Demokrat Partinin Kurucuları Kimlerdir
The First Period Of Democratic Party Power and Refik Koraltan ()
Dergi:
Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi
DOI:
/ankuayd
Özet:
Refik Koraltan is a state man born in the last period of the Ottoman State and participated in active political life from the establishment of the Republic until the Military Strike of May 27, On June 7, , it was among the names given by the 'Fourth Takriri' that predicted the reforms that demanded liberalization in the CHP in general. Koraltan was removed from the party by the CHP on 27 November On January 6, , he was among the founders of the Democratic Party and was elected as the Democratic Party's internal deputy in the general elections. In , during the Democratic Party, Refik Koraltan served as the chairman of the TBMM. On May 27, the military strike ended. In this study, the development of the Democratic Party during the years and the attitudes and opinions of Koraltan, one of the founders of the Democratic Party, against the development of the Democratic Party during that period. In , the Republican People's Party gave power to the Democratic Party. According to the work department in the Democratic Party, four of the founders have come to the functions of Celal Bayar Presidency, Adnan Menderes Prime Minister, Fuat Bridge Ministry of Foreign Affairs and Refik Koraltan TBMM President. During the period; the Turks who migrated from Bulgaria, the closure of the National Party, the Press Act, the Af Act, the sending of Turkish soldiers to the Korean War, the debates that occur from time to time between the power and the opposition parties, mainly occupied the agenda of many topics. In the study, the Democratic Party and the party have tried to evaluate the attitudes and opinions of Refik Koraltan against the events as the chairman of TBMM.
Anahtar Kelimeler:
Demokrat Parti ()
Başlığın diğer anlamları için Demokrat Parti sayfasına bakınız.
Demokrat Parti, 7 Ocak 'da kurulan, kurulduğu yıl yapılan seçimlerde azınlıkta kalıp 4 yıl sonra yapılan seçimlerde (14 Mayıs ) 27 yıllık tek parti dönemini sona erdiren Türksiyasi partisi olarak bilinir. Sırasıyla , ve seçimlerini kazanmış ve 10 yıl boyunca iktidar olmuştur. Demokrat Parti, 27 Mayıs askeri darbesi ile iktidardan düşürülmüş ve 29 Eylül 'ta kapatılmıştır. Demokrat Parti'nin kısaltması DP olarak yazılmaktadır.
Tarihçe[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Türkiye genel seçimleri
14 Mayıs günü yapılan seçimler Türkiye'de 27 yıllık tek parti devrini sona erdirdi. 'ten beridir tek başına ülkeyi idare eden Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı halk oyu ile Demokrat Parti'ye devredecekti. Seçim sonuçlarına göre DP % oy alarak milletvekilliği kazanmıştı. CHP % ile 69 milletvekili ile temsil edilme hakkı kazandı. Millet Partisi 1, bağımsızlar 9 milletvekiline sahip oldular. Mustafa Kemal Atatürk'ten sonra yıldır cumhurbaşkanlığı görevinde bulunan İsmet İnönü artık ana muhalefet lideriydi. 22 Mayıs günü TBMM açıldı. Refik Koraltan başkanlığa seçildi. Ardından yapılan cumhurbaşkanlığı oylamasında DP Genel Başkanı, İzmir milletvekili Celâl Bayar milletvekilinin katıldığı oylamada oy alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı seçildi. Hükûmeti kurmakla DP Aydın Milletvekili Adnan Menderes görevlendirildi. Aynı gün Menderes kendisinin ilk, Cumhuriyet'in Hükûmeti'ni kurdu. 2 Haziran'da güvenoyu aldı. 9 Haziran 'de DP Genel İdare Kurulu Adnan Menderes'i genel başkanlığa seçti. Dünyada belki çok nadir görülen bir olay gerçekleşmişti. Uzun yıllar boyu ülkeyi kendi otoritesi ile yöneten iktidar, tamamen serbest, hür, kansız ve hilesiz bir seçim ile yerini bir başka partiye bırakmıştı. Bu yüzden seçimleri, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Beyaz ihtilal olarak adlandırılmıştır.
Hükûmet programında devri sabık yapılmayacağı belirtilerek, 27 yıllık dönemin hesabını sormaya kalkmayacağı açıklandı. Ancak DP'nin yasal anlamda ilk çalışması Arapça ezan yasağını kaldırmak oldu. Radyoda dini yayınlar yapılması ve mevlit yayınlanması üzerindeki yasaklar kaldırıldı.
II. Dünya Savaşı boyunca başarılı bir biçimde yürütülen tarafsızlık politikası, uygun dış ticaret ilişkileri geliştirmişti. Bu yüzden DP iktidarı ilk yıllarında dış kredi kaynakları bulmada başarılı oldu ve bunlardan yararlandı. Ayrıca savaş boyunca Merkez Bankası rezervleri de altın ve döviz bakımından iyi bir seviyeye ulaşmıştı. Kore Savaşı'na asker gönderilmesi ve böylece NATO'ya giriş vizesinin alınması uluslararası koşulları Türkiye'nin lehine çeviriyordu. Tarım ürünlerinin dış pazarda uygun fiyatlardan müşteri bulması ve Marshall Planı çerçevesinde dışarıdan gelen para bu ilk dönemde ciddi bir iktisadi ferahlama getirdi. Tarımda makineleşme sağlandı. Karayolları politikasına hız verildi, köyler kasabalara kasabalar da kentlere hızlı bir biçimde bağlanmaktaydı.[12]
Kitlelerin II. Dünya Savaşı yıllarında yaşanan yoksulluğu henüz unutmamış olması DP'ye olan sempatiyi daha da arttırdı. ABD ve Dünya Bankası raporları çerçevesinde hazırlanan iktisadi programlar ile liberal bir ekonomik anlayışın tüm alanlarda hakimiyetine çalışıldı. Ancak KİT'lerin de büyümesi sağlandı. DP özel girişimciliği KİT'ler kanalı ile desteklemiştir. Hammadde ve aramalı transferinin KİT eli ile yapılması sağlandı. Tarım kalkınmanın en önemli aracı olarak görüldü ve bir taraftan uygun fiyatta pazar politikası bir taraftan da çağdaş girdiler kullanılması yoluna gidildi. Bunda başarılı da olundu.[14]
Kore Savaşı'na bir tugay gönderilmesi kararı sonrası 'de TürkiyeNATO'ya girdi. Ekonomik alanda bir rahatlama devresi yaşanırken ve DP'nin halkla ilişkileri de yolundayken ana muhalefet CHP'nin üzerine gidildi. yılında CHP malları hazineye devredildi. Halkevleri kapatıldı. sonrası CHP döneminde kapatılmaya başlanan köy enstitüleri[15] 28 Ocak 'te tamamen kapatıldı. 'te laiklikten uzaklaştığı gerekçesiyle MP kapatıldı.