Böcek alerjisi, bir çok insanın adeta korkulu rüyası olan, genellikle sadece kaşıntı veya kabarma gibi sonuçlanan, bazı durumlarda ise ölümcül sebepleri olan bir hastalıktır. Böcek sokmaları genel olarak acı, şişme, yara olan alanın kızarıklığı ile sınırlı kalmanın yanında bir çok belirtisi olan ve bazı durumlarda tıbbi yardıma gerek duyurabilecek sonuçlara yol açabilen bir durumdur.
Böcek Alerjisi Nedir?
Böcek sokmaları genel olarak acı, şişme, yara olan alanın kızarıklığı ile sınırlı kalmanın yanında bir çok belirtisi olan ve bazı durumlarda tıbbi yardıma gerek duyurabilecek sonuçlara yol açabilen bir durumdur. Daha şiddetli reaksiyonlar, belirtilerin daha geniş bir alanda görüldüğünü cildin , sokmanın bulunduğu yerdeki vücudun diğer bölümlerini etkiliyor demektir.
Böcek sokmalarına karşı olan alerjik reaksiyonlar; Sokmalardan, herhangi bir yaşta bir çok normal belirtiden sonra bile ortaya çıkabilir. Böcek zehrinin potansiyeline bağlı olarak çocuklarda % yetişkinlerde ise %3 hayatı tehdit eden alerjik reaksiyonların meydana geldiği tahmin edilmektedir. Böcek sokması reaksiyonları, her yıl Türkiye’de en az 25 ölüme neden oluyor.
Türkiye’de ki böcek sokmalarının büyük bir bölümü arı, karıncalar ve örümceklerden gelmektedir. Kırmızı ve siyah ateş karıncalarının habitatları Türkiye’nin güneyindeki 50 milyondan fazla dönümü aşıyor ve bu durum önemli bir sağlık tehlikesi haline gelmesiyle beraber ülkemizde ki en büyük böcek sokmalarının nedeni olan karıncalar aynı zamanda bu durumun dünya çapındaki en büyük ajanlarından biridir.
Böcek Alerjisinin Nedenleri Nelerdir?
Dört böcek sokması; Bal arıları, Eşek arıları, Ateş karıncaları, siyah karıncalar alerjik reaksiyonlara neden olduğu biliniyor. Bir böcek sokmasının neden olduğu alerjik reaksiyon kişiden kişiye ve durumun ciddiyetine göre değişir. Zaman zaman önemsiz bir durum gibi görünen bu durum alerjik reaksiyona neden oluyor ise hayatı tehdit eden bir durum yaratabilir. Birkaç kez tekrarlayana kadar alerjik reaksiyon yaşamayabilirsiniz.
Ortaya çıkabilecek 3 tür reaksiyon vardır;
Normal bir lokal reaksiyon, acı, şişme ve yara alanları kızarıklığı ile sınırlı kalır.
Büyük bir genel reaksiyon, şişme alanının yanı sıra vücudun diğer alanlarında da şişmeler görülür. Örneğin, ön kolda bir sıkışma kolun şişmesine neden olabilir, sıkışmadan iki ila üç gün sonra zirveye çıkar ve haftalarca sürebilen bir duruma neden olur.
Sistemik Bir Alerjik Reaksiyon en ciddi olan ve tıbbi yardım gerektirebilecek bir durumdur. Sistemik bir alerjik reaksiyonların belirtilerinin bazıları hafif bazıları ise çok şiddetli olur. Sizler için bu reaksiyon belirtilerini inceledik;
– Kurdeşen
– Kaşıntı
– Kızarma
– Isırıktan uzak alanlarda şişme
– Baş dönmesi ve kan basıncında ani düşüş
– Boğuk ses, dilde şişme veya yutmada zorluklar yaşanması
– Isırık bölgesinde kurdeşen, şişme ve kaşıntılar
– Karın krampları , kusma, yoğun mide bulantısı veya ishal
– Bilinç kaybı veya kalp durması
Anafilaksi(aşırı duyarlılık), solunumu olumsuz etkileyen, hayatı tehdit eden ciddi bir alerjik reaksiyon, kan basıncında ani bir düşüşe neden olur ve vücudu şoka sokar. Birkaç dakika içinde ortaya çıkar ve genel olarak kullanılan adrenalin dozu ve derhal tıbbi yardım kullanılır.
