Beyin ve sinir cerrahisi, nörocerrahi ya da nöroşirürjimerkezi ve periferik sinir sistemi bozukluklarının mekanik müdahale yoluyla tedavisini yapan bir cerrahi uzmanlık dalıdır. Bu dalda uzmanlık alan tıp doktorlarına nörocerrah ya da nöroşirürjiyen denmektedir. Bu uzmanlık eğitiminin sonrasında daha üst ihtisas dalları olarak spinal, fonksiyonel, tümör, vasküler, pediatrik nöroşirürji gibi dalları da vardır.
Gerek branşın eğitiminin ve gerekse pratik uygulamalarının zorluğu nedeni ile nörocerrahların sayısı çok fazla değildir. Tıbbın en çok dikkat ve tecrübe gerektiren dallarından biridir. Birçok ameliyatı yaklaşık saat sürer. Bu nedenlerle çoğu ülkede bu dalın uzmanları en çok ücret alan hekimlerdir.
Tarihi kültürel zenginlikleriyle Kapadokya’ya açılan kapı olan ve Orta Anadolu ve Kapadokya'nın ilk yerleşim yeri olarak bilinen Aksaray’da yaşanan dünya ilkleri herkesi şaşırtıyor. İlkler arasında yer alan ve 10 bin yıl önce gerçekleştirilen dünyanın ilk beyin ameliyatı da Aksaray’da gerçekleştirildi. Gülağaç ilçesine bağlı Kızılkaya köyünde bulunan Aşıklı Höyükte her yıl kazı çalışmaları halen devam ederken, höyük adeta ziyaretçi akınına uğruyor. Her yıl ziyaretçi sayısı hızla artan Aşıkla Höyük’te bulunan 11 iskelet arasında bulunan bir tanesi de ilk beyin ameliyatının yapıldığı kafatası. İlk kazı çalışmasının yılında başladığı Aşıklı Höyük’te birçok obsidyen ve çeşitli ameliyat malzemeleri bulundu.
MİLATTAN ÖNCE YILI İLE YILLARI ARASINDA İLK YERLEŞİK TOPLUMA GEÇENLER
Aşıklı Höyük’te Orta Anadolu’da ilk hayvan evcilleştirilmesinin görüldüğüne dikkat çeken Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın, “Aşıklı Höyük’teki kazı çalışmaları fiilen yılında rahmetli Ufuk Esin hanımefendi tarafından müze kurtarma kazıları ve daha sonra Cumhurbaşkanlığı kazısı şeklinde başladı. Daha önce de ’li yıllarda yabancı bilim adamları tarafından tespit edilmiş ve ilk kazılarımız yılında başlamıştı. İlk yıllarda kazıda 11 tane iskelet bulundu. 11 iskelette yapılan çalışmalarda bir kafatası özellikle dikkat çekiyor.
KAFATASININ İKİ TARAFINDA DELGİ VAR
Kazılarda ele geçirilen iskeletlerden birinin çok farklı olduğunu anlatan Müze Müdürü Altın, “İçlerinden birisi farklı. Trapanasyon dediğimiz bu iskelette 2 tane kafatası üzerinde delik görüyoruz. Bu iskeletin o günün şartlarında yaşlarında vefat ettiği, bu hastanın kemikleri üzerinde de belinde hafif bir rahatsızlık olduğu görülmüştür. O günkü toplum tamamen çalışma, avcılık, toplayıcılık ve yoğun bir tarım hayatına başlangıç olması sebebiyle o insanların bel hastalıkları olması da normal.
Beynin 2 tarafından yaklaşık milimetre genişliğinde bir delgi ile delinmiş, delikten sonra tekrar 2 milim daha deliğin kapandığı görünmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalarda hasta bu ameliyattan sonra yaklaşık 10 gün daha yaşamış. Delme işleminden sonra yaşamış, çünkü vücut kendini onarmış. Orta Anadolu’da bir bayanın, hastalığı neydi bilinmiyor ama o günün şartlarında yaklaşık bundan 10 bin yıl önce Aksaray’ın Gülağaç İlçesi Kızılkaya Köyü sınırlarında bir beyin ameliyatı olması dünyadaki ilklerimizden birisidir” dedi.
Akl Höyük, Aksaray’n Gülaaç ilçesi Kzlkaya köyündedir. Mimarlk tarihi açsndan Anadolu’nun geleneksel bitiik düzendeki dörtgen planl kerpiç mimarisinin en eski örnei Akl Höyük’te izlenir. Tp tarihi açsndan bir ilk de burada gerçeklemi ve genç bir kadna dünyadaki ilk beyin ameliyat yaplmtr.
Ameliyat izlerinin bulunduu kafatas ve Akl Höyük’ten çkarlan dier buluntular Aksaray Müzesi’nde sergilenmektedir. Aratrmalar, Akl halknn yerleik hayata geçtikten sonra tarmla uramaya baladn göstermektedir. Daha önce yabani halde toplanan tahllar ve bitkiler, Akl sakinleri tarafndan ilk kez tarma alnmtr.
Arpa, buday, mercimekgillerin hem yabani hem tarma alnm türleri karbonlam tabakalar halinde kazlar srasnda ortaya çkarlmtr. Kazlarda bulunan hayvan kalntlar, youn ve bilinçli avclk yapan yerleiklerin en sk avladklar hayvanlarn koyun, keçi, yaban sr, domuz, kzl geyik, alageyik ve karaca olduunu göstermektedir. Bölgenin jeolojik oluumundan kaynaklanan ve volkanik cam adyla bilinen obsidyen, Akl halknn avclk, kasaplk, post ve deri içilii gibi her türlü günlük faaliyetlerini yürütmelerini salayan aletlerin ve silahlarn hammaddesi olmutur. On bin yllk geçmie sahip Akl Höyük ylnda ziyarete açlmtr.
Kaynak: seafoodplus.info
#Aksaray
Bu Kategorideki Diğer Haberler