Doğalgaz Ilk Endeks Son Endeks Hesaplama

Doğalgaz Fiyatları Nedir?

Türkiye, doğalgazın nedeyse tamamını yurtdışından Azerbaycan, İran, Rusya gibi ülkelerden ithal etmektedir. Bu ülkelerden ithal edilen doğalgaz, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı olan Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) tarafından Türkiye sınırlarına getirilmekte ve doğalgaz dağıtım şirketlerine iletilmektedir. Doğalgaz dağıtım şirketleri BOTAŞ’tan aldıkları doğalgazı evlerimize ve işyerlerimize getirmektedir.

Doğalgaz, Enerji Piyasaları İşletme A.Ş (EPİAŞ) ve Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ)&#;ın işletmeci olarak bulunduğu Enerji Borsası&#;nda işlem görmektedir. Enerji Borsası kullanıcıları piyasadan doğalgaz alım/satım faaliyetlerini gerçekleştirmektedirler.

Spot doğalgaz piyasasında arz-talep dengeleri ve verilen tekliflere göre doğalgaz fiyatları belirlenmektedir.

Doğalgaz Fiyatlarına Etki Eden Faktörler Nelerdir?

Yukarıda anlattığımız doğalgazın binalarımıza gelme süreci, doğalgaz fiyatına etki eden faktörleri de ortaya koymaktadır. Buna göre, doğalgaz fiyatlarına şunlar etki etmektedir:

• İthal edilen ülkenin belirlemiş olduğu doğalgaz satış fiyatı,
• BOTAŞ’ın iletim ve sevkiyat kontrol maliyetleri: BOTAŞ’ın iletim ve sevkiyat kontrol bedelleri  Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenmektedir. EPDK’nın 1 Ocak tarihi itibariyle belirlemiş olduğu BOTAŞ iletim ve sevkiyat bedellerine aşağıdaki belgeden ulaşabilirsiniz:

Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi’nin (BOTAŞ) Yılı İletim ve Sevkiyat Kontrol Bedelleriİndir

• Doğagaz dağıtım şirketlerinin dağıtım, bakım, onarım, yenileme vb. maliyetleri,
• Devletin koymuş olduğu vergiler: %18 oranında Katma Değer Vergisi (KDV) ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)

Doğalgaz Fatura Hesaplama

Doğalfaturasının nasıl hesaplanıldığına ilk önce faturalarda yer alan terimleri açıklayarak başlayacağız. Doğalgaz faturasını incelediğinizde aşağıdaki terimlerin yer aldığını görürsünüz:

• Sayaçtan Ölçülen DoğalGaz Hacmi: Doğalgaz sayacının son okunmasında göstermiş olduğunu değerden (son endeks değerinden), bir önceki faturada göstermiş olduğu değerin (ilk endeks değerinin) çıkarılması ile elde edilir.

Sayaçtan Ölçülen Hacim (Tüketim) (m³) = Son Endeks – İlk Endeks

Bu Bu değeri bulduktan sonra, yapmanız gereken standart doğalgaz metreküp (Sm³) cinsinden düzeltilmiş tüketimi bulmaktır.

• Basınç Düzeltme Katsayısı (K Çarpanı): Gazlar sıkıştırabilir akışkanlardır, bu özelliklerinden dolayı gazlar farklı sıcaklık ve basınçta farklı hacim ve kütle değerlerine sahip olmaktadır. Bu nedendir dolayı doğalgazın ne kadar satıldığı/alındığını belirlemek için bir standart belirlenmiştir. Bu standart kapsamında, doğalgaz satışlarında standart metreküp (Sm³) diye bir birim tanımlanmıştır. 1 Sm³, 15°C ve bar mutlak basınçtaki 1 m³ doğalgazın hacmine tekabül eder.

Türkiye’de Meteorolojiden alınan atmosfer basıncı verilerine göre şehirlere göre düzeltme katsayıları hesaplanır. Doğalgaz dağıtım şirketi, tüketicinin gerçek tüketim hacmini hesaplamak için düzeltme katsayısını kullanır. Bu çarpan, fatura dönemindeki farklı katsayıların, günlük ağırlıklı ortalamasıdır.

Dağıtım şirketi, faturalandırmaya esas alacağı tüketim hacmini hesaplamak için, sayaçtan ölçülen hacim değerini (m³) K çarpanını kullanarak düzeltir.

Düzeltilmiş Tüketim (m³) = Sayaçtan Ölçülen Hacim x Düzeltme Katsayısı

Konut aboneleri için sayaçtan ölçülen hacmi düzeltmek için kullanılacak K çarpanı aylık olarak güncellenir ve aşağıdaki etkenlere bağlı olarak değişir:

• Dağıtım şirketine (doğalgaz dağıtım bölgesine),
• Sayacın bulunduğu konuma (ile ve ilçeye göre),
• Sayaç türü (mekanik ya da elektronik),
• Sayaç ölçüm basıncına (21 mBar / mBar / mBar)

Bölgenizdeki görevli doğalgaz dağıtım şirketine ulaşarak o ayın düzeltme katsayısı değerlerini öğrenebilirsiniz.

