Sağlık Bakanlığı Dijital Hastane

Özet

Sağlık Bakanlığı dijital hastaneyi “idari, mali ve tıbbi süreçlerde minimum düzeyde bilişim teknolojilerinin kullanıldığı bir hastaneden her türlü iletişim aracı ve tıbbi cihazın birbiriyle ve diğer bilgi sistemleriyle entegre olduğu, sağlık çalışanları ve hastaların tele tıp ve mobil tıp uygulamaları ile hastane içinden/ dışından veri alışverişinde bulunabildiği hastane” olarak tanımlamaktadır. (1) Sağlık Bakanlığının hazırladığı kılavuzda dijital hastane; hastane bilgi yönetim sistemi, dijital medikal kayıtlar, dijital medikal arşiv, radyo frekansı ile tanımlama teknolojileri, barkod, görüntü saklama ve iletişim sistemleri, tıbbi teknolojiler, ilaç ve malzeme izlemi, tablet bilgisayarlar, haberleşme ve bilgi sistemleri mobil uygulamalar, enerji, aydınlatma teknolojileri, ses, görüntü gibi multimedya teknolojileri, tele-tıp, tele-eğitim, sanal ameliyat, sanal otopsi, her türlü yönetimsel hizmetler, rehberlik, yönlendirme, otopark ve her türlü entegre hizmetler gibi yönetim faktörlerinin içinde bulunduğu tam entegre hastanedir. Bu hastaneler, sağlık bakımında kaliteyi ve hasta güvenliğini arttırmayı hedefleyen ve bunun için teknolojik sistemleri kullanan hastanelerdir.

Yazılım Teknolojileri ve Sağlık Yönetimi:HIMSS ya da Dijital Hastane Hizmetleri Üzerine Bir Değerlendirme

Günümüzde şifa arama sürecinin en temel destekçisi sağlık teknolojileridir. Bu alandaki gelişmeler insan sağlığının doğrudan etkileyicileri haline gelmiş-tir. Her iyinin kusurları da olmakla birlikte tıbbi cihaz ve teknoloji üretiminin yerli ve milli olması ya da olmaması bakımından ülke kaynaklarının iktisadi olduğu kadar etkin ve verimli değerlendirilmesi ile bağımlılık riski, duyarlı aktörlerin daim temel düşünme problematiği olarak karşımıza çıkmaktadıseafoodplus.info yön akılda kalmak üzere donanımsal anlamda görüntüleme ve labo-ratuvar cihazlarının, robotik cerrahinin, sağlık sektöründe kullanılan birçok ürünün insan sağlığına katkısı daha çok göz önünde tutulmaktadır. Ne var ki bu yazı, yazılım teknolojileri ile sağlık verisinin işlenmesi ve ihtiyaç duyan kişilerin sağlık hizmetine doğru ve zamanında erişiminin cezbedici kolaylığı-nı Türkiye örneği üzerinden ele almak istemektedir.Dünyada yaygın kabul gören HIMSS Emram (dijital hastane) standartla-rının Türk kamu hastanelerinde de uygulanarak kâğıtsız hastane modeline geçiş amacı, bu noktada sağlık teknolojilerinin sağlık hizmetleri yönetimi bakımından ileri bir aşamayı oluşturmaktadır. Böylece tedavi, laboratuvar, görüntüleme, hemşirelik, faturalama, eczacılık vb. hizmetleri de dâhil olmak üzere bir hastanın hastaneye girişinden itibaren tüm işlemlerinde kâğıt kul-lanımının ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. Yazı, sağlık hizmetlerinin yönetiminde ülkemiz örneğinde yazılımsal güncel ve son teknolojik gelişme-lerin HIMSS örneğinde çözümlemesini amaçlamaktadır.

Sağlık Bakanı Koca, HIMMS 20 Eurosia Sağlık Bilişimi ve Teknolojileri Konferansı'nın açılışına video konferans yöntemiyle katıldı.

