Gün Doğdu Marşı Kime Ait

Son 17 yılda AK Parti grup toplantıları pek çok ilginç ana sahne oldu.

Recep Tayyip Erdoğan hem 11 yıllık Başbakanlık döneminde hem Cumhurbaşkanlığı görev süresince mecliste sayısız konuşma yaptı.

O konuşmalara sloganlar, şarkılar, marşlar, türküler ve dövizler eşlik etti.

AK Parti grup toplantıları askeri kamuflaja ya da kefene bürünmüş gençlere de, türkü okuyan kadınlara da, ‘Tayyip Dede’ diye Erdoğan’a seslenen çocuklara da, şiir okuyan miniklere de tanıklık etti.

Erdoğan’ı tebessüm ettiren anlar olduğu gibi “Gençler bir susun artık” dedirten zamanlar da vaki.

Son yılların en ilgi çekici grup toplantısı ise belki de 16 Ekim Çarşamba günü düzenleneni.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan / Fotoğraf: AA

Cumhurbaşkanı Erdoğan tam Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna başlattığı Barış Pınarı Harekatı hakkında konuşma yapacakken kameralar salonun tribünlerine, Gündoğdu Marşı söyleyen AK Partili gençlere çevrildi.

Görüntü dikkat çekici olduğu kadar ilginç.

Zira söz konusu marş Türkiye’de yıllardır sol kesim ile özdeşleşmiş bir eser.  

Grup Yorum / Fotoğraf: The Voice Project

2012’de Eğitim-Sen’li öğretmenlerin Tire’deki eyleminde Gündoğdu Marşı söylendiğinde eğitimciler hakkında dava açılmış, iddianameye o marşın okunması da girmişti.

Eser neredeyse çeyrek asırdır protest ve özgün müziğin önde gelen topluluklarından Grup Yorum ile özdeşleşmiş durumda.

Gündoğdu marşının AK Parti grup toplantısında yankılanmasına 100 günü aşkın süredir açlık grevinde olan Grup Yorum üyeleri tepkili.

Bu tepkileri Twitter hesabına da yansıdı.

“Bunu konserlerimizde söylediğimiz için bugün konserlerimiz yasaklanıyor. Ve tam da buna karşı 153 gündür açlık grevindeyiz” diyen Grup Yorum, marşların sözlerinin değiştirildiğini, bunun kabul edilemeyeceğini söylüyor.

Sol cenahta Gündoğdu Marşı’nın sözleri şöyle hatırlanıyor:

Gün doğdu, hep uyandık
Siperlere dayandık
Bağımsızlık uğruna da
Al kanlara boyandık
Yolumuz devrim yolu
Gelin kardaşlar, gelin
Yurdumuza faşist dolmuş
Vurun kardaşlar, vurun

AK Parti grup toplantısında ise marş aynı ezgi farklı sözlerle şöyle seslendirildi:

Gün doğdu, hep uyandık
Siperlere dayandık
İstiklalin uğruna da,
Al kanlara boyandık.
Ülkemiz Türk ülkesi,
Âşık eder herkesi
Üstümüzden eksilmesin
Reisimin gölgesi

Bestekârı ve ne zaman bestelendiği meçhul olan eserin birkaç farklı yorumu daha var.

En dikkat çekici olanı Türkiye’deki askeri geçit törenleri için yazıldığı söyleyenen, milliyetçi yorum:

Gündoğdu hep uyandık,
Siperlere dayandık
İstiklalin uğruna da,
Al kanlara boyandık.
Sandılar Türk uyudu,
Ata cenge buyurdu,
Türkün asker olduğunu,
Dünyalara duyurdu.
Ülkemiz Türk ülkesi,
Âşık eder herkesi
Üstümüzden eksilmesin
Al bayrağın gölgesi

Bu yorumun Gündoğdu Marşı’nın asıl hali olduğunu iddia edenler bulunuyor.

Kimi kaynaklar 26 Ağustos 1922’de başlayan Başkomutanlık Meydan Savaşı esnasında Afyon-Kütahya hattından İzmir’e doğru ilerleyen Türk ordusunun bu marşı söylediğini öne sürüyor.

Bu bakışa göre marşın vatan uğruna canını feda etmeyi anlatmak için yazıldığından dem vuruluyor.

