Makatta Batma Hissi Neden Olur

İçindekiler

Hemoroid (Basur) nedir?

Makat (anal kanal-anüs) bölgesinde bulunan kan damarlarının genişlemesi, şişmesi ve ele gelmesi durumuna hemoroidal hastalık (basur - mayasıl) denmektedir.

Normal şartlarda hemoroid, gaz-gaitanın tutulmasını, dışkılama sırasında tam boşaltımın yapılmasını sağlayan ve dinlenme sırasında su sızdırmazlık görevi olan anatomik yastıkçıklardır. Hemoroid her insanda birden fazla sayıda bulunmaktadır. Hastalık durumu hemoroidal hastalık, halk arasındaysa basur veya mayasıl olarak adlandırılmaktadır.

Hemoroidler bulundukları bölgeye göre iç ve dış olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İç hemoroidler nedir?

İç hemoroidler anal kanalın içindedir ve bu damarların üzeri bağırsağın iç yüzeyini örten tabaka yani mukoza ile kaplıdır.

İç hemoroidler, dışkılama ile taze renkli kanamaya sebep olabildiği gibi ağrısız olarak makattan dışarıya sarkan şişlikler-memeler olarak da görülebilmektedir.

Dış hemoroidler nedir?

Dış (eksternal) hemoroid, hastanın, makatta hemoroid memelerinin gözle gördüğü ve elle hissedebildiği bir oluşum olarak açıklanabilir. Üzeri ince bir deriyle kaplı olan dış hemoroidler normalde hissedilmezler. Hemoroid memeleri makatta mavi ya da mor rengine yakın bir tonda gözlemlenebilmektedir.

Hemoroid tromboz nedir?

Hemoroidal damarlardaki kan akışının bozulması ve bölgede kan birikiminin yaşanmasıyla birlikte damarların tıkanır ve sonucunda bu damarlarda kanın pıhtılaşması gerçekleşir. Dış hemoroidal damarlardaki kanın pıhtılaşmasıyla da “tromboze hemoroid” oluşumu meydana gelir. Oldukça ağrılı seyreden tromboze hemoroid rahatsızlığında hastanın şikâyetleri arasında, makatın hemen yanında;

• Ağrılı,
• İçi dolu,
• Sert bir şişliğin elle hissedilebiliyor olması vardır.

Hemoroid (Basurun) belirtileri nelerdir?

Dışkılama esnasında sıklıkla lavaboyu kırmızıya boyayan taze renkli kanama ve/veya temizlik sırasında hasta tarafından hissedilen makattaki meme, şişlik başlıca belirtilerindendir.

Ayrıca;

• Makatta ve dışkı üzerinde parlak kırmızı kan görülmesi,
• Makat bölgesinde duyulan kaşıntı ve tahriş,
• Akıntı ve ıslaklık hissi basurun belirtilerindendir.

Hemoroidin (Basurun) evreleri nelerdir?

• I. Evre Hemoroid: Kanamaya yol açan ve makat dışına çıkmayan iç hemoroid.
• II. Evre Hemoroid: Makat dışına çıkan, ancak kendiliğinden içeri giren iç hemoroid.
• III. Evre Hemoroid: Makat dışına çıkan ve kişinin elle içeri itebildiği hemoroid.
• IV: Evre Hemoroid: Makat dışına çıkan ve kişinin elle içeri itemediği hemoroid

Hemoroid (Basur) neden olur? Risk faktörleri nelerdir?

Kronik kabızlık ve düzensiz dışkılama alışkanlığı hemoroidi olanlarda sık görülmektedir. Hemoroid hastalarının yakın aile bireylerinde de benzer hemoridal hastalıklar sıktır.

Hemoroidin (Basurun) nedenleri şunlardır:

• Dışkılamada zorlanma
• Ikınarak sert dışkı çıkarma
• Posasız/lifsiz beslenme
• Tuvalette beş dakikadan uzun süre oturmak
• Sürekli ishal veya kabızlık yaşamak
• Bazı spor aktiviteleri (Ata binmek, bisiklet sürmek, spinning gibi salon sporları)
• Gebelik ve emzirme
• Obezite
• Uzun süreli oturmayı ya da ayakta kalmayı gerektiren meslekler

Hemoroidi (Basuru) önlemek için nelere dikkat edilmeli?

• Posadan zengin bir beslenme tarzını benimsenmeli,
• Tuvalette uzun zaman geçirilmemeli,
• Çocuklara, tuvalete ihtiyaç duydukları anda gitmeleri ve orada uzun zaman geçirmemeleri gerektiği öğretilmeli, tuvalette kalma süresi dakika olmalı,
• Dışkılama sırasında aşırı ıkınılmamalı,
• Spor ve düzenli egzersiz yapılmalı,
• At, motosiklet veya bisiklete binilmesinin hemoroidal hastalık açısından olumsuz etkilerinin olduğunun bilinmesi,
• Halter ve güreş gibi ağır sporların, zorlanma nedeniyle olumsuz etkileri olduğu göz ardı edilmemeli,

Hemoroid (Basur) tanısı nasıl konur?