Bu yıl hedeflerin daha ortak konuların neredeyse tek bir gündem çevresinde toplandığını belirten Koca. "31 Aralık 'tan itibaren farklı bir dünyaya uyandık. Bundan sonra normlarımız da normallerimiz de bu farklı dünyaya göre değişecek. İnsanlık, tarih boyunca pek çok doğal afeti, kıtlığı, kuraklığı, salgın hastalıkları atlattı. İklim değişikliğinin etkilerini yaşadı. Ancak her durumdan daha da güçlenerek çıktı" dedi.

'Bilgi paylaşımı ortak akıl geliştirmede önemli rol oynuyor'

Bakan Koca, bugün tüm insanlığı tehdit eden yeni tip koronavirüsün (COVID) insanlığın kendini güçlü hissettiği bir dönemde ortaya çıktığına işaret ederek, "İnsanlık eriştiği teknolojik güçle her şeyi kontrol edebilir, her yere erişebilir olduğu fikrine kapılmışken, en ileri teknolojiyle bile görüntülenmesi çok zor olan, kendi başına hayatiyetini bile sürdüremeyen bir varlık, insanlığı tehdit eder hal aldı. Tüm dünya olarak, bilgi birikimimizle, eriştiğimiz teknoloji imkanlarıyla bu basit varlığa karşı topyekun bir savaş veriyoruz. Daha önceki salgınlara göre avantajlarımız ve dezavantajlarımız var. Küreselleşen dünyadaki hareketliliğin engellenemeyişi belki de en büyük dezavantajımız. En büyük avantajımız ise eriştiğimiz tıbbi teknoloji ile bilişim ve iletişim altyapısı" ifadelerini kullandı.

Pandemiyle mücadelede elektronik yollarla yapılabilen bilgi paylaşımının ortak akıl geliştirmede önemli rol oynadığına dikkati çeken Koca, dünyanın bir köşesinde yapılan aşı geliştirme çalışmasının her detayının neredeyse anlık olarak paylaşılabildiğini, geri bildirimler verilebildiğini ve bilgilerin paylaşılabildiğini söyledi.

"Riskli vakaların izlenmesi bilişim sistemlerinin desteğiyle sağlandı"

Koca, kongrenin ana temasının hastane bilgi yöntemleri olsa da pandeminin aslında birinci basamak sağlık hizmetleri ile hastane sağlık hizmetlerinin entegre olmasının sağlık hizmet sunumunda ne kadar önemli olduğunu bir kere daha gösterdiğini vurgulayarak, şöyle konuştu:

"Bilişimin kullanılması, sağlık yönetimini ve sağlık hizmet sunumunu tamamen değiştirmiş durumda. Veriye dayalı yönetim, hasta güvenliği, hizmet kalitesi ve nihayet verimlilik arayışları bu zeminde hayat bulmuştur. Ülkemizin bu alanda göstermiş olduğu ilerleme ise birçok yönüyle dünyaya örnek olabilecek mahiyettedir.

Türkiye'de COVID vakalarının sahada tespiti, evlerde takibi, ilaçlarının evlere kadar bırakılması, sağlık durumlarında değişiklik olanların hastaneye nakillerinin yapılması bilişim sistemlerinin yardımıyla çok kolay bir şekilde yürütülebilmiştir. Riskli vakaların toplum içinde hareketlerinin izlenebilmesi ve engellenebilmesi yine bilişim sistemlerinin desteği ile mümkün olmuştur. Hastane Bilgi Yönetim Sistemlerinin oluşturduğu bilgilerin merkezden izlenebilmesi sayesinde neredeyse her hastanın seyri tek tek izlenebilmiştir. Pandeminin geniş bölgelerdeki haritalardan bireysel adreslere kadar takibi ve risk analizlerinin yapılabilmesi bilişim teknolojilerinin sağlık alanında kullanımıyla mümkün olabilmiştir."

'Pek çok yerli sağlık yazılımına sahip bir ülkeyiz'

Sağlık Bakanlığı olarak sağlık bilişimi alanındaki çalışmalara hem önder hem de destek olma kararlılığında olduklarının altını çizen Bakan Koca, Türkiye'nin Sağlık Bilgi Yönetim Sistemlerinde ulaştığı noktanın, tecrübelerin ve belli standartlar çerçevesinde rekabete açık olarak yürütülen projelerin sonucu olduğunu söyledi.