Tarihçi-yazar Sinan Meydan ise marşın Kurtuluş Savaşı döneminde söylenmesi ile ilgili ana kaynaklarda herhangi bir bulguya rastlamadığını söylüyor:

Sinan Meydan / Fotoğraf: Twitter

Genelkurmay’ın yayımladığı savaş/harp tarihinde böyle bir bilgi yok. Savaşa katılanların anılarında da, benim okuduklarım içinde bu yönde bir bilgi kırıntısı dahi yok. Ama ne var? Mesela Havza’dan Amasya’ya giderken Atatürk’ün arabaları bozulduğunda söyledikleri marş var. İsviçreli çobanların söylediği, bizde ‘Dağa başını duman almış’ olarak bilinen şarkısı ile ilgili anekdotlar var. Gündoğdu marşı ile ilgili ise güvenilir kaynaklarda bir bilgi yok, kesinlikle ayrı bir araştırmayı gerektiriyor.

26. dönem CHP Hatay milletvekili ve Grup Yorum’un bir dönem solistliğini de yapmış olan Hilmi Yarayıcı ise marşın daha önce askeriyede kullanıldığını duyduğunu, Grup Yorum’un çeyrek asırdan uzun süredir bu marşı seslendirdiğini belirtiyor.

Grup Yorum'un eski solisti Hilmi Yarayıcı / Görsel: TBMM TV

Ama o da marşın kaynağı konusunda kesin bilgiye sahip değil:

Bestecisi ile ilgili benim de bir bilgim yok. Askeriye’de de, sol kesimde de bu marş okundu farklı sözlerle. Grup Yorum uzun zamandır seslendiriyor. Marşın bir başka versiyonu da Beşiktaş tribünlerinde seslendiriliyor.

Beşiktaş taraftarları da eski adıyla İnönü yeni adıyla Vodofone Park’ta da ya da Akatlar'daki basketbol sahalarında yıllardır Gündoğdu marşını maç öncesi veya sırasında seslendiriyor.

Siperler ‘statlar’ oluyor, istiklalin yerini ‘Beşiktaş’ alıyor, ülkemiz ya da yolumuz ‘semte’ dönüşüveriyor:

Gün doğdu hep uyandık
Statlara dayandık
Beşiktaş’ın uğruna da bayraklara dolandık
Semtimiz erkek semti âşık eder herkesi
Üzerimden eksilmesin bayrağımın gölgesi

Müzik yazarı Naim Dilmener de marşa aşina, hatta görüş almak için arandığında birden marşın sözlerini mırıldanıyor.

Naim Dilmener / Fotoğraf: Twittter

“Marş nereden geliyor?” diye sorulduğunda “İnanın bilmiyorum” diye cevap verip şunları söylüyor:

Devrimciler ile özdeşleşmiş bir marştır Gündoğdu. Ama orijinali bir türkü de olabilir, askeriyenin bir marşı da olabilir. Ama açıkçası emin değilim. Şurası çok açık, sözler değişiyor. Sonuçta askeri marşın orijinalinde ‘faşist’ kelimesi elbette olamaz. Yabancı bir uyarlama olup olmadığını dair elimizde bir bilgi ise bulunmuyor.

Marş doğal olarak popüler kültürde de hakim.

2017 yılında Start TV’de yayınlanan ‘Söz’ dizisinde askerler çatışma sırasında bu marşı söylüyor.

Dizinin o bölümündeki ezgiler Youtube gibi sosyal medya platformlarında ‘Herkesin hayran olduğu o müzik' diye paylaşılıyor.

İşin kurgusu bir yana marş bazı askeri geçit törenlerinde de ortaya çıkıyor.

4 Aralık 2014’teki İzmir Gaziemir’deki yemin töreninde olduğu gibi.

Yaklaşık 40 yıl boyunca Türk ordusuna hizmet eden emekli bir kurmay albay ise Gündoğdu Marşı deyince aklına ilk solcuların marşının geldiğini, askeri eğitimleri boyunca bu marşı hiç okumadıklarını belirtiyor:

Biz bunu askerlik hayatımız boyunca hiç okumadık. Ne Kuleli Askeri Lisesi ne Harp Okulu zamanında hiç bu marşı okumadık. Biz askerler ile alakası yok Gündoğdu Marşının. Ama bu marşın daha önce okullarda, özellikle kırsal kesimlerdeki ortaokul ve liselerde okutulduğunu duydum.

