Cocuklarda Göz Akmasi

Çocuklarda Gözlerin Sulanması ve Çapaklanması Nedir?

Gözün ağrı ve görme azlığı olmadan kızarması, sulanması ve çapaklanması genellikle konjonktiva tahrişi veya göz yaşı boşaltım kanalının darlığı veya kapalı olması sonucunda ortaya çıkar.

Kon­jonk­ti­vit­

Göz kü­re­si­ni ve/veya ka­pak­la­rı kap­la­yan kon­jonk­ti­va ödem­li ve hi­pe­re­mik­tir. Ba­zı ol­gu­lar­da ka­pak öde­mi ve­ya kor­ne­a tu­tu­lu­mu da tab­lo­ya eş­lik ede­bi­lir. Su­lu, mu­ko­id ve­ya pü­rü­lan ça­pak­lan­ma ti­pik­tir. Konjonktivitler en­fek­si­yöz, al­ler­jik ve­ya kim­ya­sal ola­rak sınıflandırılabilir.

Ye­ni­do­ğan Kon­jonk­ti­vi­ti

Genellikle yaşamın ilk bir ayın­da gö­rü­lür. Hi­pe­re­mi, ka­pak­lar­da ha­fif şiş­lik ve akın­tı ile ka­rak­te­ri­ze­dir. Ye­ni­do­ğan dö­ne­min­de kar­şı­mı­za çı­kan kon­jonk­ti­vit­le­rin en sık ne­den­le­ri or­ta­ya çı­kış sı­ra­sı­na gö­re; kim­ya­sal iri­tan­lar, bak­te­ri­ler, kla­mid­ya ve da­ha na­dir ola­rak her­pes simp­leks vi­rüs­üdür. Yenidoğan konjonktivitinin tedavisi acilen yapılmalıdır. 

Enfeksiyöz Konjonktivit

En sık en­fek­si­yöz kon­jonk­ti­vit ne­de­ni vi­ral olup, ade­no­vi­rüs­ler en yay­gın rast­la­nan­dır. Vi­ral kon­jonk­ti­vit­ler ge­nel­lik­le göz ve el te­ma­sı so­nu­cun­da çok hız­lı bir şe­kil­de ya­yı­lır. Kli­nik, bi­re­yin di­ren­ci ve mik­ro­or­ga­niz­ma­nın vi­ru­lan­sı ile çok de­ği­şik­lik gös­te­rir. Ha­fif bir kı­za­rık­lık­tan ka­pak­la­rı aça­ma­ya­cak ka­dar yo­ğun ödem ve ağ­rı­lı im­mü­no­lo­jik kor­ne­a re­ak­si­yo­nu or­ta­ya çı­ka­bi­lir.

Allerjik Konjonktivit

En önemli belirti ka­şın­tı­dır. Akut ve kro­nik se­yir­li ola­bi­lir.

Konjenital Nazolakrimal Sistem Tıkanıklığı

Yeni doğan çocukların yak­la­şık %6’sın­da or­ta­ya çı­kan na­zo­lak­ri­mal sis­tem tı­ka­nık­lı­ğı­nın bü­yük kıs­mı ilk bir yaş için­de kendiliğinden dü­ze­lir. Has­ta­nın te­mel semp­to­mu do­ğu­mu ta­ki­ben ve­ya bir­kaç haf­ta için­de or­ta­ya çı­kan dre­naj az­lı­ğı ne­de­niy­le göz­de su­lan­ma ya­ni epi­fo­ra ve za­man za­man gö­rü­len ça­pak­lan­ma­dır.

Ke­se için­de­ki ba­sın­cı ar­tı­ra­rak tı­ka­nık­lı­ğın aşıl­ma­sı ve bi­ri­ken sek­res­yo­nun bo­şal­tı­la­rak mik­ro­or­ga­niz­ma­la­rın yer­leş­me­si­ni ön­le­mek ama­cıy­la lak­ri­mal ke­se böl­ge­si­ne masaj yapmak gerekir. Kon­ta­mi­nas­yo­nu ön­le­mek için bi­ri­ken sek­res­yo­nun te­miz su ile te­miz­len­me­si öne­ri­lir. Bak­te­ri­yel en­fek­si­yon belirtisi olan sa­rı-ye­şil ça­pak­lan­ma gö­rül­dü­ğü tak­tir­de an­ti­bi­yo­tikli dam­la ve­ya po­mad­lar kul­la­nı­la­bi­lir. 

İyi­leş­me olmadığı tak­tir­de ay­da, ide­al ola­rak 12 ay­da, bir göz he­ki­mi ta­ra­fın­dan na­zo­lak­ri­mal sis­te­min me­tal son­da yar­dı­mıy­la açıl­ma­sı öne­ril­me­li­dir. Bu iş­le­min ba­şa­rı­sız kal­dı­ğı na­dir du­rum­lar­da ay­nı iş­lem bir kez da­ha tek­rar­la­na­bi­lir. Tı­ka­nık­lı­ğı ka­na­li­kül se­vi­ye­sin­de olan ve­ya iki ya­şın üze­rin­de­ki ço­cuk­lar­da na­zo­lak­ri­mal ka­nal sis­te­mi­ne si­li­kon tüp ta­kıl­ma­sı ve bu tü­pün yak­la­şık ola­rak ay sü­rey­le ye­rin­de bı­ra­kıl­ma­sı ge­re­kir.

