Çilek Ekme

Çilek kuşkusuz ki herkes tarafından sevilen bir meyvedir. Yaz aylarında tezgahlarda yerini alan çileği hem kimyasallardan uzak tutmak aynı zamanda fiyatının pahalı olmasından dolayı kendi ellerinizle yetiştirebilirsiniz. Peki saksıda çilek nasıl yetişir? En pratik çilek yetiştirme yöntemi nedir? Evde çilek yetiştirmenin püf noktaları nelerdir? Cevabı haberimizde

Çilek, gülgiller familyasından gelen bir bitkidir. Harika kokusu, kıpkırmızı görünümü ve müthiş lezzeti sayesinde çileği sevmeyen yoktur. Ülkemizin daha çok Antalya taraflarında üretimi yapılan çilek oldukça hassas ve bakım isteyen bir meyvedir. Taze olarak tüketilmesi gerektiğinden, yazın sıcaklarında buzdolabında muhafaza edilmesini önere uzmanlar çileğin evde de yetişebileceğini vurguluyor. Şimdilerde tezgahlarda yerini alan çilek fiyatının pahalı olmasıyla da herkesin cebini yakıyor. Sizler de en kolay yöntemlerle çileklerinizi evde kendi ellerinizle yetiştirebilir aynı zamanda çocuklarınızla muhteşem bir etkinlik yapabilirsiniz. Gelin birlikte evde saksıda çilek yetiştirmesini öğrenelim:

çiçek saksıda nasıl yetiştirilir

İLİŞKİLİ HABERÇilek nasıl temizlenir? 4 adımda çileği dezenfekte etmenin yolları

SAKSIDA ÇİLEK NASIL YETİŞTİRİLİR?

• Saksı Seçimi: Çilek yetiştirirken dikkat edilecek noktalardan biri de saksı seçimidir. Çilek yetiştirmek için uygun saksı derinliği santimetredir. Bu yüzden genellikle uzun ve sar saksılar tercih ediliyor. Ancak dilerseniz yuvarlak saksıları da kullanabilirsiniz. 
• Bu aşamada unutmamanız gereken şey ise, bitkiniz meyve vermeye başladıktan sonra meyve kesinlikle toprakla temas etmemelidir. Yani bitki büyüdükçe meyveler saksının kenarından aşağı doğru sarkar. Bu durum çileğinizin doğru bir şekilde yetiştiğinin göstergesidir.

İLİŞKİLİ HABERSaksıda yeşil soğan nasıl yetiştirilir? Taze soğan yetiştirmenin püf noktaları

• Toprak Seçimi: Çilek yetiştirmek için, organik maddeler bakımından zengin toprak seçilmelidir. Bir diğer adıyla 'torflu toprak'. İlk ekim işlemi için mutlaka torflu toprak kullanın. Bitki meyve vermeye başladıktan sonra toprağı gübreyle zenginleştirin. Bu sayede daha verimli çilekler yetiştirebilirsiniz.

saksıda çilek nasıl yetiştirilir

İLİŞKİLİ HABERSaksıda yeşil biber nasıl yetiştirilir? Evde biber yetiştirmenin püf noktaları

EVDE ÇİLEK YETİŞTİRMENİN PÜF NOKTALARI

Eğer geniş tarlalarınız yoksa önereceğimiz şey saksıda çilek yetiştirmeniz olacak. Fakat her çilek türü saksıda yetişemiyor. Bu yüzden çilek tohumu yada fidesi alırken belirli çilek türlerini almanız gerekir. Evde yetiştirebileceğiniz çilek türleri: Osmanlı çileği, dağ çileği ve yediveren çileği 

çilek nasıl yetiştirilir

Fide ve tohumlar kadar saksılarda önemli. Çilek için seçeceğiniz saksının çok büyük olması gerekmez.  Çilek saksı içerisinde kök salacağı için kenarlarında delikler ve kırıklar olmalıdır. Çileği ektiğiniz saksının hafif bir yükseklikte olması her zaman önemlidir. Çilek için kesin bir mevsim yoktur.

Her mevsim şansınızı deneyebilirsiniz fakat mart ve eylül ayında ekerseniz daha kolay ve çabuk yetişecektir. Çileğin toprağı nemli ve güneş almalıdır. Bu ortama sahip olmayan çilekler ekşi ve tatsız olacaktır. Bu nedenle toprağın nem dengesine dikkat edilmeli. Ayrıca muhakkak saksınızın kenarında suyun fazlalığını giderecek delikler bulunmalıdır. 

