Atatürk Ün Getirdiği Haklar
kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir Cumhuriyetin Getirdiği Yenilikler Nelerdir?
Cumhuriyet tarihinin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'tür. Cumhuriyet'in getirdiği yenilikler eğitim, sanayi, ekonomi, ticaret gibi pek çok alanı kapsamaktadır.
Cumhuriyet İle Gelen Yenilikler
1924 Anayasası'nın ilan edilmesiyle birlikte Cumhuriyetin getirdiği ilk yenilik başlamış sayılmaktadır. Ardından halifelik makamı kaldırılmış ve Osmanlı hanedanı mensupları yurttan sürgün edilmişlerdir. Devlet ve din işleri birbirinden ayırt edilerek Laiklik ilkesi Anayasa'ya eklenmiştir.
Şapka ve Kıyafet kanunu ilan edilmiş, modern giyim tarzı ortaya çıkarılmıştır. Cumhuriyet tanımına uygun biçimde çok partili siyasi hayata geçilmiştir. Laiklik ilkesi gereği tekkeler, zaviyeler ve türbeler kapatılmıştır. Kadınlara seçme seçilme hakkı tanınmıştır. Tanınan bu hak belediye seçimlerini ve genel seçimleri kapsamaktadır.
Soyadı kanunu çıkartılarak isim karmaşasına son verilmiştir. Uluslararası saat, uzunluk ölçüleri ve takvim kullanılmaya başlanmıştır. Dil devrimi ilan edilerek yeni Türk harfleri kabul edilmiş ve Arap alfabesinin yerine kullanılmıştır. Bu doğrultuda Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu ortaya çıkarılmıştır.
Darülfünun ismiyle eğitim verilen yer, İstanbul Üniversitesi adıyla öğrenim hayatına başlamıştır. Cumhuriyetin getirdiği yenilikler, sonrasında da devam ettirilmiştir. İlgili yenilikleri alanlarına göre sıraladığımızda karşımıza şu tablo çıkmaktadır: Siyasal alanda saltanat kaldırılarak Cumhuriyet ilan edilmiştir. Ardından ise halifeliğe son verilmiştir. Toplumsal yenilik alanında kadınlar ve erkeklere eşit haklar tanınmıştır. Şapka ve kıyafet düzenlemesine gidilerek modern yaşama geçilmiştir. Lakap ve unvan kullanımı kaldırılmıştır.
Hukuki yenilikler kapsamında mecellenin kaldırılması ve bazı kanunların kabul edilmesi görülmektedir. Türk Medeni Kanunu ve Ceza Kanunu düzenlemesi ile laik hukuk düzenine geçilmiştir.
Eğitim ve kültür alanında yeni Türk harflerinin kabulü önemli bir adıma işaret etmektedir. Bunun ardından Türk Dil ve Tarih Kurumları meydana getirilmiştir. Üniversite öğrenimine dair düzenlemeler yapılmıştır.
Ekonomik anlamda çiftçinin özendirilmesi ve örnek çiftliklerin kurulması yapılan yeniliklerdendir. Sanayi Teşvik Kanunu çıkartılarak sanayi kuruluşlarının ortaya çıkarılması sağlanmıştır. Böylece Türkiye'yi çağdaş uygarlık düzeyine getirme amacı taşıyan bu yenilikler, pek çok değişimin başlatıcısı olmuştur.
Cumhuriyet’le Gelen 10 Temel Hak
92 yıl önce bugün bir lider, Anadolu’yu özgürleştiren en büyük adımı attı yaşadığımız topraklarda...
Yayınlanma: 09:48 - 29 Ekim 2015 Güncellenme:
Hazırlayan: Çağrı Kaçmaz
92 yıl önce bugün; kadın ve erkeğin eşit, bağımsızlığın daimi, demokrasinin belirleyici, bilimin yol gösterici olduğu cumhuriyet, maddi manevi yıkıma uğramış topraklarda canlandı.
Türk milletinin yaşadığı topraklarda sömürgeci güçler bir daha vatanı cetvelle paylaşmasın, kendi ülkesinde halk misafir olmasın diye Cumhuriyet ilan edildi 92 yıl önce bugün.
