E171 Nedir Zararları

E koduyla bilinen gıda katkı maddesi titanyum dioksit, bugün dünyanın dört bir yanında gıda ürünlerini beyazlatmak için kullanılıyor. Renk ve parlaklığı artıran bu katkı maddesi, diş macunundan kabartma tozuna kadar her gün kullandığımız birçok üründe yer alıyor. 

Soframızda, kişisel bakım dolabımızda ve en önemlisi de günün sonunda vücudumuzda bulunan E’in ne kadar zararlı olduğu yavaş yavaş anlaşılmaya başlandı. Bugüne kadar kimse bu gıda katkı maddesine sesini çıkarmasa da Avrupa Birliği, geçtiğimiz yıl “gizli tehlike” olarak nitelendirdiği bu maddenin kullanımını yasaklayacaklarını dile getirmişti. Peki hepimizin her gün tükettiği bu katkı maddesi uzun vadede nelere sebep oluyor?

Titanyum dioksit gıdalarda ne işe yarıyor?

E adlı bu bileşiğe doğada saf bir şekilde rastlanmıyor. Titanyumun oksitlenmiş hali olan bu katkı maddesi, demir titanyum dioksit cevherleri aracılığıyla üretiliyor. 

Titanyum dioksidin genel amacı, gıda ürünlerini beyazlatmak ve parlaklığını artırmaktır, ancak bu katkı maddesi aynı zamanda nem çekme özelliğine de sahip olduğu için ürünlerin raf ömrünü uzatmak için kullanılır. Aynı zamanda bu katkı maddesinin rengi, ne kadar UV ışığına maruz kalırsa kalsın asla solmaz. 

Titanyum dioksit, günlük hayatta kullandığımız birçok üründe yer alıyor

Titanyum dioksit ya da E terimleri size uzak gelebilir, ancak bu katkı maddesinin günlük hayatta ne kadar sık tüketildiğini duyduğunuz zaman sizin de çok şaşıracağınıza eminiz. 

Diş macunu, sakız, beyaz çikolata, beyaz un, şekerlemeler, tıraş kremi, şampuan, güneş kremi, leblebi, boya, sos ve pastacılık ürünleri gibi onlarca ürünün içerisinde yer alıyor. Yani anlayacağınız üzere biz her ne kadar farkında olmasak da E, günün her anında yanımızda ve istemeden de olsa vücudumuza aldığımız bir kimyasal. 

E hakkında endişe verici iddialar neler? 

Bilim dünyasının E hakkında endişelenmesinin en büyük sebebi, hayvanlar üzerinde yapılan testler. Bugüne kadar özellikle fareler üzerinde yapılan araştırmalar gösteriyor ki E'in vücuttan atılımı mümkün olmuyor ve bu katkı maddesi, uzun vadede DNA yapısını bozuyor. Ayrıca E, nem tutma özelliği sayesinde vücudun su dengesini bozarak zaman içerisinde vücutta tahribata yol açıyor. 

Peki E, neden bu kadar zararlı?  

Gelelim olayın en önemli kısmına. Avrupa Gıda Güvenli Otoritesi’nin (EFSA)  E üzerinde yaptığı araştırmalar, bu katkı maddesinin gıda sektöründe kullanıldığı takdirde herhangi bir sorun teşkil etmediğini gösteriyor. Yani bu araştırmalara göre E, oral yolla veya cilt temasıyla insan vücuduna herhangi bir zarar vermiyor. İnsanlar için asıl sorun, sanayi tipi ürünler için kullanılan E’i soluyarak başlıyor. 

Anlayacağınız üzere sakız, beyaz un veya şekerleme gibi gıda ürünlerinde E tüketmenin pek bir zararı yok gibi görünüyor. Daha doğrusu bugüne kadar E tüketmenin kansere yol açtığına dair sağlam bir bilimsel bir sağlam kanıt yok. Çünkü bu zamana kadar yapılan tüm araştırmalar sadece hayvanlar üzerinde yapılanlarla sınırlı kalmış durumda. Yani gıda sektöründe kullanılan E’in zararlı olduğunun kanıtlanması için insanlar üzerinde daha fazla bilimsel araştırma yapılması gerekiyor. 

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı, titanyum dioksiti 2B’de, yani insanlar için kanserojen olabilir kategorisinde değerlendirmiş durumda. Ancak E’in bu kategoride olmasının sebebi sanayi tipinde kullanılan türünden kaynaklanıyor. 

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalardan biri, E’in anne karnında fetüsa ulaşabildiğini gösteriyor

Fransız Kamu Araştırma Enstitüsü’nde (INRAE) görevli bilim insanı Eric Houdeau, geçtiğimiz senelerde hayvanlar üzerinde yaptığı bir araştırmada E’in anne karnından fetüse ulaşabildiğini kanıtladı. Fareler üzerinde yapılan bu araştırma, E’in fetüs gelişimini olumsuz yönde etkilediğini gösteriyordu ancak aynı testin insanlar üzerinde yapılmamış olması, E’in insanlar için de zararlı olabileceğini göstermekten biraz uzak kaldı.

Hatta Hodeau, katıldığı bir radyo programında E’in insanlar üzerindeki olumsuz etkisi hakkında yorum yaparken dikkatli olunması gerektiğini belirterek şu ifadeleri kullandı; "Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmaların insanlarda da aynı sonuçları vereceğini söylemek mümkün değil.”

