hastalığı kendiliğinden tamamen iyileşen bir hastalık değildir, bir süre sonra iltihap yeniden aktifleşebilir ve şikâyetler yeniden başlar. İnflamatuar barsak hastalıkları içinde biz Ülsertif Kolit ve Crohn Hastalığını sıklıkla görüyoruz. Bu iki hastalığın bulguları aynı olmakla birlikte tedavileri birbirinden farklı olmaktadır. Bu nedenle benzer şikâyetleri olan bir hastanın doktora başvurmasında fayda vardır. İnflamatuar barsak hastalığının, Ülseratif kolit mi yoksa Crohn Hastalığı mı olduğu ayrıcı tanısının mutlaka konması gerekmektedir. Her iki durumda da ilaç tedavisi uygulanabilmekte ancak çoğu hastada bir süre sonra ilaç tedavisi yetersiz kalmakta ve cerrahi tedavi gerekebilmektedir. İnflamatuar barsak hastalığı olan bireyin bilmesi gereken en önemli şey kişinin sürekli kontrol ve takip altında olması gerektiğidir. Takip radyolojik ve endoskopik yöntemlerle olmalıdır. Çünkü inflamatuar barsak hastalığı zemininden kalın barsak kanseri gelişmesi riski mevcuttur!

KONSTİPASYON-KABIZLIK

\


-Taze meyve ve sebze yemeyi arttırmanız çok iyi, ancak daha iyi çiğnemelisiniz…

\SORU:5 günde bir defa büyük tuvalete çıkıyorum. Ve çıkarken çok sert kıvamlı olduğu için çok zorlanıyorum. Ne önerirsiniz..
CEVAP
Her şeyden önce konstipasyon-kabızlık-peklik, kişiden kişiye değişen ve farklı şekillerde yorumlanan kişiye özgü bir semptomdur. Tedavi gerektirecek derecede kabızlık olması için aşağıda sayılan şikâyetlerin iki veya daha fazlasının hastaneye başvurudan altı ay önce başlamış olması ve üç ay süre ile ayda üç veya daha fazla gün bu şikâyetlerinin bulunmasının gerekmektedir.
  • Haftada üçten daha az sayıda dışkılama.
  • Ikınma, fazla gayret gösterme
  • Topak veya sert dışkılama
  • Tam boşalamama hissi

Yukarıda tariflendiği şekilde kabızlığı olan bir hastada kronik konstipasyon vardır. Bu durumda hastanın doktora başvurması gerekir. Çünkü konstipasyona neden olan durumun uygun şekilde ortaya konması ve buna göre uygun tedavinin başlanması gerekmektedir. Çok farklı durumlar konstipasyona neden olabilmektedir. Bunlardan hemen en sık karşılaşılanları, öncellikli olarak diyet alışkanlıkları, az su tüketilmesi, kalın barsak hareketlerinde yavaşlama, makat kaslarında dışkılama sırasında uyumsuz kasılma olması veya her ikisinin birlikte olması ve kullanılan herhangi bir ilacın yan etkisi gibi pek çok değişik neden konstipasyona neden olabilmektedir. Konstipasyon hasta açısından son derece rahatsızlık verici bir durumdur, kalın barsak kanseri de dâhil beraberinde birçok hastalığın gelişmesine neden olmaktadır. Bu yüzden mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.

\SORU: 30 yaşındayım ve kabızlık sorunum var. Küçükken başladı ve birçok ilaç kullanmama rağmen düzelmedi. Her gün tuvalete çıkıyorum ancak sert kıvamda oluyor ve çok zorlanıyorum.
CEVAP
İlaçlara rağmen düzelmeyen konstipasyonda akla gelen ilk neden makat kaslarının kasılmasında bozukluk olmasıdır. Dışkılama sırasında makat etrafındaki kasların bir kısmı gevşer bir kısmı kasılır ve dışkılama gerçekleşir. Ancak hastanın kasları birbiri ile uyumlu bir şekilde çalışmazsa hasta tuvaletini yapamaz. Bu durum kapağı kapalı merhem tüpünü sıkmaya benzer. Olay tamamen istem dışıdır ve hastanın makat kasları bilinci dışında farkında olmadan ve çoğu zamanda çocukluğundan beri süre gelen bir alışkanlıkla bu şekilde çalışır. Tıp dilinde “Dissinerjik Defekasyon” diyoruz. Aslında hasta bilinçsiz olarak nasıl dışkılayacağını bilememektedir. Tabi bu durumun bir dizi testlerle ortaya konması gerekir. Bunun için hastanın mutlaka bir gastroenterolog veya kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır. Dissinerjik Defekasyonda tedavi cerrahi değildir. Hastaya makat çevresi kasları nasıl kullanacağı biyofeedback dediğimiz tedavi yöntemi ile öğretilmeye çalışılır.