92 yıl önce bugün, bir lider kendi sultanlığını oluşturabilecek tüm koşullar müsait iken en zorunu seçti. Bağımsızlığı şiar edinmiş halkın hak ettiği koşullarda özgürce yaşayabilmesi için, hayatını kendisine değil millete adamayı görev edindi. 92 yıl önce bugün Ortadoğu'nun sınırları cetvelle çizilen amaçsız ve bedel ödememiş ülkelerine benzememek için başlatılan bu devrimin, 92 yıl sonra o bataklığa düşmemek adına yapılan mücadelesi devam etmektedir.
Bir milletin aydınlandığı 20. yüzyıldan ekranların karartıldığı 21. yüzyıla Cumhuriyet'in değeri her geçen gün daha iyi anlaşılmaktadır. Biz de yakın tarihimizin en özel gününde Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde kurulan cumhuriyetin önemli kazanımlarını derledik. Derledik ki, hiçbir insanın düşüncesinin zorla karartılmadığı bir gelecek dilerken yüzümüz aydınlık olsun..
1. Yaşama Hakkı
Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte elde ettiğimiz en önemli haklardan biri; hiçbir şekilde sınırlandırılamaz ve engel olunamaz olan yaşama hakkıdır. Öncesinde herhangi bir yetkili ağızdan çıkacak söz ile sonlandırılabilen bu hak yasalar ile koruma altına alınmıştır.
2. Sağlık Hakkı
Cumhuriyet ile birlikte tüm vatandaşların hangi statüde olursa olsun sağlık hizmetinden yararlanma ve sağlıklı bir ortamda yaşama hakkı anayasa ile birlikte koruma altına alınmıştır
3. Eğitim Hakkı
Herkesin eşit şartlarda eğitim almasını sağlayan haklar Cumhuriyet döneminde tanınmıştır. Bu sayede belirli bir zümreye özel olan okuma ve yazma tüm ulusa yayılarak toplumsal bilincin önü açılmıştır.
4. Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı
Kadının adının dahi olmadığı bir toplumdan, erkekler ile eşit şartlarda toplumsal yaşama katılma haklarından en önemlisi olan seçme ve seçilme hakkı Cumhuriyet döneminde verilmiştir. Fransa, İtalya, İsviçre gibi ülkelerden çok daha önce bir tarihte kadınlarımız hak ettiği haklara kavuşmuştur.
5. Düşünce, Toplantı ve Gösteri Özgürlüğü
Hangi düşünceye sahip olursa olsun insanların fikirlerini özgürce dile getirebilmesi Cumhuriyet ile beraber güvence altına alınmıştır. Ayrıca herhangi bir sebep ile bireylerin düşüncelerini açığa vurmak amacıyla toplanabilmeleri ve yürüyüş yapabilmeleri özgürlüğü getirilmiştir. Anayasanın 25. Maddesi ile beraber farklı düşüncelerin özgürce bir arada barınabildiği bir ülkenin temelleri atılmıştır.
6.Din ve Vicdan Özgürlüğü
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan tüm vatandaşların sahip olduğu inançlar konusunda serbest olduğunu, hiçbir dış müdahale ve zorlamaya tabi tutulamayacağı anayasada güvence altına alınmıştır. Günümüzde ne kadar yıpratılsa ve değeri yeni anlaşılsa da bu kanunun ve din özgürlüğünün en önemli güvencesi, tüm inançlara ortak uzaklıkta olan koruyucu görevdeki anayasamızda tanımlanmış laik bir yönetim sistemidir.
7.Özel Hayatın Gizliliği
Halkın özel hayatının hiçbir yasal güvence altında olmadığı ve nedensiz ihlal edilmesinin önüne geçilmesine engel olmak için vatandaşların özel hayatı Cumhuriyet döneminde güvence altına alınmıştır. Anayasa ile birlikte her vatandaş özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.
8. Dilekçe Hakkı
Halkın yönetimde hiçbir söz sahibi olmadığı ve denetleme mekanizmasında vatandaşın bulunmadığı bir yönetim şeklinden sonra, herkesin şikayetlerini ve isteklerini yetkili makamlara ve TBMM'ye iletme hakkı Cumhuriyet ile beraber verilmiştir.
9. Konut Dokunulmazlığı
Cumhuriyet döneminden önce belli bir zümre dışında konut hakkı bölgedeki önemli kişilere bağlı olmak koşulu ile veriliyor ve gerekli görüldüğü zaman izin gerekmeksizin girilebiliyordu veya alıkoyulabiliyordu. Cumhuriyetin sağladığı en önemli kazanımlardan biri de hiç kimsenin konutuna izinsiz girilmemesini yasa ile güvence altına almak oldu.
