I. Murad, Murad-ı Hüdavendigâr veya Gazi Hünkar (Osmanlıca:&#;مراد اوّل, Murad-ı evvel; 29 Haziran , Bursa – 15 Haziran , Kosova), Osmanlı Devleti’nin üçüncü padişahı. Babası Orhan Gazi, annesi Nilüfer Hatun'dur.[1][2] Babası Orhan Gazi döneminde km² olan devlet toprakları onun döneminde yaklaşık km² kadar genişlemiştir.
"Hükümdar", "bey" anlamına gelen hüdavendigâr[3] (Osmanlıca:&#;خداوندگار) unvanı verilmiştir. TuğrasıSultan Murad bin Orhan olarak istiflenmiştir. Bazı kitabelerde Melikû'l-Âdil İl Gazi es-Sultan Giyâsû'd-Dünya ve'd-Din şanı ile anılmıştır. Adına kesilmiş olan gümüş ve bakır sikkelerde ve bazı diğer kitabelerde Murad bin Orhan el-Melik, el-Adil, es Sultanü'l Gaalib ad ve unvanları kullanılmıştır. Bazı kaynaklara göre, bu Osmanlıların İlhanlılara olan bağımlılığının sona erdiğini göstermektedir. Böylece Sultan unvanı ilk kez I. Murad zamanında kullanılmıştır. Batı kaynaklarında Amourad I olarak anılmaktadır.
Şehzadeliği döneminde Edirne'yi fethederekBalkanlara geçmiştir ve Balkanlarda fetihler yapmaya başlayarak Osmanlı Devleti'nin sınırlarını genişletmiştir. 40'ın üzerinde savaşı yönettiği ve hiç yenilmediği çeşitli kaynaklarda söylenmektedir. I. Kosova Savaşı'ndan sonra savaş alanını gezerken bir Sırp askeri olan Milos Obilic tarafından hançerlenerek öldürüldü.
Padişahlık öncesi[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Bizans İç Savaşı ()
I. Murad bu seferde iken "taht vekili" olan oğlu Savcı Bey bir şehzade ayaklanması başlattı. Gerçekte bu Osmanlı şehzadesinin ayaklanması İstanbul'da Bizans İmparatorluğu için imparator adayları arasındaki taht kavgalarının bir uzantısıydı. I. Murad 'te yanına vasal hükümdar olan Bizans İmparatoru V. İoannis ile birlikte bir Anadolu seferine çıkmıştı. Konstantinopolis'teki büyük oğlu Andronikos (sonra IV. Andronikos) küçük kardeşi Manuil (sonra II. Manuil) rekabet halindeydi. Babasının başkentten ayrılmasından istifade eden Andronikos bir komplo yapıp imparatorluğunu ilan etti. Bu ayaklanma eylemine her nedense daha 14 yaşında olan Osmanlı şehzadesi Savcı Bey de katılıp Rumeli'de babası I. Murad yerine hükümdar olduğunu ilan edip kendi adına hutbe okuttu. I. Murad, komutası altındaki Osmanlı güçleri ile hemen Rumeli'ye geçti. Şehzade Savcı Bey ve Bizanslı gaspçı Andronikos'un komutası altında bulunan birliklerle İstanbul yakınlarında "Apikridium" mevkiinde bir çarpışma yapıldı ve I. Murad idaresindeki ordu Savcı Bey ve Andronikos'un ordusunu dağıttı. Savcı Bey, Dimetoka'ya kaçtı ve orada yakalandı. Babası Savcı Bey isyanından çok etkilendiği için, önce onun gözlerine mil çektirme cezası uygulattı. Feridun Bey Münşeati terimiyle Savcı Bey "nur-ı basıradan mechur (görme ışığından yoksun)" edildi.[10] Aynı ceza Bizans İmparatoru V. İoannis, tarafından asi oğluna da uygulandı. Fakat tarihçiler Bizans İmparatoru'nun bu cezayı daha hafif bir şekilde uygulayıp oğlunun gözlerine kızgın sirke döktürüp yarı kör ettirildiğini bildirirler. I. Murad oğlunu kör ettirdikten sonra öfkesini yenemeyip sonradan Bursa'da bulunan Savcı Bey'i boğdurarak idam ettirdi. Bursa dolaylarında başlayıp orada biten Savcı Bey öyküsü sonradan şiir ve romanlara konu olmuş bir trajik vaka oldu.
Anadolu'da kazanılan yeni yöreler[değiştir
Bey'e nasıl yazılır, Hanım'a nasıl yazılır?
Nasıl yazılır sözlüğümüzden yararlanmak için tıklayınız: SÖZLÜKLERİMİZ
Bey ve hanım sözcükleri tek başına yazılırken küçük harfle başlar ve kesme imi kullanılmaz.
Örnek: Bir bey ve bir hanım sizi sordu.
Önemli kural değişikliği:
Ancak bir kişiye hitap olarak yazılırken büyük harfle başlar ve kesme imi ile ayrılır.
TDK kuralı şöyledir: Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur: Nihat Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye, Enver Paşa’ya; Türk Dil Kurumu Başkanı’na vb.
Örnekler
Ahmet Bey sözcüğünü ele alalım.
> Bu sözcüğün doğru yazlışı şöyledir:
AhmetBey.
Ek alan benzer sözcüklerin yazımı ise şöyle olmalıdır:
Ahmet Bey'e
Ahmet Bey'de
Ahmet Bey'den
Ahmet Bey'le
Ahmet Bey'i
Ahmet Bey'siz
>> Bunun dışındaki yazımlar yanlıştır. Sözlükte yeni aramalar yapabilirsiniz.