\SORU: 49 yaşındayım kadınım, kabızlık şikâyetim oluyor. Makatıma kadar dışkım geliyor ancak bir türlü boşaltamıyorum. Karından bastırmam bazen de, affedersiniz, önden müdahale etmem gerekiyor acaba ne önerirsiniz…
CEVAP
Bu tür kabızlıklarda, altta yatan neden çoğunlukla rektoseldir. Rektosel, makatın üst kısımındaki barsak ile vajen arasında bulunan dokuların zorlanmaya bağlı zayıflamasıyla barasağın vajene doğru keseleşmesidir-fıtıklaşmasıdır. Oluşan bu fıtık kesesi içinde dışkı takılmakta hasta ne kadar ıkınırsa ıkınsın buraya takılan dışkıyı çıkartamamaktadır. Bu nedenle karından bastırarak veya çoğunlukla vajenden parmakla ittirmek zorunda kalmaktadır. Bu manevraları yapmadığı takdirde hasta tam bir boşalma sağlayamamaktadır. Bu durum genellikle zorlu normal doğumlar veya sürekli ıkınarak dışkılama sonucunda gelişmektedir. Her ne kadar şikâyetler çok tipik olsa da rektosel varlığı ve derecesi mutlaka ortaya konmalıdır. Tanı için radyolojik testler ve diğer hastalıkları elemek için endoskopik inceleme yapılır. Hafif derecede olan rektosellerde tedavi, büyük tuvaletin kıvamını yumuşatmaya yönelik önlemlerle sınırlı kalırken ileri derecede olan rektosellerde ameliyat ile onarım gerekebilmektedir.

Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani)

MAKATTA KAŞINTI - PRURİTUS ANİ

Makat (anüs) çevresinde karşı konulmaz kaşıntı isteği ve çoğu zaman beraberinde yanma hissinin eşlik ettiği bir klinik durumdur. Toplumda görülme oranı yaklaşık %5 olup, erkeklerde dört kat daha sık görülmektedir. Kırk ve altmış yaş gurubundakiler daha çok etkilenmektedir.

NEDEN KAŞINTI OLUR?

Kaşıntının nedeni, %50-90 olguda ortaya konamamaktadır kısaca sebebi bilinememektedir. Geri kalanlarda ise kaşıntı yapabilecek 100’den fazla hastalık sıralamak mümkündür. Ancak burada umutsuzluğa kapılmaya gerek yoktur, kaşıntının nedeni bilinmeyen olgularda ki bu grup çok büyük çoğunluğu oluşturmaktadır, sadece basit önlemler alınması bile kişinin şikâyetlerini hafifletebilmektedir.
Kaşıntıya neden olabilecek rahatsızlıklardan en sık karşılaşılanları Şekil 1’deki gibi sıralamak mümkündür.

\

Enfeksiyonlar; bakteri ya da mantar enfeksiyonları nadir alarak kaşıntı nedeni olmakla birlikte mutlaka araştırılmalıdır. Mantar olasılığı, özellikle diyabetik bireylerde, steroid kullanımı olanlarda ya da uzun süreli sistemik antibiyoterapi görenlerde dikkatle incelenmelidir. Kılkurdu gibi parazitler de kaşıntıya neden olabilmekte ancak bu durumda tüm aile üyelerini etkileyebileceğinden dolayı hasta ve aile fertlerinde büyük abdestte parazit araştırılmalıdır.

Diyet; Kafeinli içecekler, alkol, süt ve süt ürünleri, fındık, domates, çikolata, baharat ve baharatlı yiyecekler, üzüm, turunçgiller (limon, portakal, mandalina vb.) gibi gıdalar makatta kaşıntıya neden olabilmektedir. Bu nedenle ilk olarak bu gıdaların 14 gün süresince diyetten çıkarılması, şikâyetlerin gerileyip gerilemediğinin araştırılması gerekmektedir.

Kalın bağırsak (kolon-rektum) ve makat (anüs) hastalıkları; kaşıntı şikâyeti olanlarda hemoroidal hastalık (basur, mayasıl) sık rastlanan bir makat (anal) bölgesi hastalığıdır. Birçok makat bölgesi hastalığında kaşıntı sık rastlanan ve rahatsızlık verici bir bulgudur. Bu hastalıkların tedavisini takiben şikâyetlerde düzelme olabileceği gibi hiçbir semptomu olmayan hastalarda bu bölgenin cerrahisini takiben makat fonksiyonlarındaki azalmaya bağlı sürekli ıslaklık hissi ve o bölgede yine kaşınma yakınmaları ortaya çıkabilmektedir. Çok nadir olmakla birlikte kaşıntının kalın bağırsak kaynaklı nedenleri arasında bu bölgenin kanserleri de bulunabilmektedir.