10. Basın Özgürlüğü
Basın özgürlüğü sahip olduğumuz en önemli hakların başında gelmektedir. Çünkü basın özgürlüğünün olmadığı yerde diğer hak ve özgürlüklerinizden haberdar olmamanın yanı sıra, onların elinizden alınıp alınmadığı hakkında da bilgi sahibi olamayabilirsiniz. Bu sebeple medya ve basın vasıtasıyla görüş ve düşüncelerini açıklayabilme, yayabilme hakkı anayasa tarafından güvence altına alınmıştır.
Derlediğimiz 10 maddedeki oldukça temel ve herkesçe bilinen hakları bile kısa tanımlarıyla düşündüğümüzde 21. Yüzyılda dahi hakkını ne kadar vererek yaşadığımız muammadır. Her şeye rağmen bu hakların varlığından konuşabiliyorsak, 92 yıllık cumhuriyetimizin bize kazandırdığı yurttaşlık bilinci sayesinde olsa gerek. Daha özgür, daha insan odaklı, daha bağımsız bir ülkede, bize emanet edilen cumhuriyeti ve haklarımızı bilimin ışığında geleceğe taşımak dileğiyle…
aileANAYASAAtatürkFransaİsviçreİtalyaKadınLaikMustafa KemalMustafa Kemal AtatürkOrtadoğuSağlıksözTBMMTürkiye
kaynağı değiştir]
Cumhuriyetin Getirdiği Yenilikler Nelerdir?
Cumhuriyet tarihinin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'tür. Cumhuriyet'in getirdiği yenilikler eğitim, sanayi, ekonomi, ticaret gibi pek çok alanı kapsamaktadır.
Cumhuriyet İle Gelen Yenilikler
1924 Anayasası'nın ilan edilmesiyle birlikte Cumhuriyetin getirdiği ilk yenilik başlamış sayılmaktadır. Ardından halifelik makamı kaldırılmış ve Osmanlı hanedanı mensupları yurttan sürgün edilmişlerdir. Devlet ve din işleri birbirinden ayırt edilerek Laiklik ilkesi Anayasa'ya eklenmiştir.
Şapka ve Kıyafet kanunu ilan edilmiş, modern giyim tarzı ortaya çıkarılmıştır. Cumhuriyet tanımına uygun biçimde çok partili siyasi hayata geçilmiştir. Laiklik ilkesi gereği tekkeler, zaviyeler ve türbeler kapatılmıştır. Kadınlara seçme seçilme hakkı tanınmıştır. Tanınan bu hak belediye seçimlerini ve genel seçimleri kapsamaktadır.
Soyadı kanunu çıkartılarak isim karmaşasına son verilmiştir. Uluslararası saat, uzunluk ölçüleri ve takvim kullanılmaya başlanmıştır. Dil devrimi ilan edilerek yeni Türk harfleri kabul edilmiş ve Arap alfabesinin yerine kullanılmıştır. Bu doğrultuda Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu ortaya çıkarılmıştır.
Darülfünun ismiyle eğitim verilen yer, İstanbul Üniversitesi adıyla öğrenim hayatına başlamıştır. Cumhuriyetin getirdiği yenilikler, sonrasında da devam ettirilmiştir. İlgili yenilikleri alanlarına göre sıraladığımızda karşımıza şu tablo çıkmaktadır: Siyasal alanda saltanat kaldırılarak Cumhuriyet ilan edilmiştir. Ardından ise halifeliğe son verilmiştir. Toplumsal yenilik alanında kadınlar ve erkeklere eşit haklar tanınmıştır. Şapka ve kıyafet düzenlemesine gidilerek modern yaşama geçilmiştir. Lakap ve unvan kullanımı kaldırılmıştır.
Hukuki yenilikler kapsamında mecellenin kaldırılması ve bazı kanunların kabul edilmesi görülmektedir. Türk Medeni Kanunu ve Ceza Kanunu düzenlemesi ile laik hukuk düzenine geçilmiştir.
Eğitim ve kültür alanında yeni Türk harflerinin kabulü önemli bir adıma işaret etmektedir. Bunun ardından Türk Dil ve Tarih Kurumları meydana getirilmiştir. Üniversite öğrenimine dair düzenlemeler yapılmıştır.
