Öd Tengri Yaşar Kişi Oglı Kop Ölgeli Törümiş
kaynağı değiştir]
Dipnotlar[değiştir öd tengri yaşar kişi oglı kop ölgeli törümiş
orhun abidelerinden kül tigin anıtında geçen, bilge kağan tarafından söylenmiş cümle.
bilge kağan kardeşi kül tigin'in bir çarpışmada ölmesi üzerine yasını tutmak için yalnız başına otağına çekilir ve düşünceye dalar. bu derin düşünüş sonucunda ulaştığı sonucu bu cümleyle özetler.
günümüz türkçesiyle : zamanı tanrı yaşar, insan oğlu hep ölmek için doğmuş /türemiş / yaratılmış.
"zamanın rabbi bakidir, insanoğlu hep ölümlü kılınmış" şeklinde çevrilebilecek cümle.
cümledeki kelimelerin tek bir anlamı yok. her birisi bir kaç anlam ihtiva ediyor. bunları ele alığımızda nasıl edebi, şiir gibi bi laf olduğunu anlayabiliriz kendi söylendiği zaman içinde. şimdi bire bir tercüme yapmaya çalışınca eksik kalıyor, olmuyor. kelimeleri ve kapsamını iyi bilmek gerekir.
ne zaman aklıma gelse tüylerimi diken diken eden bilge sözü.
aslının "öd tengri aysar kişi oglı köp ölgeli törümiş" olan köktürkçe cümledir. "zamanı tanrı yaşar, insan oğlu hep ölmek için türemiş" ile "zaman tanrısı yaşar, insan ise yalnızca ölmek için türemiş" gibi iki farklı semantik varyasyonu vardır. köktürk anıtlarının lisede ts-tm-mf-yd bölümleri ile meslek lisesi, sağlık lisesi ayırt etmeksizin kesinlikle okutulması gerektiğinin kanıtlarından olan bir cümledir.
bir ulus düşünün ki ilk yazılı kaynakları moğolistan'ın göbeğinde taşlara kazınmış olsun ve hâlen sağlam dursun, bunları dünya üzerinde okumayan bir türk gencinin kalmaması gerektiğini düşünüyorum.
inanılmaz gelen söz. vay be düşünebilen lider güzel bir şey olsa gerek.
duyduğun en iyi ve anlamlı cümlelerden biri. okunulması, anlaşılması, okutulması, anlatılması gerekir.
(bkz: tüylerim diken diken)
yaşru tarafından bestelenmiş olan nefis bir şarkıya da ilham olmuş olan bilge bir söz.
(bkz: yaşru)
(bkz: öd tengri yaşar)
adı gibi bilge olan atamıza, ölüm acısının söylettiği söz. ne kadar da güzel isyan etmiş, ama o isyanda kardeş sevgisinden, milleti bir arada tutabilme kaygısındantanrı ile olan ilişkide gözkamaştırıcı, keşke o dönemlerde doğsaymışım, şu yaşadığımız dönemde, tanrı bile zamanı tek başına yaşıyor mu, bilmek bile istemiyorum.
cümledeki vurucu kelimenin doğru okunuşu; 'yaşar' değil 'yasar' şeklinde olması gerekir. bazı yerlerde bu 'aysar' diye de çevrilir, aynı şeydir. sessiz harflere ses katan sesli harfler onların ardında da okunabilir önünde de, kelime yapısına göre değişir bu.
yasar kelimesi ise bildiğimiz kanun anlamındaki yasa kelimesinin geniş zamanlı, 3. tekil şahısa göre çekimlenmiş halidir. buna göre yasar; yani yasa yapar, yasa koyar.
o halde şimdiki dil kurallarımıza ve noktalama işaretlerimize göre ifade edecek olursak:
"öd tengri yasar; kişi oglı kop ölgeli törümiş."
tam anlamı; "zamanın tanrısı yasa koydu (buyurdu); insanoğlu ölmek üzere doğar."
düzeltme: şu videoda yazıtlar çok daha anlamlı bir şekilde seslendirilmiş. insanın tüylerinin diken diken olmaması mümkün değil. özellikle de şu cümlelerde ağlamamak mümkün değil:
spoiler
kül tigin uçmağa vardı. ben yaslandım. kederimden görür gözüm görmez gibi, bilir aklım bilmez gibi oldu.
spoiler
hayatımda en çok merak ettiğim ilişkilerden biridir bilge kağan-kül tigin ilişkisi. devletin bekası için kardeşini, oğlunu, babasını katletmek gerektiğini düşünenlere ders olsun!
