Kedilerde Ağız Kuruluğu

Sevimli dostlarımızda çok sık görülen ağız kokularına neden olan birçok etken bulunmaktadır. Kedide ağız kokusu genel nedenleri arasında;

• Ağız boşluğu lezyonları
• Peridontal hastalıklar
• Diş taşları
• Tartar
• Diş çürükleri
• Mide sorunları ya da hatalı, yanlış besleme
• Böbrek ve Karaciğer Hastalıkları

Kedilerde ileri derecede birikmiş diş taşları temizlenmediği taktirde belli bir müddet sonra diş etlerinde oluşturacağı baskıdan dolayı diş eti problemlerini beraberinde getirerek ağız kokusu oluşmasına neden olmaktadır. Diş etlerinde meydana gelecek hasarlar zamanda bakteri üremesi ve enfeksiyon sorunları oluşturacağından dolayı ciddi oranda rahatsızlık verecek ağız kokusu oluşmasına neden olur. Kedilerde meydana gelecek ağız kokuları bazı durumlarda yeme sorunu ve aşırı salya oluşumuna neden olabilmektedir.

Diş Çürükleri Ağız Kokusunun Nedenleri Arasında Bulunuyor

Diş taşlarında olduğu gibi kedilerde diş çürükleri oluşması da kedilerde ağız kokusu oluşmasına neden olmaktadır. Diş boşluklarında zamanla gıda artığı birikmesi ağız kokusunun yanında ciddi diş sorunlarına neden olabilmektedir.

Kedileri Ağızlarında Oluşan Lezyonlar

• Stomatitis (ağız boşluğunun enfeksiyonu)
• Gingivitis (diş eti iltihaplanması)
• Glositis (dil iltihaplanması)

Başlıca görülen lezyonlar arasında bulunmaktadır. Ağız boşluğunda oluşacak lezyonlar bakteriyel ve ya viral hastalıklara bağlı olarak değişim gösterebilmektedir. Kedilerde ağız kokusu oluşumlarının bir diğer nedenleri arasında da dil iltihaplanması (glositis) olmaktadır. Glossitis ve diş eti iltihaplanması aynı şekilde kedilerde ağız kokusuna neden olabilmektedir.

Kedilerde Şeker Hastalığı Oluşumun Ağız Kokusuna Etkisi

İnsanlarda olduğu gibi kedilerde de görülebilen şeker hastalığı aşırı derecede ağız kuruluğu oluşturacağından dolayı zamanla diş etlerinde deformasyon oluşmasına neden olacağı için ağız kokusu oluşumu meydana gelebilmektedir. Ağız kuruluğu oluşması durumunda kediler özellikle kuru mama yerken ciddi oranda dişleri hasar görebilmektedir. Diyabet hastalığı kontrol altına alınamayan kediler zamanla ciddi sağlık problemlerinin altında da kalabileceği için kesinlikle veteriner kontrolünde takip edilmesi gerekmektedir.

Yaraların Ağız Kokusu Oluşumuna Etkisi

Sert ve kuru besinler ile sürekli beslenen kedilerin zamanla diş etlerinde hasarlar oluşmasının yanında özellikle tavuk kemiği gibi sert cisimlerin ağızda meydana getirebileceği yaralar zamanla enfeksiyon odağı oluşturarak kedinizde ağız kokusuna sebep olabilmektedir.

Kedilerde mide sorunlarından kaynaklı ağız kokusu oluşumları da meydana gelebilmektedir. Kötü beslenme sebepli ve helicobacter enfeksiyonlarından dolayı mideden oluşacak sorunlar ağız içinde koku oluşumu meydana getirmektedir. Kedilerde bu etkenlerin dışında patolojik sınıfa girmeyen ağız kokuları özellikle diş değişim dönemlerinde de (yavru ve 1 yaş altı genç kedilerde) meydana gelebilmektedir.

Organ yetmezliklerinin Ağız Kokusu Oluşumuna Etkisi

Kedinizde olan böbrek ya da karaciğer hastalıkları şiddetine göre aynı şekilde ağız kokusu meydana getirebilmektedir. Böbrek yetmezliğinde olan kedilerde kandaki üre seviyesinin artışı onlarda ağızda üre kokusuna sebep olabilir. Bu tarz durumlardan şüphelenmeniz durumunda vakit kaybetmeden veteriner hekiminizle iletişime geçmelisiniz.