Bir böcek sokmasını halihazırda daha önceden sistemik alerjik bir reaksiyon geçirmiş kişiler, tekrar bu durumu yaşadıklarında benzer veya daha kötü bir reaksiyon ve durum altındadırlar. Bu durumu yaşayan hastaların acilen tıbbi yardım almaları gerektiği gibi alerji / İmmünoloji uzmanlarına başvurmaları gerekmektedir.
Böcek Alerjisinin Teşhisi Nasıl Yapılır?
Böcek zehrine karşı alerjiniz olabileceğinden şüphe duyuyorsanız, bir alerji uzmanına başvurmalısınız. Alerji uzmanınız, önceki sokmalar ile ilgili sorularda dahil olmak üzere, ayrıntılı tıbbi bir hikaye almalıdır. Bu sokmalara verilen tepkiler, yaşanılanlar, tepkime süresinin ne kadar sürdüğü, rahatlamak için nelerin yapıldığı gibi tıbbi hikayeler alerji uzmanınızın işini rahatlatabilecek bilgilerdir. Alerji uzmanınız, böcek zehrine karşı alerjiniz olup olmadığını deri prick testi, kan testi veya intradermal cilt testi ile teşhis edebilir.
Deri prick testinde, böcek zehri içeren az miktarda sıvı, sırt ve önkola yerleştirilir ve daha sonra küçük, steril bir prob ile sıvının cilde sızmasına izin verilir. Yükseltilmiş, kırmızımsı bir nokta dakika içinde oluşur ise, bu bir alerji olduğunun göstergesidir.
Kan testinde, böcek zehrine karşı immünoglobin(IgE) antikorlarının varlığını test etmek için bir kan örneği laboratuara gönderilir. Sonuçlar kesin değilse örneğin, cildinizde kanama, veya kan testiniz negatif ise, ancak tıbbi geçmişiniz alerjik bir reaksiyon geçirdiğinizi gösteriyor ise, alerji uzmanınız cilt içi deri testi önerir ve az miktarda zehir özütü cildin hemen altına enjekte edilir. Uygulanan alan, alerjik reaksiyon belirtileri için yaklaşık 15 dakika sonra incelenir. Bu test IgE antikorlarının varlığının belirlenmesinde deri prick veya kan testinde daha doğru sayılır.
Cilt ya da kan testi tepkisinin gücü, bir daha ki sefere sokulduğunda alerjik reaksiyonunuzun ne kadar şiddetli olacağına işaret etmez.
Böcek Alerjisinin Tedavisi Nasıldır?
Böcek sokmalarından kaçınmak en iyi savunma hattıdır sizler için bu makalemizde böcek alerjisinden kaçında stratejilerinin bazılarını ve tedavi yöntemlerinin yanı sıra bu tedavi yöntemlerinin yan etkilerini inceledik;
– Çıplak ayakla çimenlerde, sokan böceklerin yemlendiği yerlerde yürümeyin
– Açık alkolsüz içecek kutularından içmeyiniz, sıkışan böcekleri kendilerine çekerler ve içine sürünebilirler.
– Dışarıda yemek yerken yiyeceklerinizi koruyun.
– Tatlı kokulu parfüm, saç spreyi veya deodorant kullanmayın.
– Çiçek desenli parlak elbiseler giyinmekten kaçının.
– Dışarıda çalışırken uzun pantolon, uzun kollu gömlekler, çoraplar, ayakkabı ve iş eldivenleri giyin.