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
Zamanı Tanrı yaşar
"Öd Tengri yaşseafoodplus.infoşi oglı kop ölgeli törümiş."
Göktürk Yazıtları ( Bilge Kağan Yazıtı )
8. yy' da Göktürk hükümdarları Bilge Kağan ve Kül Tigin kardeşler ile onların veziri Tonyukuk tarafından diktirilen ve yy başlarında bugünkü Moğolistan sınırlarında bulunan, edebiyat bilimi açısından Türkçe' nin ilk yazılı eseri olarak kabul edilen kitabede yer alan bu satırlar beni etkiliyor.
" Zamanı Tanrı yaşar
İnsanoğlu hep ölmek üzere türemiş."
Yukarıdaki günümüz Türkçesi karşılığı
Zamanın keyfini süren bir Tanrı imgesi oluşuyor imgelemimde. Ölmek üzere yaratılmış insanoğlu da bir jenerik gibi.
Bu dersi işlerken bir öğrencim ( adı gibi tuhaf bir öğrencim ) öldükten sonra toprakta tohum olmaktan, azot olmaktan, yok olmaktan ve bu yok oluşun güzelliğinden bahsetti. Öyle temiz öyle güzel bir kız ki
( Seni sevmesem, bazen sana çok kızarım dediğimde bana "bil mukabele" diyor:) )
Çoğu zaman yeni tanıştığım insanların inançlarını merak ederken yakalarım kendimi, sadece inançlarını değil, yalnız kaldıklarında ve savunmasız, neyi düşündüklerini ve neye yalvardıklarını ve neyi hatırladıklarını
O küçük kızımın da neye inandığını merak ediyorum.
Tanrı' nın bozuk yarattığı bir şey var mı sizce? diye sorduğumda, var dediler. Bir çok şey saydılar bana, bozuk yaratılan, iyi durmayan, yakışmayan:)
Tüm hayatımızı aptalca bir inkar içinde geçirmeyi seçebiliriz, ya da din-gin bir kabul ediş ( boyun eğiş ), seçimimiz ne olursa olsun en az bir kere yaşamla ödüllendirildiğimiz için şanslı sayılırız. Kendine verilen hay'at şansını beğenmeyen ve daha iyi bir yaradılış hayal eden insanlar tanıdım, Lucretius, Niçin hayat sofrasından, karnı doymuş bir konuk gibi kalkıp gidemiyorsun? der. "Aç gözlülük yapıp yaşamak daha mı onurluca? "
Varlığı veren Tanrı' nın lütfundan şikayet edenler çekip gitme konusunda oldukça cimri davranırlar. Ee Cemal Süreya gibi:
Ölüyorum tanrım
Bu da oldu işte.
Her ölüm erken ölümdür
Biliyorum tanrım.
Ama, ayrıca aldığın şu hayat
Fena değildir
Üstü kalsın
Bazılarının hayatları sanırım böyle "üstü kalsın" kıvamında ki gidemiyorlar, oysa burda olmanın tesadüfii olduğunu düşünürler.