Gerçekten de marşın yıllar önce kırsal kesimde okutulduğu biliniyor.

Yazar Mümtaz Temiz, 1976’da Giresun Tirebolu’da bir köy öğretmeniyken Kurtuluş Savaşı zamanlarını müzik ile özdeşleştirmek için bu marşı öğrencilerine öğrettiğini, bu sebeple soruşturmaya uğradığını hatta okuldan sürüldüğünden bahsediyor:

Önüme bir beyaz kâğıt uzatıldı. Üzerinde şöyle yazıyordu:
1- “Öğrencilerinize ve tüm okul öğrencilerine ‘Gün doğdu hep uyandık’ diye bir marş öğrettiğiniz tespit edilmiştir. Bu marşta sözü edilen “Halk Savaşı’ndan kast ettiğiniz nedir?”
2- “Bağımsızlık uğruna alkanlara boyandık” sözü ile neyi anlatmak istiyorsunuz?”
3- “Başka bir diyeceğiniz var mı?”
Bir hafta sonra bana sürgün, müdürüme kınama cezası geldi.

Gündoğdu Marşı bu kez AK Parti ile gündemde.

Güfteler aynı, sözler yine farklı.

Gündoğdu’yu bir kez daha herkes sahipleniyor.

İşin doğrusu yıllardır hayatımızda olan marş yeniden tartışılıyor.

Ama nereden geldiği, nereden nereye evirildiği hala bilinmiyor.

Akla ise ister istemez Maarif Vekili Hasan Ali Yücel’in yıllar önce söyledikleri geliyor:

Bizim bestekârlarımız, kompozitörlerimiz yoktur, başka milletlerin bestelemiş oldukları şarkıyı alıp sözlerini değiştiriyor ve bu nağmeleri alıp kendi çocuklarımıza veriyoruz. Üstelik de bunları nereden aldığımızı söylemiyoruz.

Gündoğdu Marşı Kimin Eseri?

Kaynağı ve ortaya çıkış yılı hakkında net bir bilgi olmayan Gündoğdu Marşının yazarı da belli değil. Eserin orijinal hali anonim olarak kabul ediliyor. Bestekarı ve ne zaman seslendirildiği meçhul olan eserin popüler kültürde birkaç farklı yorumlaması yer alıyor. Bir dönem Grup Yorum tarafından söylenen marşın düzenlemesinin grubun üyelerine ait olduğu düşünülüyor.

Gündoğdu Marşı Kime Yazıldı? >

Gündoğdu Marşı DHKP-C Marşı Mı?Gündoğdu Marşı Kaç Yılında Çıktı? Gündoğdu Marşı Kimin Eseri?Gündoğdu Marşı Kime Yazıldı?Gündoğdu Marşı Neden Yasaklandı?

Gündoğdu Marşı Anlamı Nedir?

Birkaç farklı yorumu bulunan Gündoğdu Marşı, son günlerin en dikkat çeken konularından biri oldu. Vatandaşlar tarafından sıklıkla aratılan Gündoğdu Marşı en son TBB Başkanlığı seçimleri sonrasında gündem olmuştu. Gündoğdu Marşı ile ilgili bilinmeyen ayrıntılar merak konusu olmuş durumda. Gündoğdu marşı DHKP-C marşı mı, kaç yılında çıktı, kimin eseri, kime yazıldı, neden yasaklandı konularını sizler için derledik.

Gündoğdu marşı son günlerde vatandaşlar tarafından merak konusu oldu. Pek çok farklı yorumu bulunan Gündoğdu Marşı en son Türkiye Barolar Birliği Başkanlık seçimlerinde Erinç Sağkan’ın seçilmesinin ardından söylenmişti. Olayın ardından Gündoğdu Marşı yeniden gündeme gelmiş oldu. 26 Ağustos 1922 tarihinde başlamış olan Başkomutanlık Meydan Savaşı yani diğer adı ile Büyük Taarruz ’un ardından Türk Ordusu, 30 Ağustos’ta kesin olarak zafer kazanır. Afyon ve Kütahya üzerinden İzmir’e doğru ilerleyen Türkler, 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir’i işgalden kurtarır. Gündoğdu Marşı, Büyük Taarruz sonucunda Türk insanının vatan uğruna canını feda edişini anlatır. Bir anlamda Cumhuriyet’in kuruluşunu tasvir eden bu marş, 1960’lı yıllarda solcu kesimler tarafından benimsenerek söylenmiştir. Daha sonra ayrıca Beşiktaş taraftarları başta olmak üzere pek çok taraftar grubu tarafından tribün marşı olarak da söylenmiştir. Bu yüzden farklı yorumları bulunan Gündoğdu Marşını birçok yerde duymak mümkün.