Dış etkenlere bağlı tahrişsıkı ya da dar iç giyim, deterjanlar, sabunlar, kuru tuvalet kâğıdı ile tahriş ederek temizlenme, çeşitli amaçlarla kullanılan krem ve merhemler makat çevresinde ıslaklık ya da neme ve tahrişe neden olabilmektedir. Uzun süreli dışkı temasına bağlı olarak bölgenin nemli olması ya da hijyen (temizlik) problemi durumunda anal kaşıntının meydana gelmesi kaçınılmazdır. Perianal bölgedeki derinin vücudun herhangi bir yerindeki deriden daha hassas olduğu bilinen bir gerçektir. Bu nedenle de sert ve sabunlu yıkamalar ile makat bölgesini gereğinden fazla temizlemesi şikâyetleri daha da kötü hale getirebilir.

KAŞINTIYI ENGELLEMEK İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Tahrişe neden olan maddelerin kullanımı ve yiyecek-içeceklere yönelik önlemler;
• Öncelikli olarak kaşıntıya neden olan kremler, sabunlar, şampuanlar, banyo köpüğü, ıslak mendil ve tuvalet kâğıdı gibi irritanların kullanımı kesilmelidir.
• İç çamaşırlar deterjanlar yerine sabun tozları ile yıkanmalı, makat bölgesine sabun vb. kozmetikler sürülmemelidir.
• Kafeinli içecekler, alkol (bira, şarap), süt ve süt ürünleri, fındık, domates, ketçap, çikolata, baharat ve baharatlı yiyecekler, üzüm ve turunçgiller (limon, portakal, mandalina vb.) gibi gıdaların yenilmesi ve tüketilmesi kesilmelidir.

Makat bölgesindeki cildin temiz, kuru tutulması ve deri bütünlüğünün korunmasına yönelik önlemler;
• Dışkılama sonrası o bölgenin temizliğinin sıcak su ile yapılması, ideal olan çömelme pozisyonunda perianal bölgeye telefon duş 3–5 dakika ılık su (banyo sıcaklığında) uygulanmalıdır.
• Yıkama sonrası, bölgenin ya özel pamuklu kurutma havlusu ile kurulanması ya da saç kurutma makinesi ile kurutulmalıdır.
• Günlük içi çamaşırı değiştirilmesi, makat bölgesine küçük bir gazlı bez konulması hem terlemeyi hem de özellikle geceleri meydana gelebilecek dışkıyla kirlenmeye bağlı (büyük abdesti tutmada sorunu olan hastalarda) kaşıntıları önleyecektir.
• El tırnaklarının kısa kesilmesi kaşıma sırasındaki bölgedeki derinin travmasını minimuma indirecektir. Ayrıca şiddetli kaşıma arzusu olması halinde yine cildin tahrişini engellemek için kıyafetlerin üzerinden kaşıması önerilmektedir.

İlaçlar ve diğer önlemler;
• Dışkı kaçırma sorunu ve dışkıya temasa bağlı kaşınması olanlarda, lifli gıdaların tüketilmesi gaitanın normal kıvamda (sulu ya da sert değil) çıkarılmasını sağlamakta, kaçakları engellemektedir. Yine bu durumda yukarıda sözü edilen sıvı ve yiyeceklerden kaçınılması ve en fazla 6 bardak sıvı alınması önerilir.
• Sadece doktor tarafından verilen ilaçların kullanılması önerilir. Reçetelendirilmiş ilaçları anal bölge etrafındaki deriye uygulanmalı ve sürtülmemelidir.

Bu önerileri ne kadar süre uygulamalıdır?
Yukarıda sayılan önerilerin bir kısmını alışkanlık haline getirmeniz ve hayatınız boyunca uygulamanızda yarar vardır (sert sabunla sürterek yıkama veya tuvalet kağıdı ile tahriş ederek kurulamadan uzak durmak gibi). Ancak genel olarak yukarıdaki önerileri uygulamaya başladıktan sonra bir haftada kaşıntı geçer, bazen tedavi 4-6 hafta sürebilir.

Deri katlantısı diye adlandırılan şişlikler sıklıkla hemoroid (basur) ve makat çatlağı (anal fissür) durumunda gözlenir ancak, makatta benzer şekilde şişliğe neden olan birçok hastalık vardır. Öncelikle, deri katlantıları; sentinel pile, bekçi meme, nöbetçi meme olarakta adlandırılır ve cinsiyet farkı gözetmezler. Öncelikle nedeninin anlaşılması gerekir. Makatta ağrı, kaşıntı ve yanma gibi yakınmalara yol açabilir. Makatta şişlik, morluk veya meme ele gelmesi birçok hastalıkta görülebilir.

1. Hemoroid hastalığında makat içinde veya dışında, yada hem makatın içi ve hemde dışında memeler olabilir.

2. Makatta çatlak durumunda nöbetçi meme adını verdiğimiz, hemoroid veya basur memelerinde olduğu gibi memeler olabilir.

3. Rektal polip adı verilen bağırsağın iyi huylu tümörlerinde de makatta şişlik ele gelebilir.

4. Makat sarkması (rektal prolapsus) makatın aşağıya doğru sarktığı durumlarda olabilir, kimi zaman hemoroid ile birlikte olabilir.