Hemoroidin kesin tanısı klinik muayenenin yanı sıra,

• Anoskopi,
• Rektoskopi,
• Sigmoidoskopi veya kolonoskopi ile konulur.

Hemoroid (Basur) nasıl tedavi edilir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Hemoroid kendiliğinden iyileşme seyredebilen kronik bir sorundur. Hemoroid, yüzde 90 oranında cerrahi yöntemlere başvurulmadan tedavi edilmektedir.

Hemoroid tedavisinde öncelikle; 

• Bağırsak fonksiyonlarının düzenlenmesi
• Kabızlığın giderilmesi,
• Makat bölgesine içine ilaç koyularak yapılan oturma banyoları yerine, sıcak duş uygulamaları,
• Bol lifli gıdaların tüketimine ağırlık verilmesi,
• Günlük su tüketiminin artırılarak en az 1, litre su içilmesi gibi adımlar izlenebilir.

Hemoroid hastalığının erken döneminde mukozal fiksasyon yöntemleri (lastik band ligasyonu, infrared, skleroterapi) yapılabilmektedir. Bu yöntemler ofis şartlarında, anestezi gerektirmeden ağrısız uygulanabilmektedir.

Hangi durumlarda hemoroid (basur) ameliyatına başvurulur?

• İleri derecede sık tekrarlayan kanama atakları,
• Ele şişlik gelmesi ve de içeri ittirmeye çalışılmasına rağmen dışarıda meme varlığı,
• Makat ağzında hemoroid şişliklerinin olması durumunda hemoroid cerrahisi daha uygun olmaktadır.

Hemoroid cerrahisi seçenekleri arasında;

• En eski ve en etkili yöntem olan, günümüzde de geçerliliğini koruyan cerrahi olarak hemoroidal yastıkçıkların kesilerek çıkarılıp ve dikilmesi yöntemi,
• Hemoroidal yastıkçıkların çıkarılmadan özel bir aletle yukarı asıldığı “stapler hemoroidopeksi”,
• Hemoroid arterlerinin ultrasonografik olarak özellikli cihazla yapılan THD/HAL ameliyatları,
• Hastalıklı hemoroid pakelerinin LigaSure, ultrasonik disektör gibi ileri teknolojik cihazların kullanıldığı ameliyatlar yer almaktadır.

Ayrıca son yıllarda hemoroid ameliyatlarında lazer tedavisine de sıklıkla başvurulmaktadır.

Hemoroid (Basur) ameliyatı nasıl yapılır?

Hemoroidin ilerlemesi durumunda cerrahi yöntem gündeme gelir. Hemoroid ameliyatı yöntemi, hastaya göre seçilmelidir ve uygun olan teknikle ameliyat yapılmalıdır.

Hemoroid ameliyatı öncesinde, hastaların kan sulandırıcı ilaçları kesilir ve ilaca uygun bekleme süresince beklenir. Ameliyattan 12 saat önce, su ve gıda alımı kesilir.

Hemoroid ameliyatı yöntemleri

Milligan & Morgan, Ferguson, Parks ve Whitehead Ameliyatları: Temelde hemoroid yastıkçıkların makas, bıçak ve damar kapatma cihazlarıyla kesilerek çıkartılmasını hedeflerler. Bu tekniğe ‘’hemoroidektomi’’ adı verilir. İşlem sırasında makatın genişletilmesi veya ‘anal dilatasyon’ işlemi özellikle üçüncü derecede hemoroidlerde belirgin bir rahatlama sağlar.

Hemoroid yastıkçıkları anal kanalının içerisinden alınması durumuna “kapalı hemoroidektomi’’ adı verilir. Bu teknikte, makat derisinde hiçbir yara veya iz olmaz. Anal kanalın dışında ve makat derisinden hemoroid yastıkçıkların alınması işlemiyse “açık hemoroidektomi’’ olarak adlandırılır.

Lateral İnternal Sfinkterotomi: Anal kanal basıncını düşürme amacıyla sfinkterik iç kasın kesilmesi işlemidir.

Anal kanalın genişletilmesi (Anal Dilatasyon): Makat kaslarının anestezi altında cerrahın parmaklarıyla genişletilmesi işlemidir. Bu işlem sıklıkla diğer tekniklere ek olarak yapılmaktadır. Ancak, sadece anal dilatasyon yapan cerrahlar da vardır.