SAKSIDA ÇİLEK KAÇ GÜNDE BİR SULANIR?

Çileklerinizi bahar aylarında gün, yaz aylarında ise gün aralıkla sulamalı veya damla sulamada, yağışlı günler hariç devamlı damlama sağlamalısınız.

İLİŞKİLİ HABER

İLİŞKİLİ HABER

Gülgiller familyasında yer alan çilek, yaz mevsiminin gelmesiyle beraber sıklıkla tüketilen meyvelerden birisidir. Çilek genellikle seralarda yetişmektedir. Ilıman iklim koşullarında yetişebilen çileklerin ekimi, genellikle ilkbahar mevsiminde gerçekleşir. Çilek yetiştiriciliğinin son zamanlarda yaygınlaştığı bir gerçek. Tohumun çimlenmesiyle beraber fide haline gelen bitkinin yetiştirilmesi son derece kolaydır. Çilekler çabuk büyüme ve gelişme gösterme sebebiyle saksıda yetişebilir. Eğer çilek tohumundan bitki yetiştirmek istiyorsanız, bazı basit yöntemleri gözden geçirmelisiniz. Bitki yetiştiriciliğinde tohumun ekildiği aya, bakımına ve sulamasına dikkat etmek gerekir. Bu koşullar sağlandığında, bitkinizin kısa sürede meyve vermeye başlayacaktır.

Çilek Tohumu Çimlendirme

Çilek tohumunu çimlendirme işleminde, öncelikle tohumları 1 gün suda ya da nemli bir bezin arasında bekletmek gerekir. Bir kabın içerisine ince elenmiş toprak ve torf karışımını ilave edin. Toprağı nemlendirdikten sonra üzerine, bir gün suda beklettiğiniz tohumları ekleyin.

Tohumların üzerine kalan toprağı yerleştirin ve üzerini fısfısla nemlendirin. Şeffaf bir naylonla toprağın üzerini kapatın. Tohumların çimlenmesinde toprağın nemli kalması önemlidir. Bu sebeple toprağı aralıklı olarak fısfısla nemlendirin. Bu işlemden sonra tohumlar gün sonunda çimlenmeye başlayacaktır.

Saksıya sarılı naylonu kaldırın ve tohumlar fide haline geldiğinde daha büyük bir saksıya koyun. Çilek tohumu güneş alan yerlere uygunluk sağladığı için, saat boyunca güneş alması yeterlidir. Çilek tohumunu çimlendirme aşamasında bitkinin sulanmasına ve ara ara güneş almasına dikkat edilmelidir.

Çilek Tohumu Kaç Günde Meyve Verir?

Çilek tohumunun meyve vermesinde ekim zamanı, toprağın yapısı ve bakım süreci önemlidir. Çilek tohumu genellikle ilkbahar mevsiminde ekilir. Ilıman iklim yapısında yetişebilen bu bitki, ortalama 2 ila 35 derece arasında olan bölgelerde yetiştirilir.

Don olayının bitmesiyle beraber ekim işlemi gerçekleşir. Çilek çekirdeğini toprağa ektikten sonra gün sonra çimlenmeye başlayacaktır. Çilekler fide olarak dikiminden 3 veya 4 ay içinde meyve vermeye başlayacaktır.

Meyve verme süresi çileğin türüne göre değişiklik gösterebilir. Buna göre 7 veren çilek türü, isminden de anlaşıldığı gibi yedi mevsim çilek veren bir özelliğe sahiptir. Çilek yaz meyvesi olarak bilinirken, son zamanlarda seracılık ile beraber artan çilek yetiştiriciliğinde her mevsim çilek üretimi mümkün hale gelmiştir.

Çilek Ne Zaman Çimlendirilir?

Çilek, ılıman iklim yapısında yetiştirilmektedir. Bu sebeple çilek yetiştirmek isteyenler, çimlendirme işlemini uygun zamanda yapmalıdır. Çilek yetiştirmede genellikle en uygun zaman Temmuz- Ağustos aylarıdır.