''öd tengri yaşar kişi oglı kop ölgeli törümiş''
Orhun abidelerinden Bilge Kağan tarafından kardeşi Kül Tigin'in bir çarpışmada ölmesi üzerine yasını tutmak için yalnız başına otağına çekilir ve düşünceye dalar. Ulaştığı sonucu bu cümleyle özetler.''Zamanı tanrı yaşar, insan oğlu hep ölmek için doğmuş /türemiş / yaratılmıştır''
Bilge Kağan, yılında kayın pederi ve akıl hocası Tonyukuk&#;u, yılında ise kardeşi Kül Tegin&#;i kaybetti. Bu iki Türk büyüğü, Göktürkler üzerinde büyük üzüntü bırakırken Bilge Kağan&#;ı da derinden sarmıştı. Orhun Kitabelerinde ise Kağan&#;ın duyduğu acı şöyle ifade edilmiştir:
&#;Küçük kardeşim Kül Tegin öldü. Görür gözüm görmez, bilir bilgim bilmez oldu. Zamanın takdiri Tanrınındır. Kişioğlu ölmek için yaratılmıştır. Kendimi bıraktım, gözden yaş akıtarak, gönülden feryat ederek yanıp yakıldım&#;
Zamanın takdiri mi zamanı yaşar mı dedi, şahsen emin değilim. Bu sözün söylendiği yıllarda sanırım Türkler henüz Müslüman olmamışlardı.
Burada izafiyet teorisine; zamanın, Einstein'a Descartes'a,Galileo'ya göre işleyiş biçim ve teorilerine de girecek değilim, ilgilenen araştırır. Zamanın değişken işleyişine, Kurani delilere ve tefsirlerine de (Secde:5, Mearic:4; Mülk) Çok bilimsel havada bir makale derdinde değilim ve zaten o kadar ne bilgim ne de yazma isteğim var!
Uzun yazılar okunmadığı için sadede geleyim. ''Allah (cc) zamandan ve mekandan münezzehtir.'' bu ehl-i sünnet İslamının itikada müteallik temel prensiplerindendir.
Zamanı da mekanı da yaratan Allah'tır. Zaman çarkı, kader gibi biz yaratılmışları kuşatır. Oysa Allah bir şeyin içinde de değildir, dışında daÇetin konu!
Sevgili Peygamberimiz (sav)'in miraçta vardığı ve Cebrail (as)'ın geçemediği son noktada Kab-ı Kavseyn makamında Rabbimiz ile mükâlemesi zamansızlık ve mek'ansızlık buudunda vuku bulmuştur. Öyle ki onca uzun seyahatin, geçen sürenin ardından yatağına döndüğünde mübarek vücutlarının ısısı hâlâ yataklarından silinmemişti. Modern, seküler aklın kavramasının zor olduğu duraklardan biri de zaman kavramıKader gibi, ruh gibiBilmenin zirvesine çıktığınızı sandığınız anda, yine en başta, tırmanma noktasındasınız ve bazen daha da aşağılarda!
Hele tayy-i zaman, tayy-i mekân konularına hiç dalmayalım! Ama şu kadarını söylemeliyim, filmlerde kurgu olarak zaman makinesinde yolculukaslında insan tahayyülüne düşen bir hakikattir.
''Allah (cc) zamandan ve mekandan münezzehtir.'' ne demektir sualine kısaca temas ederek noktalayalım: Allah'ın celle celalüh, zatı ezeli sıfatlarını ancak dünyadaki aklımızla kavraması imkansız olarak bilgi olarak bile bilen birisi, ''zamanı tanrı yaşar''' diyemez. Son derece sakıncalı bir sözdür! Sonsuzluk Allah'ındır. O, ezelde de hep vardı; ebediyette de hep olacaktır.
Zamanda yaşamak bizler için Hay ve Layemud olan Allah'ın takdiri, lütfü keremidir.
Allah sonsuz diri olandır ve varlığı zatındandır.
Bizi de ''ruhundan üfürüp'' varlık alemine getiren, zamanın (dehr) içinde yüzdürendir.
Zamandır yüzümüze kırışıklar, çentikler açan, belimizi büken. Bizi ''halden hale koyan!''
Allah mekandan da münezzehtir. İstiva ayetlerini de (Taha:5 gibi) doğru anlamak gerekir yoksa ötesi küfür! Zira mekân tutma vasfı cisimler için geçerlidir, haşa Allah yaratılmış cisim değildir ve O ilmiyle her yerdedir. Bunlara olduğu gibi topluca iman ederiz, teviline girmeyiz.
Sözün özü, zaman ve mekan mahluktur, yani yaratılmıştır. Zamanın çarkları içinde yaşamak biz yaratılmışlar için Allah'ın takdir ettiğidir.