Lazer Yöntemi: CO₂, Argon, NdYag, Diod lazerler bu amaçla kullanılabilir. Lazerlerin ana amacı, damarların tutkal ile yapıştırılarak kapatılması gibi adlandırılabilir. Bu yöntemlere ‘’lazer hemoroid ablasyonu’’ veya ‘’lazer hemoroidoplasti’’ denmektedir.

Longo Yöntemi: Hemoroidal hastalık tedavisindeki ameliyat yöntemlerinden biri de longo tekniğidir. Hemoroidal yastıkçıklar, anal kanalda genellikle üç yerde olmaktadır. Klasik cerrahi yöntemde en az üç yerden yara oluşturmak gerekir. Bu işlem normal dikişle de lazer uygulamasıyla da yapılsa makatta ciddi yaralar oluşur. Longo yönteminin anal kanalın içinde gerçekleştirilmesi ameliyat sonrasında ağrı duyusunun azalmasını sağlar. Ayrıca, makat sarkması durumlarında ve ileri derecedeki hemoroidlerde (üçüncü ve dördüncü derecedeki hemoroidler), longo tekniğinin olumlu sonuçlar verdiği bildirilmektedir.

Rektal Mukopeksi/RAR Yöntemi: Bu yöntem anal kanalın kalın bağırsağın son kısmına, emilen ve dışkı ile dışarı atılan dikişlerle tespit edilmesi esasına dayanır. Rektal mukopeksi yöntemi; rektoanal repair (RAR), transanal haemorrhoidal dearterialisation (THD) veya hemoroid arteri ligasyonu (HAL) olarak da adlandırılmaktadır.

Hemoroid (Basur) ameliyatı riskli midir?

Hemoroidin cerrahi tedavisi güvenle yapılabilir. Fakat basur ameliyatında seyrek de olsa bazı riskler ve komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Bu risklerin bazıları ameliyata bazıları da anesteziye aittir. Hemoroid ameliyatına bağlı gelişebilen komplikasyonlar şunlardır:

• Cerrahi sonrasında belli bir süre boyunca dışkılama yaparken ağrı ve batma hissi olabilir.
• Yara yerinde iltihabi akıntı görülebilir.
• Ameliyat esnasında ya da sonrasında kanama meydana gelebilir. Bu kanama nedeniyle tekrar ameliyat gerekli olabilir.
• Ameliyat sonrasında makatta darlık olabilir ve darlık nedeniyle hasta dışkılamada zorluk yaşayabilir.
• Ameliyat sonrasında hastanın dışkılama alışkanlığında değişiklik gözlenebilir. Aynı zamanda dışkı kontrol mekanizmaları bozulabilir. Bu durum zaman içinde düzelir.
• Hemoroid hastalığı, ameliyat sonrasında tekrar ortaya çıkabilir. Hemoroidin tekrarlamaması için yüksek lifli besinler tüketilmeli ve bol su içilmelidir. Ayrıca tuvalette uzun süre oturulmamalıdır.

Hemoroid (Basur) ameliyatı kaç dakika sürer?

Ameliyat süresi, her hastaya ve uygulanan tekniğe göre farklılık göstermektedir. Bu farklılıklar göz önüne alındığında hemoroid ameliyatı süresi dakika arasında değişmektedir.

Hemoroid (Basur) ameliyatı sonrasında iyileşme ne kadar sürer?

Hemoroid ameliyatı olanlar çoğunlukla aynı gün içerisinde veya ertesi gün hastaneden taburcu edilir. Uygulanan tekniğine ve kanama, şişlik, akıntı gibi şikâyetlerin bulunup bulunmadığına göre ameliyat sonrası iyileşme süresi bir haftayla bir ay arasında değişmektedir. Hasta, ameliyatın aynı günü ayağa kalkabilir ve kısa süre sonra normal hayatına dönebilir.

Hemoroid (Basur) ameliyatı sonrasında nelere dikkat edilmeli?

Hemoroid ameliyatı sonrasında iyileşme sürecinin ağrısız ve konforlu geçmesi için dikkat edilmesi gereken bazı kurallar vardır.

Hemoroid ameliyatı sonrasında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Dışkılama sonrası hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.
• Yumuşak dışkı için içilen su miktarı artırılmalıdır.
• Lifli gıdaların tüketilmesine öncelik verilmelidir.
• Uzun zaman ayakta durulmamalıdır.
• Ilık suda oturma banyoları önerilen saatlerde yapılmalıdır.
• Kabız olmayı engelleyen besinlerden bol miktarda tüketilerek tuvalet sıkıntısı yaşanmamalı, Dışkılama esnasında ağrıyı hafifletmek adına uyuşturucu kremler de kullanılabilir ve işlem yapılan bölgeye soğuk kompres uygulanabilir.