Çileğin hangi zamanda çimlendirileceği, bölgeden bölgeye değişiklik gösterir. Kış aylarının ılık geçtiği bir bölgede yaşıyorsanız, Ekim- Kasım aylarında ekim yapabilirsiniz. Eğer soğuk bir bölgede yaşıyorsanız, çileğin çimlendirilmesi için en uygun zaman Nisan ayıdır.

Ülkemizde bölgelere göre ayırdığımızda; Marmara Bölgesinde kış ekimi 1 Ekim- 15 Aralık arasında, yaz ekimi 15 Haziran Temmuz arasında değişiklik gösterir. Akdeniz Bölgesinde kışın 15 Ekim- 15 Kasım arasında, yazın 15 Temmuz- 15 Ağustos arasında ekim gerçekleşir. Ege Bölgesinde kışın 1 Ekim- 15 Kasım arasında ekim yapılırken, yazın 1 Temmuz- 15 Temmuz arasında ekim yapılır. Orta Anadolu Bölgesinde ise, kışın 1 Ekim- 15 Kasım aralığında ekim yapılırken, yazın 1 Temmuz- 15 Temmuz arasında çileğin ekimi gerçekleşir.

İlk yabani çileğin Fragaria vesca olduğu kabul edilir. Bu çilek 2n=14 kromozomludur. Başlangıç yeri, Avrupa ve Asya içine alan geniş bir yeri kapsar. Çileklerde anavatandan çok yayılma bölgesi ele alınıp incelenmektedir. Ekvatordan başlayarak Sibirya’ya kadar geniş bir alanda yayılmıştır. Çilek,dünya üzerinde, birbirinden çok farklı bölgelerde ve ekolojik şartlarda yetiştirilebilmektedir. Yaz aylarında kuzey kutbuna yakın yerlerdeki devamlı aydınlık bölgelerden, 12 saatlik aydınlanmaya sahip Ekvatordaki bölgelere kadar yıllık yağış mm olan çöl alanlarından (sulama yapılarak), m yükseklikteki alanlarda, soğukların °C’lere kadar düştüğü yerlere ve yarı tropik yerlere kadar birbirinden iklim olarak çok farklılık gösteren yerlerde yetiştirilebilmektedir.

Çilek ziraati üzerine ilk buluntular M.S tarihlerinde Pliny’nin yazdığı “Naturel History” adlı eserde Frage adı ile geçmektedir. M.S. tarihlerinde yabani çilek Fragaria vesca üretime girmiştir. Önceleri süs bitkisi olarak kullanılmış, daha sonra üretimine başlanmıştır. ’lu yıllarda İngiltere'de zengin kişilerin bahçelerinde çilek yetiştirilmiş, hatta ilkel serler içinde üretime alınıp, kış aylarında pazarlarda satıldığı, seracılık tarihi ile uğraşanlar tarafından açıklanmaktadır.

Ülkemizde çilek, Trakya ve Marmara bölgelerinde Mayıs ayının ilk haftasında, Ege bölgesinde Nisan ortalarında ve güney bölgelerinde Mart ayında olgunlaşmaktadır.

Çilek yetiştiriciliği açısından ülkemiz son derece uygun şartlara sahiptir. Doğal koşullarda bile değişik bölge ve yüksekliklerde açıkta 8 ay çilek yetiştirmek mümkündür. Basit önlemlerle alçak tünel, yüksek tünel ve malçlama gibi uygulamalarla bu süreyi uzatmak mümkün olmaktadır. Bu sayede üretim artışından turfanda olarak iç pazar yanında, ihracat miktarında da artış imkânı sağlanmış olur. Üretimi yapılan ürünün büyük bir kısmının ihraç edildiği görülmektedir.

Çilek Nasıl Bir Bitkidir?

Çilek çok yıllık otsu bir bitkidir. Saçak köklü bir bitki olup kökler 25 cm toprak derinliğine kadar inebilir. Yaprakları parçalı, çiçekleri beş taç yapraktan meydana gelmiştir. Çilek meyvesi çiçek tablasının etlenmesiyle meydana gelen yalancı bir meyvedir. Kol atarak çoğalır.

Çilek deniz kenarından m yüksekliğe kadar hemen her yerde yetişebilmektedir. Ancak yükseklik arttıkça çiçeklenme ve hasat zamanı da gecikmektedir. m deki yüksekliklerde iklime bağlı olarak kalite daha iyi olup hastalıklara mukavemet artar.