Si­li­kon tüp uy­gu­la­ma­sı ile lak­ri­mal dre­naj sis­te­mi­nin ba­lon ka­te­te­ri­zas­yo­nu ben­zer ba­şa­rı dü­ze­yi­ne sa­hip­tir. Lak­ri­mal ke­mi­ğin kı­rıl­dı­ğı dak­ri­yo­sis­to­ri­nos­to­mi ame­li­ya­tı­nın yüz ke­mik­le­ri ge­li­şi­mi ta­mam­lan­dık­tan son­ra ya­pıl­ma­sı ter­cih edi­lir.

Göz Sağlığı ve Hastalıkları Op. Dr. İrfan Botan Güneş, çocukluk çağında sık karşılaşılan gözlerde sulanma ve günlük yaşamda en sık karşılaşılan göz hastalıkları ile ilgili bilgilendirdi. Dr. Güneş, çocukluk çağında gözlerde sulanmanın sık karşılaşılan ve tüm göz problemlerinde olduğu gibi anne babaların kaygılanmasına sebep olan bir durum olduğunu söyledi. Çocuklarda özellikle tek gözde aniden başlayan sulanma, kızarıklık, batma ve ışığa hassasiyet gibi durumlarda göze alınmış bir darbe veya gözde yabancı cisim olabileceği konusunda ebeveynleri uyaran Op. Dr. Güneş, bu durum karşısında zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğinin altını çizdi.

Sık karşılaşılan göz hastalıklarının nedenlerini açıklayan Op. Dr. İrfan Botan Güneş, "Alerjik konjonktivit çocukluk çağının herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir. Genellikle her iki gözde kızarıklık, sulanma, kaşıntı ve çapaklanma ile seyreder. Bu bulgular mevsimsel özellikler ve alerjen ile karşılaşma sıklığına göre artıp azalabilir. Tedavide bulguların şiddetine göre topikal göz damlaları kullanılır. Gözyaşı kanal tıkanıklıkları çocukların yaklaşık yüzde 6'sında görülmektedir. Buna gözyaşı yollarında bulunan kapakçıklardaki darlık veya tıkayıcı zarlar sebep olmaktadır. Genellikle doğumdan kısa süre sonra fark edilen, bir tarafta daha belirgin olmak üzere gözde sulanma ve tekrarlayan çapaklanma ile kendini gösterir. Kanal tıkanıklığı genellikle 1 yaşına kadar doğru yapılan gözyaşı kesesi masajı ile kendiliğinden düzelebilmektedir. Tıkanıklığın devam ettiği hastalarda uygun zamanda sondalama veya gözyaşı kanalına geçici silikon tüp takılması işlemi yapılmalıdır" dedi.

Sağlık Bakanlığınca zorunlu tarama programına dahil edilen çocuklarda 3 yaş göz ve görme muayenesinin önemine de değinen Güneş, "Çocuklarda özellikle tek gözde aniden başlayan sulanma, kızarıklık, batma ve ışığa hassasiyet gibi durumlarda göze alınmış bir darbe veya gözde yabancı cisim olabileceği akılda bulundurulmalı ve zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Özellikle okul öncesi dönemde yüksek astigmatizma başta olmak üzere, gözlük kullanımını gerektirecek düzeydeki kırma kusurları gözlerde sulanmaya sebep olabilir" diye konuştu.

Uzun süren burun tıkanıklığı olan çocukların gözlerinde sulanma olabileceğini de aktaran Göz Sağlığı ve Hastalıkları Op. Dr. İrfan Botan Güneş, "Gözlerimizin ürettiği gözyaşı, gözyaşı kanalımız ile burnumuza akmaktadır. Bu nedenle özellikle uzun süreli burun tıkanıklığı olan çocuklarda gözlerde sulanma olabilmektedir. Göz problemi olmayan uzun süreli göz sulanması olan hastalarımıza Kulak Burun Boğaz muayenelerini yaptırmalarını da önermekteyim" şeklinde konuştu.

Konjonktivit, göz küresinin dış yüzeyi ve göz kapaklarının iç yüzeyini örten şeffaf zarın (konjonktivanın) iltihabıdır. Viral, bakteriyel veya alerjik olabilir. Konjonktivitin en önemli bulgusu gözlerde salgı artışı ve gözde kızarıklıktır. Salgılar su gibi berrak ve bol ise Viral veya alerjik; ince uzun ip gibi uzayan ve beyaz ise vernalis (bahar nezlesi) konjonktiviti; sarı yeşil, kirpikleri yapıştıran çapaklanma şeklindeyse bakteriyel konjoktiviti düşündürür.