Kedilerde Ağız Kokusun Nedenleri

Ağız kokusu şikayetlerinde ilk akla gelen ağız boşluğu ile ilgili bir problemin varlığı olmalıdır. Çünkü kedilerde de ağız kokusunun birincil nedeni ağız boşluğunda şekillenen lezyonlardır. Bu lezyonlar lokalizasyon yerine ve oluşum nedenlerine göre çok çeşitli olabilir.

Ayrıca peridontal hastalıklar, diş taşları ve diş çürükleri de ağız kokusunun sık görülen nedenlerindendir. Genellikle şekillenen peridontal hastalıkların kökeninde de diş taşları yani tartar yer almaktadır. Özellikle ileri düzeyde birikmiş diş taşlarının zamanla diş etlerine yaptığı baskı diş etlerinde hasara neden olur. Hasarlı diş etleri bakterilerin üremesi için uygun ortamdır ve besinlerinde yardımı ile kolayca enfeksiyonun şekillenmesine neden olacağı gibi keskin ağız kokusunun da önemli bir nedenidir. Bu durumda diş etleri oldukça hassastır, kolay kanayabilir. Hiperemik yapıdaki diş etleri gözle görülebilir derecede belirgindir. Bu kanamalar da kokunun nedenini oluşturabilir. Ağız kokusu yanında yeme güçlüğü ve salya artışı da şekilleneceğinden kokunun şiddeti daha da artabilir.

Diş çürüklerinde, kokunun kaynağı besin artıklarıdır. Çürüğe bağlı oluşan kavitede biriken besin artıkları kolayca bakterilerin etkisiyle kokuşarak kokuya neden olur. Diş taşlarının varlığında da aynı neden söz konusudur. Oluşan tartarın diş etlerinin içlerine doğru ilerlemesi nedeniyle zamanla diş eti ve diş kökü arasında bir ayrılma ve boşluk oluşumu söz konusudur. Bu boşlukta biriken besin artıkları ağız kokusunun ve diş çürüklerinin nedenini oluşturabilir.

Ağız mukozasında şekillenen enfekte lezyonlar, stomatitis, gingivitis ve glossitis olarak sayılabilir. Bu lezyonlar travmalar, kimyasal maddeler, immun sistem hastalıkları, paraziter, mantar, viral ve bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olarak şekillenebilir. Örneğin Candida albicans türü mantar, herpes virus, calici virus veya leukemie virus nedeniyle gelişen hastalıklarda ağız mukozasının yangısı olan stomatitislerin şekillenmesi spesifiktir. Tüm bu hastalıkların seyri sırasında değişik derecelerde görülen stomatitislere bağlı olarak ağız kokusu da oluşmonash.pw dilin yangısı olan glossitis ve diş etlerinin yangısı olan gingivitisler de aynı nedenlerle şekillenebilir ve ağız kokusuna neden olabilir. Gingivitislerin oluşum nedenlerinden biri de tartarlardır. Birbirini tetikleyen bu iki etken ağız kokusunun da önemli bir nedenidir.

Yalanmayı seven kedilerin dilleri ile mantar ve benzeri etkenleri ağız boşluğuna taşımaları ve etkene bağlı olarak ağız boşluğunda da lezyon oluşturması oldukça kolaydır.

Kedilerde pek sık şekillenmemekle birlikte diş eti üremesi olan epulisler besinlerin birikimine neden olan kaviteler oluşturarak ağız kokusuna neden olan diğer bir etkendir. Ayrıca ağız içinde şekillenen Fibrosarcom ve Squamous cell carcinom gibi neoplazmlar da ağız kokusuna neden olmaktadır. Şekillenen neoplazmlar çiğneme sırasında dişlerin sürtünmesine bağlı olarak kanamalı açık lezyonlar şekline dönüşebileceği gibi yutkunma güçlüğüne bağlı olarak besin birikmelerine de sebep olarak kokunun kaynağını oluşturabilir.