– Çalıların, saçakların, çatı katlarının yanında temkinli olun, çöp konteynerlarından ve piknik alanlarından uzak durun.
– Profesyonel bir böcek uzmanı ile bilinen yuvaları yok edin ve diğer potansiyel yuvalama alanlarını kontrol edin.
Acil tedaviler için, alerji uzmanınız reçete yazabilir ve bir epinefrin oto-enjektörün nasıl kullanılacağı hakkında talimat verebilir. Bir böcek sokmasında sistemik alerjik reaksiyon yaşayan bir kişi, tekrar sokulduğunda benzer veya daha ağır bir reaksiyon gösterme riski taşır ve elinde her zaman en az iki tane epinefrin otomatik enjektörü bulunmalıdır. Alerjik reaksiyon riski, uzun yıllar geçmiş bile olsa uzun süre devam edebilir.
Epinefrin, anafilaksi için tek onaylanmış tedavi yöntemidir. Epinefrin kullanımındaki bir gecikmenin ölüm riskini arttırdığı kanıtlandı. Uzun vadeli bir koruma için, bir alerji uzmanı saflaştırılmış böcek zehrinin dozlarının kademeli olarak artması yoluyla zamanla tolerans oluşturan alerjik kişiye alerji atakları (immünoterapi) tedavisi yapabilir. İmmünoterapi, gelecekteki sokmalara karşı sistemik bir reaksiyon riskini önemli ölçüde azaltır. Zehir immünoterapisinin süresi genellikle üç ila beş yıldır, ancak geçmişteki reaksiyonların ciddiyetine ve hastaya gelecekteki sokmaların riskine bağlı olarak süresiz devam edilebilir.
Ateş Karıncası Alerji Tedavisi
Ateş karıncası alerjisi iki ana başlıkta ele alınır, sizler için bu başlıkları yazdık ve inceledik.
– İlk adım, ortaya çıktıklarında ciddi bir reaksiyon belirtisinin ilk ve acil tedavisidir.
– İkinci adım, altta yatan alerjinin tüm vücut özütü immünoterapisi ile önleyici tedavisidir.
Hayati tehlike oluşturan alerjik reaksiyonlar çok hızlı ilerleyebilir ve hemen tıbbi müdahale gerektirebilir. Acil tedavi genellikle epinefrin, antihistaminikler ve bazı durumlarda kortikosteroidler, intravenöz sıvılar, oksijen ve diğer tedaviler gibi belirli ilaçların uygulanmasını içerir. Stabilize olduktan sonra, Alerji uzmanları hastaların bir gece yakın gözetim altına olup hastanede kalmasını isteyebilir.
Enjekte edilebilir epinefrin, çoğunlukla alerjik bir reaksiyonun tedavisinde acil kurtarma ilacı olarak görülür. Daha önce alerjik reaksiyon olmuş hastalar ve epinefrin kullanan hastalar, her zaman yanlarında taşımaları gerektiğini unutmamalıdırlar. Ayrıca bir doz , reaksiyonu tersine çevirmeye yeterli olamayacağından dolayı bir ateş karıncasını takiben derhal tıbbi yardım yapılması önerilir.
Ateş Karıncası Sokmasına Normal Tepki Nedir Ve Tedavisi Nasıl Olur?