Diğer örnek
Ayşe Hanım
Ayşe Hanım'a
Ayşe Hanım'da
Ayşe Hanım'dan
Ayşe Hanım'ı
Kesme İşareti ( ’ )
Yazım Kuralları, Kesme İşareti ( ’ )
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: Kurtuluş Savaşı’nı, Atatürk’üm, Türkiye’mizin, Fatih Sultan Mehmet’e, Muhibbi’nin, Gül Baba’ya, Sultan Ana’nın, Mehmet Emin Yurdakul’dan, Kâzım Karabekir’i, Yunus Emre’yi, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’mış, Ahmet Cevat Emre’dir, Namık Kemal’se, Şinasi’yle, Alman’sınız, Kırgız’ım, Karakeçili’nin, Osmanlı Devleti’ndeki, Cebrail’den, Çanakkale Boğazı’nın, Samanyolu’nda, Sait Halim Paşa Yalısı’ndan, Resmî Gazete’de, Millî Eğitim Temel Kanunu’na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’ni, Eski Çağ’ın, Yükselme Dönemi’nin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’na vb.
“Onun için Batı’da bunlara birer fonksiyon buluyorlar.” (Burhan Felek)
senesi Mayıs’ının 19’uncu günü Samsun’a çıktım. (Atatürk)
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan vb.
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun’un maddesinin c bendi… Yukarıda adı geçen Yönetmelik’in 2’nci maddesine göre… vb.
Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır: Yunus Emre’nin (?), Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu) vb.
Ek getirildiğinde Avrupa Birliği kesme işareti ile kullanılır: Avrupa Birliği’ne üye ülkeler…
UYARI: Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz: Boğaz Köprümüzün güzelliği, Amik Ovamızın bitki örtüsü, Kuşadamızdaki liman vb.
UYARI: Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Türkiye Büyük Millet Meclisinin ’nci Birleşiminin 2’nci Oturumunda; Mavi Köşe Bakkaliyesinden vb.
UYARI: Başbakanlık, Rektörlük vb. sözler, ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçimlerde yazılır.
UYARI: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün vb.
UYARI: Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek; Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Halidi, Şahabı; Bosna-Herseği; Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.
UYARI: Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur: Nihat Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye, Enver Paşa’ya; Türk Dil Kurumu Başkanı’na vb.
Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur: TBMM’nin, TDK’nin, BM’de, ABD’de, TV’ye vb.
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur: ’te, 8’inci madde, 2’nci kat; 7,65’lik, 9,65’lik, ’yle vb.
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur: Başvurular 17 Aralık’a kadar sürecektir. Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu’nun veri tabanının genel ağda hizmete sunulduğu gün olan 12 Temmuz Pazartesi’nin TDK için önemi büyüktür.
Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır:
Bir ok attım karlı dağın ardına
Düştü m’ola sevdiğimin yurduna
İl yanmazken ben yanarım derdine
Engel aramızı açtı n’eyleyim (Karacaoğlan)
“Şems’in gözlerine bir şüphe çöreklendi: “Dostum ne’n var? Her şey yolunda mı?” (Elif Şafak)
Güzelliğin on par’etmez
Bu bendeki aşk olmasa (Âşık Veysel)
Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur: a’dan z’ye kadar, Türkçede -lık’la yapılmış sözler.
TDK Yazım Kuralları
Ekte ki Dosyanın İçeriğinden Bir Kısmının Görünümü:
TDK Yazım Kuralları (İsmail Şekeroğlu)
YAZIM (İMLA ) KURALLARI
BÜYÜK HARFLERİN KULLANIM YERLERİ
seafoodplus.info cümle büyük harfle başlar.
Güzel günler göreceğiz çocuklar.
Eğer cümle bir rakamla başlamışsa rakamdan sonra gelen kelimenin ilk harfi küçük olur. Ek gelirse küçük başlar.
yılı ülke ekonomisi için çok karanlık bir yıldı./ ‘’-sa/-se’’ koşul ekidir.
Ünlem ,soru,nokta ve üç noktadan sonra büyük harfle başlanılır. İki noktadan sonra gelen bölüm bir cümle niteliği taşıyorsa iki noktadan sonra büyük harfle, cümle niteliği taşımıyorsa küçük harfle başlanılır.
Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir.
Yaz meyveleri şunlardır:elma armut&#;
Bana hep şu dizeyi söylüyordu:Sen,saçlarına sürgün olduğum kadınsın.
seafoodplus.infoşi ad ve soyadlarıyla unvan,lakap, saygı ve meslek bildiren sözcükler Yılmaz Yamaç,Avukat Veysel,Doktor Erol,Mehmet Öğretmen, Murat Bey,Ayşe Hanım,Hürrem Sultan,Deli Bekir,seafoodplus.info Paşa
Meslek ve saygı bildiren sözcükler özel isimle birlikte kullanılmışsa büyük.özel isim olmadan kullanılmışsa küçük harfle başlar.
En büyük dileği ilerde iyi bir öğretmen olmaktı.
Yolda Öğretmen Ahmet’i gördük.
Not:Yer adı olduklarında özel isimlere bitişik yazılırlar:Gazipaşa Bulvarı, Nedimbey Caddesi
Not:Akrabalık bildiren sözcükler küçük harfle başlar.Lakap olduklarında büyük başlarlar.