Çilek hassas bir meyve olup kısa sürede bozulur. Sofralık olarak tüketildikten başka reçel, marmelat, komposta, pasta, şekerleme endüstrisi, şıra ve likör yapılarak değerlendirilir.

Yayılma alanı oldukça geniştir. Bazı yerlerde doğal yetişme alanları oluşturmuştur. Bazı yerlere çilek sonradan götürülmüş olmasına rağmen, orada yaşama şansı bulmuş ve hatta yabanileşerek, adeta doğal yetişme alanı hüviyetini kazanmıştır.

Çilek sistematikte Rosaceae familyasına ait Fragaria vesca olarak bilinir ve den fazla çeşidinin olduğu bilinir.

Çilek Çeşitleri

Diğer bütün meyve türlerinde olduğu gibi çilek yetiştiriciliğinde de bölge, iklim şartları ve üretim amacına (sofralık veya sanayilik) uygun çeşitlerin seçimi oldukça önemlidir.

İyi bir çeşit;

• Bulunduğu bölgeye adapte olmuş,
• Verimli ve hastalıklara dayanıklı,
• Pazarda aranan,
• Yola ve taşımaya dayanıklı,
• Bitkisi kuvvetli gelişen ve kloroza dayanıklı olmalıdır.

Bu özellikler dışında yetiştirme amacına bağlı olarak; eğer seracılığa uygun çeşit seçimi düşünülüyorsa erkencilik, bazı bölgelerde son turfanda, bazen meyve iriliği önemli olabilmektedir.

Çeşidi ve kaynağı belli olmayan fideler ile bahçe kurulmamalıdır. Aksi takdirde meyvenin pazar değeri düşer, verimde azalma ve pazarlamada güçlüklerle karşılaşılır.

Bölgelere göre değişmekle birlikte yaygın olarak kullanılan çeşitler;

Pajaro

Sofralık ve derin dondurulmaya uygun olan bu çeşit konik şekilli, meyve eti sert, aroması iyidir. Orta erkenci, yüksek verimli olan bu çeşit kloroza duyarlı ancak Botrytise dayanıklıdır.

Selva

Gün-nötr özelliğe sahip olan bu çeşit, konik şekilli, meyve eti sert, aroması orta ve sofralık bir çeşittir. Yüksek verimli olan bu çeşit kloroza duyarlılık orta, Botrytise dayanıklıdır.

Seaccape

Gün-nötr özelliğe sahip olan bu çeşit yuvarlak konik şekilli, meyve eti sert, aromalı, verimli ve oldukça erkencidir. Erkenci çilek yetiştiriciliğinde yaygınlaştırılması gereken bir çeşittir. Yaprak leke hastalığına duyarlıdır.

Oso grande

Sofralık yetiştiriciliğe uygun olan bu çeşidin bitkileri kuvvetli büyür. Yüksek verimli olup, kaliteli meyvelere sahiptir. Kloroza dayanıklıdır.

Camarosa

Sofralık yetiştiriciliğe uygun olan bu çeşit oldukça yüksek verimli olup kaliteli meyvelere sahiptir. Meyve eti sert, çok iri ve aromalıdır. Bitkileri çok kuvvetli büyür.

Chandler

Sofralık olan bu çeşit konik şekilli, meyve eti sert, aroması iyidir. Orta erkenci, yüksek verimli olan bu çeşit Kloroza duyarlı ancak Botrytise dayanıklıdır.

Tioga

Meyveleri uzun konik şeklinde, parlak koyu kırmızı renkli, orta irilikte meyveye sahiptir. Küçük parlak sarı renkli olan (akenler) cevizcikler meyve etine batık olmadığından toplama ve sınıflama sırasında meyve etinde fazla zararlanma olmamaktadır. Çanak yapraklar meyveden kolay ayrılmaktadır. Meyve eti rengi kırmızıdır. Tioga, eti sert, lezzetli ve verimli bir çeşittir. Yola dayanımı iyi olan, orta erkenci, sofralık ve sanayi çeşididir.

Aliso

Bir Amerikan çeşididir. Meyvesi iri, orta erkenci meyve eti orta-sert, oldukça verimli, tat kalitesi orta, bitkisi kuvvetli, meyvenin saptan kopması oldukça kolay, erkenci ve seraya da uygun bir çeşittir. Derin dondurulmaya uygun değildir. Reçel, marmelat ve meyve suyuna oldukça uygun olan bu çeşidin yetiştiriciliği bütün bölgelere önerilir.