5. Makat fistülü veya apsesi; sıklıkla akıntı veya ağrılı şişlik ile birlikte olurlar.

6. Makat siğili (anal kondilom / kondiloma akuminata)

7. Tümörler: makat bölgesini habis tümörlerinde de şişlikler ele gelir.

Bu nedenle makatta ele gelen meme veya şişlik durumunda doğru tavır,  konunun uzmanı olan bir Genel Cerraha başvurmak olmalıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Makatta kaşıntı ve şişlik hangi hastalıkların belirtisidir?

Makatta kaşıntı ve şişlik hangi hastalıkların belirtisidir?

Makatta kaşıntı ve şişlik çeşitli hastalıklar sonrası ortaya çıkan belirtilerdir. Makatta kaşıntı ve şişlik; anal fistül, anal fissür, hemoroid, tümör, parazitler ve deri hastalıkları sonrası ortaya çıkabilmektedir.

Anal Fistül: Bir organla diğer bir organın arasında oluşan tüp şeklindeki bağlantılara fistül denilmektedir ve bu durum makat bölgesinde meydana geldiğinde anal fistül adını almaktadır.

Bağırsağın son kısmı ile anüs çevresindeki anormal yapılardır ve anüs çevresinde önceden gelişmiş olan apseler nedeniyle meydana gelmektedir. Anal fistül tedavisi sadece cerrahi yöntemlerle yapılabilmektedir. Tedavi sırasında apse ve enfeksiyonlar boşaltılır ve fistül kanalı tamamen çıkarılmaktadır.

Anal Fissür: Dışkılama sırasında güçlük çekilmesi ve uzun süreli ıkınma sonucu makatta oluşan çatlaklardır. Çatlak oluşumu makat bölgesinde yırtılmalara sebebiyet vermektedir ve kanama görülmektedir.

Hemoroid: Makat çevresinde ve anüsün alt kısmında çeşitli sebeplerden dolayı oluşan şişliklerdir. Hemoroid, şiddetli kaşıntı yarattığı için kişiler aşırı derece rahatsızlık duymaktadır. Hemoroid oluşumu ile dışkıda kan gözlenmektedir ve mutlaka erken tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.

Tümör: Anal kanser adı da verilen tümörler kanserleşmeye bağlı hücrelerin tespiti ile belirlenmektedir. Makat bölgesinde tümörlerin gelişmesi ile beraber anal bölgede şiş bezeleri ve kaşıntı meydana gelmektedir.

Parazitler: Kıl kurdu olarak da bilinen parazitler bir bağırsak enfeksiyonudur ve tedavisi mümkündür. Parazitler kişiye kaşıntı ve rahatsızlık hissi vermektedir ve tehlikeli bir rahatsızlık değildir.

Deri Hastalıkları: Bazı deri enfeksiyonları makat bölgesinde şişlik ve kaşıntı yaratabilmektedir. Makat bölgesinde gelişen mantarlar kişiyi çok rahatsız etmektedir ve tedavisi kolaylıkla sağlanabilir.

Makatta kaşıntı nasıl tedavi edilir?

Makatta kaşıntı ve şişlik oluşumu tedavisi için öncelikle bunların altında yatan nedene ulaşmak gerekmektedir. Makatta kaşıntı ve şişliğe sebep olan anal fistül ise cerrahi tedavi ile tedavisi sağlanmaktadır. Eğer neden olan başka hastalık ise hastalığına bağlı tedavi şekli uygulanmaktadır.

Makatta kaşıntı tedavi edilmezse ne olur?

Makatta kaşıntı tedavi edilmezse kişinin yaşamını olumsuz etkileyerek bıktıracak düzeye getirebilir. Makatta oluşan her türlü hastalık en ufak bir hastalık dahi olsa mutlaka tedavi edilmelidir. Makat hastalıkları tedavisinde geç kalmak demek geri dönüşü olmayan hastalıklara kapı açmak demektir. Makat hastalıkları uzman doktorlar tarafından teşhis edilir ve uygun tedavi yöntemi uygulanmaktadır.

Görüldüğü üzere makatta kaşıntı ve makatta şişlik birçok rahatsızlığın ortak belirtisidir. Makatta kaşıntı ve ya şişlik önemsenmeyecek bir belirtiler değildir. Basit makat çatlaklarından tümörlere varan birçok hastalığın belirtisidir. Bu sebeple makatta kaşıntı şikayetinden muzdarip hastaların vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurarak makatta kaşıntıya sebebiyet veren hastalığını öğrenmesi, erken evrede makatta kaşıntı tedavisi için gerekli önlemleri alması gereklidir.

Makat Kaşıntısı Neden Olur? Nasıl Geçer?

Makat kaşıntısı toplumda sık görülen ve erkeklerde daha fazla rastlanan bir problemdir. Mantarlar, bakteriler, tahrişler, bağırsak parazitleri ve psikolojik gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşabilir. Bazen birkaç sebep bir arada olabilir. Krizler halinde gelebilen kaşıntı günlük yaşantıyı çekilmez hale getirebilir. Kişinin kafası oraya takılır ve moralini bozar. Tedavisiz kaldıkça belirtiler ilerler ve komplikasyonlar oluşabilir. Sebepleri ortadan kaldırmaya yönelik, hassas ve sabırlı bir tedavi süreci ile başarılı bir tedavi gerçekleşebilir.

