Dünyanın En Büyük Meteor Çukuru

Hatırlamak gerekirse göktaşları, köken olarak dünya dışı var olan ve çok az bir kısmı atmosferden geçip dünyaya ulaşan kaya parçalarıdır. Bilim insanları, her gün binlerce ton dünya dışı maddenin düştüğünü tahmin ediyor. Çoğu zaman, bu göktaşları bize toz halinde ulaşıyor. Ama bazen de daha etkileyici parçalar halinde düşebiliyorlar.

Hoba: Dünyada bulunan en büyük göktaşı

Yeryüzünde bugüne kadar bulunmuş olan en büyük göktaşı, Hoba isimli 10 km çaplı bir meteordan düşen bir parçadır. Bu parça yılında Namibya’da bulundu ve ağırlığı 66 tondan fazladır.

Yeryüzüne düşen en büyük meteor Huba.

Campo Del Cielo’da bulunan iki göktaşı

Campo Del Cielo, Arjantin’de bulunan bir göktaşı darbe alanına verilen isimdir. Burada, tek bir meteorun darbesine maruz kalan 20 civarında krater bulunuyor. Yaklaşık 5 bin yıl önce dünyaya çarpan bu meteorun parçalarının tamamının ağırlığı tonu geçiyor. En görkemli parça olan El Chaco, 37 ton ağırlığında. Oldukça geç bir zamanda, yılında yerin 5 metre altında keşfedildi. Ancak bu bölgede, yılında yeryüzüne çıkarılan Gandeco adındaki diğer bir göktaşı tarafından tahtından indirilebilir. Gandeco’nun henüz onaylanmamış ağırlığı 30 ton olarak tahmin ediliyor.

Cape York’ta parçalanan meteor

Daha önceden Grönland’da Eskimolar tarafından bulunan Cape York meteorunun kalıntıları Yüzyılın sonunda yeniden keşfedildi. Ahnighito adındaki en büyük parçası 30 tondan ağırdır. Ancak meteorun tüm parçalarının toplam ağırlığı 58 ton civarında. Önemli bir kısmı demir ve nikelden oluşuyor ve dünyaya yaklaşık 10 bin yıl önce çarptığı tahmin ediliyor.

Çin’e düşen göktaşı Armanty

yılında Çinli bir araştırma ekibi, ülkenin kuzeybatısında 25 ton ağırlığında bir göktaşı keşfetti. Ancak daha önce yılında, aynı bölgede Armanty adı verilen bir göktaşı gün yüzüne çıkarılmıştı ve ağırlığının 28 ton olduğu tahmin ediliyordu.

Armanty meteorunun parçası yılında Çin’de bulundu.

Standartların dışındaki çarpmaların şahidi kraterler

Yucatan yarımadasında bulunan Chicxulub krateri, ile km arasında bir boyuttadır. Bu krater yaklaşık 10 km çaplı bir meteorun 65 milyon yıl önce gerçekleştirdiği bir çarpmanın sonucu oluşmuştu. Bu meteor dinozorlar da dâhil olmak üzere yeryüzünde yaşayan hayvan türlerinin 75%’inin yok olmasına neden olmuştu.

Ancak bu, yeryüzündeki en büyük krater olmayabilir. Araştırmacılar, Avustralya’da her biri km çaplı 2 kraterden oluşan km çaplı bir yapı bulduklarını teyit ettiler. Çarpmanın ile milyon yıl önce gerçekleştiği ancak büyük bir biyolojik krize neden olmadığı belirtiliyor.

Amerika’da halkın ulaşımına açık bir meteor krateri. ’larda NASA astronotlarının idman alanı olarak kullanıldı.

Chicxulub krateri

Çeviren: Sinan TEKİN

Kaynak: seafoodplus.info

Etiketler

Dünya dışında var olan çok fazla uzay cismi ve gezegen vardır. Bu uzay cisimleri ve birçok şekilde dünyayı doğrudan etkileme özelliğine sahiptir. Bu gezegenler dünyaya etki etmesi açısından birçok oluşum yaratabilmektedirler. Bu gök cisimleri meteorlar yani gök taşlarıdır.

Göktaşları uzayda hareket ederken Dünya yörüngesine girerek düşerler ve yüzeyde oldukça büyük hasar oluştururlar. Atmosfer boşluğunda binlerce göktaşı olmasına rağmen dünyaya ulaşan göktaşı sayısı yarısı kadardır. Atmosferde hareket eden Göktaşları saniye itibariyle 72 km yol kat ederler. Atmosferde yer alan göktaşları bu hareketleri sonucunda aşınmaya uğramaları nedeniyle eriyerek yeryüzüne inmeye başlarlar. Ancak erimeyen göktaşları doğrudan yeryüzüne düşmeye başlarlar.

Göktaşları kimyasal bir yapı oluşturmaktadırlar. Göktaşlarının kimyasal yapısını içeren moleküller türlerine göre 3 grupta toplanır. Yapısında demir ve taşsı olan meteorlar; silisyum, demir, karbon, alüminyum, oksijen ve magnezyum taşırlar. Yapısında demir olan meteorlar ise; germanyum, nikel, iridyum ve galyum içerirler. Ayrıca çeşitli metal türleri ve olivin adı verilen madde vardır.

Dünyanın var oluşundan bu yana dünyaya oldukça fazla göktaşı düşmüştür. Göktaşlarının yeryüzüne erimeden düşmesi sonucunda oluşturduğu çukurlara krater adı verilir. Bu kraterler göktaşının büyüklüğüne göre değişerek geniş bir alan ya da dar bir alan oluşturur. Derinliği de ona göre değişir. Göktaşları ay yüzeyinde de çok fazla krater oluşmuştur. Hatta ay yüzeyinde oluşan kraterler de oldukça eskidir.

Dünya üzerinde birçok krater bulunmaktadır. Bu kraterlerden en önemlileri ve en büyükleri birçok ülke de yer alır.

Dünyada Bulunan Kraterler

Barringer Krateri-Amerika

Deep Bay Krateri-Kanada

Bosumtwi Krateri-Gana

Aorounga Krateri-Çad

Chicxulub Krateri-Meksika

Gosses Bluff Krateri-Avustralya

Manicouagan Krateri-Kanada

Mistastin Gölü Krateri-Kanada

Clear Water Gölleri Krateri-Kanada

Kara-Kul Krateri-Tacikistan