Douglas

Meyvesi iri orta erkenci (Aliso dan birkaç gün önce) meyve eti sert, oldukça verimli, tat ve kalitesi iyi, konik şekilli, bitkisi kuvvetli, meyvenin saptan kopması kolay, sofralık ve derin dondurulmaya uygundur. Kloroza duyarlı ancak Botrytise (meyve çürüklüğü) dayanıklıdır. Tüm bölgeler için tavsiye edilir. Sofralık ve derin dondurulmaya uygun olan bu çeşit, meyve eti sert, aroması iyi, oldukça verimli bir çeşittir. Yetiştiriciliği tüm bölgeler için uygundur.

Pocahontas

Meyvesi orta iri, meyve şekli yuvarlak konik, meyve parlak koyu kırmızı, meyve eti rengi dış renkten daha açık, meyve eti orta sert, meyve içi dolu saptan kopması kolay, meyve çürüklüğüne dayanıklı, kloroza orta dayanıklı, sofralık derin dondurulmaya ve sanayiye uygun tat ve koku iyi. Oldukça verimlidir. Tüm bölgeler için tavsiye edilir.

Kabarla

Sera ve açıkta yetiştiricilik için uygun özelliklere sahip olan bu çeşit, yüksek verimli, erkenci, meyveleri konik şekilli, orta irilikte, meyve eti orta serttir. Akdeniz ve Ege Bölgeleri için önerilmektedir.

Redlans hope

Sera ve açıkta yetiştiricilik için uygun özelliklere sahip olan bu çeşit, meyveleri konik şekilli, iri ve meyve eti orta serttir. Meyve parlak açık kırmızı renkte meyve eti rengi soluk pembedir.

Sweet charlıe

Ticari olarak üretimi yapılan çilek çeşitleri çerisinde en erkenci çeşitlerindendir. Meyveler orta irilikte, meyve rengi parlak açık kırmızı, meyve eti rengi açık turuncu, tat çok iyi, meyve kalitesi yüksek. Akenleri yeşilimsi sarı ve biraz köşegenlidir. Meyve iriliği dikim tarihine göre değişir. Fakat aynı tarihte dikilmiş Oso Grande nin bitkilerinden daha sık ve daha küçük olma eğilimindedirler.

Ortalama meyve ağırlığı 17 g dır. Sweet Charlie meyveleri sulu ve tatlıdır. Çanak yapraklar iri ile cm uzunlukta kulak memesi ve testere dişli görünümlüdür. Sweet Charlie antroknoz taç çürümesine duyarlıdır. Aynı zamanda meyve çürüklüğü ve phomopsis yaprak yanıklığına duyarlıdır.

Chambly

Chambly bitkileri bitki başına arası çiçek ile orta büyüklükte, düşük güçtedir ve 10 cm saman malç örtü ile –25°C den düşük kış soğuklarına dayanabilir. Bitkiler seyrek görünüme sahiptirler. Çiçek salkımları genellikle arası çiçeğe sahiptir. Meyve eti kırmızı olup meyveler serttir.

Rosa linda

Rosa Linda Oso Granda ya da Sweet Charlie den daha dik bitki habitüsüne sahip ve daha fazla meyve verme eğilimindedir. Ortalama meyve ağırlığı Sweet Charlie ye benzer. İlk meyve şekli değişkendir. İkinci ve sonraki meyveler tipik konik şeklindedir. Olgun meyveler, erken sezonda, genellikle beyaz uçlara sahip olur, fakat diğer dönemlerde olgunlaşma üniformdur. Dış meyve rengi, akenleri etrafı koyu kırmızı ile açık kırmızı arasında değişkenlik gösterir. İç meyve rengi çoğunlukla açık kırmızıdır. Meyvesi sert ve çok iyi bir lezzete sahiptir. Rosa Linda meyveleri aromatik ve sıkı-etlidir. Çanak yaprağı, kulak memeli, çoğunlukla bütün ve aşağıya eğilmiş halde bulunur. Bu türün ayrı özelliği meyvesinin yegane aromatik kalitesi, dik bitki habitüsü ikinci ve sonraki meyve renginin üniform oluşudur.