Makat Kaşıntısı (Pruritus Ani) Nedir?

Makat kaşıntısı; mantar, bakteri ve virüs gibi mikrobik sebepler, kimyasal tahrişler, dışkı artıkları, bağırsak hastalıkları ve stres gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşan makat ve çevresindeki kaşıntılı durumlara denir. Bazen kaşıntıya yanma hissi eşlik edebilir. Deri belirtileri sebeplere göre çok farklı olabilir. En sık görülen belirtiler kaşıntı ile birlikte makat etrafında kızarıklık, kepeklenme, sulanma, yanma ve deride kalınlaşmadır. Bu belirtiler zamanla popoya, cinsel organa ve kasık bölgesine yayılabilir.

 

Toplumda %3-5 oranında görülür. Her yaş grubunda olabilir. Ancak en sık 40-60 yaş arasında rastlanır. Erkeklerde kadınlardan dört kat daha fazla görülmektedir.

Makatta Kaşıntı Neden Olur?

Tespit edilebilen ya da edilemeyen birçok farklı sebep makatta kaşıntı ve yanma yapabilir. Başlıca sebepler aşağıda belirtilmiştir;

1. Yanlış Hijyenik Yaklaşım

  • Yetersiz makat temizliğine bağlı dışkı artıkları
  • Aşırı temizlik
    • Makatın aşırı ve sıkça alkali sabun ile yıkanması
    • Tuvalet kâğıdı ile aşırı ve sertçe kurulama

2. Deri Hastalıkları

3. Bağırsakta Yerleşen Parazitler

  • Kıl Kurdu
  • Bağırsak Solucanı
  • Şerit (Tenya)

4. Cinsel İlişki İle Bulaşan (Veneryan) Hastalıklar

5. Psikolojik

  • Üzüntü
  • Korku
  • Kaygı
  • Stres
  • Depresyon

6. Bazı İlaçlar

  • Antibiyotikler
  • Ağrı kesiciler
  • Romatizma ilaçları
  • Sinir ilaçları
  • Tansiyon ilaçları
  • Kolşisin

7. Alkollü İçecekler

8. Bazı Yiyecek ve İçecekler

  • Süt, ayran, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri
  • Baharat ve baharatlı gıdaların aşırı tüketimi
  • Aşırı çay ve kahve tüketimi
  • Kafeinli içecekler
  • Karbonatlı içecekler
  • Domates ve ketçap
  • Çikolata, fındık, patlamış mısır ve acı turşuların aşırı tüketimi

9. Genel Hastalıklar

  • Diyabet
  • A, B ve D vitamini eksikliği
  • Karaciğer Hastalıkları
  • Böbrek Hastalıkları
  • Mekanik Sarılık
  • Çölyak Hastalığı
  • Lösemi
  • Obezite
  • Hipertiroidi (Tiroid Bezinin çok çalışması)
  • Demir Eksikliği Anemisi (Kansızlık)
  • Aplastik Anemi (Kan hücrelerinin üretilememesi)

10. Kadın Hastalıkları

  • Vajinit (Vajina iltihabı)
  • Vulvit (Vulva iltihabı)
  • Menopoz

11. Bağırsak Hastalıkları

  • Kronik Kabızlık
  • Kronik İshal
  • İltihaplı Bağırsak Hastalığı
  • Huzursuz Bağırsak Sendromu
  • Bağırsak Kanseri
  • Rektum Kanseri
  • Rektum Polipleri
  • Skuamöz Hücreli Kanser
  • Habis Melanom

12. Anüs ve Çevresinin Bazı Hastalıkları

  • Basur (Hemoroid)
  • Makatta çatlak (Anal Fissür)
  • Makat fistülü (Anal Fistül)
  • Makat apsesi
  • Makat kıl ve ter bezi iltihabı (Anal Kriptit)
  • Makat sarkması (Rektal Prolapsus)
  • Makat Kanseri
  • Proktit
  • Paget hastalığı
  • Makat kasının fonksiyon bozukluğu ya da yaralanması
  • Dışkı kaçırma
  • Makatta ıslanma
  • Tarlov kistleri

13. Uzun Süreli Antibiyotik Kullanımı

Normal bağırsak florasında bulunan faydalı bakterilerin azalmasına ve kandida mantarlarının artışına sebep olarak ‘Anal Kandidiyazis’ meydana gelmesiyle makat kaşıntısı oluşur.

14. Yaralanma

  • Makata darbe gelmesi
  • Makatta yabancı cisim olması

15. Nedeni Bilinmeyen (İdyopatik) 

Bazı hastalarda sebep tespit edilemeyebilir.

Makatın Yetersiz ya da Aşırı Temizlenmesi Kaşıntıya Sebep Olur mu?