Ekonomik anlamda çiftçinin özendirilmesi ve örnek çiftliklerin kurulması yapılan yeniliklerdendir. Sanayi Teşvik Kanunu çıkartılarak sanayi kuruluşlarının ortaya çıkarılması sağlanmıştır. Böylece Türkiye'yi çağdaş uygarlık düzeyine getirme amacı taşıyan bu yenilikler, pek çok değişimin başlatıcısı olmuştur.
Cumhuriyet’le Gelen 10 Temel Hak
92 yıl önce bugün bir lider, Anadolu’yu özgürleştiren en büyük adımı attı yaşadığımız topraklarda...
Yayınlanma: 09:48 - 29 Ekim 2015 Güncellenme:
Hazırlayan: Çağrı Kaçmaz
92 yıl önce bugün; kadın ve erkeğin eşit, bağımsızlığın daimi, demokrasinin belirleyici, bilimin yol gösterici olduğu cumhuriyet, maddi manevi yıkıma uğramış topraklarda canlandı.
Türk milletinin yaşadığı topraklarda sömürgeci güçler bir daha vatanı cetvelle paylaşmasın, kendi ülkesinde halk misafir olmasın diye Cumhuriyet ilan edildi 92 yıl önce bugün.
92 yıl önce bugün, bir lider kendi sultanlığını oluşturabilecek tüm koşullar müsait iken en zorunu seçti. Bağımsızlığı şiar edinmiş halkın hak ettiği koşullarda özgürce yaşayabilmesi için, hayatını kendisine değil millete adamayı görev edindi. 92 yıl önce bugün Ortadoğu'nun sınırları cetvelle çizilen amaçsız ve bedel ödememiş ülkelerine benzememek için başlatılan bu devrimin, 92 yıl sonra o bataklığa düşmemek adına yapılan mücadelesi devam etmektedir.
Bir milletin aydınlandığı 20. yüzyıldan ekranların karartıldığı 21. yüzyıla Cumhuriyet'in değeri her geçen gün daha iyi anlaşılmaktadır. Biz de yakın tarihimizin en özel gününde Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde kurulan cumhuriyetin önemli kazanımlarını derledik. Derledik ki, hiçbir insanın düşüncesinin zorla karartılmadığı bir gelecek dilerken yüzümüz aydınlık olsun..
1. Yaşama Hakkı
Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte elde ettiğimiz en önemli haklardan biri; hiçbir şekilde sınırlandırılamaz ve engel olunamaz olan yaşama hakkıdır. Öncesinde herhangi bir yetkili ağızdan çıkacak söz ile sonlandırılabilen bu hak yasalar ile koruma altına alınmıştır.
2. Sağlık Hakkı
Cumhuriyet ile birlikte tüm vatandaşların hangi statüde olursa olsun sağlık hizmetinden yararlanma ve sağlıklı bir ortamda yaşama hakkı anayasa ile birlikte koruma altına alınmıştır
3. Eğitim Hakkı
Herkesin eşit şartlarda eğitim almasını sağlayan haklar Cumhuriyet döneminde tanınmıştır. Bu sayede belirli bir zümreye özel olan okuma ve yazma tüm ulusa yayılarak toplumsal bilincin önü açılmıştır.
4. Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı
Kadının adının dahi olmadığı bir toplumdan, erkekler ile eşit şartlarda toplumsal yaşama katılma haklarından en önemlisi olan seçme ve seçilme hakkı Cumhuriyet döneminde verilmiştir. Fransa, İtalya, İsviçre gibi ülkelerden çok daha önce bir tarihte kadınlarımız hak ettiği haklara kavuşmuştur.
5. Düşünce, Toplantı ve Gösteri Özgürlüğü
Hangi düşünceye sahip olursa olsun insanların fikirlerini özgürce dile getirebilmesi Cumhuriyet ile beraber güvence altına alınmıştır. Ayrıca herhangi bir sebep ile bireylerin düşüncelerini açığa vurmak amacıyla toplanabilmeleri ve yürüyüş yapabilmeleri özgürlüğü getirilmiştir. Anayasanın 25. Maddesi ile beraber farklı düşüncelerin özgürce bir arada barınabildiği bir ülkenin temelleri atılmıştır.
6.Din ve Vicdan Özgürlüğü
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan tüm vatandaşların sahip olduğu inançlar konusunda serbest olduğunu, hiçbir dış müdahale ve zorlamaya tabi tutulamayacağı anayasada güvence altına alınmıştır. Günümüzde ne kadar yıpratılsa ve değeri yeni anlaşılsa da bu kanunun ve din özgürlüğünün en önemli güvencesi, tüm inançlara ortak uzaklıkta olan koruyucu görevdeki anayasamızda tanımlanmış laik bir yönetim sistemidir.