Yerli denilebilecek pek çok sağlık yazılımına sahip bir ülke olmakla övündüklerine işaret eden Koca, sağlık alanında ulusal çapta, Türkiye'nin büyüklük ve nüfusuna sahip pek çok ülkenin ancak hayal edebileceği bir dijital ortam oluşturduklarını aktardı.

"Sağlık hizmetinin artık alışıldık kurallarla yürütülemeyeceği aşikardır"

Koca, kurulan sistemlerin etkinliğini pandemi sayesinde bir kez daha test ettiklerine vurgu yaparak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Her geçen gün artan bir katılımla, vatandaşlarımızın tamamının sağlık verilerini saklayabilecek ve işleyebilecek düzeye erişmiş durumdayız. Bunu sağlığı geliştirmek, doğru sağlık politikaları oluşturabilmek ve sağlık harcamalarını optimum seviyede tutmak için bir fırsat olarak görüyorum. Sağlık hizmetinin bundan sonra artık alışıldık kurallarla yürütülemeyeceği aşikardır. Bilişimi dikkate almadan hizmetlerin planlaması ve yürütülmesi mümkün değildir. Hastaneler başta olmak üzere, sağlık hizmetleri artık geleneksel yöntemlerle yönetilemeyecek kadar karmaşık yapılar halini almıştır. Bu yapılar, 24 saat dinamik olarak çalışan, yaşayan organizmalar gibidir. Bu organizmaları ayakta tutabilmek, alt sistemlerin etkili iletişimini ve koordinasyonunu sağlamak, hemen tüm süreçlerde bilişim sistemlerinin etkin olarak kullanılmasıyla mümkündür."

Hastaneleri, bilgi sistemlerinden sadece idari ve mali amaçlar için değil, sağlık hizmet kalitesini artırmak için yararlanır hale getirdiklerini belirten Koca, bu düzeyi ölçmek için Bakanlık olarak HIMSS'in EMRAM ve O-EMRAM gibi modellerini kullanmayı tercih ettiklerini anlattı.

Koca, hastanelerin sağlık hizmet kalitesine ulaşmada bilgi ve teknolojiyi ne kadar etkin kullandıklarını ölçmeyi ve yeni hedeflerle bu düzeyi yükseltmeyi hedeflediklerini, ikinci amaçlarının ise Türkiye'nin elde ettiği başarıları uluslararası arenada göstermek ve tanıtmak olduğunu dile getirdi.

"Türkiye, ABD'den sonra dünyada en çok dijital hastaneye sahip olan ülke"

Sağlık Bakanı Koca, konuşmasını şöyle tamamladı:

"HIMSS EMRAM kriterlerine göre Seviye 6 hastane sayımız , Seviye 7 (tam dijital) hastane sayımız ise 3'e ulaşmıştır. Ayrıca ağız diş sağlığı hastanelerimizden 10'u EMRAM-O Seviye 6, 3'ü ise Seviye 7 olarak belgelendirilmiştir.

Türkiye, ABD'den sonra dünyada en çok dijital hastaneye sahip olan ülke konumundadır. Bakanlık olarak bundan 7 yıl önce başladığımız bu süreçte hedefimiz, hastaneleri sadece teknolojik aletler ile donatmak değil, sağlık hizmet kalitesi ve hasta güvenliği için doğru bilgi ve teknolojinin gerektiği yerde ve en iyi şekilde kullanımını sağlamaktır.

Sadece sağlık alanında değil, tüm geleceğimiz bilişim alanında gerçekleştireceğimiz başarılarla şekillenecektir. HIMSS 20 Sağlık Bilişimi ve Teknolojileri Konferansı ve Fuarının yapacağı katkının önemine ve hayırlı olacağına inanıyorum. Önümüzdeki yıl hepinizi Avrupa ve Asya'nın köprüsü olan ülkemizde ağırlayarak gönül köprülerimizi yüz yüze tazelemeyi temenni ediyorum."