Makat bölgesinin yetersiz temizlenmesi sonucu dışkı artıklarının bu bölgede kalması kaşıntı ve yanma hissine sebep olabilir. Ancak makat kaşıntısı, yetersiz temizlenen kişilerden daha büyük oranda aşırı temizlenen kişilerde görülmektedir. Çünkü temizleyicilerin aşırı kullanımı derinin koruyucu asit-yağ mantosunun incelmesine sebep olmakta, bu durum deriyi mikrobik ve kimyasal etkenlere karşı korunaksız bırakmaktadır.

Makat Kaşıntısı Belirtileri Nelerdir?

Makat kaşıntısı yukarıda belirtilen birçok farklı sebebe bağlı oluşabildiğinden sebebe göre değişen çok farklı ve zengin klinik görünümlerle karşımıza çıkabilir. Aşağıda belirtilenlerden bir veya birkaçı bir arada görülebilir;

  • Kaşıntı
  • Yanma
  • Ağrı
  • Karıncalanma
  • Kızarıklık (Eritem)
  • Morumsu kızarıklık (Livid Eritem)
  • Egzamatöz plaklar
  • Kalınlaşma (Likenifikasyon)
  • Kepeklenme
  • İçi su dolu kabarcıklar (Vezikül veya Bül)
  • İrinli görünüm (Püstül veya Apse)
  • Akıntı
  • Sızıntı
  • Kabuklanma
  • Deri kuruluğu

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Makat kaşıntısı ya da yanma hissi ve buna sebep olan durumlar tedavi edilmezse hastalık ilerler ve makat bölgesinde çok ciddi enfeksiyonlar oluşabilir. Önce anüs ve çevresinde (pelvik bölgede) iltihaplanma oluşur, mikroplar buradan bütün vücuda yayılarak Sepsis denilen ve hastanın yaşamını tehdit eden kan dolaşımının mikroplandığı yaygın enfeksiyon oluşabilir.

Makatta Kaşıntı ve Yanmayı Azaltmak İçin Tavsiyeler Nelerdir?

Hastaya yapılması gereken tavsiyeler derinin koruyucu tabakası olan asit yağ mantosunun incelmesine ve derinin hastalıklara açık hale gelmesine sebep olan her türlü mekanik, tahriş edici ve alerjik etkilerden korumaya yönelik önlemleri içermektedir. Bu amaçla aşağıdakiler tavsiye edilebilir;

  • Doğal malzemeden üretilmiş, sıkmayan iç çamaşırı ve elbiseler giyilmeli
  • Makat bölgesi darbelerden korunmalı
  • Terlemeyi ve tahrişi azaltmak için otururken makat bölgesinin altına yumuşak bir yastık koyulmalı
  • Ter birikimini ve tahrişini önlemek için spordan sonra duş almalı
  • Yaygın kullanılan tuvalet kağıtları sert ve renkli olabildiği için bunların kullanımı sakıncalıdır. Kaşınan bölgeye sertçe sürtülen tuvalet kâğıdı kaşıntıyı daha da arttırır.
  • Normal sabunlar alkali oldukları için kullanılmamalıdır. Ancak bazı mikrobik sebepli kaşıntılarda kısa süreli ve günde en fazla ikiyi geçmemek kaydıyla esas tedaviye destek amaçlı asidik sabunlar dermatoloji hekimi tarafından tavsiye edilebilir. Bunların dahi hekimin tavsiye ettiği süre ve doz dışında kullanılmaması gerekir.
  • Makat bölgesine normal sabun kullanılmaması gerektiği gibi duş jeli, şampuan, tuvalet kâğıdı ve ıslak mendil de kullanılmamalı
  • Makat bölgesinde parfüm ve deodorant kullanımından kaçınılmalı
  • Makat bölgesine hekim reçetesi dışında komşu veya arkadaş tavsiyesi ile rastgele krem, pomat vb. sürülmemeli
  • Makat kaşıntısına sebep olan yukarıda bahsedilen yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı
  • Yüksek lifli ve doğal gıdalar ile beslenilmelidir. Hazır ve rafine gıdalardan uzak durulmalıdır. Böylece kabızlık ya da ishal olunması önlenerek rahat dışkılama sağlanır ve makat kaşıntısı azalır.
  • Makat bölgesi ılık ve temiz bir su ile sabah-akşam yıkanmalı böylece dışkı ve ter artıklarından temizlenmelidir. Ardından temiz bir havlu, pamuklu bez ya da nemli ve kaliteli bir tuvalet kâğıdı ile nazikçe ve çok bastırmadan kurulanmalıdır. Bu mümkün değilse kurulama ılık ayarda kurutma makinası ile de yapılabilir.
  • Bazı hastalarda günde iki kez ılık suyun içine dörtte bir oranında natürel sirke konulması ve bununla 5-10 dakika oturma banyosu yapılması rahatlatır. Ya da sirkeli suya emdirilen pamuklu bez makat bölgesine 1 saat süre ile uygulanırsa bu da rahatlık sağlar. Oturma banyosu sonrası bölge ılık su ile durulanmalı ve nazikçe kurulanmalıdır.
  • Hekim tavsiyesi dışında kesinlikle hiçbir ilaç ya da bitki kullanılmamalıdır.