• Ortalama Fiili Üst Isıl Değer (kcal/m³): Ortalama üst ısıl değer, 1 m³ doğalgazın yanması sonucunda elde edilen enerji miktarını ifade etmektedir. Birimi kcal/m³’tür. 1 Mart tarihi itibariyle BOTAŞ, fiyatlandırmada doğalgazın kcal/Sm³ olan üst ısıl değeri esas almaktadır. Yani, 1 m³ gaz tüketiminden 10,64 kWh enerji elde edilir.
  Fiili üst ısıl değer de K çarpanı gibi dağıtım şirketi, il ve ilçeye göre farklılık gösterebilir. Değerler aydan aya değiştirilir. Fatura dönemine ait güncel üst ısıl değeri dağıtım şirketinizden öğrenebilirsiniz. Faturanızdaki asıl tüketilen enerji miktarınız şu şekilde belirlenmektedir:

Tüketilen Enerji Miktarı (kWh) = Düzeltilmiş Tüketim (m³) x Güncel Ortalama Fiili Üst Isıl Değer (kcal/m³)/ ,42 (kcal/kWh)

Buradaki “,42 (kcal/kWh)” değeri, doğalgazın üst ısıl enerji değerinin kcal/kWh cinsinden eşdeğeridir. Yani, 1 kWh doğalgaz tüketiminden ,42 kcal enerji açığa çıktığı kabul edilmektedir.

• Ortalama Perakende Satış Fiyatı (TL/kWh): Tüketim yapılan ay boyunca doğalgaz fiyatları değişebilmektedir. Fiyatlar aylık olarak güncellense de sayaç okuma tarihleri değişkendir. Bu nedenle, tüketim bedeli hesaplanırken ortalama perakende satış fiyatı esas alınır. Bu fiyat, ay içerisinde değişen doğalgaz fiyatlarının sayaç okuma tarihlerine göre ortalamalarının alınmasıyla bulunur.  Ortalama Perakende Satış Fiyatı, TL/kWh birimiyle ile hesaplamalara dahil edilir. Ortalama Perakende Satış Fiyatı bilgisini hizmet aldığınız doğalgaz dağıtım şirketinden öğrenebilirsiniz.
  

Faturadaki tüketim bedeliniz ise şu şekilde belirlenir:

Tüketim Bedeli (TL) = Tüketilen Enerji Miktarı (kWh) x Ortalama Perakende Satış Fiyatı (TL/kWh)

• Sistem Kullanım Bedeli (SKB, TL): Sistem Kullanım Bedeli, bazı faturalarda ayrı bir kalem olarak yer bazılarında ise perakende satış fiyatına dahil edilerek faturada yer alır.
  Şehir içi doğalgaz dağıtım özelleştirmeleri için yapılan ihaleler sonucunda, şirketlerin teklif ettikleri birim hizmet, amortisman ve taşıma bedelleri Sistem Kullanım Bedeli’ne eşittir. Buna bağlı olarak Sistem Kullanım Bedeli, dağıtım şirketi ve tüketici kademesine (yıllık tüketim hacmine) göre değişiklik göstermektedir. Uygulanan bedeller, EPDK&#;nın her dağıtım şirketi için ayrı olarak belirlediği Sistem Kullanım Bedelleri’ni geçemez.

SKB (TL) = Tüketilen Enerji Miktarı (kWh) x SKB Birim Fiyatı (TL/kWh)

• Katma Değer Vergisi (KDV): Doğalgaz tüketimi için uygulanan katma değer vergisinin oranı %18 olarak belirlenmiştir. Ödenmesi gereken KDV tutarı, tüketim bedeli üzerinden hesaplanır.

Ödenecek KDV Tutarı (TL) = SKB Dahil Tüketim Bedeli (TL) x 0,18

• Özel Tüketim Vergisi (ÖTV, TL/Sm³): Bakanlar Kurulu&#;nun sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu&#;ndaki madde uyarınca çıkarttığı kararların sonucunda doğalgaz satışlarından ÖTV alınmaktadır. ÖTV tutarı, bu kanuna göre satılan standart metreküp (Sm³) başına belirlenir. 

Ödenecek ÖTV Tutarı (TL)  = ÖTV Oranı (TL/Sm³) x Tüketilen Enerji Miktarı (Sm³)

Tüm bu bedeller toplanarak toplam fatura tutarı şu şekilde hesaplanabilir:

Fatura Bedeli = Tüketilen Enerji Bedeli + Ödenecek KDV Tutarı + Ödenecek ÖTV Tutarı  

BOTAŞ’ın dağıtım şirketleri için belirlemiş olduğu 1 Mart tarihinden geçerli olan doğalgaz toptan satış tarifeleri aşağıdaki tablodaki gibidir:

Bu tabloda;

Kademe 2: Her bir Ölçüm Sistemindeki Yıllık Çekiş miktarı Sm3 ve üzerinde olan Serbest Tüketicileri ifade etmektedir.

OSB: Organize Sanayi Bölgesi/Kullanıcı Birliği

LNG: Doğalgazı Sıvılaştırılmış DoğalGaz (LNG) formunda satın alan tüketicileri ifade etmektedir.