Not: Allah'ımızın bilinen meşhur 99 ismi şerifi varken bizler O'na tanrı demeyiz.
nest...
öd tengri yaşar kişi oglı kop ölgeli törümiş
orhun abidelerinden kül tigin anıtında geçen, bilge kağan tarafından söylenmiş cümle.
bilge kağan kardeşi kül tigin'in bir çarpışmada ölmesi üzerine yasını tutmak için yalnız başına otağına çekilir ve düşünceye dalar. bu derin düşünüş sonucunda ulaştığı sonucu bu cümleyle özetler.
günümüz türkçesiyle : zamanı tanrı yaşar, insan oğlu hep ölmek için doğmuş /türemiş / yaratılmış."zamanın rabbi bakidir, insanoğlu hep ölümlü kılınmış" şeklinde çevrilebilecek cümle.
cümledeki kelimelerin tek bir anlamı yok. her birisi bir kaç anlam ihtiva ediyor. bunları ele alığımızda nasıl edebi, şiir gibi bi laf olduğunu anlayabiliriz kendi söylendiği zaman içinde. şimdi bire bir tercüme yapmaya çalışınca eksik kalıyor, olmuyor. kelimeleri ve kapsamını iyi bilmek gerekir.ne zaman aklıma gelse tüylerimi diken diken eden bilge sözü.
aslının "öd tengri aysar kişi oglı köp ölgeli törümiş" olan köktürkçe cümledir. "zamanı tanrı yaşar, insan oğlu hep ölmek için türemiş" ile "zaman tanrısı yaşar, insan ise yalnızca ölmek için türemiş" gibi iki farklı semantik varyasyonu vardır. köktürk anıtlarının lisede ts-tm-mf-yd bölümleri ile meslek lisesi, sağlık lisesi ayırt etmeksizin kesinlikle okutulması gerektiğinin kanıtlarından olan bir cümledir.
bir ulus düşünün ki ilk yazılı kaynakları moğolistan'ın göbeğinde taşlara kazınmış olsun ve hâlen sağlam dursun, bunları dünya üzerinde okumayan bir türk gencinin kalmaması gerektiğini düşünüyorum.inanılmaz gelen söz. vay be düşünebilen lider güzel bir şey olsa gerek.
duyduğun en iyi ve anlamlı cümlelerden biri. okunulması, anlaşılması, okutulması, anlatılması gerekir.
(bkz: tüylerim diken diken)
yaşru tarafından bestelenmiş olan nefis bir şarkıya da ilham olmuş olan bilge bir söz.
(bkz: yaşru)
(bkz: öd tengri yaşar)adı gibi bilge olan atamıza, ölüm acısının söylettiği söz. ne kadar da güzel isyan etmiş, ama o isyanda kardeş sevgisinden, milleti bir arada tutabilme kaygısındantanrı ile olan ilişkide gözkamaştırıcı, keşke o dönemlerde doğsaymışım, şu yaşadığımız dönemde, tanrı bile zamanı tek başına yaşıyor mu, bilmek bile istemiyorum.
cümledeki vurucu kelimenin doğru okunuşu; 'yaşar' değil 'yasar' şeklinde olması gerekir. bazı yerlerde bu 'aysar' diye de çevrilir, aynı şeydir. sessiz harflere ses katan sesli harfler onların ardında da okunabilir önünde de, kelime yapısına göre değişir bu.
yasar kelimesi ise bildiğimiz kanun anlamındaki yasa kelimesinin geniş zamanlı, 3. tekil şahısa göre çekimlenmiş halidir. buna göre yasar; yani yasa yapar, yasa koyar.
o halde şimdiki dil kurallarımıza ve noktalama işaretlerimize göre ifade edecek olursak:
"öd tengri yasar; kişi oglı kop ölgeli törümiş."
tam anlamı; "zamanın tanrısı yasa koydu (buyurdu); insanoğlu ölmek üzere doğar."
düzeltme: şu videoda yazıtlar çok daha anlamlı bir şekilde seslendirilmiş. insanın tüylerinin diken diken olmaması mümkün değil. özellikle de şu cümlelerde ağlamamak mümkün değil:
spoiler
kül tigin uçmağa vardı. ben yaslandım. kederimden görür gözüm görmez gibi, bilir aklım bilmez gibi oldu.
spoiler
hayatımda en çok merak ettiğim ilişkilerden biridir bilge kağan-kül tigin ilişkisi. devletin bekası için kardeşini, oğlunu, babasını katletmek gerektiğini düşünenlere ders olsun!