Gündoğdu Marşı DHKP-C Marşı Mı?

Son olarak Türkiye Barolar Birliği Başkanlık seçimlerinin sonucunda bir grup avukat tarafından seslendirilen Gündoğdu Marşı yeniden gündem olmuş durumda. Marşın orijinal seslendirmesinden farklı bir yorumlaması olan; Grup Yorum tarafından seslendirilmiş versiyonu ile söylenen Gündoğdu Marşı gündeme oturdu. Grup Yorum versiyonu ile söylenen marş, söz konusu grubun görüşleri ve marşın sözlerinden dolayı tartışmalara yol açtı. Gündoğdu Marşının bu versiyonunun DHKP-C eylemlerini destekleyen bir marş olup olmadığı merak konusu oldu. Gündoğdu Marşının bu versiyonunun DHKP-C marşı olduğuna dair yazılı bir kanıt bulunmuyor.

Gündoğdu Marşı Kaç Yılında Çıktı?

Gündoğdu Marşı’nın yıllar içinde pek çok farklı yorumlaması ortaya çıktı. Ancak marşın orijinal halinin; 26 Ağustos 1922 yılında başlayan Başkomutanlık Meydan Savaşı esnasında Türk Ordusunun İzmir’e doğru ilerlerken bu marşı söylediği söylentiler arasında yer alıyor. Kimi kaynaklar marşın ortaya çıkış yılını bu şekilde tasvir ederken, kimi kaynaklar bununla alakalı net bir tarih vermenin mümkün olmadığının altını çiziyorlar.

Gündoğdu Marşı Kimin Eseri?

Kaynağı ve ortaya çıkış yılı hakkında net bir bilgi olmayan Gündoğdu Marşının yazarı da belli değil. Eserin orijinal hali anonim olarak kabul ediliyor. Bestekarı ve ne zaman seslendirildiği meçhul olan eserin popüler kültürde birkaç farklı yorumlaması yer alıyor. Bir dönem Grup Yorum tarafından söylenen marşın düzenlemesinin grubun üyelerine ait olduğu düşünülüyor.

Gündoğdu Marşı Kime Yazıldı?

Gündoğdu Marşının pek çok farklı yorumlaması var. Marşın orijinal hali olarak kabul edilen şekli; İzmir’i işgalden kurtarmaya yürüyen Türk Ordularının Vatan uğruna verdikleri mücadeleyi anlatmalarına dayanıyor. Marşın bir diğer yorumlanma biçimi olan Grup Yorum versiyonunun ise devrim yolu ve Deniz Gezmiş gibi bağımsızlık savaşı verdiği kabul edilen kişilere ithaf edildiğine inanılıyor.

Gündoğdu Marşı Neden Yasaklandı?

2012 senesinde İzmir’in Tire ilçesinde Eğitim-Sen Tire Şubesi üyesi 50 kişi, Tire Öğretmenevi önünde protesto gösterisi yapmıştı. Emniyet güçlerinden izinsiz yapılan protesto boyunca polisler ve eylemciler arasında adeta kavga çıkmıştı. Yapılan protestoda Gündoğdu Marşının ‘’Bağımsızlık uğruna da al kanlara boyandık. Yolumuz devrim yolu gelin kardeşler gelin. Yurdumuza faşist doğmuş, vurun kardeşler vurun.’’ kısmının dile getirilmesi, İzmir Tire Cumhuriyet Başsavcılığınca dava açılmasına sebep olmuştu. Açılan davada yer alan iddianamede söz konusu grubun Gündoğdu Marşını söylemesine atıfta bulunulmuştu. Gündoğdu Marşının söylenmesi tarihimizde böyle bir davaya sebep olmuştu. Eserin söz konusu versiyonun sahibi Grup Yorum’un da konserlerinde marşa yer vermesi yasaklanmış ve hatta konserleri iptal edilmişti. Konserleri iptal edilen grup, 153 gün açlık grevi yapmış marşın sözlerinin değiştirilerek söylenmesinin kabul edilebilir olmadığını dile getirmişlerdi. Gündoğdu Marşı tarihimizde böyle bir olaya tanıklık ederken, bunun dışında çeşitli yorumlamaları halk arasında söylenmeye devam edilmektedir.