CNG: Sıkıştırılmış DoğalGaz (CNG) üretimi amaçlı doğalgaz kullanan tüketicileri ifade etmektedir.

Kompozit Kullanım:

1- Faturalandırmaya esas tek ölçüm sisteminden, hem elektrik üretim amaçlı hem de proses/buhar amaçlı doğalgaz kullanan serbest tüketici müşterilerinin;

-Tükettiği doğalgazdan ürettiği elektriği ticarete konu etmemesi durumunda o ölçüm sistemindeki toplam doğal gaz kullanımını,

-Tükettiği doğalgazdan ürettiği elektriği ticarete konu etmesi durumunda o ölçüm sistemindeki proses/buhar amaçlı doğalgaz kullanımını,

2- Faturalandırmaya tek ölçüm sisteminden, sadece elektrik üretim amaçlı doğalgaz kullanan serbest tüketici müşterilerinin;

&#; Tükettiği doğalgazdan ürettiği elektriği ticarete konu etmemesi durumunda o ölçüm sistemindeki toplam doğalgaz kullanımını,

3- Elektrik üretim amaçlı doğalgaz kullanan OSB müşterilerinin, ürettiği elektriği ticarete konu etmemesi durumunda elektrik üretim amaçlı doğalgaz kullanımını ifade etmektedir.

Doğalgaz Metreküp Fiyatı Nedir?

Örneğin, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi&#;nin yan kuruluşlarından biri olan İzgaz&#;ın 1 Mart tarihi itibariyle belirlemiş olduğu doğalgaz birim satış miktarları şöyle:

a) Konutlar İçin Birim DoğalGaz Satış Fiyatı (TL/Sm³):

b) Serbest Tüketiciler İçin cBirim DoğalGaz Satış Fiyatı (TL/Sm³):

c) Kompozit Tüketiciler İçin cBirim DoğalGaz Satış Fiyatı (TL/Sm³):

ç) Elektrik Üreticileri İçin Birim DoğalGaz Satış Fiyatı (TL/Sm³):

d) Taşıma Müşterileri İçin Birim DoğalGaz Satış Fiyatı (TL/Sm³):

Serbest Tüketici: Doğal gaz kullanımda, konut tüketicileri (evsel tüketiciler) hariç olmak üzere, tüm tüketiciler serbest tüketici statüsündedir. Konut tüketicileri (evsel tüketiciler) için serbest tüketici olma sınırı m³ ’tür.

Serbest Tüketici: Doğal gaz kullanımda, konut tüketicileri (evsel tüketiciler) hariç olmak üzere, tüm tüketiciler serbest tüketici statüsündedir. Konut tüketicileri (evsel tüketiciler) için serbest tüketici olma sınırı m³ ’tür.

Serbest tüketici limiti için tek sayaçtan ölçülen tüketim miktarı dikkate alınmaktadır

Doğalgaz faturasını hesaplamak için ilk bilmeniz gereken o ay ne kadar doğalgaz tüketmiş olduğunuz.

Doğalgaz Hesaplama Nasıl Yapılır?

Doğalgaz faturasını hesaplamak için doğalgaz sayacınıza giderek o ay yaktığınız doğalgaz endeksini ve bir önceki faturanızda yazan son endeksi çıkartmalısınız. Doğalgaz hesaplama için kullandığınız ayda ki doğalgaz hacminden geçen ayın hacmini çıkartıp o ay kullanılan doğalgaz hacmini bulacaksınız.

Sonuç olarak doğalgaz bir gaz olduğu için ve hem sıkılaştırılıp hem de akışkan bir yapıya sahip olduğu için faturalandırmada düzeltme katsayısı adı verilen bir kat sayı ile o ay kullanılan doğalgaz hacmi çarpılır. Çıkan sonuca da düzeltilmiş tüketim ismi verilir.

Düzeltilmiş tüketim daha sonrasında 1 metreküp doğalgazın yakılmasıyla ortaya çıkan enerji miktarı ile çarpılmaktadır. Bütün bu işlemler gerçekleştiğinde ortay çıkan sonuç ile doğalgazı size bağlayan firmanın tüketim başına ücretini bularak faturanızı hesaplayabilirsiniz.

Merkezi Sistemde Doğalgaz Nasıl Hesaplanır?

Merkezi sistemlerde fatura ısıtma toplam kullanılan doğalgazın apartmandaki daire metre karesine bölünmesinden oluşmaktadır. Teknolojinin gelişmesi ile merkezi ısıtma sistemlerine ölçeklendirme getirilmesi ile evde bulunan kaloriferin hangi seviyede ve ne kadar süre yakıldığına göre değişmektedir.

Apartmana aylık gelen tüketim miktarının binanın toplam alanına bölünmesi ile bir sonuç çıkmakta ve çıkan sonuç her dairenin alanı ile çarpılmaktadır. Daire büyüklüğüne veya küçüklüğüne göre değişen fiyatlara apartmanda kullanılan ortak alanların tüketim miktarı da eklenerek bulunmaktadır.