Makat Kaşıntısı Tedavisi Nasıldır?

Makat kaşıntısını çok farklı sebepler oluşturabildiği için tedaviler de sebeplere yönelik olmak durumundadır. Genel bir bakışla aşağıdaki şekilde özetlenebilir;

 

Dermatolojik Hastalıklar: Deri ile ilgili hastalıkların takip ve tedavileri dermatoloji hekimlerince yapılmaktadır. Makat bölgesinde kaşıntıya yol açabilen egzama, sedef hastalığı, liken ve ilaç alerjileri gibi durumların yanı sıra çok sayıda mikrobik hastalık olabilir. Bunların her birinin kendine özgü tedavileri mevcuttur. Tedavi süresi genellikle 2-6 haftadır. Nadiren birkaç ayı bulan durumlar da olabilir. Bu hastalıkların bir kısmının tedavisi ile ilgili ayrıntılı bilgi için aşağıda belirtilen yazılarıma göz atabilirsiniz;

 

Makat kaşıntısına sebep olabilecek dermatolojik hastalıkların tedavileri ile ilgili bazı örnekler verecek olursak;

  • Derinin mantar hastalıkları için çeşitli kremler ve tabletler
  • Derinin viral hastalıkları için tablet, krem, solüsyon ve radyofrekans tedavisi, kriyoterapi gibi müdahaleli yöntemler
  • Derinin bakteriyel hastalıkları için antibiyotikli haplar, kremler, solüsyonlar, pansumanlar
  • Derinin paraziter hastalıkları için çeşitli losyon, krem ve pomatlar
  • Bağırsak parazitleri için çeşitli tabletler ve şuruplar
  • Derinin habis hastalıkları için çeşitli ilaçlar, cerrahi tedavi ve kriyoterapi
  • Kaşıntıyı ve egzamayı gidermek için çeşitli antihistaminik haplar ya da hafif steroidli kremler

 

Genel Hastalıklar: Diyabet, hipertiroidi, anemi, karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı gibi dahili problemler dahiliye hekimlerince yönetilir ve takibi yapılır.

 

Obezite: Aşırı kilo varsa mutlaka hekim kontrolünde verilmelidir.

 

Bağırsak Hastalıkları: Genel Cerrahi hekimleri bağırsakların ve anüsün cerrahi tedavilerini uygular. Bağırsak hastalıklarının takip ve tedavileri ise Genel Cerrahi ve Dahiliye (Gastroentroloji) hekimlerince yapılır.

 

Cerrahi Tedavi: Nadiren gerekebilir. Basur (hemoroid), makat çatlağı ve makat fistülü gibi anüs bölgesinin ameliyat gerektiren durumları Genel Cerrahi hekimlerince tedavi edilir.

 

Özetleyecek olursak, makat kaşıntısı bazen dahili ya da cerrahi problemlere bağlı oluşabilmekle beraber sebeplerin büyük bir bölümü deri ile ilgili problemlerdir. Tedavide öncelikli olarak hastalığa neden olan esas problem ortadan kaldırılmaya çalışılır. Beraberinde belirtileri gidermeye ve hastayı rahatlatmaya yönelik tedavi yürütülür. Makat kaşıntısı, hastaların büyük bir bölümünde başarı ile tedavi edilebilen bir problemdir.

Dr. Ahmet ACAR

Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı

Makat Kanamalarına Dikkat!

Hassas bir bölge olması nedeniyle makat (anal bölge) ve çevresindeki şikayetler ciddi sıkıntılar yaratabilir. Hastalar bu sorunlarını pek konuşmak istemedikleri ve utandıkları için sıklıkla doktora çok geç başvururlar. Toplumumuzda sık gözlenen makat çevresindeki şikayetler tek başına gözlenebildiği gibi başka hastalıklarda bu tabloya eşlik edebilir. Memorial Hizmet Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü Uzmanları, dışkılama sırasında kanama ile ortaya çıkabilen hemoroit, kolon kanseri gibi hastalıklar hakkında bilgi verdi.

Ciddi hastalıkların eşiğinde olabilirsiniz.

Birçok rahatsızlık ilk belirti olarak dışkılama sırasında kanama ile ortaya çıkabilir. Bu nedenle ayırıcı tanı çok önemlidir,

  •  Kalın bağırsak kanseri (kolon ve rektum kanseri),
  •  Kalın bağırsak polipleri,
  •  Hemoroid hastalığı(Basur, mayasıl),
  •  Makat ağzında çatlak (anal fissür),
  •  İltihaplanma (apse) ve fistül oluşumu,
  •  İltihabi bağırsak hastalığı (Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı),
  •  Bağırsak sarkması (prolapsus) ve dışkı kaçırma (inkontinans),
  •  Kaşıntılı makat hastalığı,
  •  İrritabıl bağırsak sendromu,
  •  Cinsel yolla bulaşan hastalıklar 

Kolon kanserine karşı dikkatli olun!