Erinç Sağkan'ın Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı olarak seçilmesinin ardından 'Gündoğdu Marşı'yla kutlama yapıldı. Avukatların, Gündoğdu Marşı'nı söylemesi bazı haber kanalları ve internet sitelerinde "DHKP-C marşı söylediler" ifadeleriyle paylaşıldı... Ama aynı marş daha önce AKP Grup Toplantısı'nda da seslendirilmişti. 

NELER YAŞANMIŞTI?

16 Ekim 2019'da yapılan AKP Grup Toplantısı'nda Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna başlattığı Barış Pınarı Harekatı hakkında konuşma yapacakken kameralar salonun tribünlerine, Gündoğdu Marşı söyleyen AKP'li gençlere çevrildi. 

SÖZLER DEĞİŞTİRİLDİ

Erdoğan'ın da dikkatle dinlediği gençler aynı ezgi ile şu sözlerle marşı değiştirmişti:

Gün doğdu, hep uyandık
Siperlere dayandık
İstiklalin uğruna da,
Al kanlara boyandık.
Ülkemiz Türk ülkesi,
Âşık eder herkesi
Üstümüzden eksilmesin
Reisimin gölgesi

Odatv.com

Hürriyet yazarı Ahmet Hakan, solcuların literatürüne hakimim diyor ve Gündoğdu marşının solculara ait olduğunu iddia ederek AK Parti Grup toplantısında okunmasını eleştiriyor. Hatta kendi marşınız yok mu da solcuların marşını değiştiriyorsunuz diyor. 

"GÜNDOĞDU MARŞI

SOL bir kültürden gelmediğim halde...

Nedense sol popüler kültürün her unsuruna hâkimiyetim tamdır.

Solun marşlarını, sloganları falan... Çok iyi bilirim.

*

Kaldı ki dün AK Parti grubunda bir grup gencin söylediği Gündoğdu Marşı’nın, sol cenahın en bilinen marşı olduğunu bilmek için sol popüler kültürün her unsuruna hâkim olmaya falan da gerek yok.

Gözü, kulağı azıcık açık herhangi biri de pekâlâ bilir ki Gündoğdu Marşı, solun marşıdır.

*

Durum böyle olduğu halde...

“Bakın bakın... Biz yeni bir marş türettik” edasıyla...
Solun en bilinen marşını ufak tefek değişikliklerle kopya etmek, “Biz marş üretemedik, başkalarının marşının üzerine konduk” demekten başka bir şey değildir."

Ahmet Hakan'ın atladığı nokta ise gerçeğin tam tersi olması...

Bakın Gündoğdu marşı gerçekte nasıl ortaya çıkmış.

26 Ağustos 1922 tarihinde başlayan Başkomutanlık Meydan Savaşı yani Büyük Taarruz'un ardından Türk ordusu, 30 Ağustos'ta kesin olarak zafer kazanır. Afyon-Kütahya üzerinden İzmir'e ilerleyen Türkler, 9 Eylül 1922'de kesin olarak İzmir'i işgalden kurtarır. Büyük Taarruz sonrasında Gündoğdu Marşı, Türk insanının vatan uğruna canlarını feda edişini anlatmak için yazılmıştır.

Gün doğdu, hep uyandık,
Siperlere dayandık.
İstiklalin uğruna da,
Al kanlara boyandık.
Sandılar Türk uyudu,
Ata cenge buyurdu,
Türk’ün asker olduğunu
Dünyalara duyurdu.
Ülkemiz Türk ülkesi,
Aşık eder herkesi.
Üstümüzden eksilmesin,
Al bayrağın gölgesi!