Fransa, E kullanımını yasaklayan ilk ülke oldu

E hakkında yapılan araştırmaların sonuçlarına daha fazla sessiz kalmak istemeyen Fransa, yılı itibarıyla E kullanımını yasaklayan ilk ülke oldu. Yeni yasaya göre yılından beri Fransa’da gıda sektöründe E kodlu gıda maddesini kullanmak tamamen yasak.

Avrupa Birliği de yine aynı şekilde E’i gıda sektöründe yasaklamaya hazırlanıyor. AB Komisyonu’nun sağlık ve gıda güvenliğinden sorumlu Stella Kyriakides, Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi tarafından itiraz gelmediği takdirde yılından itibaren gıda sektöründe E kullanılmasının yasaklanacağını dile getirmişti. 

Kaynak 1, Kaynak 2,Kaynak 3, Kaynak 4

Emoji İle Tepki Ver

41

Titanyum dioksit E koduyla bilinen bir gıda katkı maddesidir. Gıdalarda nem tutucu, renklendirici ve boyar madde olarak kullanılmaktadır. Özellikle beyaz renkli gıdalarda renk ve parlaklığı artırır. E’in yüksek oranda kullanıldığı ürünler şekerlemeler, hazır tatlılar, sakızlardır. Ayrıca, beyaz un, sofra tuzu, kabartma tozu gibi ürünlerde de kullanılır. Bu maddenin nem çekici özelliğinden yararlanılır, gıdanın raf ömrünü artırır. Ayrıca endüstride titanyum dioksit, diş macunları, güneş kremleri, nemlendiriciler, şampuanlar, deodorantlar ve tıraş kremleri gibi pek çok üründe kullanılır. Güneş pilleri, kendi kendini temizleyebilen boyalar, buğu tutmayan camlar ve çevresel arıtma gibi uygulama alanları da bulunur. Avrupa’da ’li yıllardan bu yana ve halen kullanılan E’in kullanımının yasaklandığı ve yasaklanmasının tartışıldığı ülkeler var. 

Titanyum dioksit zararlı mıdır?

Titanyum dioksit minerallerinin kullanıldığı gıdalarda vücutta depo edilmeyip parçalanmadan vücuttan atıldığı, bu sebeple de titanyum dioksitin zararlı olmadığı belirtilir. Karşıt görüşler, nem tutma özelliğinin vücudun su dengesini bozduğu, uzun vadede vücutta biriktiği ve DNA tahribatına sebep olduğu yönündedir.

Diğer taraftan, sanayide kullanılan titanyum dioksit nanoparçacıkları moleküler madde değişikliğine uğramış haldedir. Nanoparçacıklar şeklinde vücuda giren titanyum dioksit, dokularda birikime sebep olur. Vücutta toksik ve dejeneratif etki yapar. Solunduğunda inflamasyon ve astım riskini artırır. Örneğin bu nedenle püskürtmeli güneş koruyucularının yasaklanması konuşuluyor.

Bazı çalışmalar, nano titanyum dioksidin bağışıklık, hücre hasarı gibi etkilere neden olabileceğini de göstermiştir. Genotoksik etkiye sahiptir; yani DNA'ya ve genlere toksik etki göstererek mutasyonlara ve kanserlere neden olan kimyasal maddeler sınıfındadır. Yapılan hayvan deneyleri neticesinde, Birleşmiş Milletler Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı bu kimyasalı, “insanlar için olası kanserojen” olarak sınıflandırmıştır. 

Kaynaklar

seafoodplus.info

seafoodplus.info

seafoodplus.info?AspxAutoDetectCookieSupport=1

seafoodplus.info

seafoodplus.info

İnsan sağlığına zararlı olduğu yönünde endişeler bulunan gıda katkı maddesi titanyum dioksitin plasentayı geçerek anne karnındaki bebeğe ulaşabildiği anlaşıldı. İnsanlarda karaciğer ve dalakta biriken E kodlu maddenin daha önce yapılan deneylerde farelerin gelişimini olumsuz etkilediği kanıtlanmıştı.

Şeker, sakız, dondurma, diş macunu gibi çok sayıda üründe renklendirici olarak kullanılan E hakkında yapılan son araştırmalar, katkı maddesinin anne karnında gelişmekte olan fetusa kadar ulaşabildiği gösterdi.

Fransa'da yürütülen çalışmada nano boyutlardaki tanelerinin, normalde filtreleme işi gören plasentadan geçebildiği anlaşıldı.

Araştırmayı yürüten Eric Houdeau, söz konusu maddenin farelerde zararlı etkilerinin olduğunu ve kanseri tetikleyebildiğini gösteren çalışmalara da imza atmıştı. France Inter radyosuna konuşan Houdeau, bu konuda yorum yaparken dikkatli olunması gerektiğini söyleyerek, "Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmaların insanlarda da aynı sonuçları vereceğini söylemek mümkün değil" açıklamasını yaptı.

Araştırmacıya göre bu kapsamda E'in fetus üzerinde olumsuz etkiye sahip olup olmadığının anlaşılması için daha fazla inceleme yapılması gerekiyor. Fransız Ulusal Araştırma Merkezi ise söz konusu çalışma için finansman sağlanacağını açıkladı.

Fransa, zararlı olup olmadığı anlaşılıncaya kadar 1 Ocak 'den itibaren bir yıl boyunca E'in piyasaya sürülen üründelerde kullanılmasını yasaklamıştı.