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
Zamanı Tanrı yaşar
"Öd Tengri yaşseafoodplus.infoşi oglı kop ölgeli törümiş."
Göktürk Yazıtları ( Bilge Kağan Yazıtı )
8. yy' da Göktürk hükümdarları Bilge Kağan ve Kül Tigin kardeşler ile onların veziri Tonyukuk tarafından diktirilen ve yy başlarında bugünkü Moğolistan sınırlarında bulunan, edebiyat bilimi açısından Türkçe' nin ilk yazılı eseri olarak kabul edilen kitabede yer alan bu satırlar beni etkiliyor.
" Zamanı Tanrı yaşar
İnsanoğlu hep ölmek üzere türemiş."
Yukarıdaki günümüz Türkçesi karşılığı
Zamanın keyfini süren bir Tanrı imgesi oluşuyor imgelemimde. Ölmek üzere yaratılmış insanoğlu da bir jenerik gibi.
Bu dersi işlerken bir öğrencim ( adı gibi tuhaf bir öğrencim ) öldükten sonra toprakta tohum olmaktan, azot olmaktan, yok olmaktan ve bu yok oluşun güzelliğinden bahsetti. Öyle temiz öyle güzel bir kız ki
( Seni sevmesem, bazen sana çok kızarım dediğimde bana "bil mukabele" diyor:) )
Çoğu zaman yeni tanıştığım insanların inançlarını merak ederken yakalarım kendimi, sadece inançlarını değil, yalnız kaldıklarında ve savunmasız, neyi düşündüklerini ve neye yalvardıklarını ve neyi hatırladıklarını
O küçük kızımın da neye inandığını merak ediyorum.
Tanrı' nın bozuk yarattığı bir şey var mı sizce? diye sorduğumda, var dediler. Bir çok şey saydılar bana, bozuk yaratılan, iyi durmayan, yakışmayan:)
Tüm hayatımızı aptalca bir inkar içinde geçirmeyi seçebiliriz, ya da din-gin bir kabul ediş ( boyun eğiş ), seçimimiz ne olursa olsun en az bir kere yaşamla ödüllendirildiğimiz için şanslı sayılırız. Kendine verilen hay'at şansını beğenmeyen ve daha iyi bir yaradılış hayal eden insanlar tanıdım, Lucretius, Niçin hayat sofrasından, karnı doymuş bir konuk gibi kalkıp gidemiyorsun? der. "Aç gözlülük yapıp yaşamak daha mı onurluca? "
Varlığı veren Tanrı' nın lütfundan şikayet edenler çekip gitme konusunda oldukça cimri davranırlar. Ee Cemal Süreya gibi:
Ölüyorum tanrım
Bu da oldu işte.
Her ölüm erken ölümdür
Biliyorum tanrım.
Ama, ayrıca aldığın şu hayat
Fena değildir
Üstü kalsın
Bazılarının hayatları sanırım böyle "üstü kalsın" kıvamında ki gidemiyorlar, oysa burda olmanın tesadüfii olduğunu düşünürler.
Orhun abidelerinden Bilge Kağan tarafından kardeşi Kül Tigin'in bir çarpışmada ölmesi üzerine yasını tutmak için yalnız başına otağına çekilir ve düşünceye dalar. Ulaştığı sonucu bu cümleyle özetler.''Zamanı tanrı yaşar, insan oğlu hep ölmek için doğmuş /türemiş / yaratılmıştır''
Bilge Kağan, yılında kayın pederi ve akıl hocası Tonyukuk&#;u, yılında ise kardeşi Kül Tegin&#;i kaybetti. Bu iki Türk büyüğü, Göktürkler üzerinde büyük üzüntü bırakırken Bilge Kağan&#;ı da derinden sarmıştı. Orhun Kitabelerinde ise Kağan&#;ın duyduğu acı şöyle ifade edilmiştir:
&#;Küçük kardeşim Kül Tegin öldü. Görür gözüm görmez, bilir bilgim bilmez oldu. Zamanın takdiri Tanrınındır. Kişioğlu ölmek için yaratılmıştır. Kendimi bıraktım, gözden yaş akıtarak, gönülden feryat ederek yanıp yakıldım&#;
Zamanın takdiri mi zamanı yaşar mı dedi, şahsen emin değilim. Bu sözün söylendiği yıllarda sanırım Türkler henüz Müslüman olmamışlardı.