7.Özel Hayatın Gizliliği
Halkın özel hayatının hiçbir yasal güvence altında olmadığı ve nedensiz ihlal edilmesinin önüne geçilmesine engel olmak için vatandaşların özel hayatı Cumhuriyet döneminde güvence altına alınmıştır. Anayasa ile birlikte her vatandaş özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.
8. Dilekçe Hakkı
Halkın yönetimde hiçbir söz sahibi olmadığı ve denetleme mekanizmasında vatandaşın bulunmadığı bir yönetim şeklinden sonra, herkesin şikayetlerini ve isteklerini yetkili makamlara ve TBMM'ye iletme hakkı Cumhuriyet ile beraber verilmiştir.
9. Konut Dokunulmazlığı
Cumhuriyet döneminden önce belli bir zümre dışında konut hakkı bölgedeki önemli kişilere bağlı olmak koşulu ile veriliyor ve gerekli görüldüğü zaman izin gerekmeksizin girilebiliyordu veya alıkoyulabiliyordu. Cumhuriyetin sağladığı en önemli kazanımlardan biri de hiç kimsenin konutuna izinsiz girilmemesini yasa ile güvence altına almak oldu.
10. Basın Özgürlüğü
Basın özgürlüğü sahip olduğumuz en önemli hakların başında gelmektedir. Çünkü basın özgürlüğünün olmadığı yerde diğer hak ve özgürlüklerinizden haberdar olmamanın yanı sıra, onların elinizden alınıp alınmadığı hakkında da bilgi sahibi olamayabilirsiniz. Bu sebeple medya ve basın vasıtasıyla görüş ve düşüncelerini açıklayabilme, yayabilme hakkı anayasa tarafından güvence altına alınmıştır.
Derlediğimiz 10 maddedeki oldukça temel ve herkesçe bilinen hakları bile kısa tanımlarıyla düşündüğümüzde 21. Yüzyılda dahi hakkını ne kadar vererek yaşadığımız muammadır. Her şeye rağmen bu hakların varlığından konuşabiliyorsak, 92 yıllık cumhuriyetimizin bize kazandırdığı yurttaşlık bilinci sayesinde olsa gerek. Daha özgür, daha insan odaklı, daha bağımsız bir ülkede, bize emanet edilen cumhuriyeti ve haklarımızı bilimin ışığında geleceğe taşımak dileğiyle…
aileANAYASAAtatürkFransaİsviçreİtalyaKadınLaikMustafa KemalMustafa Kemal AtatürkOrtadoğuSağlıksözTBMMTürkiye
Ana madde: Atatürk milliyetçiliği
Atatürk'e göre millet, geçmişte bir arada yaşamış, bir arada yaşayan, gelecekte de bir arada yaşama inancında ve kararında olan, aynı vatana sahip, aralarında dil, kültür ve siyasi birlik olan insanlar topluluğudur. Atatürk'ün tanımladığı milliyetçilik; din ve ırk ayrımı gözetmeksizin, ulus tanımını vatandaşlık ve üst kimlik değerlerine dayandıran sivil milliyetçi[8][9][10] bir vatanperverlik anlayışıdır.[11][12][13]
Afet İnan'ın Medeni Bilgiler isimli kitabında Atatürk kendi millet tanımını açıklamış bu tanımın içine ırk, etnik köken ve din gibi hususları katmamıştır.
Atatürk, milleti “Türkiye halkı, ırken[14] veya dinen veya harsen birleşik ve yekdiğerine karşı hürmet ve fedakârlık hisleriyle dolu ve mukadderat ve menfaatleri ortak olan bir toplumsal hey’ettir” diyerek tarif etmektedir.[15] Ayrıca Atatürk, Ziya Gökalp gibi Türkçülerin hars-medeniyet ayrımına katılmamış ve "medeniyet, harstan başka bir şey değildir" yorumunu yapmıştır.[16]
Atatürk milliyetçiliğini yansıtan 1982 Anayasası'nın 66. maddesinde "Türk Devleti'ne vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk'tür." denmektedir.[17] Atatürk, Vatandaş İçin Medenî Bilgiler kitabında millet tanımını "Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran Türkiye halkına Türk milleti denir."[18] şeklinde yapmıştır.