Bu hastalıklardan kalın bağırsak kanserinin erken evrede yakalanması çok önemlidir. Bu nedenle makattan kan gelmesi, dışkıya kan bulaşması, dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, dışkının incelmesi, karın ağrısı, halsizlik, yorgunluk ve izah edilemeyen kilo kaybı gibi şikayetleriniz varsa vakit kaybetmeden doktora gitmelisiniz!

Sağlık Bakanlığı`nın yayınladığı istatistiklerine göre; kalın bağırsak kanserleri yani kolon ve rektum kanserleri kadınlarda ikinci, erkeklerde ise üçüncü sıklıkta rastlanan kanser tipidir. Bu rakamlar oldukça ürkütücü olmasına karşın kalın bağırsak kanseri ile ilgili iki noktanın çok iyi bilinmesi gereklidir.;

1- Kalın bağırsak kanseri önlenebilir bir hastalıktır.

2- Erken evrede yakalandığında başarı ile tedavi edilmesi mümkün olan bir hastalıktır.

Hemoroid yaşamınızı çekilmez kılabilir

Hemoroidler, anal kanalın üst kısmında genişlemiş damar yumaklarıdır. Halk arasında basur ya da mayasıl olarak bilinir. Rektal kanama ( Makattan kan gelmesi), ağrı, makatta ele gelen şişlik, akıntı, makatta ıslaklık hissi ve kaşıntı ile kendini gösterebilir. İç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılır. Zamanla anal kanalda yerleşen genişlemiş toplardamar yumakları makatın dışına doğru çıkar.

Hemoroide neler neden olur?

  •  Bağırsak alışkanlığının değişmesi ( bir kabız, bir ishal )
  •  Gebelik ve doğum
  •  Hareketsiz yaşam tarzı
  •  Bazı spor etkinlikleri ( ata binmek, bisiklet sürmek )
  •  Çeşitli meslek grupları ( şoförler, pilotlar )
  •  Alkol alışkanlığı
  •  Pelvik bölgede yerleşen tümörler, karında asit birikimi
  •  Kalın bağırsak kanseri

Tanı ve tedavide erken davranın

Rektal kanama şikayeti ile gelen hastalara rektoskopi önerilir. Kırk yaş ve üzerindeki hastalarda kabızlık şikayeti varsa ve yapılan anal muayenesinde hemoroid görülür ise  mutlaka kolonoskopik tetkik önerilmektedir. Her zaman, altta yatan bir kalın barsak tümörü olup olmadığı araştırılmalıdır. Unutulmamalıdır ki hemoroid tek başına kalın barsak kanserinin belirtisi olabilir.

Tedavi yöntemleri

1 - Bağırsak fonksiyonlarının düzenlenmesi, altta yatan kabızlığın giderilmesi

2 - Diyette bol lifli gıdalara ağırlık verilmesi, günlük su alımının arttırılması ortalama 1.5-2 litre su içilmesi

3 - Lokal krem, pomat ve fitiller

4 - Cerrahi tedavi:

  •  Skleroterapi
  •  Bant ligasyon
  •  Klasik cerrahi yöntemle hemoroidektomi operasyonu genel anestezi altında yapılır.Hastanede yatma süresi ortalama bir gündür.
  •  Lazer tedavisi ( Nd-yag lazer tekniği ile genel anestezi altında yapılır ve ameliyat süresi 5-15 dakikadır. Ameliyat sonrası ağrı en az olan yöntemdir. İşe dönme süresi daha kısadır. Üçüncü dereceye kadar olan hemoroidlere uygulanır.

Tuvalete Gitmeyi Ertelemeyin!

Bir insanın günde 1 ya da 2 kez büyük tuvalete çıkması normaldir. Bunun için bağırsak terbiyesi çok önemlidir.  İnsan, belli bir saate konsantre olduğu zaman beynin komutu ile o saatte uyanabiliyorsa, her gün aynı saatte de büyük tuvalet ihtiyacını giderebilir. Bunun için; "İşyerime geç kaldım", "Tuvaletler kirli" gibi bahanelerle aslı tuvalet ihtiyacı ertelenmemelidir. Beynin, her gün büyük tuvalet ihtiyacı komutu vermesi için de kişinin bağırsak terbiyesi yapması etkili olur.

nest...

gelişim planı örnekleri 2022 doğum borçlanmasi ne kadar uzaktaki birini kendine aşık etme duası 2021 hac son dakika allahümme salli allahümme barik duası caycuma hava durumu elle kuyu açma burgusu dinimizde sünnet düğünü nasil olmali başak ikizler aşk uyumu yht öğrenci bilet fiyatları antalya inşaat mühendisliği puanları malta adası haritada nerede