Burada izafiyet teorisine; zamanın, Einstein'a Descartes'a,Galileo'ya göre işleyiş biçim ve teorilerine de girecek değilim, ilgilenen araştırır. Zamanın değişken işleyişine, Kurani delilere ve tefsirlerine de (Secde:5, Mearic:4; Mülk) Çok bilimsel havada bir makale derdinde değilim ve zaten o kadar ne bilgim ne de yazma isteğim var!
Uzun yazılar okunmadığı için sadede geleyim. ''Allah (cc) zamandan ve mekandan münezzehtir.'' bu ehl-i sünnet İslamının itikada müteallik temel prensiplerindendir.
Zamanı da mekanı da yaratan Allah'tır. Zaman çarkı, kader gibi biz yaratılmışları kuşatır. Oysa Allah bir şeyin içinde de değildir, dışında daÇetin konu!
Sevgili Peygamberimiz (sav)'in miraçta vardığı ve Cebrail (as)'ın geçemediği son noktada Kab-ı Kavseyn makamında Rabbimiz ile mükâlemesi zamansızlık ve mek'ansızlık buudunda vuku bulmuştur. Öyle ki onca uzun seyahatin, geçen sürenin ardından yatağına döndüğünde mübarek vücutlarının ısısı hâlâ yataklarından silinmemişti. Modern, seküler aklın kavramasının zor olduğu duraklardan biri de zaman kavramıKader gibi, ruh gibiBilmenin zirvesine çıktığınızı sandığınız anda, yine en başta, tırmanma noktasındasınız ve bazen daha da aşağılarda!
Hele tayy-i zaman, tayy-i mekân konularına hiç dalmayalım! Ama şu kadarını söylemeliyim, filmlerde kurgu olarak zaman makinesinde yolculukaslında insan tahayyülüne düşen bir hakikattir.
''Allah (cc) zamandan ve mekandan münezzehtir.'' ne demektir sualine kısaca temas ederek noktalayalım: Allah'ın celle celalüh, zatı ezeli sıfatlarını ancak dünyadaki aklımızla kavraması imkansız olarak bilgi olarak bile bilen birisi, ''zamanı tanrı yaşar''' diyemez. Son derece sakıncalı bir sözdür! Sonsuzluk Allah'ındır. O, ezelde de hep vardı; ebediyette de hep olacaktır.
Zamanda yaşamak bizler için Hay ve Layemud olan Allah'ın takdiri, lütfü keremidir.
Allah sonsuz diri olandır ve varlığı zatındandır.
Bizi de ''ruhundan üfürüp'' varlık alemine getiren, zamanın (dehr) içinde yüzdürendir.
Zamandır yüzümüze kırışıklar, çentikler açan, belimizi büken. Bizi ''halden hale koyan!''
Allah mekandan da münezzehtir. İstiva ayetlerini de (Taha:5 gibi) doğru anlamak gerekir yoksa ötesi küfür! Zira mekân tutma vasfı cisimler için geçerlidir, haşa Allah yaratılmış cisim değildir ve O ilmiyle her yerdedir. Bunlara olduğu gibi topluca iman ederiz, teviline girmeyiz.
Sözün özü, zaman ve mekan mahluktur, yani yaratılmıştır. Zamanın çarkları içinde yaşamak biz yaratılmışlar için Allah'ın takdir ettiğidir.
Not: Allah'ımızın bilinen meşhur 99 ismi şerifi varken bizler O'na tanrı demeyiz.