Bakteriyel konjonktivitler

Belirtiler

Ani başlangıçlı, gözlerde yanma, batma, kızarma, kirpikleri yapıştıran çapaklanma yapar. Her iki gözün de alt kapağı aşağı çekildiğinde iltihaplı gözdeki kapağın iç kısmı daha kırmızı görünür.

Tedavi

İlaç damlatılmadan önce tüm çapakların gözden uzaklaştırılması gerekir. Steril göz petlerini serum fizyolojik veya kaynamış su ile iyice ıslatıp çocuğun gözleri silinebilir. Mikroplar gözden ele, elden de yine göze bulaşabileceğinden çocuğunuzun kullandığı havluyu ayırmanız veya daha iyisi kâğıt havlu kullanmanız; çocuğun ev halkının ellerini daha sık yıkamalarını sağlamanız, kapı kolu, telefon ahizesi, oyuncaklar gibi sık ellenen yerlerin sık sık silinmesi aile bireylerini ve çocuğun diğer gözünü korumak için alınabilecek önlemlerdir.

Dikkat!

Çocuğunuz Konjonktivit olduğunda kesinlikle yuvaya veya okula göndermeyin ve okulunuzu salgın ihtimaline karşı uyarın çünkü çocuğunuz da mikrobu henüz taşıyıcı haldeki bir arkadaşından almış ve belirtiler çıkana dek diğer arkadaşlarına bulaştırmış olabilir.

Çocukla Konjonktivit Tedavisi

Doktorunuzun uygun bulduğu ir antibiyotikli göz damlası ile tedaviye başlayın. Damlaları düzenli kullanmaya rağmen 4–5 günde düzelme başlamıyorsa, gözde şiddetli batma yanma ve ağrı oluyorsa bir el feneri ile gözlerindeki parlaklığı kontrol edin. Eğer bir göz diğerine göre daha az parlak görülüyorsa keratit (korneada iltihap ve hasar!) başlamış olabilir. Acilen bir göz doktoruna gidin.

Adenoviral Konjonktivitler

Viral konjonktivitler bakteriyel konjonktivitlerin aksine antibiyotiklerden yarar görmezler ve çok daha fazla bulaşıcıdırlar. Bazı adenoviral enfeksiyonlar üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra gelişse de öncesinde üst solunum yolu enfeksiyonu geçirilmiş olması şart değildir. %60 hastanın her iki gözünde de birden ani gelişen kızarıklık, sulanma, kapaklarda şişlik görülür. Çapaklanma hafif olup su gibi berrak sulanma ve batma ön plandadır. Kızarıklık bazen kanama gibi de olabilir. Kulak önünde ve çene altında elinize gelen, dokununca ağrılı lenf bezesi de bulursanız çocuğunuzda adenoviral konjonktivit bulunma olasılığı yüksektir. Bu hastalık sadece göz zarlarını değil, kornea dediğimiz gözün saydam tabakasını da etkilediğinden tanı için mutlaka göz doktorunun görmesi gereklidir.

Tedavisinde bilinen bir ilaç yoktur. Soğuk pansumanlarla rahatlatma önerilir. Hastalık 3–4 haftaya kadar uzayabilir ve çok bulaşıcı olduğundan izolasyon ve korunmaya çok dikkat edilmelidir.

Herpes Simpleks Konjonktiviti ve Keratiti

Herpes simpleks dudaklarda uçuk yapan virüsün adı olup bu virüs gözde sadece zarları tutan konjonktivit değil keratit de yapabilir.

Herpes virüsleri, sinirlerde uykuya dalan ve zaman zaman (stres, ateşli hastalık, iyi beslenememe vs. vücudu zayıflatıcı durumlarda) uyanıp tekrarlayıcı enfeksiyonlar yapan korneayı tutarak iz bırakıp görmeyi olumsuz etkileyen mikroplardır.

Çocuğunuzun gözü etrafında cildinde de minik, öncesinde içi berrak sıvı dolu olup sonradan cerahatlenen minik kesecikler varsa, gözleri kızarık ise, gözde bulanık görme daha önce de oldu ise, çapaklanma ve çok sulanma şikâyetleri varsa göz doktorunuza mutlaka danışın. Çocuğunuzda yılda 1–2 kez hep aynı gözde, 1 hafta 10 gün süren bu tür enfeksiyonlar oluyorsa herpes simpleks konjonktivitinden şüphelenmek gerekir.

Alerjik Konjonktivitler

En önemli belirtisi gözde geçici sulanma, kızarıklık ve kaşıntı olan bir göz hastalığıdır. Yaz aylarında çiçek tozları ve polenlere karşı ya da tüm sene boyunca ev tozu / hayvan tüylerine karşı gelişebilir. Burun akıntısı, burunda kaşıntı ve hapşırık da eşlik edebilir.