Kedilerde oldukça sık görülen enfeksiyöz Rhinotracheitis’in seyri sırasında ve sinüzitis’ler de ağız kokusuna neden olabilir. Şekillenen irinli akıntı burun yoluyla dışa akıtılmakla birlikte yutakla olan bağlantı kokunun ağızdan hissedilmesine neden olabilir. Benzer şekilde tonsillitis ve farengitis durumlarında da ağız kokusu olabilir. Ancak kedilerde genellikle Rhinotracheitisle birlikte seyreden bu hastalıkların tanısının ayrıca konulması pratik olarak sık karşılaşılan bir durum değildir.

Enfesiyöz hastalıklar yanında endokrin sistem hastalıkları ve bazı metabolik hastalıklarda ağız kokusuna neden olabilir. Örneğin kedilerde oldukça sık yaşanan böbrek hastalıkları üremiye neden olur. Şekillenen ürenin parçalanması sonucunda oluşan amonyağın etkisiyle oral lezyonlar ve keskin bir aseton kokusu oluşur.

Hypothyroidizm ve parahypothyroidizm gibi endokrin hastalıkların seyri sırasında diş etleri oldukça hassastır. Çok az bir tartar birikiminde dahi kolayca gingivitis şekillenebilir. Bu nedenle de bu hastalıkların seyri sırasında da ağız kokusu tespit edilebilir.

Yine Diabetes mellitus (şeker hastalığı) nedeniyle de ağız kokusu oluşabilir. Özellikle bu hastalığın seyrinde şiddetli bir ağız kuruluğunun olması diş etlerini her türlü mekanik etkiye (kuru mama, diş taşı gibi) hassas hale getirir. Bu nedenle peridontal hastalıkların şekillenmesi kolay olacağı gibi şiddeti de oldukça fazladır. Gelişen bu oral lezyonlar ağız kokusunun da aynı oranda şiddetli olmasına neden olur.

Kedi ağız mukozasında erozyon ve ülser oluşumuna ve dolayısıyla ağız kokusuna neden olan diğer bir faktörde Discoid lupus erithematosus, Pemphigus vulgaris ve Bullous Pemphigus gibi immun deri hastalıklarıdır. Özellikle pemphigus vulgarisin seyri sırasında ağız boşluğu ve dudaklarda lezyonların oluşum oranı kedilerde oldukça yüksektir.

Kedilere özgü bir hastalık olan Eozinofilik granuloma ağız mukozası ve dil üzerinde ülserlere neden olan spesifik bir hastalıktır. Bu hastalığın seyri sırasında da şekillenen ülserler nedeniyle ağız kokusu oluşabilir. Özellikle orta yaştaki dişi kedilerde görülme oranı daha fazla olan bu hastalığın oral lezyonlarının şekillenmesinde dilin taşıyıcı rol oynadığı ancak başka bir kediye bulaşma olasılığının daha düşük olduğu bilinmektedir. Ancak ağız içinde şekillenen ülserlerin fibrosarcom, squamous cell carcinom, mast cell tümör gibi neoplazmlar ve enfeksiyöz karakterli ülserlerden ayırımının yapılması uygun bir tedavi için gereklidir.

İmmun sistem yetmezlikliğine bağlı olarak şekillenen FeLV (Felin Leukemi Virus Enfeksiyonlarında) şiddetli ve nüksedici karakterde stomatit ve gingivitis şekillenme oranı da oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Bu hastalığın varlığında şiddetli bir oral enfeksiyon yanında ağız kokusu da belirgin olarak hissedilir.

Ayrıca yabancı cisime bağlı travmalar nedeniyle diş etlerinde veya mukozada şekillenen yaralar da ağız kokusuna neden olabilir. Özellikle tavuk kemiği ve iğne gibi batıcı cisimlerin oluşturduğu yaralanmalar kedilerde sık görülen bir durumdur.

Mide içeriğinden, kötü besinlerden ve helicobacter enfeksiyonlarından kaynaklanan ağız kokuları da tüm kedilerde görülebilir.

Tüm bu etkenlerden farklı olarak patolojik sayılmayan ağız kokusu özellikle diş değişim dönemlerinde olabilir. Ayrıca askaritler de paraziter uygulama yapılmamış yavrularda ağız kokusunun nedeni olabilir. Askaritlere bağlı olarak görülen koku sarmısak kokusunu andırır ve uygun paraziter uygulamalar sonrasında kaybolur.

Juen Veteriner Polikliniği