Ateş karıncasının sokma reaksiyonunun ciddiyeti kişiden kişiye göre değişir. Ateş karıncaları ile diğer böcekler arasındaki ana farklardan biri ise, sıradan bir batma olayının, birden fazla ateş karıncasının batmasına denk olmasıdır. Çünkü bir ateş karıncasının höyüğü bozulduğunda buna karşılık olarak yüzlerce veya binlerce tepki gelir ve denk olma nedeni budur. Buna ek olarak her karınca defalarca sokabilir. Her karınca çenesi ile tutunup aynı yeri defalarca sokabilir. Eğer çıkartılmaz ise, bu, küçük dairesel dikiş çeşidine neden olabilir. Ateş karıncaları çeneleri ile tutunduğu için, sık sık ayrı çekilmeleri gerekir ve sıkıştıklarından dolayı kolay bir biçimde çıkartılamazlar. Ateş karıncaları tarafından sokulan hemen hemen her insan 30 ila 60 dakika arasında kaşınmaya başlar. Bu durumu 4 saat içinde küçük kabarcıklar devam ettirir. Bu durum genellikle 8 ila 24 saat içinde belli olan materyaller ile doludur. Bununla birlikte görülen, gerçekten ölü dokudur ve kabarcıklar açılmadığı sürece enfekte olma şansı azdır. İyileştiğinde lezyonlar yara izi bırakabilir.
Yangın karıncası tedavisi, püstül çizildiğinde veya kırıldığında ortaya çıkabilen ikincil bir bakteri enfeksiyonunu önlemeyi amaçlar. İkincil bakteriyel enfeksiyonu önlemek için kabarcıkları sabun ve su ile temizlemeniz önerilir. Bunu yaparken kabarcıkları tahriş etmemeniz gerekmektedir. Eğer bir kabarcık yanlışlıkla açılır ise, bölgeyi sabun ve su ile temizlemenize devam edip enfeksiyonu önlemeye devam etmeniz önerilir. Topikal kortikosteroid merhemler ve oral antihistaminikler bu reaksiyonlarla ilişkili kaşıntıyı rahatlatabilir.
Tüm vücut ekstraktı immünoterapisi nedir?
Ateş karıncası alerjisinin uzun süreli tedavisinde, diğer batan böceklerde olduğu gibi sadece zehir değil, karınca gövdesini de içerir ve buna tüm vücut ekstresi immünoterapi denir. Alerji uzmanı tarafından idare edilen, ateş karınca ısırmalarına karşı gelecekteki alerjik reaksiyonları önleyebilen son derece etkili bir tedavi yöntemidir.
Tüm vücut ekstresi immünoterapisi, bir hastanın ateş karıncalarına olan duyarlılığını azaltmak için giderek artan miktarda ekstraktın uygulanmasını içerir. Bu durum gelecekteki genel popülasyonun alerjik reaksiyonunu durdurabilir. Haftalar, aylar boyu bu durumu yaşayan insanlar önde olması gereken normal hayatlarına devam edebilirler. Eğer bunun gibi böcek soktuğunda alerjiniz olduğunu düşünüyor iseniz, alerji uzmanına görünmelisiniz. Geçmiş ve belirli testlere dayanarak deriden alerji testi ve immünoterapi için aday olup olmadığınızı belirleyecektir.
Böcek Alerjisi İçin Doktora Giderken Nasıl Hazırlık Yapmalı?
– Kişisel değişimlerinizi not edin: Büyük ya da küçük yaşadığınız stres ya da değişiklikleri not edin.
– Sizi en çok rahatsız eden belirtileri not edin: Örneğin, günün belirli saatlerinde kötüleşen belirtilerinizi, belirli mevsimlerde kötüleşen belirtilerinizi ve diğer tetikleyicilere maruz kaldığınızdaki belirtileri not edin.
-Kullandığınız ilaçların listesini götürün: Kullandığınız vitamin, alerji, soğuk algınlığı gibi her türlü ilacı doktorunuzun bilmesi için ilaçların listesini hazırlayın.
– Sorularınızı yazın: Muayenede zamanını kısıtlı olabilir ya da soracağınız önemli soruları unutabilirsiniz. Aklınızda soru işareti kalmaması için soracağınız soruları önceden hazırlamanızda fayda var.
– Kullandığınız alerji ve öksürük ilaçlarını bırakın: Böcek Alerjisi teşhisi için alerji uzmanınız alerji testi yapmayı uygun görebilir. Bu nedenle testin sonucunu etkilememesi bakımından kullandığınız alerji ve diğer ilaçları 1 hafta boyunca kullanmayın